장음표시 사용
471쪽
lus eruit. Quae omnia manifeste indicant ea quae passionis tempore Isidaei contumeliose aduersus Dominum egerunt, illudentes nimirum & deridentes. Proinde sequitur, Om-
Omnes uidentes me deriserunt me, liquutisunt
Multis modis sua in passione irrisiis est cir Rr s r v s Matth. 1ς Primo a Iudaeis in domo Caiphae, quando expuerunt in f,-ciem crus,& colaphis eum ceciderunt:alij autem palmas in faciem eius dederunt, licentes, Prophetiza nobis, C H R I Marc. i . sτ E, quis est qui te percussit: velavertit enim faciem eius secundum Marcum) non ut eorum scelera no videat, sed ut a seipsis gratiam cognitionis eius abscondant, sicut velum L. Cor. 3. fuit super faciem Moysi, quod usque hodie manet. Deinde illusus est a militibus Praesidis in praetorio, qui exuentes eu, Ioan. 9. chlamydem coccineam circvdederunt ei, &plectentes pro diademate coronam de spinis, posuerunt super caput eius,& arundinem pro sceptro in dextera eius,& genu flexo ante eum, illudebant ei, dicentes, Aue Rex Iudaeorum.Vbi in chlamyde coccinea opera Gentiu cruenta sustentauit, in corona spinea maledictum soluit, in calamo venenato occidit animalia, vel calamum tenuit in manu, ut sacrilegium scriberet Iudaeorum: tum demum spretus est ab Herode, quem Luc, 3- indutum veste alba remisit ad Pilatum: postea derisus est in cruce, a principibus Sacerdotum, cu Scribis & Senioribus Naal, *7 dicentibus, Alios salvos fecit, seipsum non potest saluum facerem Rex Israel est, descedat nuc de cruce, & credimus ei. In quo patuit fraudulenta eorum promisso: nam maius fecit surges de lepulcbro,& non crediderunt: si ergo de cruce descendisset, utiq; non credidissent. Adhuc tuc subsannatus fuit a latronibus,& hoc est quod dicitur Matth. cap. 27, Idipsum Sc latrones qui crucifixi erat cum eo, improperabant ei tametsi alter eorum signis quς in passione visa sunt territus, tandem resipuerit,& locu misericordiar inuenerit. Pro- Luc. 23. Uerluec omnia perpessa ludibria nunc dicitur, L oua v
et i sunt labiis, quia quod habebant in corde, hoc loquuti
472쪽
sint in verbis. Et ut talia probet per iracundiam non per rationem dicta, iam adiicit, E T mouerunt caput, quod minates faciunt, & non recte iudicantes: sed sunt laec omnia derisorum gestus. Atque in hoc maxime alludit David ad illud Euagelicum, Matthaei cap. 2 , Ptaetereules Iudaei blasphemabant eum, mouentes capita,&dicetes, Valiqui destruis templum Dei, & in triduo illud re dificas, salua te ipsum, si Filius Dei es, descede de cruce. Sed si in uultantibus cedens,
descendisset de cruce, profecto virtutem patientiae non demonstrasset. Ecce qualiter corde, voce, de gestu deriserunta a s v M Iudaei, dicentes ironice, Sperauit in Domino,&α
sperauit in Domino, eripiat eum ,saluumfaciat
Ecce quasi historica narratio non Prophetia, ne qua sit e cusatio, ne qua ambiguitas perfidis: verba ista expressi sunt in Evangelio Matthii cap. 27, Dicebant enim Iudςi,quadopendebat i Esus in cruce, Confidit in Deum, liberet eum nunc si vult. O caelestis integritast nonne videmur hic potius Euangelium recensere quam Psalmum quando haec omnia tanta veritate completa sunt, ut non futura, sed tracacta esse videantur 3 Attalia improperia iactabant infideles Apellar, tanqua in homine pus nam si Deum credidisne, nunqua haec couitia dixissent, sed quia crucifigebatur & ni, liberabatur, credebat illum non esse Dei Filium, similia inferetes, Si Dei Filius est,& Deus est, quomodo mori potest sed miseri loquebantur tanquam Deus no esset homo. Verum qui de nihilo cuncta creauit, hominis formam induere potuit, ut passibilis mori posset, ut qui mortem in carne suscepit, mortem diuinitate destrueret. Mors itaque no Christum, sed in se cHRIs Tua mortem occidit. Quia autetalem voluerit Deus Pater habere Falium, utpote qui infirmitates nostras acceperit, & aegritudines nostras portaue - T ririt, atque A 'nus sine macula peccata mundi expiauerit, o- in ' stendunt Verba qua sequuntur, Quoniam tu ea &e. 'U' '
Quonia tu es qui extraxisti me de uerre, stes mea ab uberibus matris meae: in te proiecti su ex utero
473쪽
Vox humanitatis Fili j ad Patrem dicentis, supra natu is
- ram nasci me fecisti de Virgine: & quum omnibus hominiabus lex ista nascendi sit, ride ventre extrahantur, nullus tamen pr ter te me extraxit. Nasci siquidem ex utero quod in aliis opus est Dei mediante natura in CHRIs Tosuit miraculosa Domini operatio, quia egressus est ex matris utero, saluo clauistro Virgineo . Nam sicut illius conceptio fuit absque ulla viri copula, ita & progressio stetur supra naturam extitit: ipia scilicet diuina vi foetum extra--a hente, & Virgineis claustris nullatenus apertis. Sed 5 in gna admirationis gratia, o ineffabile magnumque Sacra mentuml Quis hoc excogitare potuit ut Virgo mater es.set, intacta generaret quae & Virgo permansit & genuit. Sicut enim quondam rubus Exodi cap. 3 . comburi videbatur , & eum ignis non tangebat: ita Virgo sancta genuit EP - Dominum, sed intacta permansit. & hoc praecinuit Esaias, talia scribens, Ecce Virgo in utero concipiet & pari et Filium, & vocabis nomen eius Emanuel. Scio autem Iudaeos opponere selere in Hebraeo verbum Alma non Virginem sonare, sed adolescentulam. Et revera Virgo proprie Bethula) appellatur, Adolescentula autem vel puella non Alma dicitur, sed Naara, testante Hieronymo lib. r. adiauersus Iovinianum. & ut ille idem inquit Alma, proprie
secretam Virginem,& nimia parentum diligentia custoditam significat. Aut certe ostendat quis ubi hoc verbo appellentur, & ineptiam & imperitiam costebimur. De hoc my- Hiere. 3 t. sterio in Hieremia grande miraculum est, quia foemina circundederit virum, & uniuersitatis parentem Virginis ven- Euc. . ter incluserit. Et hoc idem arcanum pramidit Erechiol in porta Sanctuari j exterioris quae respiciebat ad orientem, Scerat clausa, & dixit Dominus, Porta laec clausa erit, & non aperietur, & vir non transiet per eam , quoniam Dominus Deus Israel ingressus est peream, quando scilicet Messias ingressus est clausis ostris Matris, quam Virginem seruauit& ante partum,& in partu,& post partum. Nam sicut virga Num. II. Aaron sine radice, sine naturae adminiculo fructificauit: ita Virgo Maria sine coniugali opere, Filium procreauit. Tum
demum ut Filius se hominem ostendat, subdit, sp Es mea ab uberi-
474쪽
ab uberibus matris meae: quasi diceret, Vt me persectu hominem demonstrarem,ubera matris non sum dedignatus fugere. Sed mira res: nam postquam de matris uberibus lac ibibit,ae si cum lactis dulcedine dulcedinem potasset misericordit, proiecit ab oculis suis peccata nostra post terguin, & fictus est largus ad dandam veniam peccatorum, largus ad dandam gratiam & operum iustitiam . Sive po sunt esse
haec verba Fili j ad Patrem cui dicat, Tu ab ipso lacte suisti
spes mea rex illo enim tempore cognoui spes meas omnes in uno collocatas esse: edoctus nimirum a diuinitate mihi coniuncta, quemadmodum& in te proiectus sena ex utero,
tibi in supposito Verbi unitus a conceptionis principio, Mtibi soli datus filius, qui patrem nultu in terra habui. Quapropter de ventre, &cxt.
De uentre matris meae Deus meus es tu,ne disces
His verbis nec sine Deo suisse osteditur ipsa cunis Trconceptio, qΗia non solum modus concipiendi fuit, sine virili semine, sed proles concepta fuit, Verbum caro factum: atque in eodem momento in quo fuit creata proles, fuit i0 'Verbo personaliter unita sicut Sc ab Angelo Maris semper Virgini prophetatum est, Spiritus Sanctus superueniet in LV I te,& virtus Altissimi obumbrabit tibi:propterea quod nascetur ex te sanctum, vocabitur Filius Dei. Quia enim in quit Angelus ) de sanctificatione Spiritus concipies, fanctum erit quod gignetur. Congruit conceptioni natiuitas , ut quae contra humana turae morem virgo concepit, supra humanae cosuetudinis modum, Dei Filium generaret. Atque ipse Redeptor pro nobis incarnari dignatus, mox sanctus natus est, quia sine iniquitate conceptus est homo. Sed illud quod dicitur, Et virtus Altissimi obumbrabit tibi, debemus etiam de sacramelo Dominice incarnationis intelligere. Obumbrari enim nobis dicimus, quit feruentemeridiano sole, vel arborem mediam vel aliud quodlibet umbraculi genus inter nos & solem opponimus, quo ardorem eius, vel lucem nobis tolerabiliore reddamus Regemptor autem noster non immerito Solis luce, vel ar-
475쪽
dore designatur, qui nos & veritatis scientia illustrat,& amoere inflammat. Vnde ipse per Prophetam dicit, Vobis timen- Malach. 4 tibus nomen meum, orietur Sol iustitiae.Cuius videlicet solis radios beata Virgo suscepit, quado Dominum concepit, qui mentem illius simul,& corpus consecrarunt. Sed idem Sol, id est diuinitas Redemptoris nostri,tegmine se humanae naturae, quasi obumbraculo quodam, obtexit, qua mediante, Virginis eum viscera ferre sufficerent: sicq; virtus Altissimi obumbrauit Virgini, dum diuina C HRis T r potε-tia, & eam praesentialiter impleuit, & ut capi ab illa posset. substantia se nostrae fragilitatis obnubilauit .Declarata vero Redemptoris & incarnatione & natiuitate, nunc ipse explicat quali instantem suam passionem, qui ut homo terminae
in oratione querimoniam, dc causam reddit, Quoniam tribulatio,&c.
Quoniam tribulatio proxima est, oe non est qui
adiuvet. Videte desertum, & vae nobis si ipse deserat: quis enim
Iuxiliabitur si ipse non adiuuet, qui nullius nisi ipsius tantum posimus miseratione saluari Nunc autem iam mouetur cu Rrsaeus secundum assectum humanae naturae. Verbo volente & permittente secundum dispensationem, pati ipsam, & agere propria, Ut per opera naturae crederetur veritas. At id sciendum, quod dicimus CHR Tu M carne passum:diuinitatem tamen carne passam, aut Deum per . carnem passum, nequaquam: nam quemadmodum Sole arborem superillucente, si securis incidat arborem, inincisus di impassibilis perseuerat Soli multo magis impassibilis Verbi diuinitas secundum hypostasim carni copulata, carnepaviente impassibilis perseuerauit. Et quemadmodum inquit Damastenus si quis ignito ferro 1uperinfundat aqua, quod quidem natum est pati ab aqua, ignis dico, extinguitur, incolume vero manet serrum, non natum enim est ab aqua
corrumpi: multo magis carne passa sola impassibilis diuinitas passionem non admisit, inseparabilis ab ipsa permanens. Io. an. 4. Nunc igitur CHROT v s alludens ad illud Ioannis, qua- Matth.ac do dixit discipulis, surgite, eamus hinc, Ecce appropinqua
476쪽
bli qui me traditurus est,ia dicit IBv Tio Nuia suae passionis proximam: & quan uis ipsa multis post seculis consummata sit, hic tamen ideo denuntiat proximam, ut assumptio veret carnis, tristitiam ostenderet passionis. Simul etiam sic explieat causam dictae suae passionis, videlicet quas iam tempus ei ad patiendum definitum aduenisset, in quo
concordat eum illo quod Lucae 22.dixit principibus Sacer dotum de magistratibus templi, & senioribus qui venerunt 'ut eum comprehenderent, Haec est hora vestra & potestas tenebrarum. Non enim poterat ante tempus illud pati, iuxta illud Ioannis, Nemo misit in illii manus, quia nondu ve- Ioan I nerat hora eius, non quod necessitas fuerit facti, sed opportunitas voluntatis. Quemadmodum enim voluit opportano tempore nasci, praemissa longa serie praeconum: similiter praedicato Euangelio voluit opportuno tempore mori. Iam vero ostedit cur instante passione timuerit: I γ ν x Matth. - 'nullus erat qui adiuuaret, sea omnes distipuli eo derelicto Lucae xi. fugerunt, quin & Petrus qui prius dixerat se pararum ire eu Ioan. tr. eo & in carcerem & in mortem, illum, ad vocem seu inqui-fitionem ancillae, negauit. Timorem tamen nuc eum accipe qui naturalis est, nolente anima separaria corpore propter naturalem inditam illi a rerum conditore a principio compassionem & familiaritatem: secus de illo timore qui ex errore cogitationu prouenit, & diffidelia, & ex eo quod quis mortis horam ignorat. Nam ut testantur Euangelia Ioan .it
IEs v serat sciens omnia quae in eum ventura erant. Nunc
vero quasi per singula ipsam suam passionem describes, diru
Hoc in loco o Hos Tus quasi historice texit discussum suae possionis, & per metaphoras crucifixionis suae depingit arcanum, preterita autem pro futuris ponit: ut durisit sima corda Iudaeorum quasi peracta veritate conuincere M ipsi a tanto facinore satis praemoniti recederent. Iudaei vero nuc dicuntur v I T v LI, quia populus luxurians sine ligo Dei, atque petulantes & fatui gressus suos nulla regu
Circundederut me uituli multi, tauri pingues Ob-
477쪽
Ia moderabantur, sed vagi & penduli ad iniqua consilia, v.
Iut quibusdam saltibus, & praecipites efferebantur, neque iam reuerentia probitatis, neq; vlla nominis aut fami apud eos cura habebatur, sed ipsi ad dementiam suam malis voluntariis interire voluerunt, tametsi eis Deus satis consuis luerit, modisque omnibus pr monstrarit, que forent eorum generi salutatia. At per TAVRos pingues recte David superbos principes Iudaeorum designat, qui diuiti is & bonorum abundantia ferociores fuerunt. Quemadmodu tune ipsum animal nimis redditur inquietum, quado pinguedine multa resertum est,& de mansueto ferox efficitur, quum obesa terga, atq; lata e mento palearia pendet. Ad hanc sententia facit quod alibi ait Moyses, Comedit inquit Iacob,
di impletus est,&recalcitrauit dilectus, impinguatus & incrassatus est, & dereliquit Deum factorem suum. Iam enim istorum Sacerdotii superba auaritia, atque crudelitate, Hierusalem ciuitas amplius Dei locus non erat, neque manere poterat, rapinarum,c dium atque quaruuis immanitatu facta sepulchrum ipsi enim nullii facinus pr termittebat quo inexplebilem suam dominandi ambitionem satiarent. Primi e H R I s T v M circundederunt, quando eum comprehendentes in horto, duxerunt ad domum principis sacerdotum. Secundi autem obsederunt Iesum,& in domo Anna
& in domo Pilati. Et ibi inquit Messas Aperuerunt,&c.
Aperuerunt super me ossuum, sicut leo rapiens
Metaphora introducta est a consuetudine serarum quae avide os aperiunt ouando aliquid deglutire sestinant : ita egit princeps sacer totum scindens vestimenta sua, quasi cotra blasphemum ius requirens. Vndestatim populus ex capite blasphemi et E s v M reum mortis acclamauit, Matth si cap. 26. Sic vides qualiter quem de solio sacerdiltali furor excusserat, eadem rabies ad scindendas vestes prouocat. Consuetudinis etenim Iudaici erat, quum aliquid blasphemiae& quasi contra Deum audiebant, scindere vestimenta sua: quod Paulum quoque & Barnabam ,quado in Lycaonia Deorum cultu honorabantur , fecisse legimus. Sed si tunc vestimentum
478쪽
' Vestimentum suum praescindere volebat princeps sacerdotum, id sane fecisse debuit no propter blasphemiam is sv, qui nullam dixerat, sed ut ostenderet Iudaeos sacerdoti j gloriam perdidisse,& vacuam sedem haberePontifices. Multitudo etiam tum Scribarum,tum Pharisaeorum & Sacerdotii os contra c H R I s T v M,iicut leo rabidus, coram Pilato aperuit, ipsum accusando,& quod subuerteret Gentem & se Regem diceret, ac prohiberet tributa dari Caesari. Sed quu ut inquit Marcus non essent conuenientia eorum testimonia, quin & Pilatus eis de C H R i s T o dixisset, obtulistis mihi hunc hominem quasi avertentem populu,& ecce ego coram vobis interrogans, nullam causam inuenio in homine isto ex iis in quibus eum accusatis, sed neque Herodes. Protinus R v G I T V M suum addiderunt, dum exclamauit simul uniuersa turba , Crucifige, crucifige eum, Tolle hunc ,& dimitte nobis Barrabam . sic impletum est illud Hieremis cap. ri, Facta est mihi haereditas mea sicut leo in stiva, dedet ut super me vocem suam. Sedouum pro I E s V latronem, pro saluatore homicidam elegerui, nonne merito & salutem & vitam perdiderunt Z Magna &. plusquam Ieouum eorum crudelitas, no solum occidere, sed & crucifigere I E s v M quaesierunt, ne dolor passionis citius ac mitius finiretur, & ut in cruce Dominus vir dolorum, & infirmitatum videretur. Propterea sequitur, sicut aqua,&c.
sicut aqua clusus sum dispersa sunt Omnia
Comparatio ista non minimum continet sacramentum:& bene posuit Psalmographus A A M , quia nihil novit corpus CHRIs Ti nisi peccata lauare. Aqua, quando effunditur, aut abluit, aut irrigat, aut lapsum pedibus facit. Effusus est C H R i s T v s sicut aqua, abluti sunt sordentes, rigatς sunt mentes, lapsi retrorsum persequutores Iudaei. Hac metaphora insuper declarat C H R I s T v squam vili ab Israel est& occisus & receptus: na sicut aquae
effusio pro nihilo habetur: ita mors mea sinquit flocci ab inimicis meis reputata est. Adde quod quemadmodum aliis liquoribus e vase effusis, remanet illorum sapor vel odor. Lucae x
479쪽
i dempta sola aqua, quae dum evase fuit, nullii sui In vase res linquit vestigium : siccHRIs TVM Iudaei ita cruce petadere volebant, ut nulla eius posthac remaneret memoria. Ad hoe facit dira illoru inuidiae vox, de qua Matthaei cap. a 7. quando Pilato coram eis manus lauanti & talia dicetiti, Innoces ego sum a sanguine huius iusti, vos videritis: tune rudens uniuersus populus dixit, Sanguis eius super nos desuper filios nostros. Hoc pacto impi j sua voce sanguine innocentem fundentes,& volentes Redeptorem annihilare, quasi aquam quae hauritur & dispergitur,& non reuertitur. Os s A vero C H RI s T I nunc Apostoli dicuntum quia sicut caro ab ossibus roboratur, ita corpus cHRisTi quod est Ecclesia ab Apostolis veluti firmantibus ac continentibus reliqua membra, compactum est Ossa siquidem sustinetia carnem, pro firmioribus quoad officium sustentandi &ROm. s. supportassi alios descripta sunt: iuxta illud Pauli, Debemus nos qui firmiores sumus, imbecillitates infirmoru sustinere. Et haec ossa tempore passionis dispersa sunt: nam omnes Naub.etc. discipuli fugerunt eo relicto, sicuti per Zachariam Prophe-Zacha. II. tam praedictum erat, Perclitiam pastorem & dispergentur oves gregis.Deinde subnectit I E s V s quantum secundum hominem tunc timuerit.Factum est inquit Sc.
Factum est cor meum tanquam cera liquescens in
Nunc gelidum sermidine pectus,& pallidum ad ora de-
missum timorem, lutaque frigore membra, atque qualiter sanguis deseruerit artus instante passione declarat c H R is T v s:&manifesto hunc naturalem timorem ostendit indicio, quando imminente hora mortis, coepit contristari Semoestus esse, coepit item pauere & taedere, quemadmodum Nare. I . habet Euangelium. Quapropter nunc ait, Sicut cera liquescit calore ignis, sic cor meum horrore terroris praesentis
quasi prorsus resolutum est, ac defecit. Ista solum intellige-da sunt de inseriori parte anim , quae dimisia est pati secundum unaquanque virium, sine redundantia consolationis ex parte portionis superioris, quae semper beata fuit Attamen uia cera dum soluta fuerit ab igne, no perit, ut ceterar
480쪽
speeles ab igne semel incense in cinerem rediguntur: sed ipsa quit arterit, ad hoc redit quod fuit: Sic o H R i s T v sscies se passione perire no posse, sed statim resurrecturum,
dicit, FAc T v M est cor meum tanquam cera liquescens. Interim vero legitur etiam nonnunquam infremuisse spiritu ,vtapud Ioannem, Vs autem infremuit Spiritu,& Ioan. i Iturbauit seipsum. Et paulo post eode loco, I Es us aute rursum fremes in semetipso,venit ad monumetu. Fremuit quidem dispensatiue,& ex dispensatione, sponte sua,& sola dignatione, quia motu indignationis in se excitauit in principe huius mundi, per que inducta fuit mors, haud multo post foras eiicandu :& in Iudaeoru incredulitatem, quos ad Ioan. ri
calumniandu eius opera quam credendu propensiores cognouit. Turbauit aute semetipsum, quia non ab extrinseco turbatus est, sed a seipso solo. Vnde liquido constat m voles turbatus est, voluntate praeueniente eam turbatione, quinimmo excitante ipsam,& intra recte rationis metas continente. Sic & volens timuit,&quando voluit timuit, utpote .ra rinstante passionis hora, quae tametsi acoceptionis exordio . di esset notissima, nunqua tame ante eam timuisse legitur,
ob una hanc ratione, quia noluit quin potius ardentissimo affectu aduetare hora passionis desyderauit, eius dilation ε ραgre pertulit, coquestus ea tatu prorogari, ob feruetissimunostrae redeptionis peragedae desyderiu. Na apud Luca di- Lue. ir cit, Baptismo habeo baptizari stilicet secri sui sanguinis perfusione, quo totus in passione maduit 3c quomodo coarctor, usq; duperficiturZRursum alio loco, Desyderio de*- Luc. 2:
deraui hoc Pasci a maducare vobiscu antequa patiar. Ecce igitur qualiter:&cur ipse infremuit spiritu. v v N T E R vero nunc ponitur, ut interna in CHRIs T o, pro portione inferiori undique passa intelligas: seu Venter iuxta Graeci nominis significationem, totam corporis concauitatem complectitur. Subiungit litera. Aruit, dic.