장음표시 사용
151쪽
consili. ros. Zanchi. cap. Io. Feli. in c. mullux. de praesumptio. Igneus in l. i. s. subuenitur.&in l. lege. ad Siliani. Ripa. in I. admonendi. de iureiuran. nu IIO- Bohe. decisio. 2is. Ja Verum ille, qui damnatus erat ad perpetuum carcerem , & ab eo fugit, hoc ipso relapsus habetur, & omnis audientia est illi deneganda : quia, ut aiunt, videtur ficte conuersus , & sinu late confestas,&in errorem pristinum recidi isse. Haec est multorum opinio meo iudicio crudelis & falsa, & quae nullo iure, aut . urgente ratione probari potest: eam tamen sequuntur Archidiaconus, Dominicus, & ingens agmen. Archi. Ioan.
missi . necnon . de haere. lib. 6. Ioan . de Ana. & Feli. in c. pe. eodem tit. lib. 6. Squil tacen de fide callio. c. 27. glo. In l. I. tit. 2 6 parte. 7. Arelata. de ho re. notabi. i. Jas Ego vero ab illorum opinatione vehe. menter dissentio : quia is, qui e carcere fugit, im poenitens est, non relapsus:
ideoque si poenitere velit, audiendus &recipiendus est. Quippe relapsus non est, nisi qui iterum in haeresim labitur: Zod vel ex ipso relapsi nomine quiuis cile intelliget. Ille aut ein qui iugit, nullam haeresim fuga ipsa committit enec iudices praesu mere, aut fingere debent quempiam esse gelapsum, quem
lax Dominatim relapsum esse no dicit.
Itaq; quamdiu ille in fuga sacrit, & i
iunctae psienitentiae non satisfecerit, co-demnari poterit, taquam impaenitens:
si vero vel ipse redierit,uel comprehen. sus fuerit, & paratus sit ecclesiae sutiss
icere, tu Rc maiore P callentia coercen-
.dus promςr sagam , sed tamen ec c lesei gremio benigne excipiendus est. l .aut
ille, qui ad mortis poenam iuste conde natur a iudice: quia nemo tenetur id iacere, ex quo mors consequatur: quod . faceret vinistus, si maneret in carcere, cum sugere posset: tametsi aliud longa& eleganti disputatione defendat S crates apud Platonem in Critone, non tamen debet resistere iudici iuste sementiam exequenti. Et haec est recepta sententia theologorum , ut Almainus teli itur. futerque Thomas. 2. 2 quaest. 69. Archi d. in c. cum homo. 23. q. f. Aia cha. & Imol. in Clem. pastoralis. de re iudi . Almaanus tracta. de suprema potestate laica quaest. s. c. i. Dri edo lib. i. delibertate christiana. pag. 226. Couar. lib. I. varia. resolu. cap. 2.Ja Plusculum dubitationis habet, an tiaceat et,qui iuste morte affici potest ruditis vinculis, & foribus carceris bifrae iis fugere. Multi enim consentiunt, id nullo pacto licere: quia iudici quodammodo resisteret in his,in quibus habet potestatem :&iniuriam illi atque reipub. iaceret, publicam custodiam violando. Nam quemadmodum licitum est , per
alienum agrum transire sine iniuria vel damno domini L non tamen licet sepe illius, ut quispiam agrum ingrediatur, i demoliri: sic vincto licitum est e calce re fugere, sed non licet illi vincula ruin. pere, aut seres effringere : quq sententiat robabilis est,& plures habet authorcs.
Henri. Ganda. quolib. 9. arti. 2 I. IDa. Maio. in lib. . sent. distin. is. quaest. χχ. Siluester in summa, verbo, sugere. Almainus praenotato cap. I.COuar. e dem cap. z. Ji Caietanus tamen contrariam Opini .dine tuetur,dicens vincula frangere aliud. esse,quam resistere aut pugnare: nec maliis facere iniuriam iudici, aut reipub. tum qui ruptis vinculis euasit, quam
152쪽
eum, quἰ damnatus ad bestias, occiso leone fugit. Nec veram esse suprascriptam similitudinem: quia in dirupti ne sepis agitur de damno diii:hic autem non est quaestio de damno rupti carceris, sed utrum haec fractio redigatur ad sugam, vel potius ad repugnantiam . Haec ille sit btilius iudicio meo, quam verius: quia inulta absurda, de reipub. noxia ex hac opinatione sequerentur, quς facile quiuis intelligere poterit.l vide Angel .in summa, verbo,sugere. B be. decis. 2I F. Do m. Soto. lib. I. de iusti.& iure quςst. 6. arti. q. Ja'. Illud aute animaduertendum cst, presbyteros non esse in carcerem con sciendos, nili aduersus eos duo vel tres testes dixerint testimonium : quia nec accusatio contra illos est recipienda nisi sub duobus, aut tribus testibus, ut Paulus
Apostolus inquit: &diuus Thomasius illud singulare esse ait, in honore Icia byterorum. r. Timo. s. &Inibi Tho
3o Iis autem qui sunt carcere clausi, c pia consessarij facienda no est, excepto, splene iudicibus h reses consessi se rint, aut in extremum vitae discrimen venerint. Tunc enim absoluendi a constellario, & ab inquisitoribus reconciliadi sunt ecclesiae,&in loco sacro secreto sepeliendi, donec sententia publice proferatur, & ita in Hispania vi muri In Italia vero facilius datur vinctis copia confessarii. 3i Vtrum damnati ad perpetuum carcerem testamentum facere possint. Multi quidem id negant: sed contraria sententia mihi magis probatur: quia non
est ille seruus poenae, sed agit illic poenitentiam: nec iure aliquo cautum est, ut testamentum sacere nequeat. Abbas in c. tu .depςnis. Bal. In l. I.C. de sacrosan. . eccle. Bertrandus consi. I9 . lib. I.J
De defensionibus reorum Titulus XVII.
sv MMARIUM.1 Efensio quid sis, O quomodo haer
licis pertinacibus denegetur. a Defensio prima O poti ima reorum imnocentium , qualis sit. 3 Innocens constantissime negare debet i obiecta erimima. Veritatis O innocentiae vis.1 egare tantum obiecta crimina, quare innocentibus non sit defenso fusciens.
6 Defensio optima qu st. Reus negans ficium, quo pacto id probare queat.
8 Reus, si pluribus ct melioribus testibus
probet , se nihil eorum feci', aut dixisse eo loco ct tempore, quo crimeneo isisse accusarer, absolui debet. s Defensio etia magna es testes refutare. i o Defensiones aliae, quibus rei omnino eri
II. Excipere ea, quae exceptione non ita gent, cur iurisperiti nonnunquam A
t 1 Haeresis a furioso dicta impunita cur esese debeat. x3 Haeretici qui in furore incidit, quomodo I peragenda sit causa .i Infantes, si quid impium dicant, curpunien onsent. IJ Senex decrepitae aetatis, qui As mentis compotes non fuernit, eodem in loco atque infantes O dementes habendi
6 Dormientes eodem innumero repone
di sunt tam infantibus oe dementibus. P a I. 7 Ebrieta1,
153쪽
po t. 1 S feferentes aliorum haereses, quando puniri non debeant. is Lingua lapsus puniri non debet. 1o Hareticus non est, qui erras sine pertia nacia contra aliquam veritatem fidei, quam explicite trire non tenebatur. ii Rusticitas nimia ab heresi excusarepotest.21 Iocus ct facetia quando ab haeresi exemsuri possint.13 Iocus oe facetia impune nans, impie praeteriri non debent. a Stilponis oe Theodori facetia de Mi
13 Peccata omnia in tres elusies distribuit Diuus Augustinus.16 Pueri ct impuberes,cur vix haeretici cestri debeant. 17 Senes summa senectute eonfecti, pueri censendi. 18 Mulieres cur facilius excusari, tius puniri debeant, Pam viri. 29 Haeretici non sunt, qui coacti aliquid impium patrauerunt. 3o Mortis metu, Nel alterius mali, qui impium quidpiam dicit, aut facit, mitius
puniendus. 3I Mortis metus excusare eum non potes,
qui fidem abnexat. 32 Mortis metu sidem abnegare, quam impium sit facinus. 3 3 Metu deficientium a fide par culpa non
est, nec poena eadem. 3 Mortis tormentorum metu, an sim
re in mae vel exilis, vel minoris mali quis deficiat, multum interest. 3 si Haeresii qua in re disserat ab esse erimi
3 6 Hareticus non est, qui rictus supplic se
Deum sermone tenus abnegat. 37 Mortis meis Deum verbis tantum a negans , quid facere debeat, ne baroticus censea r.
3s Mortis metu lapsi, Istatis respiscant,
humane recipiendi sunt. 3 9 Martyrium temere appetendum non HI. o Episcopus quando no debeas fugeremo tis periculu . t Haereticus non est,qui magna animi perturbatione quidpiam haereticum dia
εχ Perturbationum animi potentissima
43 Amoris furore percitus, licet haereticum aliquid dicat , defendi nonnumquam potest. Amore nimio in Eras , si imaginem amica sua adoret, aut quidpiam sini le committas, defendi etiam potest. s Incontinentia bina steries numerantur ab AristotHe. 6 Dolor inexpectatus Ur repentinus ab ure si no unquam excusat. Inae rix impetus. S Ira instammati,licet haereticum aliquid
dixerant, haeretici tamen censendι non sunt. 9 Peccata quae sine electione ab invitis committuntur , digna sunt elementia ct venia. so Semi ebriussi blasphemias auth Ges dixerit, puniendus est, mitius tamen.
st Inquisitor, si suspectussi, magna reorudefensio esse poterit.
st Inquisitor apostolicus, cum apud Hi nos recusatur, arbitri non eliguntur , H desumtione cognoscant. 3 Renuntiatio, qua reus defensionibus sus
renuntiat, nullius momenti es.s Renuntiatio res, quando ex nonnullorum sententia, robur habere credatur.
1s I uisitores quo pamsigereresseant cum reis, qui defensionibus suis renum
154쪽
17 con guinei reorum, utrum defensi I 8 Probare probitatem Ram, O actus renes allegare possint, ct ad earum pro ligionis ab eis factos, contrarios erroribationera admitti. bus obiectis, reis quid utilitatis asserat.
n fui cibus omnis defensio vi Sinai in denegata est: rei tameu P nondum plene conui
uti possunt: nec enim defensionis facultas ulli vnnuam prohibenda est. Ut autem Aristoteles lib. rhetori. ad Alexandrum cap. 4. ait: De sensio est delictorum & imum aru, quae vel in accusationem, vel in suspicione venerint, dissolutio. ΓL defensionis. C. de iure fisci lib. Io. Ja Prima reorum Innocentium,eademq;ptissima defensio est, negare criminaso illis obiecta. Vt enim Fabius lib. 3. c. 8. inquit, Longe fortissima tuendi se ratio est, si quod obiiciatur, negari
potest: nam accusatore non probante,
reus & si nihil praestiterit, absoluendus est: ut habet iuris regula vulgaris & peruagata. I qui accusare. C. de edendo. l. actor. de probatio. J3 Innocens vero constantissime negare debet obiecta crimina, ne se ipsum in iuste condemnet, & falsum pro testimonio dicat. Nam&si praeceptum diu num sit, Falsum testimonium no dices aduersus proximum tuum: non ideo tamen si aduersus seipsum quisquam falsum testimonium dixerit, ab hoc se putauerit crimine alienum: qui regulam
diligendi proximum a semetipso accepit: quoniam quidem scriptum est, Diliges proximum tuum sicut te ipsum.&caetera, quae diuus Augustinus persecutus est. sb. I. de civit. Dei. cap. 2O. c. si non licet. 23. q. I. JConstantem eum escient innocentia& veritas: Iustus enim quasi leo confidens absq; terrore erit, ut inquit in prouerbiis Sapiens. Et Cicero pro Mil ne: Magna vis est conscientiae, iudices,& magna in v tranque partem I ut neqἶtimeant, qui nihil commiserint :&poenam semper ante oculos versari putet, qui peccauerint. Et in oratione pro CPlio: O magna vis veritatis, quae contra hominum ingenia, calliditatem, sole tiam, contraq; fictas omnium insidias, facile se per se ipsa defendat. Et Aeneas Silvius, quadam in epistola: Nihil est mendacio instabilius, nihil veritate cinstantius. Et Plautus : Quae no deliquit, decet audacem esse de confidenter pro se, & proterve loqui. Verum & nocentes ,& Improbi manifesta etiam erimina persaepe inficiari solent: unde illud Demosthenis oratione de falsa imatione: Scitis utique hoc, quo nati sunt homines, & iudicia exercentur, neminem unquam, qui crimen fateretur esse condemnatum: sed fronte perfricant, negant, mentiuntur, causas comminiscuntur, Omnia faciunt,ne poenas luant. A lijs erso defensionibus mpus est ut ab improbis testibus tuta sit
Ea igitur defensio erit optima, si reus
probare poterit, se nihil eorum,de quibus accusatur, dixisse, aut commisisse. Quod & Aristoteles docuit, lib. rhet ri. ad Alexandrum, cap. 4. dicens: D sendendi species tribus praeceptis constat. Aut enim defensori ostendendum est, se nihil eorum, quorum accusatur,
155쪽
patrauisse: aut si cogatur fateri, & caetera. Et Fabius loco praenotato: Longe sortissima tuendi se ratio est, si quod obi j citur negari potest : proxima, si non, id quod obiicitur , fictum esse dicitur. 7 Sed quia valde difficile est, ne dicam impossibile, id probare directo: cu n satis factum nulla sit directa probatio,
quia quod non est, non habet causas cognitionis & probationis, id est,non potest aliquo sensu cognosci, nec testis potest reddere causam per alique sensum corporeum, qua bene concludat, se id nollem ecesse est, ut tempus & locus perpetrati criminis assignetur, quo reus
probare queat, se ab eo loco per id tempus ab suisse id enim causas habet cognitas, &quae facile probari post uni, ut rectissime docuit Al sensus Tostadus in a. parte defensorij. c. 77. c. quoniam
contra. de probat. c. bonae. de electio. l. Optimam. C. de contrahen. stipulatio.
C. ex tenore. de tellib. J8 Reus ergo absoluendus est, cum pr bauerit pluribus testibus & melioribus, quod eo loco & tempore, nihil eorum ab eo dictu est, aut factum, de quibus testes accusatoris testianon tu dixerint : addita ratione, quia id nec dici, nec fieri potuit, quin ipsi testes audisset, aut vidissent. I Decius consit. 9 . Ripa. in Lin illa. ff.de verbo. obligat.Feli. in c.
tertio loco. de probat.Rulnus cosi. I S.
lib. s. Decius in l. I. C. de bo. polle. s
curi. tabo. Js Magna item defensio erit, si reus testes refutauerit: nam si probare potuerit,accusatoris testes inimicos este, aut ab inimicis pecunia subornatos, aut ςontra reum coniurasse, nulla eis fides habenda est. fc. per tuas. de simo. c. in fidei sauorem. de haereti. lib. 6. Ji o Sunt & aliae reorum defensiones, quibus omnino excusantur , de quibus ci- uis meus Seneca prudenter, ut solet, Inquit: Multa quamuis non excipiantur,
intelliguntur: scriptum legis angustu , legis interpretatio diffusa est ; quaedam
tam manifesta sunt, ut nullam exceptionem desiderent. Quid interest lege e cipere, ne fraudi sit ei, qui per infamam Patrem pulsauerit Θ cum illi non supplicio, sed remedio opus sit, & caetera. declamat. 4. & controuersia. 27. Jrr Sed quamuis haec ita sint, iure costulti tamen, dubitationis tollendae gratia, haec eadem excipere solent. Cu aute haeresis crimen sit magnum, quod errore intellectus, & pertinacia vesutatis per scitur: ubi haec desunt, nec haeresis erit: peccata enim om nia, nisi volutaria sint, peccata dici non possunt: quamobrem neque punienda sunt. c. I. cum seq. I .uaest. r. l. foedissimam. C. ad lcg. Iuli.
e adulte. Ja Hinc est,quod haeresis a furioso dicta, Impunita est e debet: idemque erit, si ab
insano, a mente, fanatico, &suriss seu σdaemonibus agitato, dicatur. ij enim omnes & id genus alij, nec errorem intellectus habent, nec pertinacia voluntatis. t l. diuus. ff. de oss. praesi. l. vlti. Ede administra. tuto. c. aliquos. cu seq.
I i. q. I. L infans. ff. de scari s. Tira-quel. de poenis. causa. 2.J3 Quid ii haereticus incidat in furore causa quidem bonorum peragi poterit,
aut curatore bonis dato, aut certe voca
tis eius haeredibus, ipse tamen custodiedus est, donec ad sanam mente redeat: nec damnari potest antequam in sur re moriatur: quia forte prius resipiscet,& ecclesiae reconciliabitur. l .patre si rioso. st. de his qui sui vel ali. iuris sunt Bal. Alex. & caeteri in l. furiosum C. ui testamen. face. possunt. Tiraquel. e poenis, causa. 3. J
lilians quoque si quid impiu dixerit,
156쪽
puniendus non ost: quia ea aetas, quae dicit, non intelligit. Et infantes innocentiaco silis tuetur. l. i. C.de salsa mone. d. infans. T ad leg. Corne. de sica. Jry Idem iuris est, in senibus aetatis decrepitae, qui suae mentis no fuerint compotes: hos enim Plato lib. s. de leg. si-riosis & infantibus sapienter exaequat: senes quippe desipiunt, cum debilit te nimia consecti sunt, ut Cassiodorus tradit libro de anima. Aliud statuenduest, cum senex integrum habet iudiciu , qualis ille sit ille videtur, cuius Men
chius meminit consi. 82. nam duo medici testificati sunt, se no habere illum pro insano,neque pro stulto, ut ibidem
x6 Eadem & in dormiente dici mus: nec id superuacaneu est: nam persaepe multi dormientes, non solii loqui, sed ambulare etiam, aliaque sacere visi sunt: quod illis euenire solet, quorum sensus exteriores somno ligati si int, interi res liberi atque soluti. fClem. t . de ii mici. l. i. s. adipiscimur. T de acqui.
posse. l. i. m de aut ho. tuto. Aristo. lib. F. degenera. cap. I. Albertus incOm.
lib. de somno & vigilia. Barto. Sybilla in speculo peregri . quaest. primae decadis cap. 8. quaest. 2. Pet. Crinitus lib. I r. cap. Vlt. in l. 3. j. hoc autem. E ad Sillania. Alberti. de assertio. catho. quaest. 3 6. Tiraque l. de pomis. Causa. I. 117 Ebrietas quoque ab haeres excusare potest, tunc scilicet, cum omnino mente priuauit: nesciunt enim ebri j quid loquantur, qui nimio vino indulgent,&sepulti iacent: ideoque qui per vinia d linquut, ii apud sapientes ludicra, venia
donantur. c. sane. c.lnebria veru t. I S.q. r. vide Athenaeum lib. Io. caP. II. JI 8 Qur refert aliorum haereses, nisi dolo malo id faciat, puniendus non est: d lus autem no praesiimitur,excepto si ex
circunstantijs aliud sit verisimile. Vidi ego multos suspectos homines, qui testibus conuicti, illud in ore habebant: Reserendo diximus,no astirmando: ita nihil eis profuit istud perfugium. l. qui iniuriae. Ede surtis. l. obligationum. substantia. ff. de obligat. & actio. Jis Nec is,qui lapsu linguae aliquid haer
licum dixerit, haereticus censendus est, praesertim cum se in continentI correxerit : nec enim lubricu linguae ad poenam facile trahendum est: quia ut ecclesiasticus inquit: Est qui labitur lingua sua, sed non ex animo. Et ut ait Augustinus : Ream linguam nO facit, nisi rea mens. l. famosi. ff. ad i. Iuli. maiesta. l. Stichus imo Pamphilus. ff. de manu. testamen. l. si ita scriptum. de haeredi.
institu. c. homines. 22. q. 2. ecclesi
stici. I9. Jao Is etiam haereticus non est, qui errat sine pertinacia cotra aliquam veritatem catholicae fidei, quam ex plicite scire notenebatur: & eo magis, si ab aliquo deceptus fuit, cui credere tenebatur. c.dis xit Apostolus. 24. quaest. 3.J II Nimia quoque rusticitas excusare potest ab haeresi, etiam si in iis rusticus erret , in quibus nulla ellet prudentiu doesensio. Aliud erit seruandum in rusticis sagacibus, qui ingenio valent, & in eis, de quibus diuus Gregorius inquit:
Multos obtusi sensus homines cernimus, Stamen eos in malis actibus allutos videmus, propheta quoque testante, qui ait, Sapientes sunt, ut faciant mala: bene aute sacere nesciui. Grego. lib. I . in Iob. cap. 27. glO. recepta comuniter In l. Athletae. F. de rusticis. T. de excusatio. tuto Ja a Iocus autem de facetia esscere nonnu- quam pollunt, ut dicterium aliquod impie sonans, ne sit haereticum, delendi queat. Videlicet, cu repente, celeriter,
157쪽
inconsulto,& ex occasione, ae sine deliberatione dictu fuerit: nec id aliam ob causam, nisi ut qui illud dixerit, sic tus esse videatur, praesertim cum suspectus non erat insulsus & ineptus ille. st. obligationum substantia.ss. de obligat.
2 Sed&si haereticus non sitis, qui talia
temere effutivit: puniendus tamen est, ut maledicus, & temerarius. Pessimi enim exempli res est, cum diuis aut rebus diuinis iocari. Quamobrem suspectus quidem efficitur, qui dicteriai minpia per iocu dixerit, ut recte tradit Ge son, addito versiculo memorabili.
Non patitur ludum fama, fides, oculuI. Quod si ludus noxius & perniciosus iure punitur: si merito vituperatur ab omnibus iocandi genus intempestiuum,iu liberale, petulans, &obscoenum: mulato maiore vituperatione & punitione
dignum est iocadi genus irreligiosum ,
contumeliosum, flagitiosum, impium& haereticum. Gerson parte. 2. tracta tu viti. L nam lusus. ff. ad leg. Aquili. l. in furti. g. vlti T. de surtis. Cicero lib. I. oss. Fabius lib. c. cap. . Gellius lib. . cap.vit Chrysost. in epist. ad Ephe.serm. II. & in posteriore ad Corin. nomil. 2.& in cap. Matth. 2. homil. 6. J1 Laertius lib. a. Stilponem, aiunt, maxime facetum, dixisse, Mineruam non esse Deum. Qua ex re cum in arium pacum pertractus fuisset, nihil inficiatu, ferunt, imo recte se locutum asseruisse: non enim Deum este, sed deam: Deos
quippe mares esse. Areopagitas tamen nihilo placatiores factos, iussisse continuo ipsum urbe excedere: quo etiam
tempore Theodorii iurgio dixiste; Vnde hoc nouerat Stilpo num amota palla ipsam inspexerat a s Diuus Augustinus peccata omnia inues classes distribuit. Alia, inquit, sunt
peccata infirmitatis,alla imperitit, alta
malitiae . infirmitas contraria est viri ti : imperitia sapientiae: malitia bonitati. Peccata malitiae defendi no postunt: de errore dc ignorantia alibi dixero. Superest,ut de peccatis infirmitatis aliqua
perstringamus. f Augusti. lib. 8 3. quin
stionum, quest. 2 6. J26 Pueri & impuberes vix haeretici esse post uni, nisi forte malitia eorum aetatis desectum suppleat. Fragile enim & Infirmum est eorum consilium, & errare facile queunt: praesertim cum seducti fuerint a parentibus suis. Et quamula persecti haeretici esse credantur, mitius tamen puniendi sunt: & miserasio aet tis ad mediocrem poenam iudicem deducere debet. Γ l. i. t. auxiliu m. F. in delictis. T.de mino. c.dixit Apostolus. 24.
q. s. Tiraquel. de poenis. causa. 7. Ja7 Senes quoque, qui summa senectute
consecti, ad ingenium puerorum redierunt,in eade causa sunt: rursus namque puer est quisquis consenuit. Et eo magis, cum simplicitas comuncta est cum senectute. c. tanta nequitia. 86. dist. l. si quis ingrauescente. g. ignosci tur.is ad Sillania. Clemens Alexandrianus lib. 6. stromatum.Tiraquel. de poenis, causa. 8. J28 Mulieres serme ut pueri, leuIs sententiae sunt: facilius emo excusari possunt,& mitius puniri debent, quam viri: dc ignorantia defendi solent, in iis praecipue, quae explicata fide scire non ten
hantur e in caeteris enim excusationem
non habent. Quinimo Lutheranorum uxores & filiae pudicitiam , ut audio, cum religione abiecerunt: nam subi ro pudore sacrae consessionis, omnes sere impudicae pariter & impiae factae
sunt. c. indignantur. 3 2. quaest. 6. l. quisquis. g. ad filias. C. ad leg. Iuli. maiesta. l. a. in fine. E. de iure fisci. Tu
158쪽
raquel. de poenis .causa. 9.J29 Qui autem vi coacti sunt manus imponere sacrificijs idolorum, aut simile quippiam sacere, ij proculdubio haeretici non sunt: principium enim extrinsecus est adhibitum, neque aliquid adiumenti attulerunt ij, qui coacti sunt. Quamobrem in coci lio Ancyrano decreuerunt patres, ut hi ad communi nem admitterentur. c. 3. l. tadissima. C. ad leg. Iul. de adulte. c. sacris. de his quae vi mei. ve causa fiunt. c. presbyteros. JO. distin.
3 o Sed cum aliquis metu mortis, vel alterius mali, impium quippiam dicit, aut facit, is quidem puniendus est pro modo culpae, sed mitius. Nam & si id facere noluillat, maluit tamen sacere, qua
talia pati: & in ipso positum suit principium commouendaria partium, quas actibus eiusmodi perficiendis quasi in- sinimenta adhibuit: itaque voluntarius fecit. I 3.cthi. cap. r. l. si mulier. g. si mriu. T. quod met. causa. l. si patre cogere. T. de ritu nurtia. c. merito. II q. I.
Cyprianus epiliola secunda lib. r. August. super lib. num z. quaest. 24. Tiro. I. a. quaest. 6. Tiraqucl. de i innis, causa. 36. J3i Nec metus mortis excusare potest eu, qui fidem catholicam abnegauit. Sunt enim quaedam sui Aristoteles est pamlim ita foeda, partim ita flagitiosa, nemo ut ad ea impelli iure possit, pota usque oppetenda mors est grauissimis i leratis cruciatibus: & ut praeclare inquit Cicero, pi aeter culpam ac peccatu,
homini accidere nil potest, quod sit horribile aut pertimesccdum. f3. etsi . cap. a. Cicero h b. I. familiarium, epistola ultima. J3 1 Maximum esse scelus istius impietatis, palam est, Inquit enim Saluator noster: Nolite timere eos, qui occidui corpula
animam autem non possunt occidete.
Et paulo post: Qui negauerit me C ram hominibus, negabo & ego eum coram Patre meo, qui in caelis est. Et per Esa. dicit Diis: Nolite timere opprobria hominu,& blasphemias eorti ne metuatis: ego ego ipse consolabor vos. Quis tu ut timeres ab homine mortali, Moblitus es Domini sectoris tui Et Paulus ait: Si negauerimus, & ille nesabit nos. Et Origenes: Qui denegat hdem
in persecutionis tempore, omnia tu cuauit, nudus repente & inanis effecti is est, & omnes iustitiae cIus, qlias secit, non commemorabuntur. I Matth. I o. Lucae. Ιχ. Mai. FI. 2. Timo. a. Origenes in lib. iudicum. homil. 7. c. non solum. II. quaest. 3.J3 3 Non omnium, qui metu desciunt, par culpa est, nec cadem poena eorum esse debet. Aliter enim peccant sepientes, & graues viri, aliter qui medio officio tenentur , aliter hum: liores & fragiliores homines: nec exigitur eadem virtus in his, atque in illis. Nec enim ad virtutes heroicas perinde tenentur se giliores atque persictiores. Itaque grauius delinquunt principes, episcopi, clerici, monachi, nobiles, theolog . philosophi, sapientes.&sories,quam plebei, mulieres & reliqui. Seuerius ergo puniri debent. fc. Lotharius. I. q. 2. c.eos quos . de cons. dist. . c. hoc ipsum. 3 3. q. r. l. si quid venditor. isde aedili. cdiacto. l.isti quidem . quod met. causa. c. nequis. 22. q. Salomon in l. I. T. delcg. J34 Plurimum refert, utrum quispiam de sciat metu mortis & tormentorum, an timore infamiae, vel exilii, vel etia minoris mali. Nunquid eadem est causa ejus, inquit Ambrosius, qui sponte negat, & eius quem tormenta inclinati
runt ad sacrilegium λ Nunquid Christ' ipse Athletas suos, quos viderit grauib' paulisper
159쪽
paulisper cessisse supplici js, sine venia
Patietur permanere Z veniae quidem tuelocus est, cum ea quis facit, quartio sunt sicienda, iis impulsus omnibus, quaere humanam naturam longe multumq; superant, di nemo possit sustinere. Et haec Aristotelis, priani,& sapientium omnium sententia est. . et ni . cap. r. Cyprianus sermone de lapsis. c. potest fieri. de paeniten. distin. I. c. cu chlectus. de lus quae vi. met. ve cau. fiunt. J3 1 Sed inter haeresim de alia crimina hoe
interest, quod ea metu commissa, nihilominus persecta sunt: haeresis vero non ante perficitur, quam pertinax co sensus accedat. Nec enim hae res in distis aut fictis , sed in intellectu & voluntate consistit: atqui caetera potest homo nolens, credere vero non nisi volens. Vnde
seri potest; ut aliquis victus supplici js,
sermone neget Deum, dc corde adoret.
Et ut inquit Cyprianus libro de duplici
martyrio Cu tyranus dicit, abnega Christiam, de immola Iovi,&esto amicus no . ster,aut morere: Rpe lingua negat, cΟ de reclamante. & manus adolet thus, cum imus intus adoret Christit. Quamquam hoc quoque grauissimu est crimertamen aliquam impietatis culpam eleuat humanae naturae imbecillitas. c.
potest fieri. de poeniten. dist. i. JQuinimo qui tali metu lapsus est, &corde no dicessita fide catholica , is nec haereticus fuit, nec haereticorum poenis
assici debet. Cyprianus lib.de duplici
martyrio. Ambrosius li. i. de poeniten. cap. 3. Alex. Ales. P. parte,quaest. I 83. Alberti. in rubii. de haereti. lib. 6. qu st. I s. Brunus lib. I. de haereti. cap. 4. J3 Sed ut verisimile sit, quod is non con .sensit, nec haereticus, nec apostata sui tr. opus est,ut doleat,&metu cessante stati redeat,agatque poenitentiam . Na si diu iacuit, de non reclamauit,utique costar
siti ac ratum habuisse videbitur. f ς
ethi. cap. t. concilio Ancyrano, cap. 3.
l. 1. C. de his quae vi metusue causa gesta sunt. Salomo. in l. r. is de regibus. J3 8 Circa eos vero, qui post lapsum coni stim redeunt, aliquid humanitatis debet ostendi, dc benigne recipiendi sunt qu admodum ae sanctis patribus identide decretum de usitatu est . Nam ut inquit Lactantius lib. 1. diuina. militutio. ea P. 33. Multo firmior est fides, qua reponit poenitentia. concilio Niceno can. II. Arelates. cap. it. Ancyrano c. 6. Cypria. sermone de lapss , Nicepho. lib. 6. e clesiast. hist. cap. 2. &. F. J39 Obiter autem admonere volui, martyrium non esse temere appetendum . ait
enim redemptor noster: Cum persequetur vos in ciuitate ista, segite in aliam. Quod exemplo quoque docuit, cum se abscondit a Iudos,& abi jt in regionem iuxta desertum in ciuitate Ephrem, ut est apud Ioannem cap. ii. ubi Theophi
lactus inquit: in codem nationem Iudeorum secedit Dominus : interim de nos docms, ne nos temere periculis ingeramus etiam pro pietate: sed stemus quidesertiter deprehensi,non deprehensi autelae in. voluntarium periculum pmpter incertum euentum irruamus. Et Eus bius li. .ecclesiast. hist. cap. I F. memo rans, Cointhum quenda, natione Pluri gen, bestias c teraque tormeta sponte lacessse, ac tande fracto animo desecisse: Quae res, inquit, eu ad martyriu proc cia potius de temeritate, quam deuotione prosiluisse declarat: ipse namque se
iudiciis ingesserat. Itaque victus exemplum euidens omnibus dedit, cautius in rebus talibus & circunspectius agendum : quia non temeritas, sed fides de modestia coronatur. t Matth. Io. Na- ranaenus In vita Basili j: Ambro. lib. I.
Qis. cap. 37. Chrysosto. in episto. ad Hebr.
160쪽
homil. 67.Clemens Alexan. lib. .str nratum. Soro me. lib. 6. tripartuae, cap. 21. Nicepho. lib. I o. histo. eccl. c. I 6.
Theophyla. in Matth. c. I o. & in Luca. C. 22. J o Excipitur tamen episcopus ab ea regula: nam sugere non debet, si eius suga nocitura sit ccclesiae, ne mercenarius
- potius, quam bonus pastor esse videatur: sicuti diuus Augustinus ad Honoratum scripsit. Et Ambrosius cuin a
Iustina Arriana , Valentiniani matre, de eccletia iuberetur exire: Ego,inquit, sponte hoc non agam, ne lupis ovium septa contradere videar, atque blasphemantibus Deum: hic si placet, occide, hoc loco mortem prona voluntate susciplam. Author Paulus diaconus li. i 2. Terum Romanarum. Quod si nihil sit profuturus,& episcopus ipse sugere ρο- Iest. Nec moueat quenquam,quod iuga timidi hominis esse putetur: na & Paulus ille, qui certus erat, quia nec mors, nec vita, nec angeli, nec principatus, nec
virtutes, nec alia creatura, poterat eum
separare a charitate Dei,ille inqua Paulus, Athleta Christi sortissimus, modo per fenestram, modo per muru sug ens, e manibus tyrannorum euasit. Fugit &Athanasius, sugerunt &alij multi sanctissimi,constantissimi & sapientissimi viri: pudendo Tertulliani errore, libro, de fuga in persecutione. f Ioan . Io. A gust. epist. 18 o. ad Roma. 8. posteriore ad Corin .c. I i. ach. 9. C. pCen .ec fin.7. quaestio. r. Thom. 1. 2. quaest. 12 q. J
i Sed iam ad propositum reuertamur. Qui magna animi perturbatione co- motus aliquid hqreticum dixerit, is proculdubio haereticus non est: nisi ea forte concurrant, quibus perficitur heresis. Sunt autem perturbationes, ut ait Cia cero, turbida animorum, concitatique
motus, auersi a ratione, inimicἰ mentis vitaeque tranquillς,vel sunt commoti nes animi , quae rem consilio&ratio aevidere non sinunt. 42 Omnibus ex animi perturbationibus, ut inquit Cicero, nulla vehement or est, quam amor:addit Gerson. Nulla violentior nulla rapacior, nulla denique minus sinens anima sui iuris esse. Diotima quoque apud Platonem, magnum daemonem vocabat amorem : & Hieronymus lib. r. aduersus Iovinianum scribit: Amor foratae rationis obliuio est,& insania' proximuς , cedum mimmemconueniens animo sospiti vitium : turbat consilia, altos & gen crosos spiritus
stansit: a magnis cogitationibus ad humillimas trahit, querulos, iracundos, temerarios, dure imperio: bs, serui lucr blandos, omnibus inutiles iacit. Haec
ille . Amor igitur praesert m improbus,& furor est & insania. Gerson ser mone de sancto Bernardo. g. viii. de inibi interpretes instit. de successio sublatis. J 3 Itaque si furore amoris aliquis perturbatus, offensione scilicet,atit Zelotrpia, vel desperatione, verba dixerit h etica,
defendi nonnunquam poterit, ne hae reticus esse credatur. Nam dc zelotypia, via Chrysostomus, violentisiamus ai-
sectus est: de qui talia dixit,velut ebrius, non vi hqreticus puniedus est. Chryso. in cap. Matth. I. homil. . Tiraquel. de poenis causa. q. l Idemq; erit, si quispiam amore nἰmio
insanἰens, amicae imaginem adoraret, aut aliqua verba emiserit, quae idololatriam sonent. Est enim hoc eius,qui Vchementer amat, ut horreat metuatquc: deinde inspiciens dilectam,vicam lai
quam Deum colar, S nisi vereretur insan'ς crimen, sacra ama'ς lao aliter, qua Dei ilat tiς faceret, quem ad modii eleganter Plato diuinus tradit in Phaedro.