장음표시 사용
171쪽
re: licet panem alteri largiri in extrema famis necessitate: licet damnato ad mortem, non sugere: licet aegros visitate t pore pestis: licet nauigare tempore Periculoso: licet in bello iusto pretii ari: licet abstinentia vitam breuiorem reddere', aliaque multa id genus licent: in quibus de si mors interdum sequatur, id tamen euenit praeter intentionem morientis: de quibus omnibus ante nos multi multa dixerunt. Gerson parte 2. tract. de non esu carnium. Bartholo. Sybilla in speculo peregrinarum quaestionum deca dis primae cap. I. quaest. 2. Fran. Victoria relectione de sortitudine. Couar. lib. I. varia. resolui.cap. 2. l. cum autem. g. malus. de editi t. edi c. l. p
cultum. f. si ipse. de pccu. l. lege Cornelia. g. vlti. de sica. c. maritum. 3 3. dist. cap. 3. de corpo. Vitia. Seneca epist. 24. Gellius lib. is noctium artica. cap. Io. Valerius maximus. lib. 7. cap. 7. Basilius lib. de virginitate. Eusebius lib. 6. histo. eccl. cap. 6.Plutarchus lib.de claris mulieribus cap. I I. Tira quel. de nobilitate cap. I. nu. J2O. J3t Hi autem,qui propter haeresim vincti,
se ipsos in carcere occidunt, credendi sunt conscientia criminis mortem sibi consciuisse: nisi sorte aliud haeredes eorum ostendere possint: quibus nihil probantibus , illi punientur perinde, ac si eorum haeresis suisset plene probata. Nec id mirum videri debet, cum etiam hi, quorum nullum aliud crimen probatur , ob hoc tamen solum, quodsbi ipsis mortem consciscunt ; omni execratione digni censentur:& pro illis ecclesia non recipit oblationes, neque
facit commemorationes , neque cum
psalmis eos sepelit: legibus quoque cruuilibus bona eorum publicantur ,& hqredem non habent, de intestabiles sunt.
Iglo. Bar. dc alij in. l. vlti. C. de iure
fisci lib. t o. de in . l. vlti.de bonis eor Gonsalus de haereti. q. 2 2. c. placui t. 2 3. q. s. & 2. concilio Aurelianen. can. I .&concili j Alusi odoren . can. II. l. si quis filio. g.eius. de in Iusto. rupto. l. parricidij adleg. Pompe. de parrici. regial. 24. tit. I. parte. 7. Couar. lib. 2. V via. resolui. cap. r. J2 Et quamuis post plenam consessione
sibi manus intulerint rei, non erit mra consessio recipienda: nam & Iudas consessus suit crimen, sed quia laqueo se
suspendit, neque consessio, neque Pe
nitetia quidquam ei prosuit. f c. Iudas. c. nihil. cum seq. de poenit. dist. 3. J3. Ad postremum , ordo procedendi cotra haereticos defunctos colligi potest ex
his, quae scripta sunt in octaua sessione concilii Constantiensis hoc verborum tenore: Quia aut horitate sententiae, &decreti Romani concilii, & mandato sedis Apostolicς, datis dilationibus d bitis , processum fuit super condemn tione Ioannis V uici eff& Ως memorici edictis propositis, denunciationibusq;,
ad vocandum omnes, qui eundem, vel eius memoriam defendere vellent, si qui penitus existerent, nullus cona paruit , qui eundem, vel eius memoriam defenderet: examinatis insuper testibus
super impaenitentia finali, pertinaciaq; dicti v uicleis, per commis Larios de Pi talos , seruatisque seruandis, pro ut in tali negotio postulat ordo iuris, S eiusim poenitentia, & finali pertinacia per euidentia signa testibus legitimis con probata , fuit legitime facta fides: pr pterea instante proeuratore fiscali, edictoque proposito ad Audiendam sellatem iam ad hanc diem : llaec sancta synodus declarat, & diffinit , eundem Ioannem V uici eis. notorium haereticusuisse. dc pertinacem in haeresi deces
172쪽
De denuntiatione Titulus XIX. IIJ
& nam memoriam condemnandor decerniti eius corpus & offa, si ab alijs fidelium corporibus discerni possiunt, humari, de procul ab ecclesue sepultura iactati , secundum canonicas α
legitimas sanctiones. Et iudices interrogati, an ita placeret, Responderunt, quod placeret. Et approbauerut Omnia predicta.
r Enuciare quid sit apud Iuri peritos. fariam ante denunciationem, cum θωχ Haeretisos etiam occultos quiuis ca- haereticus occultus est , qui autbores colicus indicare iudicibus tenetur. censeant. 3 Lex acra quid illum facereprecipiebat, ii Correctionem fraternam quando censeat qui ab alio licitabatur, ut dys alienis nonnulli adhibendam. Druiret. I 1 Hae retici occulti cur corrigendi nosint , 4 Legis buius verba obseruanda . sed statim ad iudices deferendi. s Haereses esse idola, aiunt ditius Hierony i 3'Haeretici corrigere, priusquam iudimus et ' uuiuslinus. cibus indicetur, nulla lex iubet. 6 Haereticos occultos indicandos esse, qui 1 Pauli doctrina,qua docet: hereticum boaurbores censeant. minem pin νna ct alteram correcti T AH bores alj qui censent bareticos ορ- nem deuiturquomodo interpretanda. cultos iudicandos esse. 1 1 Haereticu occultu corrigere, oeno prilis
occultos haereticos indicari debere. ic Hsreticos qui non indicauerint inquims Authores ethnici ex quibus elicitur in- toribus, qua poena viciendi. dicandos esse haereticos occultos. 17 Index seu denuntiator barcilci, aliis 1 r o Correctionem fraternam non esie neces stibus annumeretur.
EuvNCIARE apud Iurisperitos, indicare, manifestare, ac deserre est, atque denu ciatorem pro iudice vel delatore usurpar. Omnes catholici luereticos, etiam iudicibus indicare tenentur: quia impietas pern Iciosa est unia versae respublicae, atque omni u interest, religionem christianam inuiolata esse.
rit frater tuus, vel fillius, vel uxor, vesamicus, cladicens:eamus,& scrutamus dijs alienis, no acquiescas ei nec audias, nec parcat ei oculus tuus, utinisereariS& occultes eu: sed statim interficies. Sit primum manus tua super eu, & post te omnis popul 'mittatmanu. Deutero. I 3.
Ille clanculum persuadere volcbat,& tamen lex iubet,ut indicetur, & no occultetur. Indicandus autem iudicibus erasi ut ex alia lege satis constat. ait enito:Careperii fuerint apud te vir aut mulier,
quiserviant diis alienis, & hoc tibi sue-
173쪽
rit nunciatum, audiensque inquisieris diligenter, & veru esse repereris : lapidi Obruentur,& c tera. Deuterono. 37.JI Atque eae quidem leges quod ad nunciationem iudici faciendam attinet In republica christiana proculdubio seruandae sunt. Nec quisquam putet, eas leges de apostatis duntaxat de idololatris loqui: nam diui Hieronymus 8c Augustinus haereses , aiunt, esse idola :&Vincentius Liri nensis, aliena ab ecclesia dogmata, deos alienos esse scribit, ut sub titulo de idololatria reseram. c Quod autem haeretici occulti, iudicibus sint indicandi, magni in primis de praeclari viri aut hores sunt. Hieronymus: Sapientes illi in Christo sunt ,
qui satisfactione poenitentiae peccata sua, vel errores haereseos, conuertendo se ad Deum, fideliter confitentur,&authores vel criminum suorum, vel dogmatu manifestant. Augustinus: Haer rico petenti poenitentiae locum, tunc credatur, si de alios, quos illic nouit esse, manifestaverit nobis. Et haec alibi quoque retuli. Ambrosius: In causa Dei, ubi communionis periculum est, etiam dissimulare, peccatum est non leve. Leo magnus: Manichaeos ubicunque latentes,
vestris presbyteris publicate: magna est enim pietas prodere latebras impioru ,& ipsum in eis, cui seruiunt, diaboludebellare. Ambro. 2. Ossi. cap. 24. Leo sermone. . de collectis. J8 Idem Leo, rinone quinto de ieiunio decimi mensis: Illud quoque dilectissimi obsecrans moneo, ut si cui vestrum innotuerit, ubi habitent haeretici, ubi doceant, quos frequentent, & in qu rum societate requiescant, nostrae solicitudini fideliter indicetis: quia parum
prodest unicuiq; , quod protegente Spiritu sancto, ab istis ipse non capitur: si
cum alios capi intelligit, non mouetur. Contra communes nostes pro falute communi, una communis debet esse vigilantia, ne de alicuius membri vulnere , etiam alia possint membra co rumpi: de qui tales non prodendos putant , in iudicio Christi inueniantur rei de silentio, etiam si non colaminentur allensu. Astu mite igitur religiosi solicitudinis etclum, & cotra saeuissimos h stes animarum, omnium fidelium cura consurgat . Ideo enim misericors Deus quandam nobis partem prodidit hominum noxiorum, ut manifestato periculo excitaretur diligentia cauti
nis . Non sussciat, quod actum est,sed eadem inquisitio perseueret: quae hoc auxiliante Deo consequetur, ut non solum qui recti sunt, incolumes perseuerent, sed etiam multi, qui diabolica seductione decepti sunt, ab errore reu centur. Haec ille. rodas Cataneus in prooemi)s legum, inquit: Honestum habeatur indicare illu, cuius quis iacinoru costius est, ut respublica salua sit, multos habens bonae suetconstitutionis custodes. is vero qui indicat, quam 4 de genere sibi proximis, bonus oc pius aestimetur e nihil. n. est, qua patria coniunctius. Et Plato libro decimo de legibus Si quis impie quiripiam agit, vel loquitur: qui forte praesens fuerit, deos defendat, magistratibus significet: quorum qui primi audierint, ad iudicium harum rerum secui dum leges deserant. Quod si quis magistratus audierit, nec detulerit: ipse impietatis reus fiat: & qui velit, pro vitione legum prosequatur. io Ex quibus omnibus perspicuum est,
haereticum,quantumuis occultum, Protinus esse iudicibus indicandum, neque opus esse ut antecedat fraterna ulla correctio:
174쪽
rectio: id enim nec legibus commemoratis cautum, nec ab ullo eorum, quos iam ante laudaui, relatum est: & multi prςterea Theologi & Iurisperiti magno
consensu tradunt, necessariam non esse correctionem fraternam ante hanc d nunciationem. Vterque Thomas 2. 2. quaestio. 33.&quaestio. 7o. Aluarol. in s. credentes. de statui. de consuetu. lib. seudo. Alberti. lib. de secreto. nu. 82. Alson. lib. 1. de tulta haereti. punit.cap. 23. Soto.lib.de ratione tegendi secretu, memb. 2. quaest. q. JII Quidam autem putant,eo saltem casu fraternam correctionem fieri debere, cum haereticus fuerit sanabilis, & corrigens vir doctus sit, & magnae auth ritatis : ita ut sere compertum sit, quod per solam illam correctionem haereticus resipiscet, ac nulli nocebit: sed tamen nihilominus aiunt, non esse fidendum huic correctioni: sed tutius esse, ut ad inquisitores deseratur. f Nonnulli ex ante commemoratis , dc Canus libro duodecimo de locis theologicis cap. 9. versus finem. JI a Caeterum, ut mihi quide videtur, semer hodie in Hispania haeretici occultiatim ad inquisitores apostolicos des rendi sunt, nulla praecedente correcti ne fraterna. Id enim iustissimis edictis praeceptum est authoritate apostolica, sub poena excommunicat Ionis: de qui cunque illis non paruerit, peccatum noleue committit. Adde quod haeretici subdoli sunt, & metu poenae fingunt se esse correctos: dc perraro solus unus haereticus reperietur. Quo fit, ut etiam si ille tibi corripienti resipuisse sersitan videatur: alios tamen,quos haereticos esse nouit, iudicibus non indicabit.
i 3 Tum illud addo, nullam esse legem, quae iubeat, hqreticum corrigendum, priusquam iudicibus indicetur. Nam
textus ille euangeli j: Si peccauerit in testater tuus ,& caetera, de peccato conistra hominem corripientem commio, loquitur, non autem de omni peccato, ac multo minus de peccato in Deum, quod corripiens condonare non potest.
Et ita sensus literae ipsius perspicue d
cet , salua ratione recti sermonis: δc eo sensu verba illa interpretantur Vtraque
glossa, Hieronymus , Chrysostomus , Hilarius, A mbrosius, Augullinus, Beda, Rabanus, Theophil actus, Basilius, Gregorius, Tostadus, Faber, Armachanus, uterque Thomas,& Patres concilij Coloniensis, δc Bernardinus Areualus, qui hos omnes, aliosque collegit, libro de fraterna correctione , conclusione se
1 Nec obstat illa Pauli doctrinar Haereticum hominem post unam Sc alteram correctionem deuita: quia Paulus apostolus non ad quoscunque sententiam illam dixerit, sed ad Titum episcopum: ad quem ex ossicio attinebat, haereticu
corripere , de per sententiam ex m. municationis vitare. Vnde verbum iulud , deuita, significat, fac deuitari ab
alijs, ne per eum caeteri inficiantur, ut Nicolaus Lyranus ac diuus Thomas ibidem interpretantur . Itaque Ap stolus de correctione a praepositis facienda loquitur r ad quos quidem pertinet, haereticos admonere, atque comripere: deinde si correcti non fuerint, ab ecclesiae communione separare. Et hanc quoque veterum theologorum intelligentiam illius loci esse, idem Ber- nardinus, Vir summa religione , m gnaque doctrina & authoritate praedi tus, testis locuples est. eodem libro conclu. 6. propout. 6.Ji s superest igitur, ut haeret cus sola chaiaritatis lege corrigendus esset: atqui charitas bene ordinata bonum commune
175쪽
, II De denuntiatione mitulus XIX.
praefert bono particulari: bonum religionis bono temporali : denique b num animae bonis corporis & externis: erso haereticus, etiam occultus, tam est resipuisse videatur, protinus ad inquisitores apostolicos, omis a correctione fraterna, deserendus est: non tantum , ne alios sibi similes faciat, sed etiam ut criminum participes retegat, & ut ipse c5uertatur, de ab excomunicatione absoluatur. Ille haereticu occidit, qui haereticum eum este patitur: caeterum nostra correctio vivificatio est, ut h.eresim oriens,vivit catholicae fidei. Quod &alibi ex diuo Hieronymo retuli. Addo Ianseantu in cocordia euangelica,c. 72.
ic Hi ergo qui sub pr textu correctioni
fraternae occultos haereticos non india
cant inquisitoribus, & hi etiam qui id
aliis consulunt, ut occultatores haereticorum, & qui ossicium sanctae inquisitionis impediunt, iustis poenis afficienisi sunt, praecipue improbi: ut malum consilium pessim usit consultoribus.17 Index siue denunciator aliis testibus annumeratur, quia priuatim eius no interest haereticum indicare, nisi ut unius e populo christiano: quo casu integrum eri indicis test Iinonium: &ita utimur. Abbas & Feli. in c. in omni . de testib Alberti. libro de secreto nu. I 77. Zanchi. de haereti capia 2 3. J
R I V M. x D i utandum publice non es cum baere
ticis pertinacibus. x Disputandu non esse publice cum baereticu ex Pauli epistola ad Titu colligitur.3 Digvitationem cum haereticis alibi Pa lus improbat. . D putationes cu bs reticis vitandas esse docent etiam Tertullianus, ct alijs cti homines.s Luzberanorum mos cum argumetis conuincitur.
6 Dil tare publice de ne catholica , O de iis que semel definita sunt, multis costitutionibus atq;decretis probibitu est. Di putare cum laeticis quando Iceat. 8 D putantes cum bereticis quo pactose
9 D putare quomodo debeant inte r se viari Carbolici.i o Scribentium in bereticos laus .
V u haeretaeis pertinacibus non est publice disputadum, quia non sunt parati ad suscipi edam sanam doctrinam, sed conte tionibus qu aerunt occasionem , ut suas
haereses probabiles vulgo reddat. Ideo Paulus prohibet hac disputatio nem dicens v Noli verbis contendere, ad nil enim utile est, nisi ad subuersionem aredientium. Et ad Corinthios scribens inquit: Si quis videtur esse contentiosus, nos talem consuetudinem non habemus, neque ecclesia Dei. Petrus quoq;
apostolorum princeps apud Clemente lib. 3. recognitionu in quit: Nil est dita ficilius, ad de etiam nec periculosius,& inutilius qua de veritate apud pc misti populi multat udinem disputar iata rursus
176쪽
Et rursus idem lib. 8. apud eundem ait: In his,qui humanis argumetis de fide, aut rebus diuinis tractantur, firmu nil esse potest : quis enim sermo est , qui norecipiat contradictionem & quq argumentatio est, que non possit alia argumentatione subuerti & inde est, quod ad nullum finem scientiae & agnitionis per huiusmodi disputationem perueni re homines possunt, priusque fines vit inueniunt, quam quaestionum : Opo tet igitur in captiuitatem redigere intellectum in o D sequium Christi , &non humanis ratiunculis & argumentis hςrere. Da. Timo. a. & prioris epist. ad Corin. cap. 2. &posterioris ad eos
Hoc quoque ad Titum scribens Paulus non obscure prohibet, inquiens: Hereticum homine post primam &secundam correctionem deuita, sciens quia subuertus est, qui huiusmodi est, bc peccat, cum sit proprio iudicio condemnatus. Post correptionem dixit, non post unam & altera disputatione: nec enim est nobis cum illo disputandum, quem vitare debemus, quem scimus esse subuersum, & suo ipsius iudicio damnatu. Quae Apostoli verba diuus Hieronymus interpretans , inquit: Quare autepost primam & secundam correptione deuitandus sit , reddit causas dicens, quod subuersus est eiusmodi,& peccat, cu sit a semetipso damnatus: qui eoim
semel bisque correptus audito errore suo non vult corrigi, errare existimat corrigentem : & e contrario se ad pugnas de iurgia verborum parans, eum vult lucrifacere, a quo docetur. Pr
pterea vero a semetipso dicitur esseda- natus : quia sernicator, adulter, homicida , & caetera vitia, per sacerdotes de ecclesia propelluntur: haeretici autem in semetipsos sententiam serunt, suo
arbitrio de ecclesia recedentes: quae re cessio, propriae conscientiae videtur ei se damnatio. Eadem quoque verba ex plicans alibi A mbrosius, & haereticum Iudae conserens, ait: Ipse enim se damnat haereticus, cum de ecclesia ipse se proiicit, & de coetu sanctorum nullo compellente procedit: ipse enim ostendit quid mereatur a cunctis, qui suo iudicio separatur a cunctis. Ipse inquam se damnat haereticus, quia cum omnes criminosi , episcopi sententia proiiciantur de consortio christiano, haereticus cuncta praeueniens, sententia suae v luntatis abiicitur: tali inquam haereticus, quali Iudas poena damnatur, ut
idem sui, & reus sit sceleris, & iudex si ultionis. epist. ad Titum cap. 3. de illic Hiciony. Ambrosius serm. so. JEandem disputationem improbat alibi Apollo ius dicens : Si quis aliter docet, & non acquiescit sanis sermonibus Domini nostri Iesu Christi, & ei, quae secundum pietatem est, doctrinae superbus, nihil sciens, sed languens circa quaestiones & pugnas verborum, ex quibus
oriuntur inuidiae,contentiones, blasphemiae, suspitiones malae, conflictationes hominum mente corruptorum , &quiveritate priuati sunt, existimantes quaestum esse pietatem. Sunt quippe haeretici isti, cum quibus disputare prohibemur, de quibus idem Apostolus alia in epistola scribit: Mali homines, de seductores , qui proficiunt in peius,
errantes, & in errorem mittentes. Sapientissime igitur maiores nostri in decimoquarto concilio Toletano dix runt: Caveamus haereticorum naustipulas : non nobis inanium quaesti num tendicula praeparemus , quibus in nis gloriae cupidi, discutere aud mis, quae summa sunt: nec enim
quae sunt diuina, discutienda sunt, sed
177쪽
credenda: non enim se Deus discutere iubet, sed credere. Credimus ergo nosensibus nostris, sed indubitatis conciliorum priscorum dogmatibus. f r. Timo. vlti. & 2. ad eundem cap. 3. concilio Toletano decimo quarto, cap. IO. J 'Ad hec ertullianus libro de praescriptionibus aduersus haereticos,eleganter docet, vitandas esse disputationes istas,
post alia dicens, quod lauiusmodi disputationibus, non modo non conuertuntur haeretici, sed audaciores etiam redduntur : N in ipso congressu firmos quidem satigant, infirmos capiunt, medios cum scrupulo dimittunt. Chrysost mus quoque in Matthaeum scribit: Malitia frequenter quidem vincitur, nunquam autem placatur. Audi ergo homo fidelis, qui contra haereticum libeter contendis, Si pharisaei victi placati
non sunt: & tu certando contra haereti in cum potes eum placare, cum vinceris 3
nunquid sortior Chri sto es,& quos ille non placauit, tu placabis Et Sis nius, apud Socratem lib. 9. hist. tripar. Imperatori Theodosio prudentissime consuluit, ut ne cum haereticis disputari permitteret e quia disputatio non solum schismata non uniret, sed etiam haereses
ad contentiones maiores adduceret: unde paulo post cognouit Imperator consulionem haereticorum , & quod in disputatione soluin modo, ik non in antia quis expositionibus confidebant. Et ut inquit Augustinus contra Faustum: Nodisputare amant haeretici, sed quoquo modo superare impudentissima pertinacia , Ut congregent quae non pepere runt. Ad postremum, diuus Berna dus eleganter Zevere super cantica inquit: Nec rationibus conuincuntur haeretici, quia non intelligunt: nec auth ritatibus corriguntur,quia no recipi ut: nec flectuntur suasionibus, quia subuersi sunt. Probatum est, mori magisv lunt, quam conuerti: horum finis in t ritus : horum nouissima incendium manet. Pretereo multa in eandem sent tentiam, quae Gregorius, Leo Magnus, alij que tradiderui. fChrysosto. in Matilio m. 2. operis imperfecti. col. 8. lib. s. histo. tripar. cap. 39. August. lib. I . contra Faustum cap. I 2. Bernardus super cantica homilia. 66. Gregorius lib. 8. moralium, cap. 2. Leo tribus epist. 8. de 3. oc 76. Nicephorus lib. 8.e cle. histo. cap. 3. JCum lutherani, alisque huius tem p ris haeretici, argumentis deprehenduntur, mirum est ut se expediant dicendo:
nam sicuti quidam eleganter scripsit. Primum lingua implacabiles sunt, deinde more Parthico sugitivam pugnam
exercent, iaculantur verba , clamant, vociferantur, viros se euangelicos dictitant, caeteros sophistas obst reperos, b ues cyprios, asinos anthronios,sues boeticas, pecora archadica: ne multa, sumos de lapides appellant. Quod si veris diuinae scripturae eos premas,statim mendosum esse codicem , sinistreque
versum, homines atq; deos ingenti es amore testantur : quaerunt exemplaria
graeca, ex grςcis in hebraica, ex hqbraicis in chaldaica desultoria leui tale desiliunt. Quae si paululum aduersa animo reperiant, continuo deprauata esse omnia queruntur , lacera, hiulca, dissidentia, lacunosa : typographos maledictis incessunt, accusant etatem , char
cteres emendansiliisque flexibus totam scripturae veritatem eludunt. Quaecuita sint, ne in concilijs quidem uniue
salibus est cum ii elicis disputandum: nam ut noster Sepulueda quadam in epistola scribit: Religionis morumque summam in huiusmodi controuersiae Paucorum doctorum hominum dispu
178쪽
tationi,&quasi certamini iuuatis utrinque classibus, pontificis maximi voluntate permitti, nonne simile est, ac si quos Capitalium , de manifestoru scele- γrum reos, quos liceat iustissimis legib' grauissiliae, &cum summa authoritate damnare, summus magistratus sic sui causam agentes audiat, ut crimina plane coniessi, in leges receptas, sacrosanctasque argute disputent, &cum iustitia de innocentia virtutes omnes in discrimen vocent easdemque de vetere
sua, paternaque possessione, iudicibus quoque damnatis, pellei e nitatur Z Adde quod isti principia fere omnia the logica negant: bc contra negantes principia disputandum non esse, perspicuuest Canus lib. 3 de locis theologicis cap. 2. Is Multis c5stitutionibus atque decretis rohibitum est, ne quispiam publice de de catholica disputare audeat: nec ea, quς semel definita lunt iterum in dubiureuocet. Nam iniuriam facit legumlatori, qui semel iudicata,&recte dispo- 8sita reuoluere, dc publice disputare audet Quod si decreta salubriter cui quam liceret iterare, nullum contra singulos quoq; erorsus errores stabi te persisteret eccletiae constitutum: ac semper ijsdem furoribus recidi uis omnis in t ira definitio turbaretur, quemadmo-um Gelasius ad episcopos Dardaniae sapienter scripsit. Non igitur verbis dedi iputatione agendum est cum Pertinacibus impiis, sed vinculis,& carcere, δίigne. b. 3. C. de summa Trini. I. a. de stas. qui super religione contendunt C. Theodo. actio. 3 5c 6. concilij Chalcedonen c. 2. g. I. de haereti. lib. 6. regia L 46. tit. F. parte. I. cap. maiores. 24. q. r. Eusebius lib. I 2. praeparia evang. cap. I. Ficinus libro de religione chri
S Alberi lib. de agnoscen. assertio. ca tholi quaest. I 3.Sepulueda epistola. I. Godos te. in l. vlti C. de haeret. JInterdum tamen licet cum haereticis disputare, ut gloria Dei manifesta fiat, de veritas catholicae fidei defendatur: postremo v t haeretici confundantur, de Convertantur. Quamobre Paulus ad Titum scribens ait, oportere ut epist pus doctus sit, ut exhortari sciat in sacra doctrina ,& eos qui contradicunt arguere possit. Vnde ipsemet Paulus, sicut i n actis apostolorum traditur, cum Iudaeis de Gentibus ardentissime disputauit: verum ea disputatio fieri debet coram doctis tantum viris: & necessaria sunt ad eam rem, causa, locus, tempus, modus, &aliae circunstantiae iusto Quem ad modii Hermas & Brunus luculenter docent. t Ad Tit. I. acto. II. Hermas Ii. 2 de instauran. religio.cap. 7. dc deinceps. Brunus lib. s. de haereti cap. i 2. cum seq. Bernardus super ca tica sermone. 64. IIllud autem videtur esse praecipuum in his, qui disputare debent cum haereticis, ut non solum argu mutorum subtilitate,sed etiam fido simplicitate nitatur: ea enim ipsos etiam disputantium animos Potenti quadam virtute rapit& impellit: quod exemplis memorabilibus confirmant Rusfinus flib. Io e clesiasticae historiae cap. 3 .Nicepho.lib.
S. cap. II. & lib. II. cap. 23. de hist riae tripartitae lib. L. cap. 3. & deinceps Brunus lib. I. dei reti. cap. I 2. J Viri autem catholici, ut eruditiores ac
disertiores fiant, licite inter se disputare possunt de quibuscunque rebus: quia
eorum intentio iusta est, de habet circunstantias debitas. Non tamen vocare debent in dubium veritates fidei,nec
publice disputando defendere propositiones haereticas, aut scandalosas, nec
179쪽
illas, quae vIres excellunt audientis populi, & in quibus errari facile potest . In summa publice disputandum non est de rebus diuinis irreligiose aut pertinaciter, nec scurriliter aut procaciter: nec ita ut iuxta Publii Mimi senariolu, nimium disputando veritas amittatur. Quod Origenes sapienter admodum improbar. Cicero libro secundo de natura deorum inquit: Mala & impia co- suetudo est contra deos disputandi, siue ex animo id fiat, siue simulate. Orige. in Exodu in homilia. t o. Macrobius lib. 1. saturn. Gellius lib. II. cap. I . Pet. Crinitus h. 1. de poetis latinis cap. 24. Jro Sed quamuis non semper liceat cum haereticis disputare, semper tamen laudabile est, contra haereticos pie, docte,
ac prudenter scribere: quod sanctissἰmide eruditissimi viri cum magna ecclesiae utilitate, multis voluminibus semper secerunt. Beatos ille putauit eos, quibus deoru munere datum esset, aut facere scribenda, aut scribere legenda: beatissimos vero, quibus utrunque:ego
autem illos iudico longe beatiores, qui pro fide catholica tuenda, & extirpandis haeresibus, pie atque erudite scripserunt . Caetera quae hic dici possent, apud alios susus frequenter inuenies. Plinius Tacito lib. 6. epist. Stobaeus sermone de imprudentia. Gerson de laudibus scriptoru. Alex. 2. parte quςst.
Ecchi. in enchiridio capite 28. Alion. lib. i .de iusta hqreti. punit. c. I s.cu seq-J
De diuinat. γ reuelat. Titulus XXI.
sv MMARIUM. id sit diuinasio, ct quo modo per
naturam haberi non possit. Proponuntur cause precoginitionis rem
futurarum. Trecognoscere futurorum evenimn , D
lius Dei est. Treterita ct futura precognoscere opus Dei est, ct humana prudentie captum
Naturesue subtilitate, ct longa rerum
experιenrιa, aliqua euentura Φnones prooscunt. Dubitandum non esse, νaticinia, incantationes, di rationester daemones hominibus concedi.
Quo pacto pestiferas diuinationis artes
demones docere soleant. Quibus noxiu artibus daemones, hominibus curiosis illaserint. Quibus ι rebus uani homines diuinabat. De diuinationibus inquisitores aposto ei cognoscere nequemi xi Cum rebus sacris diuinatores abutuntur, ipsorum cognitio ad iurisdictionem i qui se torum pertinet. II aur demones vocant ad cognoscenda futura, taliquam haeretici ab inquisitoriabus sunt puniendi.
is Aduerjus eum qui demouem inuocat, adtentandam pudicitiam mulieris, tanquam contra Nebementer suspectum
inquiri poterit. i 'Qui ea qus sunt bomini cognitu imprimbilia, inspectioneθderum diuinant,puniri possunt. 3 mi prssentia vel preterita occulta re
uelant, puniendi sunt. I 6 Sacrificijs paganorum Heutes, et qui ha
II Inuebitur Pacuuius, in eos qui linguamam n inteirigunt.
180쪽
is Quidquid dixerint physiognomonici,cis aret improbi, H in ex se de Uraturic dorum νates, manuspices, putanta a s Quibus de causis reuelationes, maiori si falsum. ex parte mulieres qu. bom ines h. In Homines i es futuras presagientes, ns beresoleant. Faquam consulendisunt. 16 Reuelariones illa qua sacra criptura noao De poena quam Deus ponit magis, ario- probantur, Vsierin cum super natura
sis, aruspicibus. les si ut, si petis esse debent .
ii auibus supplici js debeat puniri, vatici 1 Adducuntur aliquot signa quibus pyeu- natores quise Deo plenos asmulant. dopropheta cognoscatur. 22 Illicita perscrutantes finem aliene salu- 18 Quibus signis cognosiaentur reuesationestis inquirentes, qua poena puniantur. qus a Deo proueniunt.13 O uibus poenis inquisitores debeant ass- 19 Reuelationes inutiles a Deo non sint, cere futuatores. ideo pseudoprophete ea aminandi
1 Ssecte debent esse reuelationes fatui, puniendi sunt.
i l HRYsippus diuin tione esse definit, vim
gna, quae ad ij&hominibus portenduntur. Et Cicero, Divinatio est, inquit,earum rerum , quae fortuitet putantur, praediaetio atque praesensio. Sed haec fallax prophetia, est iniusta usurpatio cognitionis Luturorum eventuum, vel Pr teritorum,aut presentium occultorum: dcenunciatio eorum , quorum notitia
per naturam haberi non potest, nec ab ipso Deo rei telata est. Caiet. In summa. verbo. diuinatio. Alfonsus lib. I. de iusta haeret. punit. cap. I 3. Ja Causae autem suturorum triplicIter se habent. Quaedam enim producut suost effectus semper & necessatio :quaobrepraenosci possunt ex cosideratione su rum causarum:& hoc modo praedicunt astrolosi eclipses suturas.allae vero ca
sae prolucunt effecta non semper, sed plerunquet & ideo illarum effoctus pretnosci non queunt certo, sed probabiliter: quemadmodum astrologi per comsiderationem stellarum praedicunt no-
nunquam pluviam, vel siccitatem : &medici ex signis morborum plerunq; cognoscunt morte aegroti, vel sanitate. Aliae sunt causς que non habent ope rationes certas 5 vni sermes, Scideo
effectus harum prenosci non possunt
per consideratione causarum, nec praesciri queunt, nisi in se ipsis considerentur: quod solius Dei est, qui ut inquit,
Paulus epistolae ad Romanos cap. . vocat ea quae non sunt, tanquam ea quae sunt. Quamobre nemo potest usurpa
re cognitionem suturorum eventuum ,
nisi daemonis arte. fAupusti.lib. I o. de ciuita. Dei cap. Ir. & sb. II. cap. 2I. Alex. Ales. 2. parte quo. I 8 . Th mas. 2. 2. q. 93. &opusc. 26. 4e iudi- cijs astrorum. plenius Michael Medina lib. 2. derecta in Deum fide cap. r. JMulta hominis afflictio inquit ecclesiastes cap. 8. quia ignorat praeterita ,& sutura nullo scire potest nuncio. Et Esaias cap. 4r. Annunciate quae Ue tura sunt, & sciemus quia dij estis vos r& Isocrates oratione contra sbphistas romnibus perspicuum esse arbitror, su-