장음표시 사용
291쪽
quemadmodum Echius, Alson.& Bru- non prosint, ver histor aenon sabulaenus tradunt: quibus illud addo , ima- & somnia: non nugaces & vanae, sed sines deformes, turpes , inhonestas ,& probatae fidei: non turpes & lasciuae, fabulosas, similiter auferendas esse. Vn sed honestae, Sc omnino tales, quae inde in sexta synodo generali, patres canonem hunc condiderunt: Facile sensus corporei, quae sua sunt in animum d criuant: picturas igitur oculorum praestiagiatrices, siue In tabulis, siue alias propositas, & metis corruptrices, & ad turpes voluptates Incitatrices, sancimus, ut nullo modo in eosterum pingantur: si quis autem hoc fecerit, excomunicetur. can. i Oo. libro. 4. Reg. cap. I 8. Bru. libr. de imagini. cap. M. Ii 3 Cui confine est, quod in septima synodo generali a sanctis episcopis decretuestivi tepla no nusacibus & vanis picturis ornentur, sed historijs veteris N n ut testamenti: ut hi qui literas nesciunt,& sacram scripturam legere nequeunt, contemplatione pictuiae in memoriam reducant, qui nam vero Deo per sortia facta seruierunt: atque in certa me excitentur, laudabilium facinorum, per qος cum caelo terram illi commutauerunt. Et Plato dialo. 3. de repub. curandum ess e ait, ne artifices mali moris simulachrum aliquod non bene castigatum , opus illiberale, deforme, e indecens saciant: ne in prauitatis imaginibus enutriti homines, tanquam noxio in gramine, nὶ ulta paulatim pascentes, Vnum aliquod maximum malu ignari in aniamo contrahant. Aristot. quoque lib. 7. polit. vetat, ne pueri turpes vel Dictum ras, vel fabulas spectent: ad officium magistratuum pertinete doces, ut nihil
neque fictum, neque pictum si, quod
actiones turpes imitetur. Multo igitur magis episcopi praelati, & visitatores curare debent, ne quid tale in templis veri Dei fiat: sed ut illas tantum imagines
populo proponi sinant, quae sacrae sint,
struant: non quae decipiant, sed quae t
tuentiu animos corroborent: non quae
emolliant, & a pietate avertant. Septima synodo actio. 4. Arist. 7. politi .cap. vlti. Bru. lib. dei magi. cap. vlti. ac d mum concilium Triden unum sessi ne. 23.Jr Idola quoque atque imagines Deoru& pseudoprophetaru confringi debent.& eorum templa diruenda sunt, aut in alium usum commutanda. Quod in Exodo Deus ipse praecepit, dicens:Non adorabis Deos eorum, neque coles eos: non facies opera eorum, scilicet Amo rhaeorum, sed destrues eos, & confrin-fes statuas eorum. Et iterum, de eisdeoquens inquit: Cave ne unquam cum habitatoribus terrae illius iungas amicἐtias, quae sint tibi in ruinam: sed N aras eorum destrue, confringe statuas, lucos succide. Et in Deutero. Aras eoru subuertite, & confringite statuas, lucosque succidite, &sculptilia comburite. Et rursus ait: Subuertite omnia loca, in quibus coluerunt gentes, quas possessuri estis. Deos suos super montes excelsos & colles, & subier omne lignu frondosum : dissipate aras eorum, &costingite statuas, lucos igne comburite, de idola comminuite, dἰsperdite nomina eorum de locis illis. Exod. 1 3. & 3 . Deut. 7.&I2. Ji 1 Sic Rex Asa fecit rectum ante conspectum Domini,scut David pater eius:&abstulit effoeminatos de terra, purgauitque uniuersas sordes idolorum, quae se-ccrant patres eius. Insuper N Maacha matrem suam amovit ne esset princeps in sacris Priapi, & in luco eius, quem consecrauerat : subuertitque s recis eius,& con-
292쪽
de eonfregit simulachrum turpissim v, dc combussit in torrete Cedron. Sic duces & milites theu ierunt in ciuitatem templi Baal,& protulerunt statuam de fano Baal, de combusserunt,& comminuerunt eam. Destruxerunt quoque
aedem Baal, de secerunt pro ea latrinas. Sic Ezechias dissipauit excelsa , de conuiuit statuas, & succidit lucos, consi sitq; serpentem aeneum, quem fecerat
Moyses: si quidem usque ad illud tempus fili j Israel adolebant ei incensum. Sic deniq; Iosias cobussit vasa Baal, &destruxit aras, de contriuit statuas id
lorum , quem ad modii plenius in Reg.
libris continetur. 3. Reg. I I. dc Reg. IO. de cap. I 8.& 23. JI6 Praetereo Moysem, Danielem , de caeteros veteris testamenti patres, ut exempla quaedam Christianorum hominum breuiter commemorare possim. Cum enim populi dc ciuitates ad Christi cultum accederent, idoloru cultores, Deorum simulachra pretIosissima christa anis tradiderunt, de quae antea occulta erant, & solis sacerdotibus manifesta , facta sunt omnibus perspicua, atque vilissima: & statuae,& imagines ex pretiosa consedis materia, igne cremaret sunt:
de Aesculapi j teplum in Cilicia, de v Nneris domus penitus euersa suere. Et in Heliopoli circa Libanum,quidam di conus, nomine Cyrillus, zelo diuino succensus, multa idola, quae ibi ador hantur, contriuit, de igni cremauit. Et Theophilus Alexandrinam urbem idolorum errore purgauit, 3c a fundamentis eorum templa subuertit, dc Serapim Aegyptiorum Deum, qui magnitudine sua terrebat conspicientes, igne cobusi sit: &ad hunc modum, omnia ubique terra marique sana simulachrorum destructa suerunt, ut in ecclesiastica historia Sozomenus, de Theoderitus a li
res sunt. Exod. 32. Daniel. viii.&lib.
a. histor. tripar. cap. 2O. lib. 6. cap. I e.
lib. s. cap. 28. Theodo. lib. 3. ecclesi. hilho. cap. 7. & lib. s. cap. Q. 37 Si quis autem dixerit, aut commiserit aliquid contra sanctas imagines, puniari potest per iudices ordinarios ecclesiasticos, aut seculares: quia crimen hoc misti seri est , dc a quot ibet accusari, dea quocunque iudice ordinario coerceri debet. Publice enim interest res sacras, dc religiosas inuiolatas esse:& quidquid in eas committitur, iri omnium sertur iniuriam. Il. 1 huius stud ij.de iustitia
dc iur. l. Manichaeos. C. de haeretic. Ioan. de Ana. in cap. 1. de maled. nume. I .
Felin. in cap. postulasti. de Iud. de in cap. cu sit generale. de ser. comp. Hi Ppol. in I. ex senatus cosulto. de sicarijs.J38 Et quamuis crimen hoc haeresis consummata non sit, nisi serte accesserite ror in fide pertinax contra doctrinam ecclesiae, ut supra disseruimus: inquitatores tamen de his criminibus cognoscere solent, propter suspicionem haere-ss, quam prima fronte praeseserunt. Non enim est verisimile, ut is qui recta fide habeat, perpetrare audeat talia crimina: neque est in hoc sicinore quidi piam quod allicere, aut mouere queat voluntatem in imaginum sacrarum in iuriam , nisi pertinax error Intellectus perperam sen tientis de veneratione illaru . Nam peccata illa quae natura obiecti non trahunt voluntatem, verisimile est, quod perpetrentur voluntate mota ab intellectu peccantis. Iure igitur cognosculinquisitores de his criminibus,
praesertim postea quam pestiferi haeretici Lutherani & Sacramentari; damnata Iam olim Iconomachiam, su perior ibus annis ab inseris reuocarunt. t Matth. de Afflict. in prima constit. Siciliae. q. Als Caslr.b. i. de iustahqrcii. puni. c. I.J
293쪽
I9 Poena eorum, qui sacras imagines stangunt, conspurcant, irrident, aut quoquo modo eis sacrilegas manus afferui, in aestimatione & arbitrio iudicis est: ita tamen ut ne quid grauius, aut re missius constituat, quam causa deposcit. Aliter tamen puniet iudex secularis, aliter ecclesiasticus: quia ille poena mortis punire potest, hic vero sine sanguinis effusione crimina coercere debet. Iudex igitur secularis , interdum poena capitis puniet, illum videlicet, qui sacram imaginem Christi, aut sanctae crucis, aut beatissimae virginis, insigni aliqua contumelia affecerit: in te dum etiam sacrilegam manum amputabit, ut Angelo visum est: quod & r
gijs legibus septi partitis cotra plebeios
constitutum est: saepe etiam exilio, ve beribus, aut poenis pecun Iarijs, iuxta criminis qualitatem, utetur. Caeterum
Epiphanis verba praeterire non possum, . qui in septima synodo generali, huiusmodi orationem habuit: Quemadmodum despicies imaginem imperatoris, non aliter castigatur,quam si ipsum imperatorem contumelia assecillet: .cum
tamen ipsa imago, pr ter lignum de c lores nihil sit: eodem modo qui typum siue figuram alicuius ignominia attici in illum ipsum, quem typus repraesen tat, iniurius est: quod quidem ipsa rerum natura repr sentat. Hoc etiam uniuersi mortales agnoscunt, patresque sanctos ita tradidis te norunt :& hi qui aliter docent, ecclesiae catholicae, imo naturae rerum contradicunt. fl. no contrahit. l.qui statuas.&. l. famosi. in fine. ff. ad. l. Iuli. maiestat. Se illic Angei.&Frane. Tigrin. Alexand.consit. 233. lib. 6. Ioan . de Anan. in. cap. a. de maled.
Hippoly. in . Lex senatusconsulto. de
sost. in oratione in Peluina. & pluribus homilijs ad populum Antiochenum,& maxime homi. 2 o. Epiphan. in . T. synodo. Tomo. . Brun. de. imagi. c. 2O. Menochius,de arbitra. casu. 376. Jao Iudices autem ecclesiastici punire itidem istos debent perpenso iudicio, de arbitrio recto: interdum grauiter dura& vltrice sententia : quemadmodum Gregor. X. in concit. Lugdu. constituit. saepe etiam publica poenitentia, vel i iunijs, eleemosynis, dc orationibus, vel mulcta pecuniaria, vel ictibus fustium. l. respiciendum. depcen. e. 2. g. vlti. deo fit. ordin. lib. 6. c. uniuersitatis. de sent. excom. & ibi Feli. J1i Ijsdem quoque poenis inquisitores vi Ipossunt: sed hoc amplius ad eorum os ficium pertinet, ut scire laborent, si forte intellectus errore pertinaci facinora ista perpetrata sunt: quod si repererint, aut suspicati suerint, non secus adue sus istos procedent,atque aduersus alios quossibet haereticos vel suspectos. Poterunt igitur inquisitores tormentis, abiuratione, purgatione canonica, & alijs arbitrari js poenis uti:pertinaces quoque atque impaenitentes curiae seculari re
linquere , sicuti suis locis a nobis singula dis Ieruntur. f vide Hiero. aduersus vigilantium, Echium in Enchiridio.
cap. i 6. Pighium. lib. r. hiera. eccle. c. vlti. Alsons. lib. 8. aduersus haereses verbo Imago. Bunderi u in compendio
concertationis. tit. 29. Brunum, Atalade caeteros supra commemoratos, de omnino Euthymium lib. 2. orthodo
294쪽
m inquisitoribus apostolicis I P. XXXIIII.
t ara aeretici re isnpii bomines apud Om1 1 nes nationes,o poti mu apud At benienses seueri ne puniebantur.
3 Athenis ante bis mille annos suerint iudices violara religionis sacerdotes. . Inquisitorum apostolicorum munus.1 Inquisitionem sanctam aduersus haer istos Ferdinandus cr dabelti reges ea tholici in Hispaniam induxerunt.
6 Inquisitor generalis quis sit, σ quod mu
.consiliarios senatus m inquisitionis quis eligat, eorum munus quod sit.
s Carolus Marnus archanum concilium integerrimorum hominum sine prouocatione initituit. si resumoris munus quibus committe
io Inquisitores O iudices qua in virtute potismum excellere oporteat. ii Inquisitoris ossicio functiιrus, Ni Clementis constitutione cauetur, quadragemmum annum attigisse debet. 12 Inquisitores, fatis esse triginta annos esse natos, Pontificis max. generati decreto constitutum est.
33 Inquisitores apostolici ι eausam cognitione paru disas ab ordinarjs iudicibus. r Inquisitorum osscium cur non finiatur morte Pontis Max. a quo ipsi delegali sunt a s Inquisitores ,si arduum aliquod net tium O di ile se obtulerit, adsen tum id referre debent.
is Inquistores sex horis quotidie sedeant
in tribunali.i Inquisitores vitae eos libros legere tenentur, in quibus testimonia contra b reticos Icribuntur. R I V M. it Inquisitores, si inter ipsos aliqua contemtio mota fuerit,eam occultare debent, ct ad generalem inquisitorem referre. 19 Iudicum discordia quot incommodorum sit causa. cxo Inquisitor otiquus quomodo praefeτα-dus est , etiamsi sit transatus ab Haprouincia in aliam . . 2I Inquisitores consanguinei m eadem pr uincia duo creandi no sint.11 Inquisitores quid sine episcopo, et episcopus sine inquistoribus facere posit,
ct quid non . 1 3 Inquisitores Hi possunt familiaribus ammatis adfuam iurisdictionem tuendam. 14 Inquisitores, quorumcuniue principumo magistratuum auxilium inuocare
possum.1 3 Inquisitores, vel ambo simi, vel alter eorum separatim, inquirere possunt co-tra hereticos in tota prouincia sibi commissa. 1 6 Inquisitores probibere possunt GRO
cti armis Niaritur. 27 Armis uti generaliter cuicunque vetiatum est.28 Inquisitores, illos punire possunt,qui sectis aut verbis ipsis muriam fecerint. 29 Inquisitores comittere possut uices suas. 3o Inquisitores cognossere possunt uti scandarum fuerit ortu ex aliqua quaestione Otholicae fidei. 3 i Inquisitorum iurisdictionem nulla prerogatiua tollere potest. 31 Inquisitores quemcunque oe cuiuscumque sit ordinis cir dignitatis punire possunt, si in haeresim inciderit. 3 3 Inquisitorum arbitrio multa relinquumtur,poti mum illa, qua non inuenium tur Πιre,aut instructiombus definita.
295쪽
aJs Da inquisitoribus apostolicis
3 Dquisitorum cor aliorum iudicum arbia trio quid relinquatur.3 s Inquisitores quid facere debeat in nego- ijs grauioribus , qua legibus comprehensa non sunt. 3 6 Inquisitores n quos nequeam inquirere. 37 Inquisitor alter sine altero ad reorum capturam procedere non potest. 3 8 Inquisitores sine episcopo ordinario non possunt baereticos duro arcto carceri tradere, neque illos torquere, oec. 3 9 Dquisitores soli non possunt νinctos media cogere ad veritatem aperiendam.
o Inquisitores praeter alias poenas quibus puniendi sunt, si baereticos, Nelμο
ctos non coerceant, ct innocentes infamem, in sententiam maioris excommunicationis incurrunt. i'Inquisitores munera ne accipiam. 42 Moera accipere quam sit periculosum iudicibus, probatur multorum sanctoram authoruat bus .
3 Iudicibus, regiis lexibus vetitum est, ne esculenta aut poculeutu quid accipiant. 3 Inquisitores, qui pecuniam extorquent, quomodo puniri soleant. 3 s Inquisitores quι doniaccipiunt, quo pacto puniendi sint. 3 6 Inquisitores quid in memoria ct ante oculos habere debeant. 37 Inquisitores relinquentes curia seculari
quoscunque haereticos pertinaces, non incidunt in irregularitatem.
3 3 Omnes iudices , magistratus tenentur obedire mandatis Illustrismoru Card. generalis inquisitionis.
De inquisitoribus apostolicis.
M pi I homines, S haeretici, hostes rei publicet perniciosissimi,
atq; suppliciis abomitibus fere nationibus
semper affecti sunt: id quod sub titulo
de poenis plenius exequemur. Apud Athenieso autem qui ut in Atticis Pausan as elt author maiori studio, quam ali l, res diui nas habuerunt: 5 qui De rum cultu studioque religionis longe 3
caeteras Omncs ciuitates an scibant, non
tantum Areopaguς impios seuerissisime I uniebant, scd etiam causa violatae rein igionis apud Eumolpidas agebatur, sit ut in oratione aduersus Androtione Demosthenes memorat. a Dant autem sacri ficorum pars Eumolpid ς, ac fleusinae sacra faciebant, &apud hos saepe impietatis agebant, qui volebant , quemadmodum vi planus ri tor Demosthenis interpres enarrat:& veteres quidem Graecἰ myster umEleusinum omnibus, quae pietatis causa diis suis offerebant, tanto esse augustius duxerunt, quanto Deos ipsos heroibus praetulerunt.Testis Pausanias lib. t o.de rebus Phocen siu. qui lib. s. Eliacorum scripsit: Multa sane habet Graecia, quae vel spectentur, vel audiantur cum admiratione sed omnium accuratissime, diuinitus religione imbutis animis Eleusina initia,& Olympici ludi celebrantur. Vnde illud obseruabis: In repub. Atheniesium, religiosissima quidem Oinniu&sapientissima quod enim in oculo pupilla, in anima ratio, hoc Athene iunt in GrFia, ut ait Philojante bis mille annos suisse iudices violat; religionis sacerdotes: eo'; no qualescunq; , sed Optimorum maximorumq; mysterioru: ut inde eluccre possit origo quςda inquisitora nostroru . Sic etiam apud Romanos, cude relis one, deque iacrificiis distensio erat, populus pontifice maximum considebat :
296쪽
sulebat: illudque perutile fore ratus est Numa Popilius, eius sacerdotij author,
ne ius diuinu negligendo, patrios ritus, peregrinosque ascindendo, turbaretur. vi lib. i de sacerdotijs prodidit Fenestella.c. 8. Sed ia ad inquisitores veniamus. 4 inquisitores apotholici, sunt iudices a Pontifice maximo delegati, quibus iure pontificio data est iurisdictio plena contra omnes haereticos & apollatas. Eoruautem officium no modo utile est Christianae reipub. sed etiam admodu necessarium : Quod quidem in Hispania in
dies magis magisque copertu habemus. Hoc enim ossicio sacroiancto, fides catholica pura, inuiolataque iam pridem apud nos custoditur. Quod, si pari diligetla, aut horitate & potestat , in cςteris Christianoruin regnis, prouinciisq; factu in ellet alia profecto nunc foret Christianet reipub. iacies, quam que hodie in Germania, & alijs nationi b. scedissima cernitur. Na si cu primit Lutherus,Zuin
glius, Bucerus , aliaq; id genus pestifera
monstra, sua venenata dogmata in vulgu spargere coeperunt,ab inquisitoribus apoliolicis coprehensi combustiq; suissent, non tam breui tepore tot in sceliciuanimaru myriades istoru heresibus infectet perijssent. Sic olim Arrius in Alexandria, una scintilla sitit: sed quoniam nos alim oppret Ius est, totu orbe eius flairima populata est: adeo omne mari, Ut nascens facile opprimitur, ita inueteratu,
de robustius iit, de vix magno negotio extinguitur. f c. resecandς. - .q. Cicero. Phili p. s. Brun. li. 1. de lega. c. I 8. Js Reges illi nostri, vere catholici, rna-dus de Isabella, sancta hac inquisitione aduersus omnes haereticos authoritate Pontificis maximi, in Hispania induxerunt, u iudicii ordinc, quo etiam hodie utimur, magna ex parte iniit tueriit: per omnes Hispaniarii prouincias locis opportunis inquisitores apostolicos disposuerunt, quibus uniuersa Hispania, cunctis hiresibus liberata quiescit. Sic olim Archadius, Honorius, Theodosius, simile quippiam secisse memoriς traditu est. Nam ad arcendos illicitos hqreticorum conuentus, lata lege instituerunt, ut in specula fidissimi qui '; constituerentur, qui de haereticos cohibere possent, ac deprehensos iudicijs offerret,seuerissim v, secundu veteres sancta ol es, de Deo supplicium daturos.& legibus:quemadmodum in codice Theodosiano sub titulo de his, qui super religione contendunt, plenius continetur. l. 6. 6 Caput autem S princeps huius sis chiossicii est inquisitor generalis, quem rex noster eligit, & Pontifex maximus aprobat, eiq; plensssima iri potestate tri- ου it In causis heretico . Ad huius officiu pertinet, inquisitores & omnes alios ministros eligere:visitatores, ad inquisitorum prouincias mittere aeuin paenitentibus de eorum filijs nonnunqua dispensare: ac de rebus grauiorib' deliberare. 7 Consiliarii senatus sancte ac generalis inquisitionis,ab inquisitore generali nominatur,& a rege nostro eligutur: de hi summa habet cosnitione & iurisdictione. Eoru aute ossiciu est, causas appellationu excutere, dissidia inquisitor u coponere, crimina ministroru punire, &cu inquisitore generali de rebus arduiscosultare:ad summa, senatum supremit, iuxta Solonis legem, a Plurarcho in Solone relatam, speculatorem rerum Omnium & legum custodem esse oportet. 8 Paul' Aemilius de Carolo magno scribens lib. 3. inquit: Sanctius arcanumq; delectissimorum integerrimorumq; viroru conc l u sine prouocatione inuitutum, delectiq; pari sanctitate, velut specillatores, qui cc cris omnibus ignaris, oppida vicosq; acccciliabul.: circumi
297쪽
u so De inquisitoribus apostolicis
rent more'; & dicta cuiusq; factaq; n tarent, ac quecunq; perditae religionis reuersi in cilio coarguissent si ne intercistione, primo quoque tepore, ubicunque comprehendi posse necaretur. Nemini sua dignitas suffragabatur: summi in fimique prius laqueo suspensi conspiciebantur, quam rei fuisse audiebatur: iudices speculatoresque rem tolam, n easque , quibus reus coargueretur, tam sancte occulune, ut cum Carolo Augusto defuncto, idem institutum viveret, nullis unquam minis, nullo malo adduci potuerint ut e nunciarent. 9 Ad hoc autem munus, tam sanctum& venerandum , non quilibet sunt etiagendi : sed viri probitate , & prudentia
praediti. Oportet enim, ut Plato inquit, eos qui recte magistratu accepturi sunt, Iab adolescetia probatos fuisse, tam ipsos , quam suos usque ad ipsam electionem . Et lib. I. de repub. Qui magistratu ira gerere debent, probi electique sint: Nam ut oculi propria virtute priuati, male vident: ita anima propria virtute destituta , male suum opus peragit . Necesse est igitur, malam anima male imperare, atque curare: bonam vero haec omnia benefacere . Aristo. quoque lib. 6. et hic. cap. Ιχ. ait, Bonunisi bono viro apparere nemini. Peruertit enim iudicium vitiositas, & exceteat intellectum, efficitque ut circa principia rerum agendarum improbus h
mo saltatur. Et Philo lib. de legat. ad Caium: Solet Deus bonis viris bona cosilia, sibi & reipub. commoda suggerere. Plato. 6. de legib. JI O Itaque Ginni virtute ornatos inquisitores esse oportet: quippe qui reorum no iudices modo, sed etiam curatores de patres esse debeant: sed inter virtvrcs omnes iudicibus necessarias, prudelia obtinet principatum: virtus quidcm occulistissima salubribus intenta consilῖls, prirerita, praesentia, & sutura conspiciens Docet in Memnone Plato, neminem recte praeesse posse; nisi sit prudens: &Omnes animae Impetus, atq; omnes declinationes, ducente prudentia, ad be titudinem tendere, imprudentia vero ad contrarium. de Aristo. lib. 6. et hic. c. I . ait: Neque sine prudentia que quam verς probitatis, neque sine virtute prudentiae nomen obtinere pzsse. Neque enim ulla potest esse iustitia sne prudentia, ne aliae quidem virtutes, sed inuicem sese coadiuuant, comitantest rudentiam. Et ut itidem Arist. inquit. ib. 3. politi. cap. 3. Virtutum sola prudentia est imperium obtinetis propria.
sed de his alio loco pluribus. I Nemo inquisitoris ossicio fungi debet
qui quadragesimum annum nondum attigerit, ut Clamentis constitutione cauetur, idq; rectissime: Maturitas enim aetatis, ad tam graue munus necessaria est : aetas autem quadraginta annorum ut ait Dionys. lib. 2. Roman. antiquita. prudentissima est, & solidae doctrinae de experientiae tribuitur: quin etiam mens & intellectus In plerisq; maxime viget circa quinquagesinu annum aut re Aristo. lib. 7. politico. cap. 6. Mirum autem videri potest, quod in episcopo, qui ordinarius inquisitor est, aetas duntaxat triginta annorum exigitur , in apostolicis vero inquisitoribus requirantur anni quadraginta. Sed ut
inquit Panor. Episcopi apud Papam in collegio Cardinalium promouetur, sed
inquisitores creari solent,non tam ex cte causa cognita: ideoque maturiores aetate eos lex esse voluit, quo intelligant omnes non temere in suspectos denaeresi esse irrumpendum, sed sapienter& cum summa animi prudentia tracta- dum esse tale negotium. c.cum in cunctis.
298쪽
ctis. & illic Abbas. de electi. Corasius
de sacerdotio, parte s. cap. 3.JI1 Sed quia nonnunquam scientia&prudentia defectum aetatis supplet , Pontificis Max. generali decreto constitutum est, ut qui trigesimum annom attigerit, inqui istor apostolicus in Hispania esse queat. Neque id iniuria: nam Chrysost. in euangelium Marci, homil. vlti. inquit: Hominibus persecta aetas triginta anni sunt. Et Theophylactus in Lucam cap. 3. Aetas triginta annorum
sectissima est, &illa homo, vel probus, vel improbus cognoscitur. fClem. 2.de haereti. Jr 3 Quamuis inquisitores apostolici, Iudices delegati unt, in causarum tamen cognitione, atq; in plerisque alijs, parudistant ab ordinarijs iudicibus. fc. ne aliqui. cap. per hoc. de haereti c. lib. 6.& inibi interpretes . Anchar. & Collecta. in ca. ad abolendam. de haeret. &Gemini. cons. 34. Alciat. inru. de off. ordi. nu. I9.JI Inde est, quod inquisitorum ossicium non finitur morte Potificis Max. a quo deluati sunt, etiam si nondum iurisdiactione delegata usi fuerint: id enim iure singulari in fauorem fidei constitutuest. Qua ratione durat etiam eorum ossicium inquisitore generali mortuo, quamuis ab eo delegati esse videantur: Ze eo magis, quia sub hac forma delegatur:Committimus vobis vices nostras, donec specialiter illas ad nos duxerim' reuocandas: quo casu, mortuo delegante, iurisdictio rudicis delegati durat. fc. si delegatus. de ossi. delegat. lib. 6. cap. ne aliqui. & ibi doct. de haereti. Ni laus Arelata. de haereti. nota. 6. Jis Si quid arduum atque difficile coni Agerit in prouincia, inquisitores ad senatum ea referre debent: ut olim iudices Israel quidquid grauius erat, reserebat ad Moysen. Exod. t .& instructio ne Toletana cap. 2I.JI6 Sex horis quotidie sedeant inquisit res in tribunali: & si quid inuenerint, quod ad inquisitores alterius prouincis pertinere possit, ad eos id mittant: de nuncio soluantur itineris expeta ab eis inquisitoribus ad quos misius fuerit. LLTitium & Maevium. f. i. Ede ad minast. tutorum. 4. instructione Toletana cap. 18. Sc 3. Valdolitana cap. 9.J II Praeterea, inquisitores assidue legant eos libros, in quibus testimonia contra haereticos scribuntur: ut ex his collige ates nomina reorum de scelera, de criminibus uniuscuiusq; seorsum cognoscat: δia in re uti possimi opera promotoriscalis, de notariorum . De hoc autem visitatores nominatim inquirere debet, de ad inquisitorem generalem referre, si forte inquisitores negligetes fuerint.
s. instruet. Hispalen. cap. 3. J
vt amici sint & concordes: si qua vero inter se contentio fuerit orta,eam occultent, & ad inquisitorem generalem reserat, ut causa cognita rem componat,& inter illos iudicet. prima inur. Hi spal. c. 26. J
scordia iudicum oriri solenti nec maior pernicies esse potest reipub. quam dissidentium inter se magistratuum disco dia : Dum enim quis': ad suum tendi εconsilium, negotia publica pellum ire videas :&vt Grego. ait lib. I9. in Iob, Peruersae mentes si semel ad litadium contrarietatis erupetint, siue prauum, siue rectum quid a contradicentibus audiant, aduersis hoc responsionibus impugnant : quia cum persona per contrarietatem displicet, neque recta quae protulerit placent. Illa quoq; praeclara est Aristo. lentenua: Magistratus si cocordes
299쪽
des sint, sicile rempub. moderaturos, discordibus vero plebe ipsa dominari. Lo Antiquior inquisitor pae serendus est etiam ii transatus fuerit ab una prouincia in aliam: nisi sorte antiquior priuatus sit ossicio, de postea restitutus: vel spote ad certum tempus inquisitor esse desierit: quemadmodum quadam epistola inquisioris generalis plenius continetur. ll. qui ad tempus. T. de decurio. c. I. de maior. dc obedien. J2I In eadem prouincia duo inquisiores consanguinei creandi non sunt, neque habere debent ossicialem aliquem in famulum aut familIarem. 2. instru . Hispal .ca P. I .& Toletana.c. I 2. J χχ inquisitores line episcopo inquirere
possi int,& in ius vocare, de reos ur car cerem mittere,&eos vincire compedibus de manicis serreis e dc eadem iacere potest episcopus sine inquisitoribus. Sed episcopus de inquisitores simul c uenire debent, v t puniant haereticos, &apostatas, & corum fautores, defensores de receptatores: & ut innocentes absoluant, de poenitetes ad ecclesiae unitatem admittant. fClem. I. f. I. de haereti.c.vt.commissi. g. priuandi. de haere. li. 6 cap. ad abolendam. eod. tit. lib. F. J13 Pollunt inquisitores uti similiaribus armatis ad suam iurisdictionem tuendam t est enim nectitarium bt ait Aristote. lib. 7. politi. cap. 8. habere in rebus publicis arma , quibus de magistratibus parere inobedientes compellantur, dc vis propulsetur externa. Nam qui reipub. praesunt, hos arinis, tum ad turdum imperium ut detrectates coerceantur , tum ad vim, si quis iniuriam extrinsecus inferre conetur, propulsandam, instructos esse necessem. fClem. 2. I. vlti. deliceret. Lucas, in rub. c. de fabricen. lib. II. Ja Possunt praeterea inuocare auxilium
tuum, etiam tyrannorum δc ex coni municatorum: Sc testes trahere vltra duas, dietas, & committere citationes,& alia acta iudici j: de conuocare clerum de populum,ut audiant sermonem de fide,&poenam perpetui carceris temperare: de quotcunque iudices copellere, ut exhibeant acta contra haereticos facta. I cap. praesidentes. c. ut officium f. denique.c. ut comissi. de haere. lib. 6.glo. in Clem. lentes. de haere. Cardi. in Clem. I. s. quia . eo. tit. c. cum Bertholdus. de senten. dc rei i. Jas Possunt quoque ambo inquisitores tam ut, de alter eorum separatim, inquire re contra haereticos, in tota prouincia sibi commissa, de ius dicere possunt in qualibet eius parte, de executore absente polIunt alium creare. fca. ut Officili. de haeret. lib. c. de illic Anchar. 3. m- structi. Valleolit. cap. vlti. J26 Pollunt inquisitores prohibere, suspectos uti armis, idque magnis poenis sancire: praesertim cu in eos tute inquiri no et potest. Nam omnibus magistratibus secundum ius potestatis suae concestum est, iurisdictionem suam defendere poenali iudicio. Et cui iurisdictio data est, ei quoque concessa ea esse videtur, sine quibus iurisdictio explicari non potuit. Postremo, quia inquisitores punire eos possunt, qui quoquomodo impediunt
officium sanctae inquisitionis. l. i. si
quis ius dicen. non obtem pe. l. a. ff. de
iurisdi. cap. accusatus .g. vlti . cap. Vt oia
ficium .g. compescendi. de haeret. lib. c. J17 Adde quod generaliter vetitum est, ne quispiam armis utatur: de Thebis nulla piluatim erant arma,ut Diodorus Siculus lib. s. retulit: satisq; constat ciues iRomanos arma priuati in no habuisse: sed in Tarpeia rupe, aut in armilustriosuisse condita: nam quoties exercitus dedu-
300쪽
deducendus erat, inde accipiebantur arma: unde illud Lucani : Iam rupes Tarpeia sonat. Et Spartianus ait, Vespasi num ex armilustrio arma legionibus
permisille: memoratque id Blondus it. 36. Romae triumphantis. dc Bartho. Martianus lib. s. de antiquae Romae Top Iaphia cap. 4. l. i . it.ad i. Iuli de vi pulica. auth. de armis. constitutio. 8 s.l eas Poterunt quoq; punire illos, qui factis
aut verbis ausi fuerint ipsismet inquisitoribus iniuriam tacere: ac tanto quide id magis, quanto sanctius & venerabilius esse debet eorum ossicium, quam aliorum omnium iudicum. cap. I. de poenis lib. 6. Zanchi. cap. 3 2. J29 Item committere possunt vices suas,& propter valetudinem , dc absentiam subdelegare queunt. t Clem I. F. porro. de Clem. 2. de haere. ubi notant glos. de Bonifac. nume. 3O. Sc Gonsalus de haeretica prauita. q. T. Tanchi. cap. o. J3o Pollunt quoq, inquisitores cognoscere ubi scadalum fuerit ortum ex aliqua quaestione eatholicae fidei. Nam etsi nemo sit qui accuset, nihilominus tameex ossicio suo hi iudices inquirere possunt ad publicam animarum utilitate. cap.inter solicitudines. de purga. cano. Ioan. Monac. IOan. Andr. D'min. de Phili p. Francus. in cap. ut officium. in
princi p. de hqret. lib. 6.J3r Item possunt compellere fautorum licredes,ut poenam fautoribus impositam ex bonis eorum soluant: nisi sorte sautores decesserint, priusquam poenitentia fuerit illis iniuncta. Demum proced re possunt contra quoscunq; apostatas, haereticos, & suspectos, etiam si multis magnisque priuilegijs,dignitatibus, aut exemptionibus illi inuniti sint. Nulla enim prςrogatiua cuiquam prodeste potest,ut a iurisdictione inqui litorum eximatur. ica. accusatus.j secular .de baeret. lib. s.cap. excommunicamus. f. cludentes. in sine. c. sicut. c. ad aboledam. b.
vlti. d.tit.lib. s. & illic Lapus, Anch Ioan . de Ana. de caeteri. J2 Itaque quicunque in haeresim incidit,
puniri potest ab inquisitoribus, siue laicus ille sit, siue clericus, siue monachus cuiuslibet ordinis, instituti, aut religi nis: siue nobilis, siue ignobilis: si ueliber sit, siue seruus. Etenim sapienter ad modii Theophylactus ait, Nulla cile cuiusquam dignitatis habendam rati
nem , ubi de dogmatibus ipsis, de fide
agitur. Qua in ob causam luperioribus annis declaratum fuit a rege nostro Carolo maximo, ut milites sancti Iacobi, si Arte haeretici fuerint, exempti non sint a iurisdictione ordinaria, neque ab inquisitorum iurisdictione: quod ea de
Omnino ratione seruandum erit in militibus sancti Ioannis, de aliarum militiarum. Consissendus tamen est inquisitor generalis, de res ad senatum refereda est, priusquam religiosi, aut egregiqpersenae ab inquisitoribus mittantur in carcerem: ut quodam senatusconsulto plenius continetur: quod mea quidem sententia expectandum ponest, cum reus fugere vellet, aut periculum est in mora. Teophyla. in episto. ad Gala. c. I. concordia cum militibus sancti Iacobi anno domini i 127. Petr de Anchar. in cap. ut officium .de haeret. lib. c. l. ait praetor .f. si debitore.quae in fraud. M. Alexan consi. 6 .li. 3. Decius cons. T s. de l. i. dedam. inse. N ibi Franc. Rip. nu. Ioannes igne.in l. t res qui ad Sillam Hippol. in practica. 3. constante. J3 Multa pretierea inquisitorum arbitrio relinquuntur: sed illa potissimum,quq
non inueniuntia ure, aut instructionibus definita. Quod de in aliis quibuscunque iudicibus iure constitutum est.