장음표시 사용
101쪽
n. r. Immota constantia. Nomen hoc de fortitudine usurpatur eique oppositum de turpitudine et dedecore. Sed illud derivatur a verbo quod notionem habet firmas radices insndi quam arboris, altis radicibus consistentis, imaginem esse poetae menti Obversatam, colligere licet ex opposito nomine, cui propria est vacillandi notio. Est ergo imago Virgilianae illi similis, qua Aeneas cum valida quercu comparatur, quae quamvis ventis agitata, Ipsa haeret scopulis et - - - radice in tartara tendit Sed Virgilius in eo loco singulas imaginis partes explicat et ornat. Contra, quod in optimis Arabum poetis frequentius est ab Tograjus, hanc imaginem leviter perstringens, aliam ei subjungit novam. Ita Deous monilibus desumtae similitudines Orientalibus hominibus perquam placent f Quod hoc loco significatur, dixit etiam rex Am-
rota, non in cingulo ut est versicolore, sed in virtute erum esse decus 4 ,, et Paullus Apostolus foeminas jubet condecoriari non auro, non margari tis, non Stibus sumitiosis, sed, m quo erum eous est, 'dore t Modestia 5 Solent autem in Oriente cum alii magistratus, tum Vestri torque aureo insigniri. Itaque cum f. 36, 3, 4 , 6, 9 significet poeta, se eximiis quibusdam honoribus SSe pri Vatum, cumque Vestratam ei abrogatum fuisse noveriinus , hoc ipsum etiam h l. indicasse censendus est, illud laudans decus, quod neque horninum perfidia eripi, neque Surripi temporum injuria potest, quo Si quis est ornatu is caeteris ornamentis et honorum sigmbus facile careat. Simili Venustate , ac forte etiam simpliciori, Salondo parentis monita adolescenti commendat, dicens ea pulcram esse ira capite sertam et torquem in collis atq&θ' monilia 6 . Haec autem pueris, arrident, Vestralis vero torque gravius quiddam est et magis virile.
102쪽
. Caeterum duplex est in hoc Versu paronomasia altera in utraque versus parte media, qua verba et eundem fere sonum habentia, versum reddunt auribus suaviorem altera in verbis et ob quae cum sono sint simillima, significationem habent plane oppositam quo ipso auge, tu dicti acumen. Vs. a. i. zo' Ipse etiam sol Duorum nominum et gloriae et solis repetitio vim orarioni addit et sono suavitatem. Copulam Malo interpretari . l. Latino etiam , quam prout i Non tantum enim poeta comparat se cum sole, sed potius soli aequiparat gloriam suam et ejus exemplo allato collustrat. - oeta aliqui antiquior heroem laudans, qui majoribus suis par esset honores, lunae imagine usus est, quae nocte media similis est lunae
tonsore stu in longe vero illustrior est Togr i oratio. Nam verba oti vulgo adhibentur de ea diei parte, qua sol aliquamdiu post
ni roram latius splendet, nec Amen d meridiem perpenit, quaeque adeo rite comparatur juventuti, qua summo fuerat gloriae splendore poeta. His oppositum Vocabulum es, , de coelo fuscat obductaque ei ruberine dictum, usurpatur de parte diei, qua sol ad occasum vergit, aptam praebens imaginena senectutis, qua vir forti quannvis a fastigio aetatis ad vitae terminum decedens et de illustri gloriae plendore aliquantum remittens, vi tamen sua et quadam majestate erat conspicuus. Iolent autem , uti ad s. o. dicemus, interdum Arabes maturam hominis aetatem tanquam vitae medium aut fastigium considerare ad quod accedat juventu et a quo Senectus recedat, prout sol et adscendit ad meridiem et ad occasum inclinans descendit. Hoc
ad imaginis convenientiam , sed ad splendorem ejusdem pertinet, quod sol in coelo Orientali nullis plerumque obscuratus vaporibus, nullis nubibus ob- velatus magnificentius splendet. Denique singularis observanda est Tograjiconditio, qui quamvis juvenis in omnium conspectu fuisset collocatus,
decursa contra aetate a tristino dignitatis gradu decessisset, veram tamen gloriam SerVaverat constanter, quae etsi a paucis celebretur, perpetua virtutis comes est atque imago. Hanc vero cogitans senex, mihi quidem, collato s. 36, 38 46. videtur hunc versum composuisse, dum prope Bagda- dum a ' Vid. Pocock et v. d. loot ad I L
103쪽
dum solem videret orientem; quare: Non est, inquit, quod in virilitis splendore aestimando aut aetatis cursum spectes aut altiorem honoris gradum; sol quoque ille, uti nunc splendet, ita in occasu suum Sereabit fulgorem. Ad S. 3 7., Quid morarer adiadi ' Sic improviso de fatis suis loqui incipit poeta, subitoque nos in mediam rem rapit. Quod uti magnam vim in poe-
si habere solet, ita Togr i fortunae est con Sentaneum Vehelarentique, quaerat, animi commotioni. Etenim postquam primum animi sensus effudisset VS. I, 2. derepente oculo ad proximam Pagdad urbem convertit, et mn indignatione significat, nolle se illic manere , o. placere hoc diversorium, Rquo post longum molestissimumque iter frustra erat CommoratUS, US. 3 , . Illuc enim prosectus fuisse videtur XSul, non ut consanguineos adiret, qui aut ostile aut spatiane videntur egisse, sed ut vel pristinos quosdam in . victeret amicos, vel certe mercatura faciunda re Suas, inimicorum perfidia plane collapsas, aliquantum restitueret. Quod Ut colligi poteSt e S. . . ita huic rei aptissimum erat Bagdadum, in qua celebri urbe mercatus habebatur 19. Sed spem fefellit eventus. Quae re aliquam misero homini movit indignationem. At vel sic tamen fit paulatim vox ejus flebilior et amicorum desiderio plena omninoque moeStisSima, VS. ψ , 5. atque Sensim delabitur poeta ad calamitates suas et itineris jam facti molestias describendaS, VI. 6, . In quo toto loco auditur senis infelicis querimonia et dolor.
Vs. Bagdari. Non consueto BQ ad nomine hanc urbem vocavit poeta, sed rarior quodam et minus usitato, quod placet sere in carminibus. Est autem hoc curae nomen poesi aptissimum , quippe quod ipsam urbis formam quodammodo Ungat. Nam cum esset ea rotunda et duplici muro cincta, essentque interiores portae oblique sitae, ut non plana inde tenderet via ad portas exteriores, hinc urbs nomen accepit a distorquendo quasi dicas urbem obliquam et distortam ab Quae cum sit nominis sig
1 Uid. Abulphar. H. D. p. 219. Vers. Lat. p. ψ2. a Vid. Pocock et v. d. loo ad h. l. et ibi laudatus Schullens,
104쪽
ni Ratio, cumque soleant poeta Arabes ambiguitatem consectari, quae est Dominum propriorum significationibus I suspicari possis, non sine contem- tu hanc ab homine indignanti usurpatam esse urbis distortae appellationem. AGL γ Non camela est rel. Proverbium Arabicum est: Nullus Ilio mihi est camelus. In quo cameli masculinum et foemininum nomen jungitur utrumque, ut significetur nullum omnino illic esse camelum. amelus foemina autern proprie appellatur luctans uti saepius adjectiva pro substantivis ponuntur et Originem proverbii ut Xplicent Arabes, principis bellici, nescio cujus, historiam narrant 3 Et seri potest, ut hujus primum exemplo ea dicendi ratio sit nobilitata ejusdem vero origo a bello repetenda non videtur Sed Arabes, si hic ipse poeta noster, saepe peregrinantur, UtuntUrque unice camelis, quibus et ipsi vehantur et onera sua portanda curent. Itaque mihi videtur antiquus aliquis Arabs ex ejusmodi itinere una cum dilectissimis camelis redux cum regionem, in qua fuerat, et peregrinos isto valere juberet, dixisse Nisus isti mihi amplius camelus est; unde illud in pro . verbium postea abierit. Uerum quicquid de origine statuas, usurpatur id certe ab iis, qui dicunt sibi cum loco quodam aut re aliqua nihil esse commune, nihil in iis esse, quod sibi curae cordiu si Adhibetur autem a Ton o ita, ut non longe ab origine sua abesse hoc adagium , sed ex ips3 illius conditione suXisse videatur, neque potuit pulcrius usurpari, quam a viro, qui cum camelis, quos circum se habebat, res suas omnes contineri videret, nihil quicquam Bagdad reliquerat; atque adeo huic tubi vale dicens, acute Isti , inquit, camelus mihi nullus lxs. q. - - Maniores opum couis. Est haec inopiae descriptio minime rara Orientalibus, qui solent holminis conditionem ipsa corporis forma quasi depingenda declarare s): at eo ipso tamen misericordiae movendae apta, cum a Vir inope proficiscatur. Eadem imagine ab Hariri de
1 Uid Cl. WiJlmet ad Antar. p. 22 Sq. a Conf. comment nostra . . . II. P. 49. 3 Vid. v. d. loo ad h. l. 4 Vid. Pococli ad h. l. 59 Cons. Ominent. OStra P. I. C. II. p. 38.
105쪽
89 scribitur vir litissimus, cui veluti bellum indixerit Fortuna et quem moer rum invidiaeque et calamitatum, tanquam exercitus cujusdam , armis impugnaverit, donec , caeteris omnibus vastatis, et manus ejus opibus vacuae essent et gregibus ovile 1 . Sed haec ornatius dicta sunt. Verecundius dixit Tograjus similiusque Homero , qui lyssis socios singit querentes, uno qui, esse ditissimam, se vero in patriam reditiaros manibus vacuis,AEνίας συν χειρας εχοντες a). J- Pulcro tegmnento. Haec o et aginam auro gemmisque ornatam, . a decorari Arabum ditiorum gladii solent, et thecam coriaceam significat, qua Subinde conditur vagina illa, ne detrimentum capiat ab Insolentior nobis est haec gladii similitudo , Arabibus adamata Sed cogitandus est heros , qui gladii Im et semper et hoc ipso tempore gerit, quique hune gemmis splendentem longe existimat ditiorem, quam sese opibus quippe pristinis destitutum. Neque tamen olu spectandus est ornamentorum desectus. Nam cum alii cuidam rei vel pallio se comparare poeta potuisset, coloribus gemmisque privat , ensis imaginem praetulit, qui, collato S. 2.,
quamvis ornatri omni destitutu Sua Se Ommendet praestantia. Quocire uti
recte alius quidam poeta: Quodsi in pestitu esset gloria viri, in gladi sola vagina et baltheus spectarentur s ita graviter Tograjus gladio se dixit similem, nudo illi quidem omnibus ornamentis, at gladio tamen eique praestantissimo.
n. s. In versibus amerioribus et in proxime antecedenti variis veluti gemmis istincta est oratio. In hoc VerS Simple est poesis et verecunda placet autem verborum delectu atque venustate et animi quadam teneritate. In binis enim versus partibus verbis verba respondent singula et vocalibus vocales qui insignis parallelismus et auribus placet et gravitatem orationi addit 6 Ad desiderium autem significandum amicitiae illius, quae, ut Ci
- 1 Consess. Id. p. 3 Sq. st Odyss. N. S. 2. 3 Vid. Pococh ad h. l. et Golius Lex. 4 mons comment nostra P. I. C. II. p. 58. 5 Vid. v. d. loo ad h. l. 6 Cons. de parallelismo comment noStra P. I. C. II. P. 46.
106쪽
cero ait, et secundas res splendidiores facit et adversas partiens communicansque leviores, nihil dici potuit pulcrius, quam quod ait Tograjus, sibi, dum
mala patiatur multa, non SSe amicum in cuju Sinum querelas possit effundere, et si quae etiamnum accidant laeta, in Suavem hanc fore laetitiam, cum non habeat quocum laetetur Fortasse , collato Vs. 5. olim Bagdadi quosdam habuerat amicos, qui , ut reliqui omnes, jamdiu essent morte erepti. Vs. 6. Peregrinatio mea. Hoc suum iter s. 6 et . ita describit poeta, ut omnia prope oculorum Uriumque en Sui sint subjecta Camelus prae itineris diuturnitate fatigatus est, haStae continuo motu collisae strepentesque, fracta prope per assiduam concussionem Sella camelina, in qua sedet peregrinator Solent enim viri nobiles in quibusdam domunculis umentorum dorso impositis degere una cum Supellectili omni, qua in itinere opus est 1 . is autem itineris molestiis indicandi apta sunt vocabula singula. Camelum vocat poeta itineri pium a m et quasi molestiarum patientem. Pariter hastis non proprium suumque tribuit nomen, sed adiectiva pro substantivis adhibens, tale appellavit, quale ea nunc ipse videret, tremulas atque tenues, HL- , I o. mo quo magis harum motum veluti oculis effin. geret, cuspides earum nominavit, SiVe potius, haec enim vis est nomini L lys utrasque partes extrema in seriore aeque ac Uperiores, quae praecipue qua
O. . Ingemisceret. Xqui Si tum hoc quoque est vocabulum. Dicitur id proprie de sono, quem 2 gutture edunt cameli de prole queritantes. Hoc loco de eo adhibetur, qui pra defatigatione gemit, supplicans, ut ait Scholiastes, ut tandem aliquando ab itineris molestiis requiescere liceat. Quod cum de camelo dicat peregrinator, Sellae quoque et hastarum gemitum audire sibi videtur , et his quoque lassitudinem tribuit et dolorem. Similiter poetae Arabes saepe rebus inanimatis Vitam, et camelis prudentiam, fidelitatem et magnanimitatem attribuunt 2 atque Antara esstrum suum lac Smis hinnituque secum fingit taerentem 3 .
1 Vid. Scheidius Syll. Dissert Leidens. p. 99 Sq. et Conf. comment nostra P. I. C. II. p. 39. et Cl. Wilimet ad Antar. s. 8 p. 168 Simile quid Videas apud Horatium Carm. L. I. O. 14. S. 5, 6.
107쪽
Vs. Attingerem, rel. Interpretari possumus hunc locum e clamaret ob id quod patior, umentiam meum, Vel clamaret propterea quod attingerem inpedes. Et sensus quidem uterque bonus est. Uerum ex priori illa interpretatione langue repetita cameli commemoratio in eodem versu , et, quod maXimum est, longius distat nomen AEππ)i a verbo M , alio etiam verbo intercedentes; quod si non inusitatius est in stylo Arabico
Est autem in hoc versu maxima et rerum copia et brevitas dictionis. Videmus itinere defatigatum camelum, socios Togr o repugnantes atque ita nolentes ulterius procedere, ut inter se litigent, quis primus eum Sit reprehen- Surus. pS Vero heros, ad iter denuo aggrediendum paratus, pedem stapedi admovet. Audiuntur interim murmur et laetae inter se camelorum hominumque voces idque eo magis quasi auribus percipitur, quandoquidem verba in eundem sonum desinentia adhibentur I, et creparet, et M'Πm et, et litiga et Aptum praeterea nomen dedit camelo suo quod significat animc ilitas is celeritiale ema intuVI. Ad s. II. In calamitatibus suis describendis ita versatus est Tograjus, ut magis magisque ejus misereamur eumque tandem censeamus infelicissimum. rimum enim bonis omnibus , deinde etiam propinquis amicisque privatum sese dixerat: postea itineris insuper molestiis et comitum suorum reprehensionibus ad angustias compulsum. Necdum haec malorum erat summari hanc enim molem omnem facile tulisse heros, dummodo , quod spectabat his itineribus , pro-pΟSi tum SSet assecutus, ut nancisceretur, quo generosam exerceret liberalitatem. Sed et hanc spem fefellerat eventus, ipsique frustra peregrinato nihil Supererat, nisi una domum redeundi opportunitas, Vs. 8, 9. Ueruntamen in hac gravissima moestitia , qua prope acebat oppressus, subito erigitur laetiori quadam cogitatione. Etenim gravatos dolore oculos repente ad socium convertit, quem inde a juventute habuerat, virum optimum. Quo viso X- hilaram et hujus laudibus celebrandi delectatur, S. O, II. Quodsi ita , ut feci , singularum partium constituatur vinculum, apte Om-
108쪽
ma cohaerent leniterque fluit oratio. Goltu vero, Pocockius et reliqui , qui de hoc carmine publice suam sententiam professi sunt, OmneS, Uno incepto Hirtio ita hunc locum acceperunt , ut inde a US IO. novum argumentum tractari censerent, neque ullo fere modo cum antecedentibus conjunctum. Consenti Scholiastes aliquis Arabs et , addens, fieri id pro more poetarum Arabum , qui saepe ab alia re ad aliam derepente transeant. Ego vero fateor, minus illud pulcrum mihi videri et quoddam vitium carminis, si poeta, cum antea de sua infelicitate esset questus, subito has suas res omnes transsilierit, ut ad comitem , nescio quem describendum accederet. Sed illius sententiae origo in hoc videtur fuisse, quod us Io genitivu vocis itas bonon aliunde repeti posse statueretur, quam e vi particulae I pro Ut interpretandum foret fuit forte aliquando mihi socius. Verum pro dicendi ratione poetarum Arabum ab rite vocabulum CI cum antecedenti voce potest conjungi, ut uterque genitivus ab hac propoSitione cia pendeat Quod si teneatur, eximii erunt dicendi hi versus, quibus poeta cum prope ad desperationem coactus dixisset Nil mihi superest nisi una domum redeundi opportunitas, subito addit: Et ero ocim missi superest, i optimus atque dilectissimuS. D. . ita in opes, rei proprie Vertas quaerebam manuum expansionem , qua adjuvante Magnanimitati, quae mihi comes adest. debit so verem. . Antea VS. q. manibuS acuum Ograjus dixerat inopem virum saepiusque apud Orientales manum claudere et e contrahere s dicitur avarus contra manum aperire 6 et e cadere pauperi r homo liberalis.
Hinc c1 Anthoi. Arab in annot ad VS. O. p. 47. et Apud v. l. loo ad h. l. 3 Exempla hujus constructionis videas in Cl. Pareau Com. de Ib Doreidis
109쪽
93 Hinc ergo quoddam quasi nomen proprium desuin sit poeta, tuo dare Di
vitiis Et has quidem sibi finxit tanquam adjutrices, quarum ope ad exe cendam liberalitatem indigeret Uerbam enim γε G- aut significat adjuvarer, aut opem imp Trirem. Vox , ' penes me vel ad proXime antecedens reserri potest, ut sit inagnanimitati quae pene me versatur i. e. comiti meae, vel ad remotius c , - , ut reddatur latine debita suae pene m sunt, i. e. quae equidem Magnanimitati debeo. Sed id quomodocunque dixerit poeta, significavit certo perpetuam quasi comitem sibi esse Magnanimitatem, agitantem , ut misero cuique succurrat et benefaciat pauperi. Quae quidem eximia est animi magnitudo , et vere excelsitas, . . dicenda qualis non rara quidem est Arabibus i , sed in Togr o praecipue laudanda, quippe qui opibus omnibus privatus Senex, non tam id aegre ferret, quod minus laute ipsi vivere liceret, sed hoc maxime doleret, quod non posset amplius ex Mohammedis praecepto manus suas expandere in pauperum gratiam et . Vs. Repulit Malui propriam inflectendi, convertendi, retroagendi significationem in hoc verbo fere exprimere quam tropicam adhibere perperiendi, perdendi. Spem describit senex tanquam suavissimam ac paene solam sibi superstitem itineris comitem, quam tandem ipsam quoque amiSena , retroactam et velut a Fortuna repulsam. Similiter Ibi Doreidus Spem describit tanquam sociam, Verum ejusmodi illam, quae non fugata Sit, sed
quae ipsa in fugam agat planeque pellat Desperationem 3).
Usar Lo Reditu. Est hoc acute in Fortunam dictum. RecuSavoraCFortuna Togr o onmia bona unum ei concesserat. Quodnam vero illud τContentum Sse eum hac re jusserat, ut re insecta domum rediret. Sed placeat id magis etiam Arabum auribus. His enim proverbium est Loco praedae contentus sum reditu, de iis adhibitum, qui proposito excidunt δ)Exquisite vero illud adhibuit noster, qui non tantum proposito exciderat, Sedi
I mons comment nostra . . . II p. 63, 64. di His ipsis verbis munificentia designatur Cor. α XVII. D. Conc C. d. - , a Carin. VS. 3.
110쪽
s d et in eo ipse erat, ut Sine bonis ullis in patriam reverteretur. At e quisitum hunc proverbiorum delectum, antea jam ad s. . in poeta admirati SumuS. Vs. o. o Et hoc socio rei. Haec proprie vertantur et hoc procerastam; a praedito. Nomen viri aut comitis in Arabicis non est; nam eum non longe dissiantem aut digito demonStrans aut certe intuens oculis, poeta solam ejus nominat formam proceram, qua unice delectabatur.
'Hastae longissimae proprie cuspidi hastae e cuspide autem, juxta viri caput sese esserente, hastae longitudo conspiciebatur. In posteriori membro vocem cum subsequentibus conjungo ut proprie vertendum sit socio, ad tutilitudinem usta non timido Quod autem placet in poesi Arabica, ut ab iis ipsis rebus, quae ante oculos positae sint, similitudines capiantur I , id equens est in Togr o. Antea gloriam suam comparavit soli, quem videbat orientem , deinde similem sese dixit gladio, quem ipse gerebat Nunc socium videt camelo insidentem et pulcra munitum hasta, ipsum pulcerrimum. Itaque ab hac hasta duplicein sumi comparationem, aliorum procerae staturae qua laudari in viro maximo solet
ab Arabibus sortitudinis alteram et vlmuis bellicae. Similiter alibi heros dispicultates dicitur persecaris omnes, sectanti o crus gladio I9. In nostro autem loco fortitudo ipsi etiam tribuitur hastae Nec mirum solent enim Arabes hastas sibi fingere sitientes et caedis avidas sanguinemque bibentes vulneribus 3 . Vs. i. Hunc versum Verbis rite explicare vix possum, sed miram quandam ei inesse sentio et dulcedinem vocabulorum et molliter fluentem orationemri et vero socii animus describitur amabilis simul et admirabilis. Sententiam si spectes, similis quodammodo est versu poetae, mortuum amicum