장음표시 사용
111쪽
Cum rapis esset in gravibus, placebat tibi gravitas ejus; Πque oraretur, si velles, delectabat te ejus ocutio. Comparationem autem acerbitatis dulcedini oppositam habet quoque An-tara, cum dicat, suapes esse suos mores, verum, si injuria a latur, non minus eosdem esse incros, quam colo nihidem I). Verum Tograjus non tantum dulcia acerbis sed et durioribus mollia miscet; unde exsistit grata
quaedam veluti commixti Sen Suum.
Tοῖσι - αἰδοῖον, τοῖσι ὁ δεινὸν ἰδεῖν. Lulcemque micis ossct inimicis acerbum, quidem venerabilem, his vero terribilem pisu et . Est vero et in his Solonis et in illis Tograli verbis ejusmodi venustas, quae vertendo Xprimi rite non potest ' Verba ipsa Arabica sunt legenda.
Progredimur ad spectandum locum, qui magnam oecupat carmini partem. Continet ille expeditionem aliquam iVe peregrinationem, amori causa susceptam. Caveamus ero, ne hanc peregrinationem eandem esse existimemus, de qua huc usque di Xerat poetari alia plane est et longe alio tempore peracta. Primo enim alier expeditio nocturna erat, diurna altera. Deinde iter illud, in quo versabatur, dum carmen hoc componebat, non amoris causa susceptum erat , Sed diVitiarum et mercaturae. Tum neque senem
decebat puellae causa peregrinari , neque viro infelicissimo placere illud poterat. Porro in hac ipsa re amatoria peragenda versatus fuerat prope montem Idami, qui eccam inter et Medinam situs est in praesenti vero itinere urbem Bagdadum petierat. Denique tota illa eaepeditio amatori juvenilem spirgi vigorem quam adeo ille juvenis persecisse videtur. Sed
112쪽
Sed quo tandem haec consilio, iri qua opportlinitate narravi Nam curri reserenda re amictissima occuparetur quo modo poetae in mentem Venire, aut quo consilio narrari potuit illius facinoris historia omnium suavissima ac fortunatissima Dicam, quod sentio idque breviter. Neque enim mihi persuadere possum, nullum huic loco cum anzecedentibus intercedere vinculum. Id eos video statuisse, qui inde a s. o. novum cruserent inchoari argumentum. Quod vero cum ostenderimus minus probabiliter statui ostendimus simul continuam indivulsamque esse in toto hoc loco orationis seriem. Et possit quidem ejus rei ratio haec haberi, quod jam s. Lo II in Ocio Suo laudando versatus erat poeta in quo igitur argumento cum pergere vellet, Xpeditionem narraverit, in qua hunc ipsum Xpertus fuerat comitem fidissimum. Quod si cui sufficere videatur, id teneat, neque enim repugno equidem, et vero idem vehementer hoc assirmo. At vero in his versibus comitem non ita laudat Tograjus, ut eam solam ob causam videatur rem illarii totam usius retulisse. Sed alia accessit causa, eaque gravissima. Etenim
haec est hominum natura, ut, si maximis affigantur calamitatibus, serenam aliquam vitae conditionem aut perceptam lubenter recordemur, aut degustatam ornatius celebrent, aut Optatam pulcre efflagant, quo melius erigant 'ese, et, si non praesentibus bonis, at praeteritis saltem aut animo confictis delectentur. Est haec praesertim senum delectatio, ut senectutis doloribus fatigat juvenilium voluptatum memoria requiescant et quae sibi antea acciderint, impense laudent. Eadem et aliorum poetarum Arabum ratio fuit i et Togr i. In mediis doloribus socium videt senex, eundemque recordatur sibi in juventute gratissimorum facinorum comitem suisse et hac eluti suavissima aura abductus, quocunque seratur, vela dat et in ultimam pervehitur juventutis memoriam. Quod quidem dolorum refugium nactus, in rebus juvenilibus describendis mirum quantum sibi placet. Diximus vero antea, hanc recentiorum poetarum Arabum consuetudmem esse, ut ejusmodi expeditiones amatorias fingant, iisque longiora quaevis
carmina ornent ca 'taque Tograjus etiam videri possit hanc relationem
1 Exemplum illustre videas in Amraikeis Moal. s. I sqq. ab id comment nostra P. I. C. II P. 3, 5 .
113쪽
Mon ex rerum veritate et vitae suae historia expressisse, sed ex ingenio depromtam finxisse poetice. Et vero hanc Suspicionem equidem non plane rejiciendam esse arbitror contra expeditio illa mihi videtur a poeta propter id ipsum uberius fusiusque esse descripta, ut artis poeticae obtemperaret praecepto. At vel sic tamen illud facinus non omnino fictum, sed partime historiae recordatione petitum, partim ingenio adornatum esse , mihi persuadet cum gloriosa juventutis antea jam facta commemoratio S. ., tum loci hominumque in hac narratione appellatio diserta s. p. tum denique universa in animi sensibus declarandi species Veritatis. Certe hanc, quam ars ipsa postulabat digressionem ita cum reliquo carininis argumento conjunxit Tograjus, ut animi, in pristinae felicitatis memoria requiescere cupientis, impetu atque natura, magis quam artis praecepto ductus esSe videatur. Ad s. 2, 3. Cum ergo nocturnam illam expeditionem narrare aggrediatur poeta, describit comitatus sui et illius praestantissimi socii Conditionem s. I 2, 13. de .
inde relaturus, quid huic ipse dixisset et quodnam cepisset consilium Nox erat media, tranquilla et obscura. iuna non lucebat Serenum erat coelum. Fulgebant stellae. Omnia erant alto somno consopita Solus vigilabat To-grajus Nempe magnum quoddam facinus volvebat animo, hac ipsa nocte exsequendum. longius ergo prospiciens, Idam illum montem , quo tendit, cernit obscure. Ignis vero illic splendet in hospitum gratiam accensus. Hunc conspicit Sed vero etiam ipsas ibi latentes puellas jam videre sibi videtur earumque odorare unguenta. Itaque suavisSimam, quam amat, adolescentulam adire cupit. Sed solus id perficere nequit quamvis autem cameli progrediantur, dormiunt tamen comites plerique Igitur subito ille vel
magna voce clamans, vel e camelo suo descendens, socium eximium illuma dilectissimum cum impetu e somno Xcitat. Vs. 2. L PS regem somni Somnus et somnia gregi comparantur ovium, oculi fontibus quo ad bibendum conveniunt, nox pastori eas ducenti. Iuni autem singulae voces huic imagini consentaneae. ex Oca tur
114쪽
tur , quas turba quaedam libere dimissa et huc illuc vagata. Rem tus digi sontibus , sive proprie adhaerere iis, et prope agglutinari dicitur grex, qui vix ab aquis avelli queat Oculi denique , , ψ ab ea
oculorum parte nomen habent, in qua humor est et γροτης, quaeque a lavidetur plena iisque veluti immersa, a verbo I , quod Aquis immergenda notionem habet, eamque, ut videtur, primam ac propriam. At vel sic tamen insolentior nobis videtur haec imago et nostris auribus non magnopere placet. Sed sustinendus paulisper est judicii impetus, et res.
probe conspicienda, ne iniquam feramus Sententiam. Finxit Homerus, somnum aliquando avolasse e sede sua et avis cujusdam instar latuisse in arbore,
ut dein Jovem consopiret i Apud Virgilium autem in regione inserorum si in dio ramos annosaque brachia pandit Imus opaca, ingens, quam sedem somnia ista stVana tenere ferunt, foliisque sub omnibus haerent et .
Atque ilia hi somno somniisque animalium quorumdam formam actionesque tribuerunt. Ut autem Graeci Latinique avibus delectabantur, ita longe etiam major est apud Arabes gregis oviumoue celebritas. Mas amant, et Si quem fontem inveniant, laetantur admodum et pecudem carissimam eo deducunt,
quae, si solis calore defatigata fontem attigerit gustaritque aquam , illic manet lubenter seque inde vi pelli patitur. Quibus autem ovibus lubenter occupantur, easdem cogitant semper earumque similitudinem ubique invenire sibi videntur. Quodsi ergo talibus pastorum deliciis ductus poeta Graecus haec aut his similia narraret olim somnum et somnia, antequam in terra versarentur , in inseris semper vagata esse ibique pastum ivisses ea enim , quamvis manium et umbrarum naturam habentia, talibus tamen formis similia esse quales in his terris esse solent, indolemque referre gregis cujusdam huc illuc discurrentis tandem igitur Noctem, pastoris baculum nactam, postquam Obortae essent tenebrae, hunc gregem insemum ex inseris abegisse, qui adeo per totum terrarum Orbem circumvagatus tandem ad hominum. Oculos, ut- Poete aquarum similitudinem habentes, constiterit, ut a vagando requieSceret
115쪽
ex quo tandem factum sit, ut soleant hominum oculi frontesque somnum et somnia primum recipere, quae si semel illic consederint, non possint multo facilius inde pelli, quam reliqui greges a suavissimis aquisci hujusmodi ergo si fingatur fabula, intelligi fortasse poterit, quomodo In poetae ingenio hujus generis imago nascatur. Sed, quod probe tenendum est, apud To-gr um fabula non est, verum simple quaedam comparatio; at eiusmodi illa, quae e fervida oriatur phantasia Orientalium, paucis saepe verbis eas similitudines concludentium, quae a nobis non nisi longior aliqua oratione
Vs. 3. Vacillabant rel. Vocabulorum constructionem si spectes, vertendum est praemotu aliorum, e crapula redeuntium, aliorum in somni ebriorum. Sed ita accipienda videntur, ut dicantur alii comites, quamvis jam expergefacti, prae molesto camelorum procedentium motu quassari, alii vero propterea nutare, quod Somno quaSi temulenti essent. Eo autem, qui sedentes dormiunt, caput inclinare atque nutare ebriisque hominibus esse simillimos, facile quisque observaverit. Tales vero si quis videat poeta Arabs, fingit, leni laustu Somnum eo suavem, tanquam vinum quoddam inebrians, sorbuisse, atque adeo, quod reliquis ebriis accidere solet , nutare capite a .
Excitatum e somno socium alloquitur heros juvenis et laborum vigiliaeque patiens ac primum quidem eum increpat et ad se adjuvandum in peragendo forti iacinore incitat, s. ψ-I6. In quo loco et delectat vigor oeseos et placet increpationis gravitas, amicitiae Sensu temperata. H. Ig. R et arduam. In verbo do est propria significatio magnas molis obendae, in is, accescendi, torpendi quas contrarias notiones si quis a poeta spectatas esse suspicetur, interpretari possit . voco te ad
116쪽
magnae molis opus, tu vero mihi torpes in hac fortunae molesti a Certe exquisii sunt verba Singula, et suavitatem rationis auget repetitio ejusdem fere soni in nominibus et ab eodem verbo derivatis. s. s. ulcerrimus mihi videtur hic versus, idque varias ob causas Primum enim, quod miram saepe in poesi Arabica venustatem habet i , non disertis verbis declarantur rei gestae adjuncta, Sed leviter tantum attinguntur et, quasi ea oculis hoc ipso tempore conspeXiSSet poeta, comparationes ab iis ducuntur atque imagines ut, quamvis nusquam noctem illam descripserit, ex diversis tamen hujus loci partibus totam nobis iungere possimus ejus noctis imaginem. Deinde hoc Observandum est. Omnem rerum naturam tanquam
animatam cogitant poetae Arabes , et quicquid in ea est vel inimicum sibi fingunt vel benevolum et . eregrinatores vero noctem praeSertim aut adversariam censent aut saepe etiam benignam. Ita AmraikeiSus ut nocte quadam , periculorum plena , suam Stenderet conStantiam, precabatur: quamvis sis horrida tamen ne quaeso te pelli sinas ab Aurora 3 l Tograjus autem cum omni videret a laboribus desistentia , socios Somno se tradentes, ipsum etiam optimum comitem dormientem , nihil putabat ibi auxilii esse e spectandum
At vero coelum suspicien S, stellas Videt fulgentes has ergo sibi propitias esse cogitat, et ii hominibus similes, qui nocte media vigilant et oculis apertis uigentibusque circumspiciunt, ne quid mali accidat amicis. Nox vero ipsa constantiae laude videbatur celebranda Quo enim illa colore et veluti pigmento , e M , in erat res Omnes, nigro isto et ad machinationes. quasque tegenda aptissim , eundem servabat constanter ipsi propitium colorem et non mutatum. Et vero erant illi et Stellae et nox revera auxilio; nocte enim celabatur facinu ejus, ne ab amatae custodibus detegeretur, stellis vero ipse illustrabata ad id persciendum. Denique , quod saepius Arabes solent 4 , hac ipsa natura utitur poetae tanquam adhortatrice, quae comitis. illiuS,
1 Conf. comment nostra P. I C. II. P. 36, 37 ..
si Conn ibist. p. 39. 3 Moall. s. 46, 47. Cons. annotati ad Hariri Cons. V. p. O. Conf. commenta nostra L L
117쪽
illius oculis suum exemplum spectandum praebens, eum moneat et pudore suffundat. Nam cum hic amare Togr una, seque adjutorem ei futurum promisisset nihil poterat dici esticacius, nisi promtam ad auxiliandum esse totam rerum naturam, a qua id minime posset XSpectari Et tu , inquit heros, dum stellae vigilant, tu dormis dum nox constanter me adjuvat, tu es inconstans Vs. 16. - : Temerario facinore Verbum significat distorquere, hinc inpertere, item errare. Itaque nomen Ῥ- designa distorsionem Passive accipiendum est Corani C. I. s. 57. in his c ,sJj O DF distinguitur rectum a distorto , i. e. error a Veritate differt. Sed active sumi
mihi videtur in Harii ii Cons. I. p. 6 de impetu quo quis in iam distorintam ruit , atque adeo idem significare quod ibi additum nomen insolentiam, proterviam. Ibi enim tum equo contumaci comparatur homo, qui in mentiam ruit praeceps, quique persistit in impetu devio, , Iubeniterque se pascit protervis. Certe potest de ipsa actione distorquendi accipi, atque adeo de impetu, quo quis a recta pia in distortam aberrat, cupidit libus sui abruptus, ut ait Scholiastes apud Stootium Fatetur igitur heros, ejusmodi se facinus animo volvere, quod et audax sit et ab impetu animi proficiscatur, quo facile a recta rationis Via deflectat. dem vero assirmat hunc impetum nonnunquam repellere homines ab ignavia. Repellendi enim notio optime convenit verbo γ υ UOd p. est increpare, dein increpando deterrere. Unde haec exsistit sententia: Si quis impetu animi seratur, hic
eum impetus saepe quidem a recta rationi Via deducit, sed idem tamen nonnunquam eum revocat ab ignavia, turpi Ssima illa languentium animorum O. mite. Quae sententia et pulcerrima est et verissima. Ignavi enim homines sunt interdum audacissimi, et languescente sortiorum animi temerariae cujusdam rei cogitatione excitantur. Estque hic assectionum impetus, quo rationem spernentes et veluti frena mordente ita saepe proruant, ut per devia quidem te ausorant, sed longissime tamen ab ignavia cogant recedere.
Itaque verissime judicavit Tograjus Ast, dicat aliquis, hum idem apte fidixit socio suo , ut eum excitaret ad magnum quoddam facinus secum susciapiendum Τ Nonne enim ignavum illum esse significat et hac eum nota
118쪽
ignominia, ad iram potius excitat, quam ad fortitudinem i)Τ quidem vero non facile id assirmarim de Togr o, qui in hoc toto sermone verbis argumentisque utitur, ad moVendum aptiSSimis et ad socii animum excelsioribus quibusque studiis inflammandum. Itaque mallem, quod egit eiskius, verba ita interpretari, ut non de ipsa ignavia dicantur, sed de hujus fama, aqua cavendum esset socio ; idque potius, quam istam huic sententiae vim tribuere incongruam et a poetae eloquentia alienam Sed neque hoc opus est, et, ut mihi quidem videtur, propriam eamque ulcerrimam verborum
sententiam tenere decet. meque enim propterea haec dixerat heros, ut socium suum ignaviae argueret; sed contra propter id ipsum, quod ignavus non erat. Noverat nempe hunc nihil magis abhorrere ignavia, malle adeo audacem esse et temerarium, quam vel SSe ignavum, vel etiam videri. Itaque quod ei suadet, temerarium esse non dissitetur, sed id dicit aperte, et bis in eodem versu repetu vocabulum, quo temeritas significatur; at vero, quae erat optima amico et sussciens commendatio Istiusmodi animi impetus, inquit, favet ille quidem temeritati, sed est ignauiae, quam oderis, inimicissimus lis s. 7 - 2o. Pergit peregrinator ad exponendum socio propositum suum, s. 7 sto. In quo loco attendendum est, quam pulcre quantoque animi sensu rei ipsius,
quam appetit, SuaVitatem voluptatemque significet, vs 18, 9. Neque vero minus admiranda est ejus sortitudo. Est enim hoc vetitum apud Arabes, nequis noctu vel suos adeat et Tograj autem adeunda erat tribus aliena, gladiis hastisque munita, custodita a viris fortissimis, ipsisque tenebris aditu dissicilis. Ipse vero hanc rei gerendae dissicultatem minime dissitetur, et vero egregie describit s. 7, 8, sto. Quod tamen tantum abest, ut illum a proposito deterreat, ut hoc ipsum audaciam ejus magis excitet animumque inflammet Etenim solent homihum studia acui dissicultatibus, et haec vis est naturae humanae, ut dissicillima quaeque lubentissime aggrediatur. Cons.
1 Significare hoc videtur Cl. v. d. Palm Verland l. l. T. II. p. 3. st Vid. Poc0ck ad Togr. p. 9.
119쪽
vs. 16L Scilicet amatam adire studet Tograjus Amore autem nihil ossicacius est et hac ardenti ductus animi affectione homo nihil non et aggredi audet et perficere posse sibi videtur. Vs. 17. Ohali tribus jaculandi arte erat celeberrima, e qua natus fuit ros aliqui , quem Arabes dicunt aculandi fuisse peritissimum Arabum aut hominum omnium Quocirca saepe ea a poetis celebratur I . Arabes autem solent uxores, sorores filiasque in tentoriis diligenter custodire. Cujus, ergo rei dissicultates superandae sunt amatori, ut ad amatam perveniat et .. At vero Ibo , inquit poeta aliquis Arabs, etiamsi Aurora gladiis sit arma tu noctu ibo, etiamsi Tenebrae sint quidam exercitus ablI s. 18 Gladiis candidis, et Cernitur in hoc loco ars poetae mimia. amque hic versu maximopere rhythmi suavitate placet quae auge tu etiam duorum verborim Imulo Ecd simili sono in fine versus. Ne que minus suavis est ipsa rerum descriptio Colorum splendore unico delectantur Orientales. In hoc autem versu ita pinguntur colores varii et veluti miscentur, ut eorum et placeat conjunctio et varieta elucescat. Etenim τgladii eandidi, et fulvae esse dicuntur hastae, et cincinni nigri, et rubra enumerantur ornamenta. Sunt vero omnia ita descripta, quasi oculis ea conspexis
set poeta. am neque gladii neque hastae proprio Suo nomine appellantur sed adjectivis substantivorum loco adhibitis, prae candore micantes vocantur gladii, hastae autem fulvae nominantur et flexibiles: imo vero non uel larum appellatione utitur poeta, sed quasi eas digito OnStrans, vocat nigras cincinnis illas Quamquam enim non ignoro, adjectiva Saepe pro substantivis usurpari a poetis Arabibus, maxime recentioribus tamen sic equidem judico , si vel unquam id sine peculiari quadam causa fiat, in nostro saltemi loco fluxisse illud e singulari, qua erat poeta, animi affectione Nam cum et reliqua et vero puellas in tribu , quam petebat, versantes ipse animo videre sibi videre
a Cons. comment nostra P. I. C. II. 63.. 1 Vid apud v. d. loci ad h. .. c Cons. comment. nostra P. I. in m. P. 49, o
120쪽
tur, easque a socio cogitari et paene conspici Oculis existimaret uentur, inquit, nigra cincinnis illas et uisa ornamentis, ornatisque stolis. Caeterum lubenter Arabes sibi fingunt puellas, cum aureis monilibus splendentes, tum sericis vestibus pretiosissimis Pulcerrimum vero id putant, si nigri puellarum capilli ad tergum defluunt venustisque cincinnis per collum funduntur volvunturque. Quae significatio est vocis derivatae a verbo
Caesaries , carbonis instar nigerrima, tergum decorabat, Luxurians ilia et implicitis palmarum racemis simillima. Comae per in altum erant contortae, Errabantque cincinni in crinibus, partim exis, partim solatis. At vero nisi quis suae genti Suique tempori morem admiratus, minus liberosit pulcri judicio, idem illud, ni fallar, non Arabibus tantum , sed et caeteris omnibus in puella placebit. Namque Illam , quicquid agit, quoquo estigia movit, Componit furtim subsequiturqu decor. Seu solati crines, fusis decet esse capillis, Seu conisit, comtis est eneranda comis et . Vs. 19. Pragrantia, rel. odoramentis mirifice delectari Orientales, nemo est qui ignoret. Sed mirum tamen accidit, quod iis adeo persusae dicantur puellae, ut peregrinator procul disStans earum sedem possit odorari. Addat forte aliquis, harum rerum peritus , si tanta alicubi sit odorum copia, vix quemquam ibi vivere posse , certe Valetudini id perquam esse noxium