Respublica Moscoviae et urbes. Accedunt quaedam latine nunquam antehac edita

221쪽

rodi RasPVBLICA ultra vero ad septentrionem,Voloclida e ad Orientem autem Casanum & Astracanum , quod Imvius , & alij Citracham vocant: quamvis inter istas Iarossaviam,&Αlexandri Stobodam, atque eius modi quasdam alias connumerent , quae tamen rectius oppida dixissent, nisi quod arces habent, pro more gentis , haud contemnendas.Verum enim vero mirum

dictu, quot aliis illis vel popularium centena millia, vel nobiliu, quos Abaros vocant,decades milislium quidam attribuunt et quos secuti , qui res illas memoriae mandarunt, Albertus Campensis is quem V. B.mihi in Moscoviam discedenti legendum tradidit,)vel idem Iovius squi ex Demetrij cujusdam Moici relatu Commentarium confecit , quem hujus Principis parens ad Clementem V I I. misitὶ nescio quem scopum veritatis attigerint. Idem vero & alij fecere, qui Legationi-

222쪽

- do ita quod Mosci consuetudi-Φ nem in hominibus colligendis, l perque arcium primas , & loca editiora disponendis,cum Princi-- pum legati quaesitissimis honori-

bus excipiuntur, haud satis intellexerant: res autem a nobis longius dissitas commemorando suti. mos est)praeter veritatem extolle-φ i rent. Licet etiam fieri potuerit, i ut minus a vero aberrarent, quod ii superiore parentum nostroruml i aetate , Mosci sui diximus mi- i nus bellis exerciti, minus morbis r tentati , neque tot caedibus imi minuti, & pauciores item isi arcisa impositi , non ita orbas domosi posteris reliquerint. Id vero de

i Mosci Regia, quae sui dixiὶ Mo-

- scua est, certum est i triginta hominum millia , pueris, sexuque

utroque numerato, hoc tempore non censeri. ' Nam quantacuni que civitatis species adeunti incurrit in oculos , accedenti ta

223쪽

spacium occupant:platearumque, ac non unius fori amplitudo, ambitusque ipse sacrarum aedium

quae ad civitates ornandas potius, quam ad cultum extructae esse videntur, cum toto pene anno

plerumque sint clause) certiorem veritatis fidem efficiunt. Et erat sane eodem hoc Principe augustior, ac numerosior Moscua, sed anno praesentis seculi septuagesimo a Tartaris concremata, incolis plerisque incendio absumptis,

res omnis in angustias maiores adducta est.Extant vestigia majoris circuitus ; ut qui octo, vel no- em fortasse fuisset,iam vix quinque millia passuum impleat: cum& boves, & vaccae, caeteraque id genus animalia, quae quotidie ducuntur ad pascua, in domibus civium habeantur, quarum pleraeque sepibus,& viminibus circum-λtae , faciem nostrarum rustica-

224쪽

narum referunt. Sed in ipsis duabus Moscuae arcibus, quarum at tera alteri haeretisplendidus quiddam eo. Alteram enim insigniora aliqua templa ex latere confecta cum reliqua templa civitatis lignea sint) Palatiumqux Principis: alteram vero novae officinae , quae suas plateas, suis quibusque opi- fietis distinctas habent, utcunque

eaornant.At cum eaedem ossicinae

exiguae sint, uniusque Venetae officinae plus mercium appareat, otiam in Moscuae integra platea servetur, neque vero easdem fere incolant, quippe qui domicilia in civitate habent , rem quanti sit. non obscure indicant. Smolen-cium autem a Novogardiam, de Plescoviam. dem populi nume mero censeri putaverim et ut certς summum vigintili ominum millia earum singula scum bellum non

estin habeat. Ac quicquid amplius prae se feruot, frequentiores tameese haud puto; easdem nempe ob

225쪽

caussas, quas dixi , & ob aediuiti ac domorum ingentia spacia: sed Legatis advenientibus rustici, qui in pagis , agrisque passim habitant, Principis jussu accurrentes,

uti supra expositum est j frequentiam ostendunt. Iam vero multo minor Tueriae populus est, quae procul maximae , &insignis civitatis speciem praebet. Verum moenibus cirusta non est, licet non exiguum domorum numerum circum quaque habeat, ut

quae belli damna, excursionesque hostium minime senserit. Quae res fecit, ut & Vologda, & Caianum , ac praecipue tractus ille,qui magis ad Septentrionem vergit, hominibus abundet. Sed & quicquid huius est rei, ac quatumcunque terrarum Moscus a Lituaniae,ae Livoniae finibus usque ad mare Caspium , vel ad Lappos , vel ad Ceremissas, caeterasque potius vastitates, quam populos, obtinet: gratis sane dictum est, inde

- - - -

226쪽

M o s co vi , Ic A. eto duceria, trecentave equitum milialia in aciem educi , aut Tartarorum quoque infinitam eme multitudinem , quam, cum Moscus velit , in expeditiones emittere possit.

munitiones , ct ratio earum defendendarsi, cum oppugnantur. v A M quae sunt apud Moscos hoc tempore arces, atque praesidia, ab iis, quae superioribus temporibus fuerant,satis differunt: neque eadem omnes ratione sint communitae. Aliae ex saxis, & lateri bus, quales duae sunt, quae civitati Moscuae haerent, una Novogar-dia, Plescoviaque ipsa, ac PorcOvia, stariticiaque Alexandri sto boda, pars Iaros aviae, quaeque in Albo lacu est sita , & quae sunte usmodi reliquae. Aliae aggeribus vimine contextis, & ad duritiem pressis e quale Smolencium est ipsiusq; Moscuae moenium ambitus,post Tartaricum incendium

227쪽

αos RasPYBLICA excitatus. Reliquae trabibus ita quadrum connexis, media humo, vel arena,impressionem, diverberationemque sustinent , ignem

non ferunt,adversus quem tamen interdum lutum oblinunt. At in universum , neque prominentia

propugnacula, quaeve sibi respondeant qualia hoc, sive item superius seculum docuitὶ nec ratio illa

est apud eos arhitecturae , quae apud nos viget. Arces autem Moscuae duas Principis huius parens Basilius aedificari jussit, Mediolanense architecto , Italis operariis. Extat ejus rei memoria Latinis

literis supra arcis portam , sub imagine pia Beatissimae Virginis. Caeterugi moenia ipsi alta, turrecque cir umquaque dispositae, Regium opus ostentant. Idem Novogardiae cernitur: sed in ipsa at

ce , praeter sacram ipsam aedem,

prope quam Archiepiscopus cuminis commoratur , vix ullae sunt ψomus aliae: ςum quo pen in or . ' seni

228쪽

bem esset antiquitus extructa, eam superiore anno Romanus abiet Architectus aggere cinxit, ac propinquum monasterium intra novam munitionem inclusit; suis locis ex eodem aggere propugnaculis collocatis ; quae hostibus ab assultu arcendis,tormenta maiora

sustineant. Ad Plesco iam vero ipsam primo moenia ex lapide, quem fluminis alveus suppeditat,

turresque , mox alter murus ductus per mediam civitatem, quae

formam oblongi trianguli pene

habet ue triaque apud eum murum succedentia castella, extraordina, riam munitionis rationem ostendunt.Et ea res obsessis firmitatem lin Regiis castris haec observavimus) obsidentibus autem curas &solicitudines afferebat. Nam ut pinnas quidam tantum decusserant , neque ex fundamentis extantem in solo murum malleis, aut ligonibus satis exemerant , Ut concidere posset: ita iis, cum alta O mee

229쪽

ΣIO REs PUBLICA L moenia strenue conscendissent,

restabat descensus; ex quo ictibus depellebantur a Moscis; ac si desilire tentassent. moenibus civitatis . ab exercitu reliquo secernebantur, ut omni interiissent. Sed& irruptio quantumvis primo successisset, jam intra domos illas ligneas , quarum civitas referta est, ita concludebantur , ut igne supposito conburendi fuissent, si descendissent ; Mosci vero in mu- ris cincta castella sese tuto recepis sent. Accessit Praefecti civitatis

cura , qui intra muris firmatas turres , alias quoque ligneas circum quaque excitarat , ferendis maioribus tormentis idoneas, ex quibus assidua fiebat explosio. Quo ipso modo Polociae magnam turrim ex ipsis trabibus Mosci construxerant, ex qua circum quaque ad castra , alliove collimantes , vix liberam alicui facultatem appropinquandi praebebant. Interea tamen globis

230쪽

. Regiorum tape plus perforata est , quam ut quicquam inclinationis ostenderit : licet denique arx Stephani Regis virtute , Regiorumque conatu , & fortitudine expugnata sit. Porco via vero praeter turrim eam , sub qua praesidii unica porta est, scalis undequaque conscendi potest, nullo altero propugnaculo hostes, si qui accesserint , laedente , ni ex moenibus cominus pugnetur, vel eminus jacula, globive intorqueantur, Par pene aliarum arciunt est ratio. Sed Smolencit aggeres, quos ab una parte alluit Borysthenes fluvius , triplex ciusdem

rationis munitio , editioreque in loco supra montem arx , una cum templo , facesserent nego tium oppugnantibus. Et vero agrger ipse circum quaq; minimis spaeciis , foraminibus est repletus, uxminoribus tormentis arceri possent , si qui tentaverint irruptionem. Is ergo modus est munitio