Aromatum, et simplicium aliquot medicamentorum apud Indos nascentium historia : ante biennium quidem Lusitanica lingua per dialogos conscripta

61쪽

peruiuum nlinc atur. Ex eo propter duritie e lon-du pistilla uni deglumanda ori idonea in mort rijs ligneissex palinos in ambitu continentibII. Incolae eam arborem Hacchic vocant ' cur autem ipsium Haechie. succum Cate vocent,nulla ratione cor equi possisni. Pirum o ucci extrahendi has est ratio Ramos Lycii extra-

tundunt postmodum cum farina Nachani se Nachinii mentis est nigra imminuta sapore Secales conscien IV 4 isi dis pavibus aptarct cuiusdam nigri ligni, quod istic vinitur, obe interdum etiam ne eo pastilli aut tabe formantur, quas in umbra ccant, nesolis ardore earum ac ita evaporet. OpOMVM est medicamentum non modo a Lyci vires.

confirmandas gingiara, ct desiccandum tonstringendum; verum etiam ad alui proquuia curanda,ocu lorumch dolores tollendos, in quibusplerunse optimo cum successu siussum. v mc superest fueritne Cate peteritus cognitum examinentius.

Ecos mihi dicere licet quodsientio,omnino existimo nostrum hoc Cate nihil aliud e se, quam Grae Cate, qui lcorum 9 Latinorum Lycium. Nam eiu extrahendi ratio ab omnibus eadem desicribitur Udem1 facultatibus pollere censetur quibus nostrum Cate. IIupa de quod Indicum Lycium praefertur cum a Diosco ride libr. I. cap. ri . ct Plinio libr. . . cap. I . tum a Galeno, Itbr. 7, NI Vocatum autem est a Graci Lyciam, quoniam in Lycia primum inter I Gra-

62쪽

Graecos eius Uus repertus t optimum: istic nasci es

tempore censerent. Praefertur etιam Indicum Avicennae . 2. cap. 9. ct Serapiorii,Ser. lib. mpl. cap. 7.

Madω, di qui id Hadhadli appellant, eas dem illifacultates

tribuunt,qua Graecio Latini. Auisenna vult in eius penuria Arecam ct Santalum substitui RECENTIORE aliquot Periclym 1succosuccedaneum etias parant. Sed rusitani Pharni copola in conquirendis legitimis medicamentis diligeuriores essent, ct in aedibus Indicis' nuncupatis Olym sta pone requirerent,posset elis tum etiam Faufeisue Areca magna copia cla1se regia in Lusitarimn deferri.

Diostolidi Lycium folia buxi habet, iusilla est a bor. Itaque longe alia censenda est quam ea quae nostro Auctori describitur Tametsi non satis sibi constare videtur Diostorides in Lyci descriptione, simodb postrema capitis de Lyeio pars, Dioscoridis sit. Huius sementis etiam meminit is qui naufragili Nauis S. Benedicti nomine, quaepaulo supra promontortii hona spei ad scopulos allisa est, desicripsit, aitque Sinapi

similem esse, sed nigriorem cuius farina in panes orbiculares subacta vescuntur tota illa Aethiopiae ora maritima,presert1m intervi. S.Christophori, Meum quia S. Lucia nomen accepit. Sunt verba des Indicat, vastie concamerationes sub Regio Palatio in quibus aiseruantur non modbaromata, ised omnig generis merces quae ex India Vlysipone Liburnicis regijs aduehuntur. Mannae tria

senera.

De Manna CAP. I.

A, Manna Graecis cognitas uerit, a Recentioribussatis di istutatum arbitror . Ego pulicula duntaxat hic ubi,ciam, qua lentio praetereunda non duxi. Ea 4 igitur tria agnositam Pgenera exprouisicia

63쪽

macia Vrbeque deportata.

PRIMvingemus tribm construatam sapore faui=n ,xirquest, aut xircast matur, ilidit Luritiein ex arbore ut est nuncupata nam i lingua Perfica Lacsonat, nos ori upto nomine Siracos nuncupata βδῆ φλmus o autem ros quidam in eas arbores desabens, aut gummi ex eis destillans. A UT E R vi genus dictum Tiriamiab ira a Dia. Trungi bim,ut vertit Bellaneros, in Car ut na ct bim. scrutit, Parvis quam Coriandrumaioribus, colore tuta riungibuu.'ter rufum θ' rubentem medio, qui ex tribulis decutiuntur. Vulgus Plata ructum esse putauit, sed Summi aut sisnam esse rescitam est. Huius uses praefer

tur a Per is,ei qua utimur; quoniam eam qua Ptimur pueris exhabere non audent, nisi decimu 9 quartum annum excesserint. Ego tamen ab eo tempore quo huc

delatussium , ea uti non destiti, ct ne molestiapurgaresemper deprehendi. T E R 1 vi genus magnis glebis aduehit&r m. admistis plerun1 foujs Calabrina persimilis est haec

Manna plurish astimatur defertur autem ex Lacora urbe Per ca admodum ce bri. ADvEM 1 Tu interdum Goam in tribas a Manna, te seu genis ex Ormur emporio, melli candido depuratanu aliud-to persimule se acile corrupitur in hac regione roptereas diitreis lageni non asseruetur.

Consule commentarios atthioli in lib. caput v r, 3 Dioscoridis . Illic enim tum veterum Graecorum, Latinorum, d Arabum opiniones recenset, tum cita Recentiorum sententias de Manna refellit. Eius vero, auEho viaque notcri,atque adeo omnium qui de hac re has tenus

64쪽

etatu de Manna.

De Tabaxi CAP. XII.

CVM Spodium tam multas Arabum magnin niueo infignu doctrina Auctorum compostiones ingrediatur, quas intro a sumere licet: non mirum est sicubitatio ortast, an illorum Spodium cum Graecorum Doso quod metallicum est, ct inaniae intro af p0dium sumipotest,idemst. Se rivi verumfateamur,ynicum est in orbe Spodiu, ae Pompholix, ab Arabibus utia vocatum, in curus penuria Graeci ἀντώπιδα par bant.

Hv c autem dubitationi ct errori ansam pra-buit Terentianus illa Davus omnia turbans, videlicet Gerardus Cremonensis, in Rhai ad AD. libr. 3. cap. 36 qui Tabaxis Arabum interpretatus est Dodiu, quu non minus interse disserant, quam albus 2 ater

color. Eius errorem omnes Arabum interpretes Latini sequutisunt Tah ic odium vertentes. PER ICvLos AE autemsunt vocabulorum personeso immutationes, praesertim in re medica, δε-benth medicamentorum nominapotius non interpretata relinqui,quam perperam Latina reddi et arit. CETERUM, ' ad rem redeamus,Tab is vocabulum est Persicum,ab Avicenna lib. 2 cap. 647. et

alujs Arabibus e lingua Persca defiumptum,nihil .abu sonat quam lactens humor, visuccus liquorue alicubi concretus quo nomine etiam Arabibus Turcis hoc medicamentum cognitum est.

65쪽

bu, quasi dicas Saccharum de Mambu, quoniam Indi h arundines, siue ramos arboris ita proferentes Manibu vocant Attamen nunc etiam Tabaxirio areis Tabaxit. perunt,quoniam eo nomine petitur ab Arabibus, Pers et Turcis, qui id merci non causa ex Iadia insuas

regiones exportant. MAGNO emitur hoc medicamentum pro pro Tabaxirmitanentu eiu ratione. Eius tamen communeprecium iu ς' si

Arabia est,ut pari argentipondere ematur. ARBOR in quaggriim interdum magna est et Tabaxit hi. instar Populi procera interdum minor iramosat pla

rimum erectos nis quodpulcherrimos quo si interduincuruant a pergulas ct deambulacra, apud Indos stequentia, conscienda equentibus nodis distinctos, palmi tamen longitudine ab inuicem digitos, habens; solium Olaae longius. Intersngula intemoria liquor

quidam dulcis generatur, cralpus veluti amylum congestumo mili candore, interdum multus, nonnunquam pero perpaucis s. Sed non omnes arundines uerami eum humorem cotinent,at ij duntaxat quos Busnager, Batecati, et pars Prouincta Malallar profert. H autem liquor concretus interdum iumricas

ct cinereus inuehittur, sed non ideo improbatur, quo-iuiam aut ob vii iam humiditatem, aut quod diutius ligno inclisus permanserit unac sibi colorem conelitat: non autem ob arborum incendium hanc Uigredi nem adquirit. Peluti nonnassi putarant. Nam estiam in multis ramis quos non contigit ignis uiger inuetuitur. MEMi Ni huius Rhasies, libr. de re med. 3.

cap.

66쪽

Anti poda excissibus Elephanti

cap. 6.sedom segmeratione sola vires recenset. Serapionis aure libr. in cap. 3 2 exemplar teporis vitio ζοπ tarn esse veri simile est,quandoquidem Saraisci pro Tabaxir legat.

A VI CENNA GV cap. 6 . Pult exarundi-nmn radicibus crematis ieri . sed eius opinionemsaia

sam esse ex supradictu manifestum est.

C, Tam vi my uJlia Arabum est Turia, aliud, uti diximus est medicamentum, cuius historiam ex Grae G petendam censto. Huius penuria am 'Odru

feri censent nonulli ex ibu Eleph ti sed quam id salsium t ego inicare possum, quippe qui Elephantoruisse nullius es usus sed ea ab incola abjciscia.

PORRO, quoniam peruersa Cremonen sis inter pretatio tot errores nobis peperit, in posterum utile si vo fine Tutia in medicamentis a Graecis defriptis, qua nu quam ius externis remedjs hoc medica 1nentum admouentu Tabaxir verio legitimo in Arabum compo tiomibus, qua ut plurimum intus in cor- pinsumuntur CETERUM ex Medirorum tum Indorum, tum Arabam, Persartim GTurcorum testimorim Taba-xi internis 2 externis conuem ardoribus Iu etiam

bilis febribus e dysenterjs.

De Tutia CAP. XIII. AVI CENNAD 2. cap. 7Or Tutiam in In

dia inueniri A1ibit Haic etiam si fragatin Serapio, M simpl. cap. 422 Tutia quoddam genu Indicu 6se asserit. S ED

67쪽

quam 1 in Lusitania Hispanis reliquit occiden μ' tales regiones exportantis metallicu conflata nomen, sed ex eorum est genere qua Dioscoridi ἀντί-δα appellantur. Mihi enim retulit Mercator, harum, innuum1 rerum curiosius indagator se cert accepisse a Perficis Negociatoribus Janc Tutia in Ouirmon Pem sta regione 9 Ormutasnitima ubi etiam laudati' munitotius Persita cuminum nascitur Ieri,ati conflari e cineribus arboris cuiusdam istic nascentis nomine Gom,quaestuctum eiusdem nomine profert, cor Goin arboritice ct putamine constantem corticem verbo nucleum,qui putamine clauditur,edales clost. Hanc Tutiam Alexandrinam vocari, non quὸd in Alexandria Φιααδεο

fat: sed quὸdex Ouirmon Ormur delata deinde in η δ' - 'Alexandria exportetur, ex qua tandem. Italia o

Gallia communicatur.

Imo ut Matthiolus suis in Diose commenta ijs libr. S. cap. Α6.censet,caducia potius ex aerari js Germaniae Gnacibus petita utuntur,tum Italiae, tum Germaniae atque Galli ae officinae Attamen si paulo diligentiores magisq; curiosi essent Pharmacopolae, facile Pompholygem ex ijsidem fornacibus accipere possent.& sua antispoda, que, ut idem auctor est, plerumque ex boum ossibus concrematis parant, omnino Ieijcerent.

De Ebore CAP. XIIII.

Ossi VM Elephanti non mod in Medicina nullas est Uus tametsi nonnulli asotradant ex his

68쪽

Baxo nationibus quodsiium Baro, licet Sinio a Genue si Oidormet. NvLLivs in medicina usussunt ipsi detes apud Indos: fedduntaxat ab Arabibus Turcis usurpantur ex Avicenna praesicripto in isdem remedi, quibimis rivii lii 'io rimos . Vm m in operibus 9 instrumetu monidos usus libus fabricandu tantus eorum est usus. t ex ea Aethiopia parte qua est a Sofata, sl ad Meunde singulis annis in Indiam deuehantur milliessexceuta pondo praeter eos dentes qui explerisique India regionibus convehuntur. Huius Eboru pars in Chinarum regionem defertur maxima vero ct potissma pars Cambya deuehitur. Est enim certumsuperstitionu genus Superstino GDamone mulieribtu eius regionis institutum, Ut epimulierum ta sublato abiquo exsangmne iunctis, ilico omnia monilias quorum viginti ex ebore confectasingula mulieres in brachi, gerunt, sunt tameno ea interdum e testudinum testu θconstingant, se posito luctu noua inducant. Inges vero est apud eos Ebors precium,pro dentiu magnitudine: siquide minores dentes non adeon agno aestimantur,magni pero, ingenitissantprecij.

69쪽

na sientes, ut putarunt nonnulli. Femina vero ijs magna exstarte carent , tames nonnulla dentibia nivis ulmi longitudine praedita ni Macrantur ab Aethiora; ., his ' pibus Elephanti ut eorum cruda carne vescatur den AEq*-

tes vero ad nos mercimoni gratia transmittunt viminibus ae laqueis colligatos, quo ac talpatem ma lora apud eos Elephantorum armenta inueniri, quam Boum in Europa

PORRO Elephanti natura melancholici sunt admodum noctu pauent insemni, metum incutitentibi diuexantur sed praesens remedium est si eo rum rectores Naires lingua vernacula sicantur il Nili talorum tergis in deant semperi eos assoquantur, ne dormiant. Alui profluuio plerun1 laborant; interdum ver,adeo in gelotypiam rapiuntur,ut efferentur, quodammo furibundi reddantur, distrumpanti catena ct vincula. Eim autem mali curatio est rectores educant eos in agros, ct grauiter obiurgent. UT E R vi praeter id ministerium quod vehen Elephantora dis oneribus praestant, ct tormentu bellicis e loco in locum commutandu solent besso utiles esse Elephanti, interdum enim capiteo pectore armatii equorum more in bellum educuntur. Sed qui bis inprest, utuntur, i solum emolumenti referunt, quod aduersariorum acies proturbent: tume interdum etiam,veluti in tellexi non sinesiuorum pernicie retro cedunt. Non

70쪽

66 AROMAT vM HIS Τ.EIephantorsi CRUDELEs idi'ectaculu,quando Elephanti veluti monomachia presiantur, quidem non modo dentibussingulisuum aduersarium impeterestudent, sed magno interdum impetu capstibus concurrunt, talteruter eorum, capite constacto an planiciem cadat. P La vi est quod quidam de maris O femina congresstu tradiderwnt, qu an quidem haud aliter co-grediantur quam reliqua quadrupedes. M v Plinius libr. 8. cap. I. 2. . fel de Elephantusicribit se plera paru)nprobanda, hactenus non experta Hud vero in Taprobana insula maiores, dociliores, bellico ores, Elephatosgigni tramproba disci verum id est Taprobanum intellexerit eam in- sulam quae nunc Zeilan vocatur. Nam, ut postea dicemus, huius insula Elephanti reliquis omnibus praceulant, eorum imperia reliquos agnoscere scribunt Elin etiam cum Rhinocerote inimicitita meminit idεPlinmotb. 8. cap. 2 O. eorumqj pugnas describit. shω, Λ E T autem Rhinoceros vastum anima cornu incis historia. nare gerens, quod dissculter domari potest. Multos in Cambaya deligata nitima, Patane inueniri tra-citia, G, ct ab incolis Gandas vocari. Mihi hactenus Rhinocerotem videre non contigit idud tamenscio Ben-gala incolas eius cornu aduersus venena usurpare, uni cornu esse existimantes, tamos non sit, Di, referunt quis probes ire autumant.

Mouoctros CETERUM is Monocerote tam inserta om-1sia ab Auctoribus referuntur, Lissos eum haudquaquam vidi se manifesto appareat . Ego hoc loco referaqua apiro de dignis acces Inter omontorium Bo