장음표시 사용
151쪽
Munitorium adflnem restitutionis , an vinciat eum qui rite rem praestri it.
REspondeo non vincire.Ita Nauarrus Const. 3 s. de sent.excom.num. 8. & Auila a. p. c. s. disp. s. dub. I. illatione 3. Et ratio est perspicua, quia per usucapionem & praescriptionem, res fit propria usuc pientis &praescribentis. Nec latum fit propria quoad dominium utile , ut quidam lurisperiti senierunt de rebus immobilibus , sed etiam quoad directum, quomodocumque se habeat prior Dominus iid est siue sit conscius transsationis dominil rei suae, siue noscius:& siue neglexerit rem suam recuperare ,sue noneglexerit:& quod non bene aliqui spectari volunt, ut Comitolus 7. respons q. i . hue prior dominus grauiter negligens fuerit,sive non fuerit: Quomodo cunque inquam se habuerit prior dominus, rite facta praescriptio,transfert rei praescriptae dominium,etiam in soro conscientiae, quod male negarunt nonnulli
apud Argeminatem in A. d. I s. artic. 4. quaest. 7. remcte autem asserit idem Argentinas,& Scotus cad.dist. q. r. litera G. Caietanus v. praescriptio. Mol. trach. 2. delust. disp. 6 I. Less.l. 2.de virtvt.c.ὸ.num. so. & passim caeteri. Nimirum ita valere necessarium suit, ad Reip. tranquillitatem curandam, ac tollenda innumera iurgia & firmandam dominiorum certitudinε, ut Caiusi urisse notauit Li .ff.de Uucap. Nec daac in parte reclamarunt Pontifices. Nam cydi vigilanti. & cap. vitia
152쪽
Vires monitorij ad restitui. ii
inum de praescript. solum reprobant praescriptiones malae fidei,quas ius ciuile admittebat.Dummodo igitur bona fides praescribentis interueniat,aliaeque conditiones legitimae praescriptionis, quas plene persequuntur Mol. trach. a. de lust. disp.6s. & Anast. Germon. l. 3 e sacr. immunit.c. 18. qui praescripsit,iit dominus rei praescriptae,atque adeo eam sine culpa retinet. Vnde sequitur , eum non urgeri monitorio lato ad finem restitutionis rerum alienarum, cum culpa retentarum, cuiusmodi non sunt res quae retinentur titulo praescriptionis vel usucapionis. Loquor ut mul-ri,quamuis non me lateat quam alia sit earum vocum legitima notio, ut videre est apud Couarrinuam reg
po sessori. i .inition apud Alciatum ad i. et t. ff. deverb. signific. Haec cum rata sint quoad praescriptionem iure communi inductam,addendum sigillati in est, id non valere quoad praescriptiones quet in quibusdam regionibus aut ciuitatibus inductae sunt per leges particulares regnorum, vel statuta ciuitatum. V. g. in quibusdam locis est statutum, ut famulus qui intra decennium debitas mercedes non repetierit,careat iure illas repetendi, quod domino sint praescriptae. Hoc autem statutum esse iniustum, dc non excusare debitorem scientem ab initio se eas mercedes debere, as- firmant Nauarrus in summa c. I . num. 8 s. Ancharainnus ad cap. peccatum. de reg. iur. in 6. Couarr. reg.
possessor. p. 2.f. i I .num. .& .Alsensus de Cassio l. 1. de lege poenali c. io. Molina trach. a.de Iust .disp. 67 conclus i. Nimirum deest in huiusmodi praescriptionibus bona fides, sine qua non acquiri dominium sanxit ius canonicum.Itaque eos qui sic mercedet. M
153쪽
alia huiusmodi praescripseruntdigari monitorio mandante restitutionem alienorum, notauit Grassis p. i.
depositarius rec e negaturus rem sum domino Ceatur monitorio ad eam reddendam. REspondeo non urgeri, & tametsi non restituat,
immunem fore a censura lata contra non restia tuentes. Ratio est,quia Iudex ferens censuram, non aliud quaerit quam urge e detentorem rei alienae, ut non omittat eius restitutionem ex graui praecepto necessariam, cuiusmodi non est in eo euentu restitutio depositi, ut supponimus. Neque enim depositarius, temper tenetur domino reposcenti restituere
quod apud ipsum fuit depositum , sed aliquando potest negare illud cum laude, ut si reposcatur ensis alarioso ad patrandum homicidium : In quo euentu negadum esse ensem depositum,etiamsi iuramentum de eo reddendo quoties reposceretur fuisset a deposita io praestitum, habetur cap. nequis. 22.q. 2. Nimbrum quamuis liberum sit deponenti, rem suam reposcere quoties libuerit,etiam ante tempus quod sorte dei' sitioni & custodiae fuisset constitutum , quia ea custodia regulariter fit in gratiam deponentis, qui proinde potest pro libito mutare voluntatem: ut ii betur l. i .ff. depositi: Quamuis mquam haec ita se habeant,tamen ut recte prosequitur Molina trach. a, de Iust.
154쪽
Vires monitori, ad restitui. Π9
Iust disp. fas est depositario negare depositum,
quoties deponens in suum aut aliorum damnum rem suam repetit ; vel quoties deponens alienam rem deposuit, & dominus verus comparet , reposcens rem suam ; aut denique quoties deponens excidit bonis omnibus per confiscationem.Et in hoc quidem tertio eventu, liberum est depositario reddere aut negarerem ei qui deposuit, ut probat Lessius i. de Iust. cap. 27. num. I . In secundo autem euentu, & in primo cum damnum impendet t*rtio , obligatur per se loquendo depositarius rem negare reposcenti, alioqui si praescius damni iniuste tertio impendentis ex restitutione rei deposit eam nihilominus reddat, violabit Iustitiam, concausando iniustum alterius damnum, quod negata ad tempus re sua domino, vel negata furi re pcr eum deposita,auerteretur. Et ita recte Solus 4. delust q. . artic. 2. & Rodericus in Summa p. i. c. I s 3. num. 8. Quare in omnibus huiusmodie uentibus in quibus depositum ex quacuque tandem
idonea causa negatur, monitorium non ligat depositarium,etiamsi non restituat,ut recte statuunt Nauar. cap.inter verba. coroll. 6 F.nVD.Sancheel. 6.Opusc.c. a.dub. 24. num. 2.& Sayras in Claui l. c. I q. n. 3 L. merito tamen obseruans, adhibendum esse reme dium intra terminum in monitorio assignatum, ut
cessante causa honestante depositi negationem, v. g. elapso periculo iniusti damni proximo inserendi, si tunc res deposita restitueretur, res illa secure regcediatur ad verum dominum.
155쪽
debitam habet monitorio de restituendis promis serj rebus tuis,ligetur ad eam exhibendam. REspondeo, non ligari, etiamsi promissio fuerit
acceptata. Ratio est, quia promissio vel obligat ex sola fidelitate, vel ex iustitia. Priorem obligationem non consequitur morale debitum aliquid restituendi si is qui promisit mutet sententiam,& promisesionem exequi renuat. Nec nisi hanc obligationem cx promissione creari,censent Richard.in .d. 38. art. .q. .Caiet. 2.2.q. I I3 . ad finem, Mol.trach. a. de Iustit. d. 262. Henriq. l.I3. c. i7.num. s. & alij quos protuli l. 4.de virtvt.num. I 8 s. eorumque sententiae lubscripsinum. 186.si autem promissio obliget ex iustitia, non
modo late dicta,cuiusmodi est fidelitas quae non nisi decentiae obligationem ingenerat ad exhibendam rem promissam, sed etiam ex presse & proprie dicta Iustitia, ut assirmant varii DD. quando mens promittentis suit eo se arcto modo astringere inter promittendum , ne sic quidem existimandum est, eum qui promisit ligari monitorio de quo agimus. Esto enim verum sit iuxta eam sententiam, illum qui promisit teneri, ex ustitia, atque adeo ex genere suo sub culpa
graui, stare promissis,& tradere rem promissam,ut an firmat Molina tract. a.disp. 262. & Solus i. . de lust. q. a. artic. I. ad I. tamen quia promissarius nondum
156쪽
Vires monitori' ad restitui. 12 I
habet ius in re, sed tantum ius ad rem, is qui promisit non urgetur monitorio mandante restitui res alienas: neque enim res promissa,est verE res promissarii. F teor dato quod promissio obliget sub mortali; id quod puto accidere posse, etiamsi eius obligatio non ut iustitiae presse & stricte acceptae,ὶ Iudicem Ecclesiasticum posse per excommunicationem urgere eum qui promisit ut stet promissis, caveatque mortalem culpam.Tamen praeceptum sub ea excommunicatione latum, non esset monitorium ad finem restituti nis rerum alienarum de quo nunc agimus. Itaque quomodocunque de vi obligandi per promissionem statuatur,recte negatum est, eum qui rem habet solo promissionis titulo alteri addictam, teneri eam proferre ac reddere, vi monitorij mandantis restitutio
Cui rei alienae pretium latroni numeraui an moni- rario ad eam reddendam ligetur, negata aut nonsperata refusione pretu. RSspodoo,distinguedo de emptore bonae dc malae
fidei. Is emptor mala fide emit a latrone,qui co scius vel dubius quod res esset aliena, numerauit pro ea pretium ut illa sibi haberet. Bona autem fide emisse is dicitur , qui inuincibiliter ignorans rem suisse furto subductam, aut esse alienam, appendit pro ea, preti D: Vel qui coscius rem fuisse furto subductam. H s tamen
157쪽
tamen eam a latrone numerato pretio accipit, eo animo ut domino restituat, si contingat illum comparere,alioqui eam sibi retenturus. Emptor ille malae fidei, rem non facit suam , sed eam vero dominq tenetur reddere,etiam cum preti j iactura, si dominus nolit illud refundere: nec potest rem suri reddere, ut facta contractus rescissione pretium dat a recuperet ab eo. Ita Rebellus I. p.l. a. q.9.num.6. Sanchez l. 2. dα Matr.disp. I.anum. 2 .Sayrus in Claui lib. io. trach. a. c. 3. n. s .& alij quos isti proferunt. Qui autem a latrone bona fide emit, quamuis iuxta Sotum l. . detiust. q. . artic. a. Medinam q. IO. de restitui. Couarruinam reg. peccatum, s. p. ad initium num. 3. & Moli nam tract. a.de iust. disp.72 2.teneatur rem a fure emptam , domino comperto reddere, etiam cum pretii dispendio si dominus nolit illud resundere inec possit rescindendo contractum rem latroni reddere ut pretium a se datum recuperet: Tamen iuxta sententiam valde probabilem, potest contractum rescindere, d pretium suum quod aliter perderet, recuperare. Ita
Nauar. in summa cap. II. num. 9. Toletus l. s. instructionis,c. i7.num. I r. Philiarcus part . a. de ossic. Sacerdot.l.6. cap. IS. Rebellus I .p.l. a. quaest.9. num.
3. Valentia a. a. d. s .quaest. 6. p. . Lenius i. de iustiti
cap. IAE. num. I . Bonacina d. I. de restitui. q. . p. a.
Torres t. a. disp. i 3. dub. a. qui proserunt plerosque alios. Et ratio est,quia emptor bonae fidei,nec ex charitate, nec ex iustitia tenetur cum rerum suarum dio pendio & pretij amissione, agere alterius procurato- Icm. Itaque ne pretium perdat, potest furi reddere quod ab eo acceperat, si existimat negandam a domiano pretij refusionem: ut sane in soro externo eam refusionem
158쪽
fusionem negare potest, & absque ea vendicare sibi rem suam, ut habetur l. si in ciuilem. C.de furtis.& l se mancipium, ac l. si mater, C Ae rei vendicat. Nomin tim vero emptor ille bonae fidei qui numerauit pro re aliena pretium furi ut domino gratificaretur,iuste reposcit a domino pretium a se numeratum,quia negotium domini utiliter gessiti,ut recte assirmant Couam
rutilas ex multis reg ocatum,p. .ante f. I.num. s. MLessius lib. de iust. cap. I . num. 2. O. & cap. 2I. num.
I 36. Idem docent Molin. trach. 2. d. ii 8. fio finem, Ec Sanchez l. a. de matrim. d.4i .num. 20.agentes de illis quae hostes iniusti diripuerunt, & ab aliis iniustitiae consciis, emuntur reddenda dominis si com
Iuxta haec principia, respondendum est ad quaesitum propositum. Qui igitur rem alienam emit mala fide, tisatur monitorio rerum alienarum restitutionem indicente, quantumuis deberet perdere pretium. Nec potest rem latroni reddere ut pretium recuperet, quia non potest sine graui peccato rem alienam habe re sibi, vel latroni committere. At is qui rem furtiuam emit bona fide, non sugetur monitorio ad eam reddenda cum pretii dispendio si latro compareat,& rescisso contractu possit ab eo recuperari pretium quod dominus nolit refundere.Quamuis enim controuerti possit,an Iudex sori secularis possit edicere ut emptor bonae fidei reddat domino rem furtivam cum iactura preti j, & sint qui admittant, emptorem post sententiam teneri rem non soluto pretio reddere ; tamen, quia Iudex Ecclesiasticus serens monitorium, intendit tantum liberare a malo statu personam cui excommunicationem intentat, nec nisi in eum finem potest
159쪽
potest praecipere rei temporalis restitutionem: pro . Pterea emptor bonae fidei qui non est in malo statu, non potest per monitorium urgeri ad rem domino reddendam, & pretium quod numerauit amittedum, si possit eam furi reddere, & contractu rescisso prceium suum recuperare. Nec est verum, quod id faciendo , rem in peiori statu collocet. Reponit enim eam in illomet statu quem habebat ante emptione, ad quod duntaxat tenetur. Vt autem cum suo dispendio faciat eam perstare in statu quem habet cum eam
furi reddit, nihil est quod eum astringat. Quod si fur
non compareat, & emptor negotium domini fideliter gesserit, emens rem furtiuam ut domino cum is comparuerit restitui queat, tunc videtur perspicuum, fas esse emptori rem retinere pro pretio male negato a vero domino , nere monitorium urgere talem emptorem ad laetiiram pretii consecuturam rei restit elonem. Ratio est, quia in illo euentu ea rei retentio non est iniusta,cuiusmodi tantum est ea retentio alieni quam Iudex Ecclesiasticus monitorij intorsione
tentat auertere. Si denique sur quidem compareat, sed emptor non velit cum eo rescindere contractum, si pretium suum repetere ; vel quantumuis enitatur
d recuperandum suum pretium,cogatur tamen illud amittere ob potentiam vel egestatem latronis ; Midem esset si fur non compareret,nec emptor gessisset se pro utili procuratore domini rem emendo a fure:
Tunc quia emptor ratione rei acceptae tenetur ad eius restitutionem,etiam cum iactura pretij, fatendum est eum ligari monitorio lato ad finem restitutionis, nec excusari quominus restituat, quod inde consecuturast iactura pretij. Quaqum si rem bona fide emptam.
160쪽
Vires monitori' ad restitui. 1Σs
distraxisset, & bona fide eodem pretio vendidisset, tunc emptor bonae fidei liber esset obligatione restia
tutionis atque adeo non urgeretur monitorio.Ita P trus a Nauarrat. .de restitui.c.q. p. .dub. 7. num.I7I. Sanche Z l. r.in decalog. c. 23.num. .&as. Philiarcus i 8.citato,Toletus l. s .instruch.C. I7.num.8. Valentia 2.2.d. F.q.6.p. 3.Molina tract.2.d.72I.num .6.Lessius l.de iustit. c. I . n. . & 29. Ex quovideas, quam vere Vasqueet qui in contraria est Iententia G a. ἀ irr. num. q. dicat,omnes ei subscribere.
An donaturius vel haeres insiturus data fide H bo nis indigno refundendis ligetur monitorio ad ea bona restituenda illi cui iure alioqui essent ob
REspondeo non ligari ante sententiam criminis sui condemnatoriam. Ratio est quia ea don tione vel institutione in haeredem, factus vere est dominus huiusmodi bonorum, quia nullum est ius quod illum inhabilitet ad comparandum tale domianium: in quo differt a filio spurio,qui no potest haeres
institui,ut habetur authent.licet.C.de natur. lib.Vnde talis filius, ante omnem codemnationem debet haer
ditatem male sibi traditam transmittere ad idoneos ac legitimos haeredes. Et proportione seruata, idem est de donatione cum est per leges irrita. At haeres &donatarius de quibus agimus, carent praedicta inli bilitate,