장음표시 사용
71쪽
& eatenus incertum.sicut enim qui vellet vage conisecrare hunc aut illum panem, nihil faceret, & qui
intenderet hunc aut illum facramentalider absoluere, nihil efficereti,sed necessarium omnino est, ut inten tio agentis & materia circa quam operatur sit deter
minata, ita res habet in excommunicante. Haec tamen determinatio . non deest circa personam singularem quae monitorio seritur i, quia licet sit ignota, eatenus dicatur incerta , tamen suapte natura ac se cundiim se est certa, atque adeo capax in quam censura monitorij intorqueatur. Recte igitur cum ea communi doctrina cohaeret quod dixi,personam lai cam si pro causa temporali urgeatur per monito rium debere incertam,id est occultam esse. Addebam tamen,haec valere per se loquendo: quia in raro aliquo euentu posset per accidens licite ferra monitorium contra personam laicam determinatam in materia temporali. V. g. si secularis potestas ad
quam directe spectat causam illam decidere, vel nolit, vel nequeat fungi officio suo, & parti laesae suffla gari. Nam aliquando reus vel ob distantiam,vel quia est in loco tuto, subducitur potestati Iudicis secula
ris : alias vero potest contingere, ut Iudex secularis
obfirmate negligat praestare quod est sui muneris: sive argentaginam passus, siue metu noxij serocie tis, vel prae totentia indomabilis a Iudice. Et suppo
no, non esse sperandum auxilium a sublimiore eiusdem sori iudice , sue ad urgendum Iudicem inseri rem ut munus suum obeat, siue ad obtinendum a noxio quod fert iustitia. Nam si talis sublimioris Iu dicis copia esset, adeundiis haud dubie foret, prius. quam monitolium aduersua n tum quaereretur vel decer
72쪽
decerneretur. Quin etiamsi contingeret Iudicem inferiorem praetermittere quod est sui muneris,non perimpotentiam,sed ex malitia,vel quia daret gratiae r punitatem noxij, urgendus ipse prius esset per mon torium ad praestandum quod debet, seruiendum iuri per ordinaria media, priusquam ad cam de qua agimus peruersionem ordinis veniretur. At cum nihil horum feliciter cederet, quod rarum & insce-quens est nihil esset quod obstaret, quominus potestas Ecclesiastica paci fidelium consulens, & peccata avertere ex munere suo studens, intorqueret monitorium etiam pro causa temporali in personam lai cam determinatam & notam. Quod si potestas E clesiastica,extra necessitatem praedictam vibraret hi iusmodi monitorium in personam certam, tunc Nau
nicationem fore validam. Sed verius est validam so-re , tametsi cum peccato Antistitis eam ferentis. Ita Auila 2.p. c. s. disp. a. dub. l. conclus. . cum Gloss a, Neuietano, Gutierre atque Nauarro. Quo faciunt
Debeat ne qui monitori eritur subditu 6se m lis monitorium ferentis. J Espondeo debere esse subditum, ut diserte st
tuitur cap. Romana. & cap. a nobis. de sent. excom.ubi Glossa &DD. communiter . Ratio autem est
73쪽
manifesta. Deest enim iurisdictio in eum qui non est
subditus Excommunicationem autem non posse se
ri nisi cum iurisdictione,& in subditum, est quas priamum principium apud Iurisperitos: apud quos idci
co fixum est, excommunicationem absque iurisdictione,siue in non subditum, intortam, adeo nullam esse, ut quamuis postea a Iudice cui quis subiacet,r ta habeatur,nequaquam conualescat, quia quod nuulum ab initio est, ratum haberi non potest, ut habet regula iuris. Et ita passim DD. in cap. prudentiam.deosnc.& pol iud. deleg. Quare extra dubium esto, excommunicationem serre, eius tantum esse qui sup rior sit,habeatque iurisdictionem in eum qui excommunicatione impetitur. Proindeque monitorium cui excommunicatio conseritur, non potess serri nisi in subditum.
Sed ut haec resolutio plene & solide stabiliatur, obseruandum est , subditum Praesulis monitorium serentis, vel esse indigenam qui simpliciter ei subditus est ratione personae, vel esse alienigenam qui in alieno Episcopatu reperitur non translato illuc domicilio : quod fecisse censetur, qui illic habitare statuit saltem maiore anni parte, c quo pacto eadem euset eius ratio quae indigenarum,) sed ad breuem moram, vel in transitu. Et indigena quidem potest multipliciter se habere. Aut enim haeret semper in proprio Episcopatu , de de eo nulla tunc est difficultas: ligabitur enim monitorio proprij Episcopi, ubi tempus in monitorio praestitutum fuerit elapsum,nisi stet monitorio & abiiciat contumaciam. Aut egressias e proprio Episcopatu, regreditur ad illum priusquam
consummetur monitolium nempe quia reuenit
74쪽
priusquam tempus in monitorio praefixum elabatur. Et de hoc quoque non est difficultas. Ligabitur enim ni pareat intra tempus praefixum, saltem terminum statuendo, & tempus concessum subducendo, ab eo puncto quo audiuit monitorium esse latum. Tota ergo dissicultas quoad indigenam est. I. si is tempore concessi & consumi nati, monitorii fuerit extra propriam Dioecesim absque mutatione domicilij, & interim proprius ipsius Antistes ferat monitorium,propter causam alibi datam, V. g. ob furtum factum ex tra Dioecesim. a. quoad eundem indigenam dissicutitas est, si is initio quidem fuerit in Dioecesi cum monitorium est latum; vel ei saltem causam dederit extistens in Dioecesi, quia scilicet ibi deliquit: ante et
psum vero terminum, in monitorio constitutum,vel
etiam ante monitorium latum, sed post culpam admissam excedat e Dioecesi cuius est indigena, quod duobus modis potest accidere. Nam vel excedit e Dioecesi sua animo mutandi domicilium, vel absque eo animo. Omnibus his modis dissicultas esse potest,
an indigena sit subditus propcij Episcopi,& eius monitorio ligetur. Quoad alienigenam vero dissicultas esse potest, an sit habendus subditus Episcopi in cuius territorio reperitur,possitque proinde cius moniatorio feriri.Item an qui in alia Dioecesi existens prauo aliquo actu violauit alterius quam suae Dioecesis Episcopum, v. g. qui existens in Dioecesii Gratiano- , politana, violauit iura Antistitis contermini,puta Gebennensis aut Tarentinensis , possit eius Episcopi quem violarit, subditus haberi quoad hoc,& rationutalis delicti in eum alibi admissi, percetili ςius moni- .
75쪽
Quod attinet ad subditum proprium qui in aliena Dioecesi extitit tempore concessi de consummati monitorii, eique intra propriam Dioecesim causam non dedit,negandum est eum illigari monitorio. Ita
Henriq.l. I s. c. 26.num. I. Auila 2.p. c. . disp. 2.dub. 2. conclus. i. Hurtado de censur.in comm. d. q.& omnes, si Couarruviae credimus in c.alma mater. p. I. f.
I o.num. 3 .sed restagati post cum sunt Ugolinus,Su res,& Sayrus quos adducit & sequitur Bonac. disp. r. de Censur.in commvn.q. I.p. l .num. I . qui censent Episcopum per modum sententiae posse suos etiam in alieno territorio existentes ligare. Id quod aliqui Iurisperiti,tum demum verum fore censent,si Praesul intendat omnes suos subditos ubicunque Herint, ligare censura quam decernit. Contrarium assirmo, &quidem neglecta ea Iurisperitorum distinctione, quam merito explodit Nauar. in Manuali cap. 1 .misceli. r. subiuncto num. 273. Ratio uniuersaliter est, quia excommunicatio pertinet ad forum contentiosum,quod arctatur limitibus proprij territorij. Igitur monitorium ab alterius territorii Episcopo latum, non ligat eum qui in territotio alieno interim fuit. Huc facit decretum Bonisecij VIII. cap.anima m. de constitui.in 6. agens enim de statutis Episcoporu, docensque ea non ligare subditos extra proprij Episcopi territorium, rationem hanc reddit, quae aeque valet pro excommunicatione per sententiam generalem aut specialem;rumirum, quod isti extra territorium dicenti ion pareatur impune.Non est sensus, esse dignum poena qui paret Iudici ius dicenti extra pro
76쪽
sus oraculi illius Pontificij, tamet si perinde nobis id
esset ad rem praesentem:sed sensus est,impunitum es se, atque adeo culpa vacantem; neglectum eius qui ius dicit extra tertitorium. Itaque monitorium latum.'contra personam alioqui subditam, quae abest a proprij Episcopi territorio , nec dum in eo esset, dedit causam monitorio,non ligat talem personam. Quia vero locus extra Dioecesim, & locus intra Dioecesim quidem materialiter constitutus, sed i
men exemptus,aequiparantur,Vt bene notauit Franc. Zabar.repetit.in cap.ut animarum. de constitui. nam.
3 s. dc ibidem Gomesius I. statuto. num. 8 s. idcirco D D. bene multi, assimant subditum Episcopi non posse eius monitorio feriri ob violationem legis vel sententiae factam in loco exemPto. V. g. si quis alioqui subditus Episcopi Viennentis, admittat furtum in
monasterio exempto, intra.Viennensem Dioecesimsito, & Episcopus Viennensis vibret monitorium ob huiusmodi furtum ; negant talem furem ligari eo sui Episcopi monitorio. Et ratio est, quia monasterium
CXemptum, & eius totus ambitus, non est formaliter in Dioecesi Viennensi, sed materialiter tantum,quod non attenditur, ubi habetur ratio loci in quo Iudex sortitur iurisdictionem Ita Sylvester v. excommuni a
apud eum nonnulli Iurisperiti itemque Suares t. s. 3.p d. s. sq.iὶ'ira: O. AEgid. Conruch disp. 13 . de sacram.
77쪽
dub. . Hurtado de censuris in communi disic. s. num. 33. restringunt ad locum plene exemptum: qualia aiunt esse, non monasteria & Ecclesias Regu-farium exemptorum, sed oppida exempta, aut paroe-cias quasdam a iurisdictione Episcoporum subdi cias. Non video tamen , quam dis paritatem afferre possint quae ad rem faciat l, aut cur domos exemptas, potius quam oppida aut parcecias,velint esse diuersedeterioris conditionis hac in arte. Similiterque
non video, cur Ancharinus in cap. ut animarum. de constit.in 6. subscribente ut videtur S. Antonino 3. p. summae tit. 2 .c.7s.f. i.id quod diximus,restringi voluerit ad locum exemptum cuius Praelatus ex forma
priuilegii habeat in eo loco Episcopalem iurisdictio
nem. Hoc inquam non Video quanto iure dicatur. N in quomodolibet se habeat Praelatus loci exempli, quod ad rem praesentem non Videtur pertinere)dummodo locus ipse plane exemptus sit a iurisdictione illius Episcopi intra cuius Dioecesim materi liter clauditur, militat semper eadem ratio, ut qui in eo deliquit , non ligetur talis Episcopi monitorio. Quare eodem plane modo philosophandum vide tur, de monitorio lato ob culpam in loco exempto admissam,quicunque demum is locus sit, & quomodocunque se habeat eius Praelatus ; ac de monitoriolato ob culpam admissam extra Dioecesim materialia ter sumptam. Quod si subditus Episcopi, cum latum est monito tum , cive causam dedit, intra Dioecesim quidem fuerit , sed ante clapsum tempus in monitorio praefixum mutarit domicilium, quae erat altera dubitatio, mota circa Episcopi subditum indigenam , distin-
78쪽
Causae s adiuncta Monitorij. 43
guendum est. Vel enim mutauit domicilium iussus a luperiore propter bonum commune,aliamve similem causam, vel certe domicilium mutauit suopte motu, aut denique in fraudem. In primo eventu desinit esse subditus prioris Episcopi, etiam in causis iam coram illo inchoatis,ut habetur ex doctrina Barioli ad L 1.E. de poenis. Sublata autem subiectione, tollitur obligatio parendi tali Antistiti, atque adeo etiam deerit contumacia aduersus praeceptum eius, sine qua non est locus excommunicatio*i, etiamsi terminus in monitorio praefixus elabatur. In aliis autem duobus euentibus propositis , hoc est cum quis indigena suopte nutu, vel in fraudem mutat domicilium post latum monitorium, atque adeo post inchoatam causam circa rcm ante admissam , dicendum est quoad hoc perstare in ea persona subiectionem ad Episcopum proprium: ac proinde quantumuis ante elapsum tempus in monitorio constitutum sedem mutet, ill gari censura monitorij, cum tempus illud fuerit praeterlapsum. Ita Suarest. s. 3. p.d.3. s. s . num. s.&G. Et ratio est manifesta, quia quotiescunque causa est inchoata in uno tribunali,ibidem est finienda,licet per- sona mutet domicilium, l .si quis. s. de iudic. & cap. proposuisti de foro compet. Quare in re praesenti,pe sona de qua agimus,ratione inchoatae iam causae,m .i et subdita eius qui tulit monitorium; sin minus simpliciter subdita, at saltem secundum quid, & quoad
Tandem si causa nullo modo sit inchoata, vel per conditionalem lationem censurae ob peccatum iam admissum quae est virtualis citatio, vel per citationem formalem, α quomodolibet iactum causae initium,
79쪽
sed tantum praecesserit culpa, post quam admissam reus ante omnem iudicii inchoationem, egrediatur dioecesim, immunis erit a monitorio postea lato , si egrediendo mutet domicilium:Nisi si Praesul ad cuia
ius territorium confugit, rogatus eum reuocet ad locum delicti, sicut facere tenetur, Ut notant DD.cap. finali de foro compet. dc Henriq. l. I 3.c 26.num.1. ac Sayrus l. I .de censur.c.6. num. 3. Quod si egrediendo non mutet domicilium, sed tantum diuertat alib, ad brcuiorem moram quam exigatur ad domicilii mutationem,tunc solo in A. d. 22.q. 2. artic. I. Sylvester & Fumus quos sequitur Auila et p. cap. 3. disp. 2.dub. a. conclus. 2. censent ligari monitorio, & in- currere censuram, ni pareat ante praestitutum tempus
elapsum , eo quod crimen supponatur admisium in Dioeces proprij Episcopi: dc alioqui futurum sit, ut facinorosi gladium Ecclesiasticum omnino declinent quia neque possent excommunicari in propria dioecesi a qua absunt, neque in aliena in qua subiectionem non contraxerunt non admisto ibi delicto, nec comparato ibi domicilio. Iam subditus alterius Episcopi, si tantum in transitu reperiatur in eius territorio,nec decreuerit maiore anni arte ibi haerere, & ibi nihil peccet, non ligatur eius monitorio, quia caret subiectione. Nam qui quid sit de censura per statutum, quam aliqui cen- . sent incurri ab extraneo , tamen de censura per sententiam omnes aeque consentiunt, extraneum, qui duntaxat transit per alienam dioecesim nec in ea do- micilium comparauit,nequaquam esse ei obnoxium,
nisi ut aiebam delinquat ib nam tunc ratione deli cti fit subditus , utili betur cap. sn, de foro compet.
80쪽
vnde sic contracta subiectione ratione delicti, sortitur forum Episcopi extranei in cuius Dioecesi reperitur, de in eo foro iudicari debet, quandiu in ea Dice-ces est. Nam si exeat indectite nullo modo iochoata, non subiacebit censurae talis Episcopi, etiam quoad culpam ibi admissam: In quo differt a subdito indigena alibi peregrinante,qui remanet subiectus suo Epi- .scopo, ac proinde ob culpam iam admissam potest ab co plecti absens,si tantum peregrinetur. Si tamen ille aduena exeat iam praeuentus citatione , & lite quo modolibet inchoata quando erat in aliena Dioecesi; atque adeo quando crat subditus, tunc subiacebit iudicio Praesulis in cuius Dioecesi deliquit.Quoad alias causas; alienigena sicut non subest Episcopo extra neo, ita neque eius sententiae vel iudicio est obnoxius. Imo quamuis postea ratione domicilii aut delicti subdatur illi Episcopo, si tamen pro tempore quo sententia aliqua ab eo emanauit non erat iubditus nequaquam ligabitur tali sententia; quia haec vires habuit cum primum pronunciata fuit , & ad illud
duntaxat tempus est reserenda.
Quod circa alienigenam prppositum est postremo loco , an scilicet subiaceat Episcopo extraneo quoad delictum quo iura eius violauit, etiamsi patrauerit delictum illud extra Dioecesim illius, respondendum est negative. Qui enim dicitur subdi extraneo ratione delicti, non est intelligendus subdi, nisi ratione delicti admissi in territorio illius extranei Praesulis; vel quod ibi admissium censeatur, ut cum quis ita abest, ut omittat aliquid praestare in alterius territorio quod praestare debuerat. Peccatum namque omissionis, ibi consetur admitti ubi rena omissam, mandare