장음표시 사용
161쪽
SCiendum est, suspecti crimen etiam ex lege duodecim tabularum descendere. t. i Datum est autem ius remouendi tutores sus pectos Romae praetori, & in prouinciis praesidibus earum,& legato proconsulis.
Σ ostendtinus, qui possint de suspecto cognoscere : nunc videamus,qui suspecti fieri possint. Et possunt quidem omnes tutorcs fieri suspecti, siue sint testamentarij, siue non sint : sed alterius generis tutores.Quare de si legitimus fuerit tutor, accusari poterit Quid si patronus 3 Adhuc idem erit dicendum: dummodo meminerimus, famae patroni parcendum esse,licet,ut suspectus remotus fuerit. 3 3 Consequens est , ut videamus , qui possint suspectos postulare. Et sciendum est , quasi publi- cam este hanc accusationem , hoc est , omnibus patere. Quinimmo de mulieres admittunt sex ce- scripto diuorum Seueri & Antonini: J sed eae solae, quae pietatis necessitudine ductae , ad hoc procedunt : utputa mater , nutrix quoque, dc auia. potest de soror. sed & si qua alia mulier fuerit quam praetor propensa pietate intellexerit , sexus verecundiam non egredientem , sed pietate productam, non sustui ere iniuriam pupillorum : admittet eam ad accus -
Impuberes non possent tutores suos suspectos postulare. puberes autem curatores suos ex consi
162쪽
De sustem tutoribus vel curaurib. I 3
eonsilio neressariorum siti spectos possunt arguere: ita di iii Seuerus d: Antonitriis rescI ipse, uias.s Suspectus autem cib, qui non ex fide thuelam gerit, licet soluendo sit , ut luliam is quoque scripsit. Sed S: ante , quam incipiat tutela iT. gerere tutor , posse euna quasi suspcistum remoueri: idem Iulianus isti ipsit,& secundum eum constitutum
6 Suspectus autem remotus, si quidem ob do istum : famosus est. si ob culpam : non aeque. 7 Si quis autem sui pectus potiti latur , quoad cognitio finiatur : interdicitur ei administratio , ut Papiniano visum est. 8 Sed si suspecti cognitio suscepta suci it,posteaquam tutor, vel curator decesserit, extinguitur sucspecti cognitio. 9 Si quis tutor copiam sui non faciat , ut aliis menta pupillo decernantur : cauetur epistola diuorum Seueri & Anconini , ut in possessionem bonorum cius pupillus mittatur : & quae mora deteriora futura sunt, dato curatore distrahi iubentur. Ergo ut suspectus remoueri poterit, qui non praestat alu
io Sed si quis praesens negat propter inopiam
alimenta posse decerni: si hoc per mendacium dicat : remittendum eum esse ad praesectum urbi, puniendum placuit : sicut ille remittitur, qui data pecunia ministerium tutelae adquisierit , vel reda-
ii l Libertus quoque . si staudulenter tutelam filiorum vel nepotum patroni gessisse probetur, Npraesectum urbi remittitur puniendus. i Nouissime autem sciendum est : eas, qui
163쪽
a 36 I t. Lib. I. Tit. x X VI. ,
statu utenter tutelam administrant, etiam si satis sterant, remouet os este tutela : quia satisdatio iutoris propositum nra leuolum non mutat , scd diutius grassandi in re familiari facultatem raestas. Suspicium etiam eum putamus v qui moribus talis est, ut suspectus sit. Enim vero tutor vel curator, quamul pauper est, fidelis tamen &dil g Is, remoue:idus non est: quasi suspectus.
Τutores,vel curatores esse desinunt, aut volentes,quia excusantu: , aut inuiti, quia propter suspiconem remouentur
quoniam igitur de excusationibus dictum est,recte subiicitur hic tit. de su*σε .itit. vel cur.
Primo Imper.declarat,quo iure accusetio suspecti sit introducta. o privbi crimen accipitur pro criminatione, siue accusatione : in qua significatione alibi quoque hoc vocabulum rc peritur. Secundo in S.I.loquitur de iudice,qui de suspecto cognoscit.Et hanc cognitionem tribuit Romae praetori,in prouin ciis praesidi qua appellatione continentur etiam proconsules,& quicumque alij prouincias regunt.F e usic prasid.LL& legato proconsulis,videlicet postquam proconsul ei iurisdictionem mandauit.=δε offr.estii, 4.Nam haec eognitio mandari potest tam a procon ille in prouincia,quam a praetore Romae.1hoc seram. videlicet si ciuiliter aga tur. secus si criminaliter. sin S.C.ravita. i. g. suspeeri. Vide
Tertio in *.6Zondἰπrus, tractat de reo, & ostendit omnes tutores,vel curatores posse accusari: hoc tantam obseruari iubet,ut patronus sine infamia remoueatur,id est,ut quam vis fraudulenter se gesserit, tamen in sententia mentio fraudis non fiat. remotus;namque a tutela, vel cura non sit infamis,nisi propter dolum sit remotus. infr. hoc tit. b.-spectus
Quarto 3n tractat de accusatione,& ait hanc ficusationem esse quasi publicam.Non est autem verὸ publica.quia non descendit ex ulla lege publicorum iudiciorum. s. e pustaudia. i.sed ex lege xij.tabul. sup r. hoc iis. imp .Ueram est quasi publica: quia quaecumque personae ad accusandum admittuntur,hoc excepto,quod nec imalu
164쪽
De si lectis tutotibus , vel curatorib. I 37
res possunt accusare sitos tutores, nee adolescentes aliter, illam ex necessatiarii perso arum consilio possunt accusare suos curatores. Quid ergo dicet aliquis si necessariae per-lbnae noli rit curatorem accusare, quamuis reuera si ii prctus sit Respondeo cum Bariolo,adolet centem posse implorare ossicium iudi vis: quoniam etiam sine accusatione suspe dius remoueri potest. f. hoc est rea. Quinto in s.f. sei c/ s autem es, loquitur de tenore accusationis,id est, exponit quid tutori. aut curatori Obiiciatur. nempe obiicitur, quod sit suspectus non or pte inciviam, ted propter malos mores , quia vel male gerit, vel ma egesturus videtur.
Sexto declarat duos effecti is huius iudicij. I. est effectus iu dicia finiti, qudd remotus fit infamis, dumnio do propter
dolum, non propter culpam remotus sit. 6. autem remotus. Ergo certi iuri S est, damn tum ob dolum , notari infamia : damnatum ob leuem culpam,non et se iniamem. Sed dubitatur de lata culpa: quia,etsi plerumque dolo cis paratur,& doli appellatione continetur. dep. si qυos u 3λ. ut in post. ιτ. t. a.d ιum.tamen interdu a dolo distinguitur 1.desca .l. 7. Vnd hic dubitatur, doli ne,an culpae ap latione significetur,cum modo vocetur dolus,modo culpa. Doct. Wsententiae variant.alij tutorem ob lat a culpam, infamem fieri assirmant,alij negant Ego, cum Vlpian .in l. '.6. I.
Fhoe ii .non dicat hunc esse iuspectum, sed remoueri quasi suspectum,quia lata culpa prope dolum est: exiitimo eum non esse infamem sed propemodum infamem, seu quasi i famem,id est,non iuris, sed tacti infamia notari,aded ut non fiat iure infamis,i ed eius pudor apud bonos & graues vi
II. Eflectus est iudici j pendentis: quia hoc iudicio pendente tutor, vel curator prohibetur res a dia. 1nistrare. 6.1squis autem. Nam administratio ei a praetore , vel praeside interdicitur. C.hoeris. t. 7. Sed & hac interdictione omissa, gerere prohibitus tacite videtur. Τ. deflui. l. quod si ior
Septimo suspecti, declarat modum,quo hoc m-dicium sne sententia extinguitur, nimirum morte accus ti . Idem dicendunt,si alio quouis modo tutela, vel cura fi nita sit . Lor iit. i. ren. quia non est opus, ut agatur de eo remouendo,qui sati , ipso iure est remotus.
165쪽
Octauo proponit quatuor casus,quibus non solum suspe-ietuS remouetur, sed etiam grauids punitur I. Si tuor latitet, , ne ali 'enta pupiliu praetore decernan ur 6 i quis tutor. . Si tutor falso afferat pupillum esse adeo pauperem, ut alimenta ei deeerni non possunt. 6 s quis.
1V. Si libertus fraudulenter gerat tutelam liberorum patroni sivi. 6.pen. - . VNondis 6. vlt.re 'obat cautionem quendam, oua suspectus sortasse se tueri relit:&ostendit,quamuis satisdare velit rem pupilli, vel adolescentis saluam fore, nihilominus eum a tutela,vel cura remoueri. ratio est:quia ut supra diximus non est GI'ectus propter paupertatem, sed propter malos mores : unde pauper non remouetur a tutela quailsus ectus: dummodo sit fidelis alioquin ob dolum remoueretur, c diligens alioquin remoueretur ob culpam) satis da rio vero facultatem, non morum defectum supplet. Adde, uod pupillo expedit rem saluam habere, potius quam a monem ha-e ob remὼ tutore perditam. f.
x Famae patroni parcendum est, g. 2., Mulier verecundiam sexui congruentem egredi non debet. '3 Accusatio morte rei finitur. 6. g. . 4 Satisdatio malevoliam tutoris consilium non mutat, sed 'diutius grassandi in re familiari facultatem praestat. .
, Suspectus iudicatur ex moribus, rum ex facultatibus. d. INSTI
166쪽
VPERIORE libro de iure pers narum exposuimus : modo vide mus de rebus , quae vel in nostro patrimonio, vel extra patrimonium nostrum habentur. Q dam enim natu- , rati iure communia sunt omnium, quaedam publica, quaedam uniuersitatis, quaedam nullius, pleraque si gulorum , quae ex variis causis cuique adquiruntur, sicut ex subieci is apparebit. - i Et quidem naturali iure communia sunt Omnium haec : aer, aqua profluens, & mare,& per hoc 'littora maris. Nemo igitur ad littus maris accedere
prohibetur: dum tamen a villis, & monumentis &aedificiis abstineat: quia non sunt iuris gentium, sicut
a Flumina autem omnia,& portus publica sunt, ideoque ius piscandi omnibus commune est in por- . tu fluminibusque. 3 Est autem littus malis, quatenus hybernus suetus maximus excurrit.
167쪽
Ripatum quoque usus publicus est tute gen.
tium, sicut ipsuis fluminis. , Itaque naues ad cas apsipellare, funes arboribus ibi natis religare , onus ali, quod in his reponere, cuilibet liberum est,sicut per ipsum flumen nauigare, sed proprietas earum illo rum est,quorum praediis haerent. qua de causa arbores quoque in iisdem natae,eorundem sunt.1 Littorum quoque usus publicus est, & iuris gentium,sicut & ipsius maris, & ob id cuilibet liberum est casam ibi ponere, in quam se recipiat: ficut
retia siccare, & ex mari deduccre. Proprietas autem eorum potest intelligi nullius esse : sed eiusdem tutis esse, cuius 6c mare,& quae subiacet mari, terra vel
6 Vniuersitatis sunt, non singulorum , quae in ciuitatibus sunt theatra, stadia, dc si qua ilia sunt
Nullius autem sunt res sacrae & religiosae, dc sanctae. quod enim diuini iuris est,id nullius in bonis
8 sacrae res sunt, quae rite per Pontifices Deo' consecratae sunt: veluti aedes sacrae, & donatia quaerite ad ministerium Dei dedicata sunt: quae etiam per nostram constitutionem alienari de obligari prohibuimus: excepta causa redemptionis captiuo-Tum.Si quis autem auctoritate sua quasi sectum sibi constituerit: sacrum non est, sed profanum. Locus autem, in quo aedes sacrae sunt aedificatae r etiam diruto aedificio, sacer adhuc manet, ut & Papinianas
scripsit. 9 Religiosum locum unusquisque sua vo luntate facit, dum mortuum inseri in locum suum. IIn communem autem locum purum inuito socio in
168쪽
inserre non licet. J in ommune vero sepukhrum etiam inuitis caeteris licet inferre. Item si alienus Ausfructus est : proprietarium placet , nisi conse tiente usus uict uario, locum religiosum non fac re. J In Mienum locum c0nsentiente domino lucet inserre : & licet postea ratum non J habuerit, quam illatus est mortuus , tamen locus religiosus
to Sanctae quoque res veluti muri, & potaeae s ciuitatis J quodammodo diuini iuris sunt : Mideo nullius in bonis sunt. Ideo autem muros sanctos idicimus , quia pcnna capitis constituta est in eos , qui aliquid in muros deliquerint. Ideo M lagum e s partes , quibus poenas constituimus ad-ueisus eos, qui contra lege. fecerint, sanctiones v
it Singulorum autem hominum multis modis res sunt, quarumdam enim rerum dominium nanciscimur iure naturali , quod sicut diximus appellatur ius gentium : quarundam i veroJ iure ciuili. 'Commoclius est itaque , vetustiore iure incia pere palam est autem vetustius esse ius naturale,quod cum ipso genere humano rerum natura prodidit. ciuilia utem iura tunc esse coeperunt, cum de ciuitates condi, δέ magistraxus creari , ω leges scribi
11 Ferae igitur bestiae,& volucres, ει pistes,
& omnia J animalia, quae mari,coelo,& terra nascuntur : simulatque ab aliquo capta fuerint, iure gentium statim illius esse incipiunt. Quod enim ante nullius est , id naturali ratione occupanti conceditur. nec interest , feras bestias & volucres utrum in suo fundo quis capiat , an in alieno. Pla-
169쪽
ne qui alienum iandum ingreditur venandi aut aucupandi gratia: potest a domino , si is praeuiderit prohiberi, ne inglediatur. Quicquid autem eorum
ceperis : eoiiique tuum ei Ie inteli igitur , donec tua, Citodia coercetur. Cum vero tuam euasetit custodia ira, in libertatem naturalem sese receperit: tuum cisse desinit, rursus occiipantis fit Naturalem au .em libertatem recipere intelligitur, cum Veloculos tuoS effugerit, vel ita sit in conspectu tuo, ut dissicilis sit eius persecutio.
is Illud quaesitum est, an si fera bestia ita vultinerata sit, ut capi possit, statim tua esse intelligatur; Et J quibusdam placuit, statim ei letuam :& cousque tuam videri, donec cam persequaris quod si desieris persequi, delinere esse tuam, & rursus fieri occupantis. Alij vero putauerunt, non aliter tuam esse , quam si eani ceperis. Sed posteriorem sententiam nos confirmamus, quod multa accidere soleant, ut eam non capias.l Apium quoque fera natura. est. Itaque apes, J arbore tua consederint, antequam i a x lueo includantar, non magis tuae intelliguntur esse. quam volucres quae in arbore tua nidum fece- ritito ideoque si alius eas incluserit: is earum dominus erit. Fauos quoque, si quos effecerint, eximere quili-- bet potest. Planc integra re , si praeuideris ingredien- . teria fundum tuum, poteris eum iurc pro albere , ne, ingrediatur. Examen quoque , quod ex alueo tuo euolatierit, eousque intelligitur esse tuum , donec ira conspectu tuo est, nec dissicilis persecutio. eius est, alioquin occupantis fit. 'as Pavonum quoque & columbarum fera.
170쪽
natura est. nec ad rem pertinet, quod ex consuetudine euolare & reuolare solciat. nam di apes idem faciunt, quarum constat feram esIc naturam.
Certios quoque quidam ita mansuetos habent. vi in stivam ire, & redire soleant r quorum Mipsorum seram esse naturam, nemo negat. In iis autem et: se malibus, quae ex consuetudine abire & redire solent, talis regula comprobata est: vi eousque tua esse intelligantur, donec animum reuer tendi habeant. nam si reuertendi animum habere deserint di etiam tua esse desinunt, & fiunt occupantium. Reuertendi autem animum videntur desinere habere tunc , cum reuertendi consuetudinem seseruerint.16 Gallinarum autem & anserum non est sciata natura : idque ex eo possumus intelligere. quod aliae sunt gallinae , quas feras vocamus: item alij sint anseres, quos feros appellamus. Idcoque si anseres tui, aut gallinae tuae, aliquo modo turbati turbataeue euolauerint: licet conspectum tuum effugerint, quocumque tamen loco sint, tui tuaeve esse intelliguntur e & qui lucrandi animo ea anima. lia detinci, furtum committere intelligitur.
re gentium statim nostra fiunt: adeo quidem vi& liberi homines in seruitutem nostram deducantutri: qui tamen, si euaserint nostram potestatem , & ad suos reuersi fuerint : pristinum starum recipiunt.
18 3 Item lapilli. & gemmae , & caetera , quae
In littore maris inoeniuntur iure naturali statim inuentosis fiunt.