장음표시 사용
101쪽
AUDACIA. AUGURIUM.A V D A C I A. A Udacia est passici existens subiectivae in irasci h Ii, quae se -- cundum translationem usum honlanum gnificat iii tituli uirtuti tartitudinis oppositum per excessum, secundu Tho. secunda secundae. O .cxxviii. Si talis excelsus esset tantus, quod quis paratus esset tacere contra praecepta . Ut supra de auaritia dictum est)esset peccatum mortale,alIas,&communiter est ueniale. Et si esset tum mortalem laciat, ut si per audaciam quis assumeret ea ardua, quae sibi totaliter sunt improportionata,exponedo se periculo magno , & mortaliter ageret. Exponere enim te uel altu periculo magno ut eli peccatum mortale quo nihil maius,peccatum moriale est. . .
uinationes computata,Christianae religioni Opponiatur, quibus idolatrae utebantur,& ne adhuc aliqui obleniant. , Augures dicuntur,qui diuinant a uocibus auium, seu alioruanimalium,auspices, qui ex Inspectione line expressa daemonum Inuocatione,aruspices,qui diuinat cum expressa dςino num inuocatione per figuras, uel signa, quae rebus in inanimatis apparent,in tusceribus animalium imolatorum m aris daemonum,secundum Thom.secunda lectandae. .Xcv.ar.iu.
Huiusmodi cliuinationes si fiat cum pacto tacito,uel expres
so cum dςmone,ut communiter fit,iunt peccatum mortale,& non licet uti tali arte,ut supra ars. s.1. Si autem haec fierent sine superstitione,sed secundiun quandam animalium natu ram,ut quia cantus mergorum notat tempestatem, similitee apparitio delphinorum in mari,non esset peccatum, qtua le-cundum naturales enectus diuinant de suturis,sine pacto cudaemone,& superstitione,sed mere ex naturalibus,uel ex Iqnga experientia. Sed quando haec fiunt cum quibusdam obteruantus, quae ad talem effectum nullam habent uirtutem,potest aduerti,quod sunt peccatum mortale,uel quando homo nimis eis credit,uel nimis timet, putans se cogi ad opcta,uel haec pro lege suorum o perima accipit, secundum Cate. Ibi STho. ubi supra.Tales enim auguriis seruietes,ab eccletia sunt
separandi,in .c.auguriis. Vi. q. v. Nullus autem leparatura,
ecclesia,nisi propter mortale,igitur mortaliter peccant ius superstitio,per totum. Sors,per totum. Aruspex ab ara dici
102쪽
turinoc est a uictimis in ara conspiciendis. AUSTERIT, AS. AVsterit quandoque accipitur pro uirtute temperantia', quandoque pro uitio,quando quis in austeritate excedit
meatum ues erga seipsum,uel alios,tunc uirtus esse non potest quia medium excedit. Qui enim excedit in austeritate sibi,& aliis, taliter ut natura non possit conseruari, uel ut propter hoc notabilem incurrat infirmitatem sciente mortaliter peccat,agit enim contra charitatem. Secus quando arbitraretur poste hoc facere,& Ω-cit propter bonum finem,licet decipiatur. Secudo peccat prς- latus,mbditis ciun steritate imperas. xlvi.dis .c. hoc habet, ct contra hos clamat propheta dicens. Et cum austeritate imperabatis illis. Tertio quando sunt austeri in dispensando, di recipiendo admisericordiam:quia sit Deus benignus est,ut quid sacerdos austerus uult apparercivi q.vii.Calligat.Auste. Titas enim immoderata,nec correctionem inducit, nec sali tem.c.disoluendi. xlv. dist.
BALISTA. Alistarum ars an licea supra.Ars. s. vi.& quomodo prohi. betur ibi. B A L N E V M. . Ia Alnea intrare pro uoluptate non honesta, & pro luxuria,
Unuquam licet,quia peccatum est mortale,uel ueniale, pro necessitate autem semper est licitum,etiam diebus festisnn.c. peruenit, te conse. diit. iii. Clericis etiam est permisium pro necessitate,in Comnis qui. iiii.q. LReligiosis etiam Aug.in regula concedit pro necessitate. Non licet uiris intrare balnea cum mulieribus in c. non oportet, lxxxi dist.& hoc proeter periculiun concupiscetiae, Cum pro pria autem muliere,une aliorum scandalo non credo prohibitionem tenere,quia cessat ratio peccati. Et dicit ibi gl. quod si uir cum muliere extranea ingrediatur, priuatur donatione propter nuptias,dc mulier si cum extraneo ingrediatur,prruatur dote. .inter culpas. C.de re.pi .fi. Non licet Christiano balneare secum iudaeo, quia est poena excommunicationis in line.xxviii.q.I. c. nullus: neque clerico sub poena depositionis:ibi in. lc. & hoc de omni infideli m- ellige,l ecundum Sto.In. c. omnis. Suv. q. .
103쪽
An prcceptum.d.znon oportet,sit obligatiuiun iudica iuxta dicta infra,praeceptum. .ri.
B ANNUM. 3 BAnnitum occidens lege concedente, non liuore uindictet, sed tantum reto iustitiς,non peccat,quia est in illo catu iustitiae minister,sicut famuli praetoris: si tamen talis sit ex rationabili causa bannitus, & tale statutum si fiat,quod impune banniti possint occidi,etiam cum aliquo prςnuo, ualet,secundum Pa.de consue. c.6.in .u. plo. in s. les enim int hostes ciuitatis.Idem dic quando statutum,uel consuetudo dat facultatem consanguineis uindicandi mortem suorum conis sanguineom,secundum Io. .m addi. Spezin ii.de constitu. Intellige ut hoc faciant sicut ministri legis,& Zelo iustitis. Secus autem quando lex non concedit, sed permittit non puniendoscut permittit meretrices:tunc non licet,sine mortali occidere. Nec etiam licet praedictos banitos extra terminos illius potestatis occideresecundum Archi fio.infra, Homicidium. B. a Bamem iniustae siquem, de amissis, & damno secutis,ex iniusto bano satisfacere tenetur, ultra mortale, secundu Inn. in.c.f. de his quς ui.me. .fi.Causam enim damni attulit iniustae. Bannum enim fuit occasio amissionis rerum suarum, nec metus sitit uanus ,Ted talis, qui poterat in constantem
3 BAptismus Io. Baptistae non erat sacramentum, nec conserebat gratiam, sed tantum disponebat homines,& erat figura baptismi Christi:Tho.iii.parte.q. lxx. .i.& omnes,qui fuerant baptirati baptismo Io.tenebantur baptizari baptismo Christi:Tho.uLparte q.xxxviii.&.ihi. sen. dis .iI. q.ii. M.ti.contra magistium. a Baptismus secundum Thom.iii. parte. q.lxvi.M.Lest ablutio corporis exterior facta sub prcscripta sorma uerborum,adde cum intentione baptizandi &c haec enim tria .de substantia huius sacramenti sunt.
3 Ad baptismum coeperut homines obligari post Christi pasisionem,& resurrectionem secundum Tho.ui. parte supra,eta P baptismum cofiguramur passioni,& resurreetioni Christi, inquantum morimur peccato, restigimus ad nouitatem
104쪽
uitae spiritualis. 4 Baptismi se a est haeQEgo te baptizo in nomine patris, defluβ spiritus sancti. Aliqui addunt, amen,in.c. . de bap.&Tho.iij parte. q.lxH.ar.V.Ly ego,non est de substantia huius nae,secudum Tho.ibi supra,sed ponitur ad maiorem expressionem.Concor. Inno .in .d.c.j. Si enim esset de substatia, . Grieci,qui non ponunt,non baptizarent,& tamen uere baptirant,cuius signum est,quia quando ad Romanam ecclesiam reueituntur,non baptirantur de nouo. peccant tamen latini dimittentes Ly ego, secundum di. de pa. quia faciunt contra. ecclesiae praeceptum. Ad hoc est tex.m.c. retulerunt, te cori.
dist. iiij ideo si dimittatur tenet baptismus, ut dicit glo.in. multi,de con. dist.iiij.s Hoc uerbum baptizo, est de substantia, δc sine illo non esset baptismus: S.Tho.ubi sepra,& secundum decreta.Alexa. loco cuius graeci dicunt baptizetur.Item ly te,est de substantia, secundum Tho.ibi,& Pe.de pa.& dictam decretalem. Si tamen
loco te,poneretur nomen proprium,ut dicendo ego baptizo Petrum ab. dicit se credere quod ualeret,quauis peccaret,cu& graeci ponat nomen propriu,dicedo,baptizetur Petrus,&αο Expraessio personarum trinitatis,est de substantia Hrmae, secundum Tho. ubi supra quia baptismus a sancta trinitate primo emcaciam habet,& sic habet determinatio ecclesiae, in.c. in synodo angelorum,de con. dist. iiii.Ita ut, qui unam tantupersenam,uel duas nominaret, nihil efficeret, nisi hoc ex instinetii spiritus sancti saceret,ut dicit S.Tho.dc ut in primitiua ecclesia,factum esse legimus , Ast vii . Sic enim instituit Christus, Matth. ultImo. v Baptizantes eos in nomine patris,di filii,& spiritui sinsto.&c. Hoc tenet Pe.de pa.qui dicit Io.QL errasse,in.c. a quodam decon.dist. iiij.Neque etiam ualet,li quis dicat,In nomine trinitatis,nisi exprimat per nas,secundum communiter docis se amen, non est de substantia,neque de precepto,ita ut qui non dicit peccet, nisi sorte ubi particularis consuetudo hoc haberet,secundum Pe. de M.ty in,& ly dc, ut dicunt quidam simi de substantia,quavis loco ly dc,posset ponique,secundulano.in.c.j.de baptis. alias si dimittantur non erit baptiratus. Non licet mutare formam baptismi,neque aliorum sacram φorum,quia si non licet mutare materiam multo minus BD
105쪽
mam,quae principalior est in sacramentis,secundum Tho. supra intellige in his quae sunt de essentia formae & nisi ex instinctu spiritus sancti. Si autem aliquid pertinet ad formam ex determinatione ecclesiae,& id dimittatur, perficitur quidesacramentum,licet peccatum incurratur.3o Quilibet siue Citholicus siue haereticus , uel in sileIis baptizans,si seruat ea,quae sunt de essentiae formae, & materiar huius sacramenti,& intendat secere quod ficit ecclesia , siue addat,sive minuat, uere baptigat, etiam si intenderet inducere errorem,secundum Pe. de paelibi supra: sicut graeci uere consecrant in sementato,& tamen errorem inducunt, dicentes non posse consci nisi in sementato. Si tamen intenderet mutare Mimam ecclesiae,& sic induceret errorem,nil faceret, Raraon intelleret facere,quod facit ecclesia , secundum Tho.uii. sen dist. vi. in expositione literae.
ι Graeci baptirant sub hac tarma,videlicet. Baptizetur N. in noname patris,& filii, & spiritus sancti, & tenetur communiter apud doc.quod tales sunt uere baptizati, & sic ecclesia habet, quia sic baptirati non amplius rebaptizantur , ut supra dictu est. .iiij.& si latinus baptizaret modo gr corum,credo quod
baptismus teneret i stet mortaliter peccaret,peruertendo ritu ecclesiae,sicut si infermentato consecrare.t Quidam tamen dictuat,quod talis non esset baptiratus, quod tamen non uidetur Uerum,quia seruantur ea, quae sunt de essenti a huius sacramenti, quo ad somam,& materiam,aliter neque graeci uere baptizarent.
Qui dicit ego baptiro uos,quando simul plures baptizaturi,
propter maFnam necessitatem, sicut tempore apostolorum, essicit baptismuir nec peccat:cessante aurem necessitate. p - caret,licet uere bastigaret,quia dicedo uos, non mutatur ibi
ma, quo ad signiticatum. Vos enim significat te,& te,sccus quando mutaret ego,in nos dicendo nos baptiramus, quia nihil faceret,& peccaret. Non enim ego,significat idem quod nos. Si tamen cum quis dicit nos, non intendit significere plures baptiZates,sed hoc dicit secundum consuetum modii; quo magni uiri utuntur ob grauitatem. Similiter dicendo baptiramus vos. ob reuerentiam persen intendens unam personam,& non plures,licet peccaret, tamen Moeret sacrarnen. tua quia non uariatur sigiusitatio hisc secundum Pe.de pac
106쪽
vii dist. iij. q. i.aniij. Secus autem esset, qudindo per Iy nos in telligeret plures baptirantes exprimere, secundum eunde Pe
ix Si plures simul immergerent, ita quod quilibet diceret, ego
te baptiZo,dcta esset baptizatus, licet peccarent non seruantes -ritum e nefar,nec essent puniendi tanquam iterantes baptis--mum,nisi hoc intenderent, quia eadem actio potest a pluris . bus exerceri. Si autem dicant nos baptigamus te, non erat baptizatus,quia non seruatur forma quando non remanet utesignificatui ex S. Tho.iiij. sen dist. vj. q. ij. ar. j, qt.j. ad. ii . Ex
hoc patet,quod S.Tho. non est oppositus Pe de pa. qui dicit, quod dicedo nos,essicitur baptizatus: quia petriis loquitur, quando unus bapti ZM,S.Tho. loquitur,qui do plures bapti-Zant.Non potest etiam baptirans mutare nomina personarudicendo,in nomine genitoris, eniti, & spirati, uel dicendo, in nominibus patris Sc. secundum Tho. ibi supT . . 1 BaptiZans , & corrupte uerba proferens ex industria, non uidetur intendere facere quod facit ecclesia,& consequenter non uidetur baptirare. Vel haec profert ex ignorantia, uel ex linguae desectu,& tunc si est tanta corruptio,quod auserat locutionis sensum,non baptirat,si autem remanet,erit baptiratus,& hoc est maxime signum quod sensus non mutetur, si corruptio hon sit in principio dictionis,sed in fine, secundu
Tho. Hi dicit Pe.de pa. quod cui nescit, uel non potest bene,rroserre uerba abstineat, nisi in necessitatis articulo. Melius enim est non sacer quam male facere. ι Baptismus,& alia secramenta,in onmi lingua,& omni ume, dummodo remaneant principalia tignificata cosici pollunt. Unusquisque ergo linguam suam seruet,& usum uerbOriun,
ut nec vetula in latino,nec latinus in graeco,nec econtra,nec Italus in alamanico,ne erret,baptiZet,se . Pe. de pa ubi suse
Baptirans, & diminues aliquid, quod est de forina substantiali,secundum Pa . . Qi. de bap. nil facit,ut dictuna est supra. Addens autem aliquid contrarium formae,uel intendens peraddita mutare ritum ecclesiae,nil facit,quia non intendit facere, quod Ocit ecclesia. Secus addendo aliqua, uel propter deuotionem,uel alio respect ii: ex S.Tho. iiii. len .cLiu. Quippe seruantur substantialia huius sacramenti. I Si puer moritur antequam compleatur forma uerboriun, ut
rostquam dixit sacerdos , ego te baptizo in nomme patri ,
107쪽
summus sacerdos supplet, & censetur baptizatus, potestque in sacro sepeliri. Tho. silpra. Et quando occorrit dubium an sit baptizatus uer potest sub conditione baptizari, dicendo si non es bapti ratus, Sta 3 Si ordo,uel aliquid circa uerba mutetur,quod non mutet mgnificationem ,uel uerborum integritatem , erit uere baptisimus,ut dicendo: In nomine patris, di filii, & spiritussancti ,
ego te baptiZo, uel aliter. 9 Si autem fiat tanta interruptio, ut intercipiatur baptirantia intentio, tunc non erit una forma,& ideo utraque per se erit
imperseela,nec sussiciet ad baptistium,ut si dicat baptizans, ego te baptizo,& post interponatur longa historia,qua finita,postmodum dicat, In nomine patris, & fi . &c. Si aute fiat parua interruptio,verbi non corrumpentis formam, ut si dicat in nomine patris,omnipotentis,uel silentium teneat, &sequantur alia uerba,uel si tu scis interueniat, uel huiusmodi, quod intentionem non discontinuet, tunc erit unitas ismar ab unitate intentionis. Haec ex Tho. iiii.sen.supra, Pe. depa. dicit,quod si fiat tanta interruptio,quod non solli actua-1is,sed etiam habitualis interrumpatur intentio nil fiet,secus quando tantum actualis interrumpitur. to Prolatio uerborum est necessaria,& sine ea nil essicitur, iii. c. detrahe. i. q. ij. ideo mutus baptirare non posset. ri Baptisini materia est aqua naturalis, quae ueram aquae specie retinet: ideo si esset ita corrupta,uel mixta, quod ueram speciem aquae non haberet,non esset conueniens materia,secussi non amisiit speciem,ut quia est calida,frigida,turbida, ueIciam,maris, Mntis,fluminis, cistemae, ex likiuo, acqua balinneorum, ex brocho,nisi adeo esset spissi uri, ut aqua non appareret. Si tantum eo stillat aqua,sicut ex luto,potest fieri baptismus. Et signum quod acqua amisserit speciem, ex permixtione,est,quando amisiit debitam raritatem,& eam no h bet actu,ueI potentia. Nam glaties,& nix, licet non habeant raritatem in actu,habent tantum in potentia,quia possunt liquefieri,& sic uere sunt aqua. Tho.ubi supra. 2r Baptisnus debet fieri cum crismate nouo. fillius anni, nisi urgente netesiitate,& sicerdos contrarium saciens punitur, ut in. c. si quis, de con. d. iiii. di idem dic de confirmatione. c. quoniam de senex.IV, .
108쪽
23 Cim aqua rosata, uel de alijs rebus per lambicum resoluta, uel alchimim,urina,saliua,sudore,aqua sanguini sup atante,non potest fieri baptismus: quia ueram aquae specie non habent,secundum Tho.supra,& Pe.de Pa. I Ex aqua pluuiali,resoluta ex nubibus, ex rore, ex aqua re luta, ex niueiurandine,glatie, & pruina, licet baptizare, non autem,ex niu grandine, glatie, & pruina, secundum Pe. depa.s m. De aqua ex sale resoluta, secundum Angelicam in uer. baptis ii. non licet: nisi ad dulcedinem reduceretur, t men haec ratio non ualet,quia dulce,& amarum,non mutat speciem aquae,cum aqua maris sit amara, ct ex aqua fiat sal,& ex sale aqua, sicut glaties fit ex aqua,& iterum aqua ex glatie. Hoc tamen habet dubitationem, ideo si fieret baptisinus cum ea, ederem tenere,propter rationem dictam. Consulerem tamen,ne quis faceret,nisi in articulo necessitatis. as. Baptismus potest fieri per trinam immersionem in aqua, seper unam tantum. Potest etiam fieri, & per immersionem, - & per effusionem ,& aspersionem,peccaret tamen, qui baptizando non seruaret ritum suae matricis ecclesiae,non Metropolitanae,uel Romanae,nisi urgente necessitat ut quia aqua est pauca,ut non possit fieri immersio,vel propter pueri debilitatem,uel baptizantis, ct huiusmodi. Vbi est consuet do immersionis, non fiat aspersio,&cut in. c.de trim,de m. d.iiii.Tho. iij.par.q.hcvj.ar.Vij.communior tantum & conuanientior est per immersionem ritus. M Si baptigans trinam immersonem intendit,& in prima puer moriatur,non est baptizatus,secundum Tho. ubi supra, de baptirans est irregularis, secundum Pe.de γ.quia uidetur esse causa mortis. Si uero unam tantum intendit, prolatis uerbis in prima immersione, est baptizatus, secvn.Tho.supra. 27 No est necesse totum corpus baptigandi immergere, uel a
luere,uel aspergere,sed Ciput susscit,quod est pars principalis fecundum Tho. iiii. sen. d.iij.& prolatio uerborum quae simul debet fieri cum ablution sussicit quod incipiatur a baptizante antequam finiatur ablutio, & econtra, secundum
23Nullus in utero matris existens debet baptizari, ut in. qui in maternis, de con.anii natus tame ex uteros caput emisis di periculum mortis immineat, aspergi debet aqua, di a
109쪽
titero non est amplius baptizandus. Si uero manum,uel P dem emissi illa pars aspergatur aqua, cum uerbis baptismi, di sic Deo committatur. Si tamen natus uixerit,estiteruna I a
Ptarandus in conditione,quia talis communiter a doc. non
reputatur baptizatus . haec secundum Tho. ih. parte. q. lxyu . Apostoli tamen aspergendo baptizabant,in qua aspersione, clarum est,quod non omnes in capite ab aqua tangebantur, sed in aliqua alia parte corporis. Ad hoc dicit Pe.de pa. quod dona1nus supplebat,uel ex Dei dispensatione erat,sicut quod in nomine Claristi baptigarent. Et si appareret cum peste secundina, sic etiam debet baptizari. asMater uiua nullo modo debet scindi, ut puer extrahatur. &baptiZelur, etiam si illum moriturum sine baptismo consta-yet,secundum Tho. ii1. par. supra,etiam si mater esset damnata ad mortem: tuc in illo casu, executio debet differri usque rost panum. n. de 'pae. l. praegnantis. sed mortua matre praegnante corpus eius non debet sepelluli, donec puer extrahatur eam scindendo,secundum Fe.de pa. S Ar.flo. 3o Proliciens puerum morti propinquum de ponte in flumen, uel in puteum ,& dicens uerba, intendensque baptirare . se
tet enim quod baptirans , aliquo modo attingat baptiram Si uero cum stine in canistro eum deponat immergendo, &eleuando puerum de aqua cum uia bis,& intentione, erit bapti Zatus,secundiam eundem Pe. de pa. non enim est necessariuin,quod immediate baptirans tangat bapti Radii. Idem tenet Ric. Et in tali casu deberet uestem deponere in aquam, ct cum illa extrahere aquam, & cum illa aqua postmodu de ueste express baptizare,ut dicit Pe. de pa. ibi. 3i solennitates quae solent feri secundum consuetudines ecclesiarum non requiruntiar de necessitate, tamen dimittenseas nisi articulo necessitatis,mortaliter peccat. Qualibet. n. debet ritum suae ecclesiae se mare. Et secundum m. in .c. non
ut, supradicto solenitates dimisse, lebet stappleri si stipuitiat.
o I init itatur cie aliquoim iit Daptizatus, oc sit ilia hium au-
ais propter diuersitatem orinionum,uel dubium rivo
110쪽
inuenitur in nemor uel ad hostium alicuius, tuc est sic ba, ptiradus. Si tu non es baptiZatus,ego te baptiZo,&c. Ex alio autem dubio non debet de nouo bapticiari , secundu Tho iiii. sen. AH an, ql. i.intellige secundum Pe. de pa.& Ar. fl.iij. parte ti.xiiij.Qxii1. si omnia quae simi de substantia concurrerunt. Si autem esset probabile dubium, quod non fuissentea,quae sunt de substantia,ut quia uetula nesciuit bene pro- . ferre uerba,potest sub conditione dicta baptizari. 34 Pannus,quo ligantur frontes confirmatorum,& uestis,quai ponitur in Gapite baptizati, possunt iterum summi ad itani ossicium.cisi quis noluerit, se con. d. . ,s Pueri sunt statim baptizandi secundum tituita propriae ecclesiae,maxime propter periculum mortis, ut in. Q uenerabilis, de con.d. iiij. ideo a peccato non excusantur differentes, neque qui primo pueros baptiIari ficiunt in domo sine solennitate,extra necessitatis casum, sed propter maiorem Dom-Pam,uel expectationem compatrum. Noti enim hoc est sus.ficiens cause, & illi uere non efficiuntur compatres,quia iam erat puer baptizatus . ut dicit Ang. uer. bap. iii . Ex quo potest elici, quini non oritur inter eos spiritualis assinitas, ma- , t i imonium impediens.
ys Adulti si mortis periculuim immineat, sunt statim baptiza
disside prius eis exposita.cine quid absit,de con .d.iiij. Si uero periculum non imminet,per menses. viij. debent cathetitiari i .instrui uel tempote arbitrario;& sic intellige.c. iudati,& se. de con. d. iiij. & pro prium tempus baptisini istorum est pa-stha,& pentecostem,ut in.c.Cathetisinus, de con. d.iiij. Et his consentit.Th.iij. par. supra. Possunt etiam alijs temporibus
baptizari,postquam sunt bene instructi, & probati hi stabi
litate. Cessat enim ratio distereudi. 37 Non requiritur de necessitate in baptismo, quod sit aliquioleuans.i patrinus,sed de bene esse est secundum Tho.iij. par. q.lXVij.ar.vii. quia paruuli de nouo uenientes ad fidem,indigent instructore in spiritualibus, & ad hoc tenentur comphum,quando puer alium instructorem non haberet. 33 Quamuis non bapti ratus possit baptizare,non tantum leuare baptuat uni, ut fuit declaratum in concilio Maguntino quia persona leuans non est necessaria,sicut baptizans.
9 Pater, di mater carnales, non possunt leuare filium. Abbas,