장음표시 사용
141쪽
l. i B ENET ICI Vra: υ Ecclesia concessa in comen ta secundum Feli. ime. si consti
terit, de accu.ad libitum concedentis potest reuocari, secussi detur in titulum .
8o De aetate requisita primo ad Abbatem , dc Abbatissam, supra abbas. .i Abbatissa. si .i.& in.c. indemnitatibus, de elec. I. vi.&. c. cum in cunctis. .inferiora, de elec.
si In prioratu conventuali habente sub se collegium, requiri-
tim aetas annorum. V. ar.in cle.ne in agro si .cieterum, dena. re. si ver sit prioratus non conventualis, exercens curam animarum, te consuetudine etiam debet habere annos xxv. quui debet esse presbyter,ad quem aetas. XXV. annorum requiritur : He.generalem, te aeta.& quai. or. Si uero curiam non exercet per se,uidetur suseicere aeras. xx. annotauri,ut in.
d. . aeterum. Si autem est prioratus sine collegio ,δc sine cuTa,sussicit aetas. vij. annorum,ut uidetur uelle F .cosi. xlvij. Nij dicunt & melius, quod saltem requiritur aetas. xiii . an-
cunctis de elec. Si sit dignitas saecularis beneficii inferior,requirit annum. xxv. ut in.d .inferiora,quae quide aetas requiritur etiam in beneficio curato , ut in. Z .inferiora. Potest tamen episcopus dispensare in personatu non curato,in anno x x.no autem in alus dispensat:.tex. in.c i. de aeta.& quai. i.&. Pa in .st . seriora, ultimo no. In beneficio uero sinplici,& sine cura secundum Cal. sussicit artas.xiiii annom,&est casus in dicto.Q indecoru,licet gl.ibi aliter intelligat,nec sussicit aetas vii. annoru,quia talis no est idoneus regere e clesiam, quum seipsum regere nesciat, & quado beneficium sonat in nonae rectoriae. Si uero hoc benescium non sonat 'in uocem rectoriae, sed est beneficium in ecclesia,requirens
maturitatem consilit,ut canonicatus ecclesiae Cathedra lis, secun .Host.& A in. d.Qsi eo tempore, quiritur aetas. xiiii. annorum, quia ante illam aetatem , non potest sapienter iura tractare. dc hanc opinionem seruat curia. Si non requirit maturitatem consilii jussicit artas. vh. annorum,haec Pacin. d.c. si per inordinata, te praeben.
83 Conferre beneficia ecclesiastica pueris,existentibus aliis idoneis adultis,non solum inexcusabile,sed intollerabile uide
tur, tum qiua pueri tantum in spe sunt idonei, adulti aut
142쪽
inrtitum quia diu uin ossicium deuote,dc studiose persoluere nesciunt,tum quia hoc repraehenditur.c. super inordinata, te praeben.& H aliquae prouisiones in ecclesia ordinatae sint pro pueris,non tamen beneficia ecclesiasti , secum dum Cale. ibi,in summa. 4. Promouendus ad quCdcunque beneficium ecclesiasticu , sussicit secundum ueriorem opinionem quod sit in minoribus,& quod habeat tempus,ut possit promoueri infra annum in his beneficiis, quae requirunt aliquem ordine. Esecipitur de episcopatu,in quo requiritur quod sit in sacris. c. a multis, te elec. secundum Pa.post Ioan. l.zdudum, ei. i. de elec.& doc. ibi,quamuis alii aliter dicat. Si tamen beneficium esset fundatum cum hac conditione, uel statuto ab episcopo,uel ab instituente beneficium, no ualet promotio,
nisi sit sacerdos,si conditio sic dicit, quod non possit pro- 'moueri nisi sit sacerdos. Et quando est ab instituente beneficiu,rion intelligitur derogari per clausulas generales a papa , dicendo non obstantibus quibuscunque, &c. Secus si esset ab episcopo. Et Fa. in fine. d . inferiora. c. suprascripti facit regulam generalem,quod quaelibet dignitas, uel perta
natus,vel ossicium, quae nabent curam animarum, requirunt sacerdotium,& consequenter tenetur accipere sacerdotium quam citius possunt, ideo debent habere tempus . S cus ubi non est cura, nec in iure specificatur de aliquo ordine,non tenentur ad secros ordines ascendere, nisi aliter loci consuetudo haberet.
3 s Qui insim annum in ecclesiis parochialibus no facit se promoueri ad sacerdotiu iacontineti est priuatus,ut.d. Pa. in.d. f.inferiora,& periclicet canon, te eleta. vi. quod tame non intelligitur in ecclesiis parochialibus collegiatis,ut in.c. statutum, te elec. l.vi.quia secundum m. non est tantii periculum, quia ibi plures sunt sacerdotes. Propter tamen studiu, episcopus potest dispensare,ut usque ad septenniunt habes
beneficium cum cura animarum non teneatur promoueri ad sacerdotium, tenetur tamen in primo anno acceptationis , shbdiaconatum accipere. c. ex eo. de elec. l. vi. Et talistdum stat in studio, de bonis ecclesiae potest accipere , quia in utilitatem ecclesiae, licitur exponere, secundu Domini εο Accipiens beneficiunt,& non intendens clericari, tenetur da
143쪽
perceptis ad restitutionem, secundNm teX. & glo .in.c. commissa. s.caeterhim. de elec. l. vi.& conferens scienter, ecclelaam indemnein seruare tinetur. Secus si a principio bonam intentionem habuit, postmodum mutatus est, non tenetur,
secundum glo. 37 Semper in rescripto apostolico ad beneficio, intelligitur si
Fraxes hieri rati innitantur. c. ex parte , de rescriptis , di de cura mentio debet fieri. Fel Mn.c. nostra de res .sior. XX. EX pressio ualoris de iure communi non est necessaria,m impetratione, secundum glo. in cle. i. de praeben. tamen si exprimitur, S sit maioris ual s, petietatio non Valet,quia in yratiis apostolicis .causa habet uim conditionis: etiῆ si ex sini licitate suisset dictum,nec ignorantia adiuuat, quid debet se in i mare. Debet etiam mentio fieri omnium benefici Tum,quae quis obtinet tempore impetrationis, alias gratiae sunt nullius valoris. 33 Quando gratia sit motu proprio non est necessaria montio
Ualoris,nec cure,uel alterius . Vide Feli. in .c. Id aures, de res r. col. secunda. uer. de expressione ualoris . Ibi enim muli limitationes ponuntur.
Quosndo aliouis tutiose,& de lucto nanciscitur possessione alicuius benefici. ,etiam quod tenuia sit nulla: quia non habente potestatem conserendi est data .alia beneficia , quae si- mulct in illo teneri non possunt, dicuntur uncare. c. crimqui de praeben. l.m .so Beneficia habentes in multis peccant, ut si non reside ni sine causa rationabili, si suctus in malos usus convellunt, si fient circa curam animarum negligentes & in multis ales, te quibus iuxta praedicta sunt interrogandi.
BEstialitas est cum quis more bestiarum operatur in comedendo occidendo, ct coeundo,& communiter peccatumnionalissimi ina est, nisi propter imperfectionem afuis , uel ioci causa sat. Vide Tho. secunda secundae. q.clvii .ar. Xi. in-sia, Luxuria. x. ut cum quis,ad rem non eiusdem speciei per
Lo Igam in secundum Pe. de pa. iiij. sen. dist. xvi3. q. iiij. Irij. estvdesectus ex secundis nupti s proueniens. Et Tho .uh. sen.
144쪽
gniscatio sacramenti non remanet integra. a Biga ima contrahitur, cum quis habet plures uxores de iure silccessitae. Cacinitas. d. x xvi.& ambas cognouit. Secudo,cumsu nul pi ii res habet,unam de iure,: illeiam de facto, siue ambas de fietQ,ambasque cognouit. c.nuper, de bigamis. Tertio, luando induam duxit uxorem. Et his omnibus irregu- Iaritas est annexa ut dictum est. Intellige teretum modum,si Midua a pruno uiro fuit cognita, S iple etia cognouit est bi- Samus. Sumliter si contrahit cum aliqua,quc Lit ab alio comita extra matrimonium, eli bigamus cognoscens ea. Item contrahens cum uligine,& cognoscit eam,quae post permittit se ab alio cogno: o. dc postmodum iteria cognoscit eam, siue scienter, sitae ignoranter, siue quomodocunque, essicitur bigamus. Item si contrahat cum aliqua, quae prius contraxenat per uerba de praesenti cum alio, non tamen consu- mauit cum primo, lecundus ut sic non est bigamus. Quod si contraxit cum uirgine, & consumauit, illa postmod uiri Permittit se ab es: o cognosti tal s non sit bigamus,si eam noamplius cognosciat. haec secundum Tho. & Pe. de pa. quarto,ubi supra. Nota quod nunquam sit bigamus hin contrahendo ,& cognoscendo, nec requiritur cominio leamnum , sed sussicit, ludit corrumpat intrando pudoris clausim. 3 Mulier quia non est capax ordinis,non potest fieri capax huius desectus. f.priuati Gnis,executionis ordinis, ideo non dicitur bigama, & uir magis fit bigamus ex defectu mulieris , quam tu quia ipse est quasi terminus ad quem, i quo fit denominatio respectu millieris.Tho. iupra. 4 Omnes bigami sunt priuati executione ordinis, O promoticine, ita quod ad aliquem o1dinem non possunt promoueri, nec actum alicuius ordinis sine clupensatione exequi. C, quotquot. xxVil. q. i.&.c. r. qui cle. uel uo. S ibi Pa. in ii .nptis Omnis bigamus priuatur omni privilegio clericali,& est soro seculari astrictus,consuetudoque opposita non ualet,&ne tonsuram de erat prohibetur sub anathematae. c. Unico, in tex. de biSU.Vl. & gl .in veri bigamos, remingit ad illos , qui in minoribus contraxei ut aliquo illoriam quattuor modorum,adeo ut qui sunt in lacris,uel pro sit in aliqua relis Pone approbata, illas Poenas incurrere non pollunt, cui
145쪽
e Contrahens cum aliqua, quam prius sornicarie cognoti erat postmodum cognoscit ut uxor secundum ueriorem opinionem non fit bigamus, quia cum em suam non diuisit in plures. Concor. Pa.& gl. i. sane, te cle.con Iu. π Existens in factis,uel professus uotum solemniter continentiarμ contrahens siue cum uirgine, siue cum corrupta,non est uere bigamus,quia matrimonium ibi esse non potes sed est similis bigamo,si cum corrupta contrahat: tamen est irregularis siue cum uirgine, siue cum corrupta cotrahat, glo. in . Q quotquot. HVh. q. j. differe tamen quo ad dispensationem contrahere cum uirgine, & cum corrupta ut dicemus infra. β. nono.
Bigamia non tollitur per baptismum, secundum Tho. Q- Pr quia non soluit coniugium, ex quo bigamia sequitur C.
acutius. Q. d. nec in hoc tenetur Hieronymus, qui opPositum uidetur tenere super epi. ad Titum. supra, baptismus.
6 . lxxi. lxxij.s Papa potest dispensare in omni bigamia, quia irregularitas non est adiuncta bigamiae de iure naturali, sed tantum positiuo,secundum Tho. supra,& etiam quo ad Omnes ordines: Clector. xxxiiii. d. Epistopus autem quo ad ordines minores potest dispensare.c. i. qui cle. uel uo .cum religiosis autem ad euitandum discursiim, potest etiam dispensare in ordinibus maioribus, ut quidam dicunt.c.ii. qui cle. uel uo. etiam cumeo,qui existens in sacris,contraxit cum uirgine: in. d. c.i. dispeusa etiam cum bi mo occulto, aliter non dispensat, s cundum Pe. de palia. supra, coucor. Pa. in. i. qui cle. uel uo.
infra dispensatio, aliquid vide. circa finem.
vo Qui cum pluribus ωrnicatur non fit bigamus, quia colunctio fornicaria non significat coniunctionem Claristi cum ecclesia. Tho. iiii. sen. d. xxvij. Heb. s.
BLASPHEMIA. 3 BLasphemia consistit in attribuendo Deo aliquid, quod
non conuenit, uel negando aliquid, quod ei couenit, uel attribuendo creaturae,quod soli Deo conuenit,uel Deo, aut sanctis iniuriam irrogando,ut dicedo maledictus sit,&c. uel nominando membra pudenda Dei, & sanctorum cum indignatione ic etiam irrogatur iniuria, uel remouendo a san-
146쪽
ctis,quod Deus dicit in eis esse,uel attribuendo eis, quod dicit non esse, haec enim redundant, in deum qui in sanctis est gloriosiis, uel dicendo sic ueniat Deo, impraecando Deo malum,uuasi ipse his sit subi)cibilis. ex Tho. secunda secur idae. quaest. xiij.at. i.& Cale. ibi, uer. blasphemia. Et est peccatum mortale,quia talibus blasphemiis poena mortis infligitur,teui.xxiiij. quod non fieret, nisi propter mortale. Et est grauius contra Deum , quam contra sanctos. Nec quis si sit mentis compos blasphemando, a mortali excusatur, nisi. quando maduertenter ex lapsu linguae, uerba blasphemiαFrofert, non aduertendo lentum uerborum, quod si aduerris set non protulisset. Est enim tunc tantum blasphemia mat erialiter,ideo neque passio extranea,neque consuetudo,ta
Ies a mortali excusat,secudum Cale. ibi,sup ibi dicit, quod dicere ad corpus, uel ad sanguinem Dei, siue iurando, siue resonando in rixa, non est blasphemia , quia ex quo Deus homo factus est habet carnem,& sanguinem, nec est mortale peccatum,nis dicatur per modum iniuriantis,uel mendaciter assumeretur.
a Blasphemia est maximum peccatum, quia opponitur con fessioni fidei, & maius est quain periurium, secunditari glo. Eph. iiii. super illud, blasphemia tollatur a uobis. Est etiam grauius homicidio. Grauius enim est Deum uelle ollandere,quam hominem,quod blasphemans intendit. 3 De olasphemorum poenitentia qualis debeat esse, quamuis
hodie non seruetur, vide.c. statuimus, te male. has poenitentias ibi positas non resero , quia secundum m. ibi, non ser Uantur. Sed maior poena ponitur, in nona sessione Conci
4 Blasphemantes deum,& sanctos,etiam secundum leges, ulcimo supplicio debent puniri. Sali. in. l. 1LC.ata Iuliam male.& Cy. in. l. iii. C. de re. credi.& intelligitur quando ex consuetudine fit, & in contemptum, S glo.in. c. si quis per capit Ium. xxii quaest. i. Et per ultimum supplicium, mortis poena intelligitur. x Blasphemia non est amplius casus reseruatus,cum solemnis poenitentia,quae blasphemiis imponebatur,non sit amplius
in usu,ut infra,ver.casus. β.viij.& dispentatio. .xxvi. Alia pinna Imronitur in concilio Latera. in uiana ieisione, qua nQu
147쪽
refero,quia non est usu probata,in qua imponitur confestaribus ut blasphemos sine grauissima poenitetia no absoluat.
IEVllis papales, postulat depraehendi falsae comparado scri-
pturam ad scripturam, modum dictandi, Cinam considerando,an fit rasa, de pulchra, an sint ibi in scriptura conscieti tractus calami, & puncta solita fieri, si sigilluni sit omnino completum,&. aequale,si episcopμs uocatur frater,& cardinalas fratres, Sc inferiores filii, si est uera latinitas, uel falsis , dc alia de quibus Pa. de cri. Di .c. quam graui, &. licet, ubi nouem modi. not.& de vestri. per totum. De excommunicatione falsariorum infra, excommunicatio.
xii. Si aliquid conceditur in priuilegio quod ab omni aequitate deuiet,& a communi cursu priuilegiorum , praesemiuxa sede apostolica non emanasse recundum Pa. In diltiri. c. quam graui.
CALIX. Alices in quibus sanguis Christi conseciaturi, secundum
Tho. iii. q. lxxxiii. ar. 1ii. debent fieri ex auro,nel argento, uel stamno, te con. d. i. c. uafa,non ex aere, auri lco, ligno , uirro, uel lapide . Coocor. Pa. in.c. f. decete. missa. de Petrusdst palli. iiii distin. xiii. quaest. 1i M.v. qui dicit ex alia materia si eri non posse. a Calix debet consecrari, & perungi chrisi nate,secundum Pe. de patu . supra: in quo non licet episcopo dispensare,ex ordinatione Silues in Papae,in. c. i. de fac. Unc. nec perdit conle- crationem , nasi perstat sormam principalem , ut si modica reiectione ciplu,uel pedis indigeat, non propter hoc eXacratur. Si autem seperetur ciphus a pede,ut fit m calice tornacili, uel aliter,secundunt Pet. de pal. indiget consecrari iterum, quia nec pes sine cipho , neque ciphus sine pede , consecrari potest,secundum eundem Pet. Quidam uero dicunt, quod quando per artem sic sit,ut positi separari, dc coniungi,& ita consecretur,quod etiam si separetur,non amittit conlecrationem,& ita uidetur esse in usu apud quosdam dominos , habentes huiusinodi calices,quos separant,ut minorem locum occupent, & facilius portentur. Neque haec opinio uidetur
3 calix argenteus consectatias i deauretur, est iterum consecrandus.
148쪽
crandus,quia consecratio fit in supeisci ecundu Pe. de pilSecus uidetur si deauratio propter usiana cada quia consecratio non ita uidetur esse in auro,quin etiam sit in argeto, nec est simile de decrustatione parietum ecclesiae, quae indiget cosecrari propter decrustationem, secundum glo.in c. ecclesiis, de con. dist.j.ita seruat consuetudo legis interpres. 4 Calix per aliquos ictus datos a Bbro, non probatur in iure, quod execretur.A quo consectetur,uide,infla consecratio ecclesia'. .j. Calicis cosecratio uidetur posse fieri ab abbatibus, qui utuntur insignibus epistopalibus, quando habet hoc ex consuetudine,ut dicit Canin clerattendentes,de staure.supra, Abbas. .riij.
C A L V Μ N I A. 3 Alumnia est salsa,& malitiosa impositio criminis secum
. dum Tho. secunda secundae. q.lxviij ar.Γ3. quomodo est Peccatum,supra, cusatio. .xj. Hoc peccatum no solum poenitentia deletu sed oportet proximo icso satissecere. Si autequis alteri ex errore imponit crimen ta , non incurrit sor- maliter calumniae uitium,sed intum materialiter, teneturque ultra poenitentiam satissecere laeso, fuit enim in culpa: non enim debebat afferendo proferre , quod pro certo nesciebat, . in alterius praeiudicium,& cum notabiliter proximum laeserit,mortaliter peccauit.Debebat enim aduertere, quia de bono non paruo proximi agebatur, negligentia in hoc fuit
1 CAmpseria ars,secundum Cale. in quot.de cambijs, est negotiatio in commutatione numitinatum, & quavis a philosopho uituperetur, & ratione materiae,quia tantum num-mismata tractat,a proprio nummi usu diuertens, & ratione finis,quia lucri gratia , quod fine caret,sit. Si tamen ex parte campioris bono fine honestetur, puta si propter familiae sustentationem,uel alio bono sine exerceatur, erit licita. Et dicit Thom. opust. lxxiij.c. xiij. quod ars campsoria utitur de se ranianismate ad debitum,& idoneum usum: & quod illud lucrit,uel illud plus , quod accipitur a campsoribus in tali permutatione monetae,non accipitur ratiCne pecuniae, quae de
se non parit pecuniam,seu de si est inuedibilis, sed ad uita- dum damnum, sine ratione periculi,uel intereue, ut subue
149쪽
niatur sesarijs personarum,domorum,di ministrorum,lati ribusque, & expensis in arte necessaria,& licita,ne frustra Ponat operam,& sudorem suum ad aliorum utilitatem , neque dominus hos campsores de templo expulit, quia sit illicita,
sed quia in tali loco fieri non debebat secundum Thori.
opulc. supra. a Pecunia λ aliter sumpta secundum ualorem,quem ex statuto legis habet est inuendibilis,ut dicit S.Tho. supra,est.ri. mensura in permutationibus,ut dicit.Idem Thom. primo dere. princ. c.xiiij. cuius primus usus est permutatio pro rebus uenalibus necessari s ad humanam uitam. Secundus usus est commutatio pro alia pecunia,& ad hoc utitur ars campioriar ex Caie.i quot. supra. Materialiter autem sumpta, ut est auru, uel es conflatii potest uendi sicut caeterae res,& locari. 3 In cambiis datur talis regula,videlicet . Quotientcunque in Cambiis arbitrio bonorum,& peritorum in tali arte, pars capiens cambium non magis grauatur,quam das, nec econuerso,& distantia temporis nil lucri affert, nunquam est ibi peccatum mortale,riri obliqua esset intentio, Sil. usura.Ith. q.ta. g. i ibi, enim iniustitia non est. 4 Cambiorum tria sunt genera,videlicet minuturn,per litera di siccum. Primum cambium reale ad minutu, ut si campsordet aureum,& accipitat pro scontro monetam , Uel e uerso,& accipit aliquid moderatum secundum consuetudinem patriae pro suo labore,& quila seruit communitati,ultra precita, hoc licitum est,secundum Caie.in summa ibi, & quot.'non tamen hoc licet omnibus,sed tantum his, qui tenent mesam paratam communitati seruientes,secundu Cale. quot. iupra, quatris Rosel. uer usura.vi β.vi in s. litat quod etiam altis licet:prima tamen opinio uerior est,quia qui non tenet mensam,parum temporis expendit in numerando, pio quo tale mercedem habeat.Dabet tame hoc cambium sine omni fraude fieri, et auaritia.Vide Arch.so.secunda pane ti. LCVitis Secudum dicitur cambium reale per literas,& fit duobus modis,& primo sic. Petrus habet Mediolani C.aureos,quos uellet habere Romς, lat campsori ut respondeat.xcv.& reliquos lucretur.Hic cotractus est licitus, propter rationes predictas,
di propter periculum portandi pecunias. Secundo modo sic fit. Petrus Mediolani habet C.aucatos Venetos, quos uult
150쪽
Venetias portare,& ibi expendere,quia plus ibi ualent, inusnit campiorem indigentem pecunia Mediolani, di habetem hanchum pro Venetijs, cui tradit dictam pecuniam ad sorticabit pro Venetiis,ubi recipit C. et quinque, qua loque plus,
quandoque minus. Si hoc plus recipit non ratione expectatiois , seu quia uolebat sibi prouidere pro suis necessitatibus Venetus, cotramas est licitus. Cursus enim monetae, hoc operatur,& monetarum diuersitas,& industria accedit rei licita f. ad. t El. l.f. si autem intelleret principaliter lucrum propter expectationem,esset mutuum cum intelione lucri,quod usura esset.
o Cale. in iumma dicit,quod cambia uera,& realia, quibus moneta in uno loco,ac tempore accipitur,& alio loco, & tempore redditur,prout m loco redditionis, tempore restitutionis marcha auri ualet,cessante omni fraude,sunt licita. Si tamen haec ad prolixius tempus fiunt,aut protrahuntur, ut ex longiori tempore plus lucretur,ad usuram declinant: quia dum temporis,quo pecunia occupata tenetur,ratio habetur,ad euia1urae modum labitur, quo tempus uendi dicitur.
γ Tertium cambum dicitur siccum, quorum aliud est uerum aliud fictum. Cambia sicca uera,multis modis uariantur secudum uariationem locorum,& temporu . Vt do tibi Dirca.C. Ianuar,& hinc ad mensem restitutes mihi tot libras,quot ua Iet ducatus Venetus, ubi uerisimiliter plus ualebit, licet aliqua lo minus ualeat, tame ut in pluribus semper plus ualet, Dei secundum quod aliter tales contractus uariantur , quia quasi infinitis modis uariari possunt, & cum expectatur lucrii Propter dilationem teporis,uidetur usura, sicut mutuans granum, quod alio tempore, quo uerisimiliter plus ualebit est recepturus, & tame non erat illud usque ad illud tempus
seruaturus. c.nauiganti,&.Cin ciuitate, te usu. Sicque non est
licitus. Similiter quando in tali mutuo intenditur principaliter lucrum Secus uidetur quando lucrum ratione interesse, Mel expensarum accipitur,uel quia dubium est, quod minus ualeat,ex eo quod se periculo exponit,uel quando principaliter facit,ut amico seruiat,dc non cum proprio damno,tunc uidetur licere. Sed quoniam hi casus horum cabiorum sunt dubi ,quibusdam doc.tenentibus licere, quibuschuri non licere, ideo oportet semper regulam suprapositam inspicere.