장음표시 사용
161쪽
Unum corpus,ut not.Pa.& in fauorabilibus, unum comptaehenditur in alto,non autem in penalibus,& odiosis. 5 In negotio ecclesiae, episcopus tenetur petere consilium capituli,sed non consensum,& gesta per episcopum sine consitio,ipso ficto sunt nulla,ut no. Pa. supra, nisi consuetudine existente in contrarium. civ. de consue.Lvj. & nisi in paruis, quae per praelatum solum possunt fieri,ut not. Innocen. In C. D. de inato.& obedien.& nisi causa rationabili,quam arbitrabitur bonus homo,in qua praelatus etiam in arduis non tenetur petere consilium,iecundum Pacibidem. Vide Pa.in. α quanto,de his quae fiunt a Ina. par. ν Capituli consentus requiritur secundu Pa. in. l.Cnouit, de his quae s.a prael primo,in alienatione res ecclesiae cathedr lis. Inferioris autem eccletiae si episcopus non alienat, cosensus episcopi,& collegis illius ecclesiae si habet requiritur. 'Secundo in omnibus casibus concernentibus ecclesiae praeiudicium, requiritur cosensus capituli,& in his,quae communiter ad episcopum,& capitulum spectant, ct in concementibus praeiudicium capituli c. ad Ιioc. de osor. regulariter autem consilium sussicit, non tamen requiritur in notori s.
vide aliquid supra, alienatio. . VLa Cum iura dicant capitulum succedere in iurisditione,& non distinguant inter uoluntariam, & contentiosam, teneri pomtest secundum Pa.capitulum poste dare indulgentias, de quibus in.c. cum ex eo, de paci S re. Si tenetur quod sint iurii-ditionis prout communiter tenetur, & de mente S. Tho. in
quarto sen. d. XX.' Si episcopus habet auctoritatem doctorandi ex ptiuilegio speciali,haec potestas non transit ad capitulum , secundum
Pa. si autem a iure communi secundum opinionem qua se tit Host. ut no. gl. in cle.h. de magi.tunc succedit. In capituli tractatibus non est necessaria canonicorum stib- scriptio regulariter iit. d. m. m. s.c. quanto,nisi in his, quae in iure exprimuntur, utile tamen est secundum BACARCER. c Arceri aliquem tradere,vel quomodocunque detinere noest licitum, nisi fiat secundum ordinem iustitiae, aut in Poenam,aut ad cautelam alicuius mali uitandi, secundu Th. secunda secundae. q.l .ar.iu.detinere autem aliquem ad ho-
162쪽
ram ab aliquo malo statim per eum perpetrando, ut cu quis aliquem includit ne se occidat,uel si lici, cuilibet est licitu, di qui secus seciunt fecundum leges puniuntur. C. de priua.
Carce.l. i .Et tales tenentur de dantro,' iniuria. c. poena-
Ie xiiii. q. V.& mortaliter peccant, quia notabilem iniuriam proximo inserunt,utpote priuando eum libertate. 2 Clericum inuentum de nocte,fimilia praetoris potest capere,& detinere,fecundum m.in.c.ut seme, te sen .ex. quia uerisimiliter potest timeri delictum committendum. Nec Incusexit excommunicationem a postmodum praesentat suo praelato,quia hic non potest notari diabolica suasio . Idem uis detur de capiente clericum debitorem suum sugientem. Immo,ut. LInno.habens clericum seruientem si pectum de sueto,potest illum detinere scilicet ad tempus, ut praesentet I lato. Infra, Excommunicatio prima. 3 Incarceratus iuste pro debito, uel alterius ostensi citra mortem,non potest fugere, sed tenetur secere poenitentia, & Ω-tis iacere. Si uero aci Doenam finguinis detinetur,potest sugere sine ostense, uel resistentia alterius, Miter non potest sine
ca quod non licet stangere uincula, &c. quia hoc esset resistere iudici, Sed hoc impugnat Caie.ibi, secunda secundar. diacens,quod potest si angere uincula,&c.& alij ad quos no pertinet eum custodire, possunt adiuuare ministrando instrumenta,ut limam,maleum,&c Aliud enim est resistere iudici, aliud frangere, & ruptio uinculorum ad fugam pertinet, &custodibus imputandum est,qui non bene custodierunt. 4. Incarceratus iuste ut famae moriatur , si sibi occulte ricinia seretur cibus, potest comedere,potest etiam si uult no comedere sine peccato secundum unam opinionem, & patienter mori. Nec etiam peccant sic damnato secrete cibu ministrantes, tum tamen non sint carceris custodes,neque ob hoc ex-ronant se magno periculo.Nullus tamen tenetur sic damnato cibum ministrare,& sine periculo,quamuis sit in extrema necessitate,supra,accusatio. .xxi. Cale. tamen secunda secundae. q.lxix.αust. licit quod tenetur comedere,& bene dicit. uide supra 'cculatio. . xxi. An iurans redire ad carcerem, te neatur,sura, cuiatio. . .
163쪽
CHARITAS.s Cedens bonis pro debito,non potest incarcerari,quia secundum Pa.in. lator, de pig. non potest quiS etiam per pacita , carceri se obligare pro debito,renuntiando beneficio cessionis bonorum,quia est contra bonos mores, inde tame si placet Tab.& Sil. uer.carcer. .ui. o An contractus per incarceratum facti teneant, quando, cc quomodo,uide Panor. m. accedens,de procura. Per multas conclusio nes.
3 . Haritatem omnes tenentur habere sub praecepto, secum dum Tho.uirtu.q. iii.ar.vij. amando Deum super omnia,& proximum,sive amicum siue inimicum sicut seipsos. Lad eundem finem uitae aeternae,etiam peccatores, & infideles, no quo ad peccatum, sed quo ad naturam, dc secivadum quod nobis uitae aeternae secti esse possunt,& eis tenemur opera pietatis exhibere in articulo necessitatis, & semper ani muni paratum habere ad eis subuenrendum in tali articulo. γ Item eis exhibere signa amoris in communi, ut quando pro aliis oramus , uel aliquod beneficium communiter exhibetur,eos non excludamus. Hoc enim pertinet ad liuorem uindictae. quae prohibetur Luc.xix. ubi dicitur. Non eris memor iniuriae cinium tuorum. Hoc enim esset mortale. Particulare autem signum non tenemur exhibere, nisi in articulo necessitatis extremae prout dictum est ut loqui cum inimico uel respondere, seu familiariter conuersari, nisi quando PD hoc graue scandalum oriretur.Immo qua loque bonum est eis non loqui,ut hinnitientur, & se recognoscant, dummodo tollatur rancor de corde, & sit duri animi praeraratio. Petenti autem ueniam uere,& non simulate , parcedum est. Non tamen tenetur remittere actionem iuris contra iniuriantem,nisi pro iniuria satisfiat,ut si diflamauit, uel accusauit falso,&c. uide Caie.secunda sectandς.q. V.ar.Viii. a mare Deum principaliter, & finaliter, & seruire ei propter mercedem temporalem,uel aeternam, est mortale, secun dario autem potest propter haec amari,secundum T . lecti da secudae. q. xxvii. ar.iii.&.iij.sen. d. xix.q.3.ar.iiii. Charitas per quodlibet peccatum mortale perditur , di per poenitentiam restauratu secundum Tho,in pluribus locis.
164쪽
s Assium nomine proprie intelliguntur peccata talum,ideo ' si episcopus concedat absolutionem a casibus,& nil aliud dicat, propter hoc non concedit absolutionem ab excommumicationibus,uel uotorum commutationem,uel dispensationem super irregularitate,nisi aliter de eius mete coni et, uel in concessione casuum reseruet sibi aliquam excommunicationem,uel uotum,uel aliquid huiusinodi,tunc aliae intelliguntur concedi,quia exceptio , regulam firmat In contrariu, A IJ. q. Vi .c.dOmmus, de quo Pa. in .c. quoniam, te comu. te.
Pro. quoci intellige in his,quae sunt eluidem generis. Vnde re
. seruata una excommunicatione non conceditur dispensatio
Mothseu irregularitatis,quia sunt diuersorum generum. Quando papa in gratiis concedit omnes casus papales, tunc casus extenditur ad censuras,quia nullum peccatum est adeo graue quod papae reseruetur si ratione censurae. 3 Quando in bullis dicitur,uel gratiis, quod possit eligere confesto rem qni possit absoluere ab omnibus casibus,non intelliguntur censui ae,nisi dicatur,& censuras,quae nomine casuu non ueniunt ut diximus. 4 Si quis excommunicatus ob sinoniam obtinuit instautionem, simplex sacerdos potest ipsum a peccato absoluere, &sic de aliis,quia ratio reseruationis cessat, & qui semel est absolutus a reseruatis, quamuis fuerit fictus,ut quia sine aliqua contritione fuit conresus,postmodum poterit absolui a lunrlici sacerdote, te dictis reseruatis, quia se et suat iudicat 1 ante tribunal,cui erat reseruatum crimen, secundum Caieta.
s Casus episcopo reseruati secundum diuersos doctores sunt Maxi), sed isti sunt certi,uidelices , percussio clerici uiolenta, etiam leuis,ut in.c.peruenit, de sen .ex. Si uero sit gratus non potest etiam episcopus, sed papae Iesei uatur infra, excommunicatio . . Secundus,est peccatum per quod induceda esset se lemnis poenitentia. VLq.vi.c. ult. sed hic non est amplius in usu. ideo uacat,& per solemnem poenitentiam non intelligitur tantum publica,sed illa, de qua dicitur,in.c.in capite, dic O. Nam publicam potest etiam sacerdos imponere pro peccato publicosecundum Thom. iiij.sen. lis xiiii.& Host.Tertius,est de incendiarus,qui malo animo incenderint,vel hiaῆ .
165쪽
fieri secerint,vel suaserint,in.c. pessimam. iii .q. viij. qui etiasunt excommuniciandi. anus,est dispensetio super quavis tirregularitate,quae ad episcopum,uel papam latum perimet, secundum Tho. iiij sen. list. xix. Quintus,est pec tum a quo episcopus rationabiliter noluit absoluere. dist. j α Inferiori Aliqui pontit excommuniciationem maiorem,sed dico quod sacerdos parochialis potest absoluere ab excommunicationα , maiori iuris,quam conditor legis sibi non reseruat, nec alieri Hoc etiam Sil.uer.ab1blutio,primo. .iij. & excommonIC tio .vii .in principio, tenet Bona. m.iiij.dis .viij. est citin San Tho.sequitor Inno.& Hos .in. nuper, destia.ex. Absolutio.
6 Casus aliqui epistopis dicuntur reseruati de consuetudine, qui sunt uaris,secundum quod quidam plures,quidam pax
ciores reseruare consueuerunt. Benedictus tamen. xj. declara
Uit quinque,uidelicet homicidium consamatum. Secundum est peccatum salsariorum,seu salsorum,& hoc sumando stri- Ete hoc nomen,quia sumus in materia poenali, quo crimine
tenentur,secundum notata per doc. in.c.i. de crina1ne sal non
solum fals intes litteras,uel stripturas, sed etiam testis filius, ct non solum dicens mendacium, sed etiam occultans uerita litem,quod intellige secundum Pa. ibi, quando interrogat super aliquo articulo, & dicit senescire, uel quando iurauit
dicere meram,& puram ueritatem & multa sui licuit. Eadem Poena tenetur,& crimine,testis recipiens pecuniam ne testetur,uel ut uerum dicat testimonium , ut in.l.i. Teo.tit. & ibi
Bar. dicit glo.tenere, quod testis accipiens pecuniam ut testificetur,tenetur crimine seisi, sicut dicimus in iudice accipiente Iecuniam,ut ueram sententiam serat.st de condi. oltatur.cam si Idem dic de notario,& aduocato,uel procuratore,qui instrumenta unius partis alteri ostendit n. d.la. siqui deposita Tenium, est peccatum uiolatorum ecclesiasticae libertatis, qui hodie per processiim curiae sunt excommunicati . Quartum,est uiolatorii immunitatis ecclesiasticae, qui stilicet proinximum ostendunt in persona, uel in rebus in loco sacro, desunt excommunicanai.cisi quis.xvii q.iiii. & ita omne sacrilegium uidetur casus epistopalis. Qilinium,est sortilegium, δε- uinatio,incantatio,& huiusmodi.xvi. q.i.c.L Alij uero pon
alios casus,qui sunt dubij, uidelicet bis hemiam publicam, .
166쪽
amtum atrimonium cladestinum, aut contra interdictum ecclesiae contractum, usuram manifestana , & incertorum restitutionem. V An statias praedicatores,& minores expositisecundum.Cdadum,posilat absoluere ab excommunicatione maiori, sicut Parocniani,quia in. religiosi,de priui. dicitur, quod religiosi, qui excommunicatos absoluerint, excommunicationis sentetiam incurrantZRespondeo quod est una oppositio, qua cre- tdo ueram.Nam in.d.Cdudum,de sepul. te. Papa concedit dictis fratribus aequalem authoritatem in absolutione cum parochialibus,mergo ipsi parochiales possint ut dictum est & fratres possimi.Cautem religiosi,allegatum,est contra relis iosos non electos,uel praesentatos secundum se am c. luum.Vnde Io.de ligna.super. . omnis, dicit quod dictum.c. religiosi,intelligitur de reseruatis episeopo in iure, & non ali tter Non tamen possunt dicti fratres nisi habeant priuilegiuabsoluere a sententiis sinodalibus,nisi tales lententiae ferent in Daudem,ut scilicet seatres haberent minorem authoritate,
quam detur eis a papa. Quomodo habet priuilegium, supra.
s Blasphemia quantumcunque publica, non reseruatur ullo iure episcopo,secundum Tho.iiii. sen. dist.xix. qi nisi ratio. ne solemnis poenitentiae,quae non est amplius in usu ut ductum est neque in sessione.is.concilii Lateranen. sub Leone .ponitur inter reseruatos casus,neque sortilegium, licet Benedictus.xj. ponat inter illos,qui sunt de cosuetudine. Neque commutatio uotorum,possunt enim parochiani dispensare, ct commutare uota inor ut peregrinationum, ieiunioru, S huiusmodi,dummodo non uni reseruata, quia haec resinquuntur arbitrio praesidentis,ut in.c Leod.ti.de quorum numero sunt parochiam ecundum Thom.& Host.oppositum tame tenet n. i.eo.ti & consuetudo in contrarium est, sed de iure loquor. Nam neque Benedictus.xi. hunc inter alios casus numerat Religiosi tamen licet a trasgressione uoti posistit absoluere,non tamen dispensare, uel commutare uota, quia non sunt piaesidentes respectu secularium,licet habeant aequalem authoritatem cum parochianis respectu ab lutio. lnis,sub qua non continetur dispensatio, uel commutatio uo
167쪽
ut supra, lictum est,posi unt. Vide supra,Absolutio. xxes.s Reititutio certorum,uel incertorum, inina sit de lege natura non pertinet ad episcopum,sed quilibet potest per se restituere fi eget consilio,potest episcopum,uel iacerdotum consulere. in hoc conueniunt communiter Sunamistae. Pαm. .ciam sit, te iudae Io .an.Arch. so. u. parte,tc.u.c. m. In ira restitutio
io Matrimoni a clandestina absoluere potest sacerdos in foro poenitentiae,sed quo ad forum contentiosum ad episcopum. pertinet. Eodem modo potest de homicidio absoluere, ut uxca. Deus,de poe.& re. Et S.Tho. in iiii. sen. dist. rix. ubi supra. non computat inter reseruatos, non tame expedit quod absoluat ob grauitatem facinoris , sed ad superiorem remittac nihilominus si abi oluit,tenet absolutio. M Potest etiam sacerdos absoluere a peccato, propter quod incurritur irregularitas icet ipsa irreguIaritas ad superiore per
dum,nec obstat declaratio Benedicti,quia est reuocata. dudum, te sepul.incie. sa Vsur j non iudaei,sed Christiani acta restitution uel dat, cautione si possimi,a palochiano possimi absolui,nec est casus episcopalis,nec obstat.c.quanquam, de usur. quia tantum de iudaeo loquitur,aliae opiniones sequuntur uiam communem,tene quod placetis3 Epii pus quo ad fratres priuiIegbatos per.c. dudum,non potest piria es calus reseruare, quia hoc esset eorum auisoritate, quam a papa habent restringere, quod non potest, sed susE-cit quod dicti stat res seruent casus de rure episcopo reseruatos,ut dictum est supra,Absolutio. β.xxv. Quo autem ad curaeos,& alios non priuilegiatos potest icet peccet,si sine rationabili causa faciat. Sacerdotes ergo conentur hasere casus ab episcopo,& secundum taxationem eius faciant, & in dubiis, curiorem partem teneant. Vide insea, pensatio Facxvr. Ca leant consi ores ne ab his quae non possunt, absoluant, &sciant quid,& quantum possunt. CASUS FORTUITU S. 3 CAsus fortuitus est inopinatet rei eventus,cui prouideri nopotest,ut ruina domus propter terremotum,uel fulgur,&nulli imputandus est jecundum Pa. unim,de como.ULglo.
168쪽
a Fufium computatur quandoque inter casus fortuitog, ut Ust ab ea persona,a qua nec diligentissimus premuisset, ut la. ab uxore fat,uel filio, secus si a funulo : ar l. quae sortinus ,
In contractu,qui fit etiam gratia alterius tantum, sius Kori tus non amputatur,sed res perit domino,nisi primo , qua lopraecessit culpa, ut si commodaui equum, ut ires Mediolanu,& iuuti uiqucria,& incidisti in latrones,libi imputatur c nodomino.c.unico, te commo. Secundo si pacto conuem ti ut tenereris pro casu sonuito , quia pactum contra acta lentalia tractus uincit legem.K deposi.l.j. s. si conueniat. Secus oesset contra substantialia. Tertio,quando p ccessu mora, quia tempore debito non restituisti rem comodatam periit,tibi imputabitur,secundum Pa. ubi supra. 4 Ex Re aerali pacto,ut commodatarius teneatur de omni calasbituito,nullo expraeso,secundum IULan. in. d.c. mico,non tenetur,ne quis sub inuolutione uerborum renuntiaret ei iuri, in non esset in specie renuntiaturus.Et hoc in coniciem maxime tenet. Secus si aliqui casus rtuiti suerunt nominatin secuta est: clausula generalis uidelicet,& sic de omiamus alus, secudum Bar.in F.quaesitum .l.sed & siqiusEli quis cau.
quia tunc ueniunt casus conlimiles expraessis , non mai res,
quia generalis clausula in odiosis,non compraehendit maiora expraesiis' est tex.no .in cle.non potest, G pr insecus In non odiosis,ut no.Inno.in.csedes, de rescrip. 3c intellige iupradicta,etiam si firmetur iuramento,quia iuramentum non obligat ultra consensum iurantis.c.quinta lallis,de iv. irin. tellige etiam si res comodata extimetur , quia extimatio non facit,quod coinmodatarius ad plus teneatur,auae si non exumetur, secundum Pa.in.d.ciunico,sed ad hol ficit,ut ii ex culpa recipientis pereat , dominus liberetur a Drobatione U.toris rei commodatae. Si autem res ellimata datur cum pacto, quod uel res, uel estimatio reddatur, periculun peremptionis transit, non deteriorationis.l. pleruiaquae.1I.dc ivir. do.
, n ppetere cathedram magistralem,idest authoritatem co- ac municandi sapientiam,quam quis habet, ex se nullam turpitudinem habere ui tur,quia cinnmunicare altis laPI
169쪽
tiam ad charitatena pertinet.Esset tame praesumptuosum hoc petere luando petens non esset idoneus ad docendum, uel M ob superbiam,vel ambitionem hoc peteret', uel alio malo fine. Appetere autem cathedram pontiscalem secundu Tho quoI.iii q.iiii arii. non licet, quia cathedra pontificalis requis
etcharitateni excellenton,quam nullus scit se habere, sicut ' lo2tiam,ideo non est simie de appetitu cathedrς pontificatis. Cocor.Aug.qui dicit locus superio sine quo populus Dea
regi non potest,& si administretur ut decet,indecenter tameappetitur, hoc idem m. m.c. cum in cunctis, te eieci & glo. incie.u. de magi. An liceat recusare iniunctam,insa,Episcopus.
a Praelationem appetere non licet secundum Hom. quoLi.q. H.ara. ubi dicit quod qui hanc appetit, aut est superbus aut Inlumis.Et quot.V.q. ix. an ii.in fi. sic concludit, quia dissicile est purgatum se quemlibet posse agnoscere. Et secunda secutis. q.cl xV.ar.i.&. ii .concludit,quod est illicitum,& presim-ptuosum , di quod uidetur peccatum moltate hoc appetere ueI aIsquid facere ad hoc. Concor. Pa.in c.per uestras, de iurem. Si dicit ibi Pa. quod non est idem de beneficio simplici.' de supra, Benescium. . xvi.usque ad.xxxix.infra, dienitas. .lii. ibi enim dissuta de hoc dicemus.
Aecitas mentis,se nilum Tho. secunda secundae. q.xv.est moletale peccatvnliquando homo non uult intelligere necessaria ad salutem,ut Iiberius possit male agere, sine scrupulo,α removii conscientiae. Secundo, quando ita occupatur ut Helectationibus uenereis,uel aliis, quod omittit necessiaria occupationen qua Deo tenetur exhibere , ut audire missant an fello,& huiusmodi .andist.xxxviii.Qqui ea. Caecitas men
tu Iuxuriae filia a Grego.dicitur, sicut hebetudo sensus gulae. de quibus in locis suis,infra dicetur. CEDERE. Edeae bonis debet non ualens creditoribus stis satisn-cere,& talis cessio ei ad tria ualebit. Primo,ne incarceretur Pa.In c. Odoardus, te selu.supra carceri alii. Secundo,ne excommunicetum si erat excommunicatus, absoluatur, recepta debita cautione de soluedo , si ad pinguiorem fortunani uenerit. Ic.odoardus. Tertio, quod non condemnetur,nisi
170쪽
CELATIO. CENSURA. CENSUS. τοinquantum secere potest,habita ratione ne egeat. Non enim fraudandus est quottidianis alimentis .is de re iud.l. sunt qui in ici Limita hoc, quasso no conuenitur ratione delicti, quia non haberetur respectus ne egeret, etiam in clerico, secundu .in. c. olim nobis,de restitu spo.Et ut ualeat,debitum confiteri oportet: Pa.in.LQOdoardus.
CELATIO.ε 'Elare peccatu alicuius, quod quis indicare tenetur ad cor- . rectionem,& poenitentiam,propter pecuniam , aut gratia Non perdendam, seu ob consanguinitatem , uel huiusmodi, est simonia, ut in c.nemo, te sunonia, saltem quo ad puniationem,& mortaliter peccat,quia cotra charitatem agit, pro mi salutem minus quam pecuniam, uel temporalem gratia existimans. Non est tamen proprie simonia hecundum Inno.
sed ut simoniacus talis uenit puniendus. C E N S V R A. Ensura ecclesiastica nominat interdictum, exeommunica
ton δε suspensionein,ut in.c. quaerenti, te uerbo.sgni. Irregularitas uero,quandam indecentiam,sive inhabilitateiudiciae,infra,irregularitas. i. Censura etiam ecclesasticae disciplinae neruus appellatu secundum Pa.c. cum inter, de conitae. oo. ii.
CENSUS. 'Ensus est quaedam pensio,quae de prouensibus soluitur, i.q.iii. quaesitum,live Fod annuatim soluitur in quantitate,uel summa.ffde censi L aetatem, & est duplex,uidelicet, publicus,& priuatus. a Oui habet ius in quacunque re,in illa censuin imponere potot Inst.de usu sevc.β.sine testamento. IEcclesiis autem nouos census imponere,uel ueteres augere,episcopis, & praelatis citra papam,prohibetur,ut in.c.pDohibemus, decensi etiam uerriperent eas de manu laici.ut in c.ecclesiis,eo.ti. Et hoc uerum est secundum Pa.in.d.c. prohibemus, quando ad utilitatem propria hoc sacerent,ut in cle.iLde re. G.non alte.,SecuSs ad utilitatem alterius ecclesiae, ex rationabili causa faciant, ' di sat a praelato epistopalem iiii imitionem habente, S in ecclesia sibi pleno iure subiecta.Tunc enim potest,ut not. Inn. in iuc.prohibemus, cum consensu capituli:ar.in .c.tua. de his quae fiunt aprcla.Episcopus nouum censum impONere min