장음표시 사용
231쪽
dent,vdd authoritas proinde in propter hoc remanet apud eos,qui carent Zelo, grauiter peccare,secundum grauitatem negotij. M4 Quando aliquis actus debet expediri per consensum in G. muni praestitum,si singuli non collegialiter contentiant,noxialet secundum Pa. in .c cum ecclesia se caula pos& proprie.
nec est speciale in electione,quamuis glo. imc J. de re. . non alte.lib. R. contrarium habeat, cuius dictum non tenetur. 1 etiain an. ibidem in nouella non ualere tenuit, quem sequitur Cal. in.c.cum omnes, te coni I.
Conseruatores propriae secundum Arch .in.c.j. de os dele. dicuntur hi, qui dantur contra infringentes priuilegia,&latius,qui dantur ut defendant ab iniurias,& ostensis. Et de his intelliguntur iura loquentia de conseruatoribus. Aliqua- do dantur generalius secundum priuilegia, quae sunt inspi- oeda.Vnde in priuilegio Sixti. IIII. quod incipit resimini: datur authoritas Datribus praedicatoribus,& minoribus eligendi quemlibet Canonicum, uel habentem dignitatem, & 'quod possit defendere ab omnibus iniuriis, idest secundum Arch. ab omnibus quae sunt contra ius,& quini nunistret iustitiae complementum sine strepitu,&c. Multa alia possunt, quae non possent conseruatores secundum iura allegam 2 Vicarius episcopi, quia est in dignitate quasi episcopali, &abbates,priores mendicantium,& guardiani, qui superiore in domo non habent,possunt esse conseruatores: Gemi. ur. mullus, te elec lib. H. 3 Si conseruator secundum iura allesata,ubi aliter non exprimitur in rescripto, se intromittit de aliis a manifestis iniuriis,& uiolentiis,uel de his, quae requirunt iudicialem inda ginem,est per unum annum suspensus ab ossicio, tu cons quenter a beneficio, secundum Arch.& pars, quae hoc fieri Procurauit,excommunicationis sententiam incurrit ipso facto, te qua,inta,excommunicatio.lxxxv.& tenetur de expe- sis legitintie satiis,& propter hanc causam. In primis.il. q. j. quod si alius,cuius non est conseruator,hoc fieri procurauerit,secundum Ge. non est excommunicatus. 4 Conseruator durat usque ad obitum concedentis tantum, quo ad negocia non incepta.c.fi. de osdele. lib.VI. nec potest
232쪽
Uterruicos suam committere, nisi citationes, & sententiali denuntiationes,in. l.c.f. nisi ex literis aliter constet. Conseris uator se dum Arch. in JCl. est delegatus, quia materia eius ponitur in titu. delegati. licet in multis differrat. Tab. ibi β. v.
CONSILIUM. C Onsilium quod est idem quod persuasio non habes uim
coactivam,tenetur homo non contemnere, non autem
adimplere,& ordinantur conssilia Christi ad hoc, ut firmius, S tutius eius praecepta seruentur. ex Thoua.de uer.q. xvij.atan .aidio. De consulente,& consilio, uide insta, Restitutio, qnquis tenetur. .lviii.
a Qui tenetur facere aliquid de costio aliquorum, si talis qui
petit non est sani,vel integri sensus ut cum pupillus tenetur cum consilio duorum agnatorum facere aliquid , ibi consilium accipitur pro assentu. Si uero si integri iudici j,tanae tenetur petere consilium ab his, qui sunt panicipes illius ossi- tunc consilium pro ascensu etiam capitur,in .c uenerabiti,iuncta glo. de os t. deleg.Alias qui tenetur sacere cum co-silio,licerieneatur petere consilium, non tamen tenetur sequi: Pa in.c.cum in ueteri,de ele. in glo.j secus quando ten xetur sacere de consilion ascensu.Nec disseri dicere de consitio,vel cum consilio,licet Cyn. contrarium tenuerit, in. L. id quod pauperibus, de episco. & cleri. primum tamen tene , quia melius.
3 Quando uero tenetur Ecere cum consensit alicuius, distinguunt doct. aut iste de cuius consensu agitur potest esse particeps huius officij, aut non,si secundum, non est necesse sequi eius assens die per aliam uiam eidem permittatur, qacia uia negatur, per regulam cum quid una uia, te re.iu. l. Q. Si uero potest esse particeps,tunc aut necessitas petendi consilium iniugitur ab homine ei, qui habet potestatem a lege, di tunc consensus non necessitat, quia homo non potuit auserre potestatem datum a lege. c.tua , le testa. aut iniungitura lege,uel ab homine habente potestatem ab homine, di tuc debet asiequi assensum illorum, per glo.in. unico, in. Vj.nese. ua. Credo tamen quod committentis intentio esset attendenda,quando committens habet authoritatem, in dubio procede,ut stiora ductum est.
4 Quando ille ce cuius consilio aliquid est agedum, est mo
233쪽
tuus,uel ita absens,quod non potest adiri,uel non uult eonsu lere,fecundum Pa.in.c.ex parte,de consti.& in .d.c. cum in aeteri. Si periculum ex dilati e iminet temper sine consilio potest procedi. Hoc sentit etiam Barto. in .LL6 si pluries. Ede exerci.act. qui a demente iuris est,ut si consilium non potest haberi, procedatur ad costimationem actus,ut in.d.c. unico. Si uero non iminet periculum,aut ille est mortuus, & tuc si nomine proprio expresso potestas consul di fuit sibi attributa, expirat mandatum , ct secunda iussio debet expectari: ai .in.c.cum dilecta,de rescrip. Si uero sitit expressum nomen dignitatis, lebet expectari succetar,ar.ci quoniam Abbas,deolii. lese. Idem si est ita absenς quod eius consilium no posisit requiri. Si uero est praesens,& non uult consulere, uel absens,& non uult uenire,nec consilium praestare, tunc potest mandatarius sine consilio procedere.tex.in. d.c.cum in uet ri,uel secundum Pa. in eo.c. poterit appellare.
Si quis ex sorma mandati debeat requirere consilium, & no petito ccinsilio procedit ad actum , secundum pan. in. d.c. ex parte,non ualet, quando lex a principio potestatem ei tradidit cum tali modificatione. Si uero prius habebat potestate, di superior mandauit seri cum consilio Titij, tenet actus sine tali consilio,licet transgrediens ueniat puniendus rar Ine. dilectus, el.i1. de prieben .aliter quando requiritur assensus, haec procedunt de consilio,&c. Qui tenetur petere consilium,& mase ei consillitur, si sequitur tale consilium adueneter,non excusatur, quia licet teneatur petere,non tamen sequi. secundum Pian. d. e. eum iri u
teri,ideo iudex qui tenetur pronuntiare cum consilio sapiε-tis , non excusatur si malum consilium sequitur, secundum Bar. in. st .si plures.Nec frustra dicitur esse petitio consilij, et quod non teneatur petens sequi quia petendo posset consaentes in suam trahere sententiam' quia filus ibi,ubi multa coinsilia.ci pro uerbis.xxvij.dist.
CONSTITUTIO. Constitutio proprie dicitur,quam pirnceps statuit.e. costi.
tutio, list.ij.& large pro omni iure aceipitur,ut in c. cum mnes, te constitutio. Et fit constitutio proprie a principe cum suis consiliarijs,secundum m. in Rub. eo .li. quandoque
a collegio' de eius natura est, ut sit perpetua, nisi reuo γ
234쪽
t .Non autem sic ordinationes,quae a col legiis sunt, quia non sunt perpetuae. Vnde Arch. fio. dicit. iij.parte.ti.xxiiij.c. ij. 6.iiii.quὀd ordinationes quae fiunt in capitulis generalibus, Dei prouintialibus,obligant usque ad sequens capitulu, post zquam promulgatae fuerint, seu postquam non practicantur in obseritando, uel non publicantur, ues a sertiori quando non sunt in memoria,non obligant. a quando praelatus aliquid ordinat sine collegio, durat tan. tum eius praelatione durante,nisi authoritate papae fieret,secundum Arch.fo. ibi.Tunc enini durat donec reuocetur.3 Constitutio nulla ligat,ues assicit innorantes uere, secundum. in.c. ij.de consti.post glo.& si est synodalis, uel prouintialis,dc non est postus terminus,sed si simpliciter, mediate ligat omnes scientes,ignorantes uero ad arbitrium boni hominis. papales post duos menses ligant, scientes tamen immediate ligantur,nis sit te inus appositus secundum m.
4 Constitutio iudicis secularis quae specifice disponit stiper rebiis ecclesiae secundum m. in.c.ecclesia Samstae Mariae . de cεsti. non des et seruari,quia fit a non superiore,etiam si gene- valiter loquatur,cum non possit sine peccato seruari,non ualet. Sed quando est generalis,& non contraria can idati nabiliti& ecclesiae fauorabilis,est seruanda. N Constitutio principis contra ea , quae sunt dei negentium, uel naturali, acta ex rationabili causa sciandum doc.& precipue Pa.inc.quae in ecclesiarum,de constitutio tener ut deprcsiriptione,oc eo statione bonorum. Si autem no sebea cara certum est,principem non posse statuere, ut in cle.
pastoralis,de re iudi. ubi dicitur quod Imperator non potest 'tollere rem alterius sine cause,niti in re parua non tenet. enim imperator,nec Papasne causa auferre bona iusti possidentium possunt,quia contra ius naturae est.
ο Constitutio papae,quae a principio non recipitur ipso scien
1an. non obligat ad peccatum. Si uero a principio a maiori parte reri rur,obligat,quamuis minor pars non seruet ulra enim tolletantur propter patientiam, quae si suerint in m- dicio deducta existe iustitia tollerari non debent. Non oesmnlluutiones emanatae post compilationem decretalium
235쪽
t Co Ns V ET V Dcio habent uini,sed ille de quibus fit mentio m. vi. Et nis sntfactae post dictum lib. vj.ut patet in prolo ueni. Et quae factae
sunt inter sextum,&.de tenent.
γ Constitutio,vel lex heu statutum,in quo mandatur sc,uidelicet prohibemus ne fiat tale quid,& qui secerit illud, talem poenam luat,ita quod ibi sunt duo praecepta, ligat ad culpam δε ad paenam,ut dicit Ange. uer. bedientia.ύ.j.se v 1ecundum Hen. de gan. quando est unum tantum prcceptiim, ut cum dicitur,qui secerit sic, luat talem poenam,quia tunc ex se a statuti obligat tantum ad poenam. Intellige post condemnationem iudicis notam iecundum glo.in .c. fraternitati m f. xij.q.ij. Similiter semper obligat ad mortale , qti imponitur poena mutilationisse ortis, uel alterius grauis petnae,quia exponere se periculo grauis mali,uel infamiae uerisimilite nescio a mortali excusare, cum ut contra charItate sues psius. Posset etiam esse moitale, quando transgrederetur lex tantum poenalis ratione materiae, qnia uidelicet cotinet aliquod necessarium ad salutem, uel propter contemptum.
Vide infra,lex iiij .&.xj.; Quando princeps mundat fieri sestum aliquod propter uiactoriam habitam,uel aliquid huiusmodi sub certa poena, licet poena possit exigi,transgressores tamen non peccat mortaliter. An autem constitutio obliget ad mortale,& quando,& quomodo,infra,verbo,lex. .iiij.
CONSUETUDO. Onsuetudo est quoddam ius non scriptum assiduis acti bus costitutum,quod pro lege suscipitur,cum deficit lex:
in.c.consuetudo, inst.j. Consuetudo habet uim legis,& legem abolet, & interpraetatrix legis est: quia quod multotiens fit,uidetur ex deliberato iudicio rationis prouenire,secundum Tho. prima secundae,q. Xcvij.ar.iij.Et secudum m.in cf.de consue. Etiam consuetudo assumit uires ex authoritate papae,permittentis induci consuetudinem contra canones. Sic enim tollerando vide. tur approbare,secundum Tho. supra. Consuetudo non potest mutare legem diuinam , nec naturalem, secundum Tho. ubi supra,& per doct.in .stc.f. Potest tamen i imitare,distinguere, ieclarare,augere, & huiusmodi,
Qui potest ius positivum. Lex diuina dicit in ore duorum,
236쪽
mel trium stet omne uerbum,&C. Sed lex limitauit, quod alio quando plures requiruntur. Et illud non occides, tunitauit
lex,quod in aliquibus casibus licet occidere . Non manente ration propter quam lex erat,consuetudo uincit lege. Si uero eadem ratio maneat non sit inutile seruare legem prodipter impossibilitatem, ex consuetudine patriae, 'uae est una de conditionibus legis,runc lex uincit consuetucunem,sec
dum Tho.prima secundae,ubi supra ad. h. 4 Consuetudo semel reprobata a lege,non potest amplius introduci,nisi subsit ratio noua,ut concluditur ex.l.6.C. si cootra ius,uel utili. & Slo.in ξ .statutum,de electione. r Ad hoc quod conluetudo habeat uim legis, requiritur. Pri--mo, quod sit rationabilis, di ad cognoscendu quomodo est rationabilis,uide Pa.in. J.cis.& Tho upra. Secundo, quod sit obtenta per cursitan temporis requisiti ad praescriptione , Per glo.in. l.c.fi.& si de iure ciuili,secundum Pa. ibi, requiris
tur,tempus decem annorum,ut communiter tenent docto. etiam si consuetudo sit contra ius. De iure canonico si comsuetudo est praeter ius, re uiritur tempus decem annorum. GIO. not.m.Cf. de consue.li.M.uel est contra ius cancmicu tunc requiritur tempus. xl.annorum, & in hoc casu requiri.
tu quod consuetudo sit praest pia,ut in. d.c.fi. si tame conis suetudo uenit contra reseruata principi, in signum specialis priuilegu,tuc utroque iure requiritare tempus, te cuius principio non est memoria n. csuper quibusdam, te uerbo. sig. Si tamen papa scit consuetudinem,& tolerat,secundum Antain. l.c. s. sufficit tempus decem annorum. Tenio, quod sit .inducta per certam scientiam, & non per errorem potentis, legem condere fecundum Tho.supri qui quidem error tantus si quod auserat consensum populi, uel potentis legem condere,secundum Th.supra. Quarto, quod tale quid posist praescribi, ideo m. in. l.Cf.not. quod liciit ex praescriptio. ne laycus non potest acquirere ius spirituale, ita ne ex comsuetudine tiam si talis sit de cuius principio non sit mem'- , Tia: contra Ioan.an Gh. de praestri.li vj. in his tamen in qui bus papa potest dispensere, & scit,& tolerat, & non contra dicit,uidetur consuetudinem posse introduci, ecundum D. supra. Quinto, quod homines sint usi consuetudine uariis lucibus nimo introducendi consuetudinem, dc secundum .
237쪽
committiem opinionem doc. tot requiruntur astus, dc ita
notori , ut uerisimiliter transierint in notitiam populi, uesillius,a quo habet uirtutem. Non enim actus, sed tacitus populi consensus, uel principis, consuetudinem inducit, nα unus actus notest consuetudinem facere, ut placet Pa. in gld.cisi.nisi actus ille haberet caullan successivam, & continuationem per tempus, in Guo'introducitur consuetudo. c. cude benemio, se praeben. v vj. Sexto,requiritur ut maior pars
tuli utatur illa consuetudine, & intelligit pa. de parte po-
habente consensum habilem ad introducendam consuetudinem, quia mulieres, infantes, furios, de simules, non computantur in numero,quia non possunt legem condere, λI. i. gae legi. Idem intelligit n. in. d. gl. de consuetudine torum populum tangente. Quando maior phs populi,uel ille cuius authoritate consuetudo introducitur, intendit se obligare ad mortale peccatum,cilius signum potest accipi, quando credunt contra sariendo se peccare mortaliter,tunc obligat cistellido ad mortale,alias non, sicut nec omnis lex ad mortale astringit. Hic
supradicta faciliter possunt deduci ex S.Tho. ubi supra . Ad consuetudinem alicuius collegij,duas partes susiacit seruare., iisquM cuiusque uni.l. nulli.
Consuetudo nondum completa interrumpitur per unum actum contrarium, ita ut sit necesse de nouo reincipere, secundum m. m. d.c.fi. secus quando erat completa, quia tuncetollitur eo tempore, 3c modo,quibus fuit introducta, quia iam lex est,ideo instar legis tolli debet,secundu Pa. in . d. c. si. a Arbiter qui secundum compromissum tenetur pronunciam secundum iura, potest pronunciare secundum consuetudinem, etiam iuri contrariam, & statuta loci, secundum Pa. inrub de consire. quia consuetudo est quoddam iiis non scri pium , dc quia iura mandant iudicari secundnin statuta, reconluetudines locorum,ut in .c. iij. de eo qui mit. in posses s Consuetudo praua excusat a poena huius mundi, quando eius prauitas,per ius non est declarata, secundum gl. d. iiij. e. denique,non autem quo ad Deum,quando ignorantia esset Trassa,ut Fundo esset contra ius naturale. xxxij.q.vij e. fagi
ita, secus ubi probabile esset dubium super prauitate. a Consuetudo interpretatur priuilagi indulgenti, te stant
238쪽
CONSUETUDO. t tota icut & legem.c.cum dilectus, de consue. 5 habet locum
ubi uiguit,ut not. Pa de consue.c.cum Olim.
ir Constretudo ut aliquid exigatur pro spirituali,potest introduci,& introducta debet seruari,immo possunt laici ad sertiandum dictam consuetudinem compelli,ut in. .ad apostolicam, se symo. Et pa in. suam nobis.de symo. dicit se semper tenuisse, ut talis consuetudo possit introduci, quando non praecessit exactio, sed ex mera liberalitate, & deuotione populi est introducta, tunc enim non habet sundamentum uitiosiimsed laudabile,quia non est magnum, neque mim, si ab eo metuntur temporalia,qui seminat spiritualia, ut inc si episcopus, de osor. li.H.Secus quando praecedens ex ctio consuetudini principium dedit, tempus quoque decernit sussicit ad introducendum hanc consuetuatnem,quia est praeter ius,secundum Adstin constio .clv.& Feli.post Io. de ana. in .d.c.ad apostolicam, dicit quod Iam ad hoc possunt constringi, quando consiletudo principium coactum non habuit. a Quando non apparet an introducentes consuetudinem uoluerint se obligare .recurrendum est ad praesumptionem, secundum doct.quod si non praesumitur uel non apparet nisi mera liberalitas,non insurgit aliqua obligatio, secundu Io. an in.c. Ioannes,de se coniti. & quia quando offertur aliud ratione sacramenti, uel propter rem spiritualem exhibitam, uidetur populus hoc longo tempore obseruando, se ad hoe Melle obligare,in recompensationem spiritualium recognoscendo Deum in sitis muneribus,ideo ad hoc uidentur obligaui,non artem sic, ut clerici dent clericis,ex consuetudine, it dicit Pa. in. ac.iacobus,de sy.non enim est eadem prςsumptio, acramenta tamen semper,& libere prius sint danda, di cante nulla exactio est senda. d.c.cum ecclesiae. Compellere populum ad hoc non pertinet ad rectorem e lesae sed ad episcopum: sic enim habet iurisditione in laymna, secundum Feli. in. .cum sit, te .compe.col. post Inn. Ratio quam quidam asserunt dicentes se non petere pro saeramentis, sed pro labore, non ualet, secundum pae in.d.α sitam nobis quia uidetur examim pro spiritualibus,cum unum siue alio non procedat.i.q.iij.c. si quis obiecerit. Disterentiam inter consuetudinem, & praesciiptionem. vide Sil.
239쪽
vericonsuetudo. .ult.An layci possint praestribere, ut parro chianus det candelas in die purificationis, uidetur quod sic, secundum Feci consi.clv.
ontemptus quo despicitur proximus,cum illi inserat no tabile malum actit,uel uoluntate,s ecundum Orie. ibi, est mortale peccatum, formaliter loquendo, quando. s. spemat ut spernat si autem contemnat tantum materialiter,non peccat mortaliter, nisi ex hoc proximus notabiliter laedanir. Contemnens subi ci,cui oportet subjjci,sormaliter ex suo genere peccatum mortale est, quia & contra rationem, di contra dilectionem Dei, uel proximi, & propter hoc peccare ex contemptu sol maliter loquedo,ut dicere uerbum ociosum, non sinuare consilia Christi, dic. est mortale pe atum , hoc
enim nihil aliud est,u nolle subijci consilijs Christi, quod tamen necessarium est, quamuis seruare sit de bene est e. Haec enim peccata raro accidunt, nisi pessime dispositis. Not. est quod si quis secit aliquid,uel non secit ex indignatione,non dicitur fieri hoc ex contemptu , ut si praelatus dicat alicui ut
cantet, ct ipse nolit cantare,ut praelatus hanc consolationem non habeat,non dicitur lacere,ex contemptu. Cale. ibi comsermiter. S.I ho. secunda secundae. q.clxxxvj.ar. is. ad. iij. 3Non omnis peccans uenialiter ex contemptu,mortaliter pecGit,nisi esset paratus etiam hoc ficereii esset moriale, secundum Tab. ex. S. Tho.Dicit tamen quod religiosus peccas ex contemptu, in his quae peninent ad persectionem, quae etiade se non sunt mortalia, morialiter peccat, quia contemnit id,in quod tenetur tedere. te. uero dicit,uerum esse, quod peccans quomodocunque ex contemptu simpliciter, mortaliter peccat, sed qui contemnit aliquod ex eo quod minimuest,non contemnit simpliciter, sed secundum quid, ideo nopeccat mortaliter, modificat enim illum contemptum cum illo minimo, sicut qui accipit minimum non dicitur surari simpliciter,& in hoc sensu intellige Tab. dictum. . Item aliud est contemnere regulam, seu monitionem superiori s,aliud est contemnere id quod mandatu ideo sanges silentium ex contemptu constitutionis, secundum prius dicta,mortaliter peccat, Dangens autem, & contemnens silentium tanquam rem mi nimam,di peccatum ueniale, ueniadis
240쪽
ter peccat,qcita non simpliciter contemnit,sed secundu quid solum. Vnde Tho.in qtiaestionibus de ueri. q. xv.ar.v.ad. ij. dicit, quod non quilibet contemptus secit moriale peccatu, sed contemptus Dei solum, per hoc enim solum hoino auettitur a Deo .
O ntendere secundum Tho. secunda secundae. q. xxxviij. r.i.est contra aliquem uerbis tendere, quae quidem con-Wntio potest attendi S quantum ad intentione contendem 's,& quantum ad modum. Quantu ad intentionem si quis impugnat ueritatem modo indebito,scienter, uel quudo est in 1iacticio,vel in disputatione, non gratia disputationis, sed ueritatis impugnadae,sic est peccatum mort d quia est mendatium pernitiosum contra nonorem Dei, & utilitatem proximi. Quo autem ad modum,si modus est scandalosus, uel propter inordinatos clamores, uel propter opprobria, quae ibi ut plurimum dicuntur, est etiam mortale. Scriptum est enina. Ve illi per quem scandalum uenit. Bonus ergo confessor considerabit qualitatem modi. Secus quando impugnat ueritate credens dicere uerum, uel dicens rationes suas audenter cum aliquali turbation tunc potest esse sine peccato omnino, uel tantum ueniali. Constitutiones Patrum praedicatorum,quae dicunt in. c. de graui culpa,si quis cum praelato suo contenderit, non intendunt de illa quae est,secundum se mortalis, quae diuino iure prohibetur,1ed de ea,quae est communiter uenialis, quia in Ies contendentes, etiam ueritatem clamose defendentes, aut despective, aut derisorie, debitam praelatis reuerentiam , dc sublestionem non seruant. Propterea merito grauiter Phniuntur,quia grauius quam alii teculares peccant.
Contriti'secundum Magistrum in.un. senten. d. xvij. est, dolor uoluntarie assumptus pro peccatis,cum intentione
confitedi,& satisficiendi: qui quidem dolor si sit perfectus,
dicitur contritio, si imperfectus, uocatur attritio, quae attri tio nunquam Oecundum Tho.in. iiij.supra, potest nexi contritio,& debet esse de quolibet peccato, de quo habetur memoria, de aliis oblitis 1 in generalis contritio, secundum