장음표시 사용
751쪽
regula, aut ordinationibus explicite,in aliis aut licitis no isnentur de necessitate,sed tantu de persectione, in quibusdaautem neque tenentur,neque debent,ut in his quς liint contra Dei praecepta,uel contra regulam, in quibus praelatus dispensare non potest,ex s.Tho. secunda secundς,supra, quot.
Si mandat praelatus cotra dei praeceptu sibi reuelari crime occultum,non seruato ordine fratern ς correctionis , ut supra, accusatio. .vii Inquisitio F.viii. uel praeter praeceptu,ut dic re mendaciu,uel uerbum ociosum. c. dominus. ii. qaii. no et
obediendum est. Secundo si praecipiat contra ordinationes clesie,ut quis celebret pro hereticis. si quis eps. h. q. tu. Tertio,si cotra ordinationes suς ecclesiar,uel cotra regula,aut co. stitutiones praecipiat sine ronabili causa,qa tunc non potest dispensare,non debet subditus obedire. Si autem est dubiu bediat,ar.in.c. quod culpatur. xxiii.q i. dc iudiciu superiori relinquat. Quarto licet praelatus non possit auferre necessaria corporiis,ut cibum,dc uestimeta,& huiushiodi, pol tamedeterminare de tepore,qualitate,& qualitate horum,in quibus subditus tenetur obedire. Quinto, si pcipiat ea, ad quaesita potestas no se extendit,uel fieri faciat maiores austeritates qua sua regula mandat,nisi hoc ei imponatur P modum ' r itetiς,uel punitionis delicti,ut no . Ugo in.c. plens. iii .' iii. no tenetur obedire,laudabile tame est ut obediat, perariin.C quid ergo. ii. q. iii. Sexto si prccipiat aliquod habes spe in niali,ut. L se nudet cora aliis,dc huiusinodi, ua uidetur, inhonestu, no tenetur obedire, secudii gl. in . no est. 1Lq. iii. Septimo si ahquod uanum prccipiat,ut leuare festucanti ueIhuiusmo li sine aliqua utilitate, non tenetur etiam. admonere. xxxiii. quaest secunda.
Ad pi staturam tame potest subditus cogi, etia quod no ha1 beat sussicietem scientia,secudum Pe. de pa.lui. sen. LXix. q.i. di no peccat obedies. Secus si spote hoc faceret, sicut de consessoribus a praelato expositis. Octauo si praecipiat aliquid ubi est mollis periculum , ut esset pestilenti seruire, non tenetur obedire , quia in his quae ad naturam corporis rextinent, omne. sumus pares. Potest autem cogere ad
752쪽
ordines suscipiendos , & confessiones audiendas subiis tum, dummodo non addunt legitimum impedimentum,
inta, ordo. xiii. Haec enim ad regularem conuersatio. nem pertinent.
6 Si papa qui superiorem non habet,mandaret aliquod inii stum continens,uel sapiens haeresim,uel continens peccatu, uel ex quo praesumeretur uehementer ecclesiam debere turbari,ueI aliqua mala sutura,non esset ei obediendum, etiam si sub poena excommunicationis praeciperet, secundum m. in.c.inquisitioni,de sen. excom.&.c.si quando, de restrip. Si uero mandat seculari non sibi subiecto ratione ecclesiae, causae,uel personae,circa temporalia, ut quod det bona sua est ri cui non tenetur,non tenetur ei obedire, quia in hoc non est ei subditus, secus si circa spiritualia, secundum eunde Pa. ubi supra, neque religiosis uitam arctiorem praecipere potest: in regula,quod omnes tangit, .vj.Et si mandat,ut alicui notorie indigno asiignetur certum beneficium, in quo non potest dispensare, non est ei parendum: secus quando potest dispensare, & constat expresse de eius intentione, secundum Ioannem andia in. adeo, de rescrip.&.c. significauit, de ossi. ordi. τ si qpi pus mandet alicui clerico, quod res suas det steri, sine causa rationabili, non tenetur dare: argum. in cap. cum apostolus , de censibus, si autem mandet, ut librossios acquisitos, tamen de bonis ecclesiae accommodet alteri clerico literis idoneo , cum ipse non sit idoneus ad literas, tenetur accommodare, quia haec est rationabilis cau- si,uidelicet ecclesiae utilitas: argumen.in cap.quia super.Vii. quaestio. i.aliter non tenetur. c. requisisti, te test.& cap. cum dilectus, de iurepatrona. .nos igitur, neque tenetur obedire, si mandet,ut renuntiet beneficio, ut alteri conserat,in. l. cap. quia super. Intellige causa iusta non existente, etiam secundum MDa Epistopo imponente clerico ouicquam pro negoti s eccle- si tenetur obedire, nec ualet si excuset se pro cura rei familiaris,quia bonum commune praesertur particulari,nec ualet si dicat,quod sunt alij meliores : dic. quia in talibus Oportet seruare talem ordinem secundum Rass Laici non tenentur obedire praelatis spiritualibus, nisi in his A A A
753쪽
tantum, quae promisserunt in baptismo, quia in aliis non ,
sunt eis superiores. Sed dominis temporalibus,qui uere sunt eorum donunt,tenentur obedire in temporalibus, prout iustitia requirit,secundum Tho. secunda secundae. q. IIu.ar. U. non autem contra iustitiam,nisi sorte ad euitandu magnum scandalunt, uel magnum periculum. Consentit Gul. quia in huiusmod illis non subsiciuntur. io Si episcopus mandet sacerdoti, ut excommunicet titium, quem sacerdos, scit esse innocente: si scit ita notorie, quod possit probare, debet,ante episcopum probare eius innocentiam,& si probauerit, non debet eum excommunicare, licet possit solum denuntiare: Si uero non possit probare, & rex dubia sit tenetur obedire,secundum Tho.in quol. ut alle. Pisa.& per .c. quid culpatur.xxiii q.L Obedientia enim ipsum a peccato seruat dum dubius est uel probare non potest. ιι Filius tenetur obedire parentibus,quo ad dispositionem do music morum distiplinam, quia in eis est subditus,Thoim quot.Ii.ar. ix.quando autem sit mortale peccatum supra no-bedientia. .u. fatis dictum est. ,, In omni obedientia sunt intelligendae aliquae conditiones, ut dicit gl. in cap. d. de voto: uidelicet. Si adest possibilistas.c. quaerellam,&.c. breui,detur.tur. Secudo quod sit rationabilis causa,secundum quod not. Pan in.c.magnς,de uot & Arct in .c. utinam.lxxvi. d. & inobediens non potest praesbibere, quia semper est in mala fide.c.fi. de. regu.&.c.sic nobis, in j. Quando autem inobediens mortaliter peccet: sin Pra, inobedientia, uide ample. Obedientia etiam potest esse circa ea quae libenter uolumus, si in ea propter praeceptum principaliter serimur, ThO.secumda secundae. q. ciui .ar.η.nd. iij.
OBLATIO. OBlatio est id quod offertur a Christiano,ecclesiae de re do
nabili, iuste acquisita: c. quia in omnibus, te usu.&. c. ex ἰtransmissa, te deci. & monachus, seu alius religiosus, potes xecipere oblationes, uel ut pauperes , uel ut ministri altaris , uel ut parochiani. c. oblationes. cquaest. i. Vide S.ThO.securida secundae. Quaest. I xxxvi.M.uin Paem. c. pastoralis, de his - quae s. a. praela.
754쪽
is a Oblationes factae in parochia seu altari,cedunt ecclesiae paroesis chiali, siue sint sectae imagini, siue capellae, sunt rectoris, &non presbyteri capellar, secundum Pan.& Ant in. d. c. pastora
iis, etiam si imago cui furit sectae, sit depicta in muro, inta, limites parochiae: & facit gl. in . l. statuae. Ede usustuci Quod quidam limitant, si fiant intuitu parochiae. Idem si fiant ce- Iebnanti in ecclesia alicuius, quia sunt similiter rectoris: nisi
esset episcopus celebrans,quia tunc communi iure sunt eius. c. super eo, te paro.nisi consuetudo obstet, quae est sequeda. De collatis autem , & oblatis religiosis, in ecclesiis eorunde non possunt praelati aliarum ecclesiarum aliquid sibi uendicare, secundum Pa. in.c. nimis iniqua, te exces praela. quia uidetur res illa eis collata intuitu ecclesς,& non nomine oblationis, & expressius hoc tenet in. Qi. de sta. mo. & est textus expressus in . s.c. i. & quo ad Datres praedicatores est prohibitis,cle. iiij. in priuilegio , quod incipit: nimis iniqua. Vnde ' ex hoc priuilegio, flicti Datres possunt facere offertorium in suis ecclesiis in missa. Sicut concludit etiam Tab. uer. oblatio. .i. in s.
3 Parochiani ad offerendum oblationem possunt compelli, se
cundum Pa. in rub. de paro.&.S.Tho. secunda secundae. qu . lxxxVi. ar. i. Primo,quando tenentur dare ratione census,que annuatim soluunt. Secundo, ex obligatione testamentaria.
c. quanto,decen.Tertio,quado iacerdos indiget,& ipsi abundant. Ad hoc est.c. si epitcopus,de oss or. li. vi. Quarto,quando hoc habet consuetudo.c. ad apostolicam, de simo. Et in his duobus ultimis casibus,oblatio quo ad quantitatem remanet uoluntaria secundum Tho. supra. Idem dic de primis litis, secundum eundem,ibi,ar. iiii.
4 De qualibet re possessa licite, potest fieri oblatio, nisi vergat
in detrimentum alterius, secundum Tho .supra. ar. iii. & hoc reprehendit Christus Mat. xv. dicens, Vos autem dicitis munus quodcunque ex me est, tibi proderit, &c. Vel propter scandalum. Vnde aliquae personae prohibentur osterre oblationes,quas numerat gl .in .c. oblationes. o. d. Sc intelligi debet,quando eorum crimina sunt manifesta,noluntque corrigi. Et idem dicendum est, te haereticis, excommunicatis, &
iudaeis In. d.c. quanto, te censi.
Si cosuetudo habet, quod oblationes quae sunt in domin, AA A a
755쪽
OBLAT vs. OBLIGATIO. ea sint rectoris,& quc fiunt in festo sancti alicuius sint sacristae,& talis sanctus ueniat in dominica: oblationes erunt rectoris,quia maior est dominica quam festum illius sancti, &hoc,secundum quod concludit Bar.per.l. proconsul.T de of Proconsu. Sacerdos potest recipere oblatum pro missis dicendis quas poenitenti iniunxit, ut faceret celebrari, nisi sit scandalii, a quo cauere debet. Vide.αab omni,deui.& ho.cle.
OBLIGATIO. a C Bligatio iuris, uinculum importat, quo necessario quis astringitur ad aliquid dandum, uel iaciendum: insti. de oblig. in pri.adde uel patiendum,& sine consensu, est nullas de pac.l. i. Intellige uoluntario, & cum animo obligandi et sacit gl. in.c. iv. de uolo. a Triplex potest esse obligatio, uidelicet raturalis, quae eonti net naturale uinculum consensu contracta inter eos, qui rationis capaces sunt tantum: ligans solum in foro conscientiae,& ad agendum in contentioso foro inefficax. Alia ciuilis tantum dicitur,non obligans in soro conscienti nisi secundum quod quis a superiori cogitur,secundu Inno. in.C. quia Plerique, deminu. eccl. tertia dicitur naturalis & ciuilis simul,ut cum quis ciuiliter, & cum solennitate se obligat ad aliquod,quoa naturalis aequitas suadet: ut soluere agrum , quem in ueritate tenetur soluere: & haec in utroque foro obligat. De his insti. de oblig. per totum. Iustitia enim ad hoc etiam cogit. 3 In obligatione generali,non ueniunt ea,quae quis specialiter non oblig: isset,ut si titius obligauit omnia bona, non intendebat obligare pannos,ledium,& alia,sine quibus uiuere noPoterat,secundum Bar.in.l.i.C. quae res pig. ob pos Contra
enim aequitatem esse uidetur.' Obligatio,cui appositus est terminus ad solicitandum implementum obligationis: adueniente termino non dissoluitur, quia iam contractus est factus : uis contractis sponsalibus, promisi ducere sponsam infra mentem , elapso mense non dissoluitur hic contractus. Si uero terminus positus sit ad finiendum,uel limitandum contramina, adueniente termis
no soluitur obligatio illius, per quem non stetit quin imple
756쪽
retur contractus initium,ut si promis tibi,tali die sacere uenditionem de domo,& per te stetit,elapso illo die no amplius teneo secundum Pa.& Gosin.Q sicut ex literis,de sponsa. x Si dies apposita si obligationi,& actor,& reus sunt eiusdem sori,tenetur reus sine interpoliatione offerre,& ire ad domu actoris,secundum Pa.in.c.licet heInde simo. quia dies interpellat pro homine.c.potuit, de loca. quod si non sunt eiusdefori, russicit quod reus dicat in domo sua, paratus sum foruuere,si sit qui recipiat: iuxta not.in.l.item illa. Ede constitu. pec& quod ibi noti Bar. pro limitatione.ἀc.potuit. Intelliinge tamen, nisi aliter sit in pacto specialiter. Si autem dies non est apposita, requiritur monitio, in. l. si ex legati causa.
o ouando turpitudo est ex parte recipientis obligationem,oςligatio non tenet, secundum Pa. in.c. debitores,de iureiuran.ex quo patet, quod obligatio de soluendis usuris , non stringit,nisi interueniat iuramentum, secundum Pa.in. di. α debitores, quia iuramentum fit Deo, sui non turpiter accipit, nec qui sic iurauit, peccauit. SimpIex autem promisito, nulla suit, propter turpitudinem hominis recipientis. Vide Thom.secunda secundae. qu.lxxxviii ar.iii. ad.iii. Is pro quo quis negotia utiliter gerit eidem obligatur.ar.in.l. cum pecuniam. st de neg.ge.& Pa.zii .de preca.
Bstinatio importat inhaerentiam pertinaciter alicui pecca Uto,ut cum quis intendit pertinaciter perseuerare in peccato,sicut quando non uult remittere iniuriam,uel uult ten re concubinam, uel ita habituatus est in peccato,quod est tactum sibi quasi naturale, dc quasi nunquam inest ei aliquis
motus ad bonum,dc ad resurgendum a peccato, & tales parum distant a statu damnatorum: quamuis possint conuerti,secundu Caie.ibi,in summa.VideThom.uer.q.xxiiii.ar.
OCIVN. OCium secundum Greg. est quod caret intentione piae utilitatis, aut iustae necessitatis, dc propter hoc, non omne uerbum uel factum iocosum, ociosum est, nec consequenter peccatum immo in talibus contingit esse uirtutem, quaeeutropella dicitur. Et quamuis uerbum ociosum sit communiter ueniale,tame potest esse mortale,si dicatur in contem-
757쪽
ODIVM. OFFICIUM. um dei, uel proximi, uel propter aliquem finem, qui sit
peccatum mortale, ut ad incitandum aliquem ad luxuriam,
. ODium secundum Tho. secunda secundae.q. xxxiiii ar.V. &vj.non est uitium capitale, sed formaliter oritur ex inubdia,dispositive autem ex ira. Si sit contra Deum est grairissismum peccatum, secundum Tho.ibi .ar.1.cum nihil sit in deo quantum est ex se odibile,cu sit simplex bonitas . Si sit contra proximum ex suo genere mortale peccatuni est, quia directe contra charitatem est: licet ex imperfectione actus , quandoque sit ueniale, sicut alia peccata. Qui odit non proximum,sed eius prauos mores, uel inimicitiam, quam tenet contra charitatem,no proprie odit pro- Iximum, & consequenter non peccat, quoniam & deus odit impios, & eorum impietates. Et qui odit bonum proximi, etiam ad bonum finem, utputa ad correctionem, non peccat : quia hoc est magis amare proximii quam odire. Et qui uellet proximum puniri iustitia mediate, secundum eius demerita , non liuore uindictae, sed magis Zelo iustitiae, dc ut alia timeat,no peccat: O hic est assectus iustitiae uindicati υς. 3 momodo non debet quis propter odium subtrahere communia beneficia: supra, charitas.ύ. i. Sunt tamen hortandi homines,ut ab inimicis non subtrahant consueta beneficia, colloquia,& huiusmodi: etiam extra articulum necessitatis,
ut omnis spiritus odij, de mente eradicetur, & inimicus ad bonum prouocetur,exemplo Christi qui iudatis illum persequentibus,pdicationis,& curationis beneficia, no subtraxit. OFFICI U M. 1 Fficium seculate uendere,licet dominis, dummodo Um-- dat perionis, te quibus possit praesumi, quod sint utiles ad talia ossicia exequenda,& quod no uendantur tanto pre-cto,quod recuperari non possint sine gravamine uirorum subiectorum. Attamen quamuis possini hoc modo licite uendi,nihilominus non expedit,quia illi, qui ad huiusinodi OG ficia essent magis idonei, quandoque sunt pauperes, & non possunt emere, uel si sunt diuites, non ambiunt ossicia, nec aspirant ad illa Pp lucrum, unde magis uidetur expediens, ut boni homines eligantur, di etiam inuiti compellantur so
758쪽
tundum S.Tho.ad ducissam barbantiar. Est etiam hoc perinnitiosium satis reipub.secundum Caie.ibi in summa,quia comuniter indigni habent ossicia, ubi sunt uenalia. Tollitur etiam ratio studiorum , & bonarum uirtutum, ex eo quod non nisi pecunia linr ossiciamon uirtus, sed pecunia honoratur,ueditur pleruque actus iustitiae, & multa alia mala sequutur :ut testatur experientia,per u videmus reipub ruina. Et quia actiones humanae iudicandae sunt secundum quod in pluribus inuenitur,ideo huiusnodi uenalitates, ut abho- minabiles exterminandae sunt, ex quo concludo, quod licet speculatiuae sint licitae secundu tamen quod nuc furit in usu, non sunt exercendae,supra,Dominus. .m An ossicialis possit aliquid recipere, supra, Dominus. .Xiii.
OLeum sanctum, quod crisina dicitur, conscitur per epi-M scopum in die coenae,& non alio die.c.omni tempore,demn.dist. iiii. Et ex oleo,& balsamo,cum quo benedicuntur sons baptismalis, lix, patena,ecclesia,altare,episcopi in masnibus,m capite quando consecratur,puer baptizatus in fronte,& uertice omnes fideles quando crisinantur, & est omni anno consecrandum, & innovandum. α si quis de alio , de cons d.iiii. Graviter quoque punitur sacerdos utens in baptismo de alio,quam de hoc nouo: per.ac. si quis de alio. Est & oleum cathecu conum cosectum per epitcopu, quo inunguntur baptizati inter scapulas,& in pectore, & manus facerdotis cum ordinatur, principes, & reges in brachio, &humero, ecclesia, di altare ante crismationem. Tertiu oleum est shnctum, quo unguntur infirmi in monis articulo, infra,unctio,per totum,& in.c.unico,de fac. unct.De secundo, di tertio oleo, non inuenitur prohibitum, quin aliis diebus Possit confici,sicut da primo,ut in.d. c. omni tempore, &. c. quoniam, te sen. ex.irem. Oleum non sacratum additum sis
crato totum erit sacratum , sicut dictum est de aqua , supra ,
OPINIO. OPinio est illicita. Primo quando quis eam sequitur non quia magis rationabilis, sed quia est optuto tuae sectae, quam uin tueri, tunc talia opinio illicite tenetur, quia non
759쪽
uoluntate, sed ratione opinio amplectenda est. Secundo quando talis opinio licet uideatur rationabilior,tamen repugnat dictis sacrae scripturae,quia sacra scriptura est regula morum,& fidei: ideo omnis opinio examinanda est secundum illam. Et propter hoc damnantur opiniones haereticorum , repugnantes sacrae scriptura uest determinationi ecclesiae,ueIei,quo communis ecclesia utitur. Vnde a mortali excusari
non possitnt sequetes huiusinodi opiniones scienter , & pe
Gnaciter : hoc enim ad haeresim pertinet. Si uero non apparet has esse contra bonos mores, neque contra determinationem ecclesiae,neque contra sacram scripturam,& sequitur aliquis tales opiniones credens benefacere, & sine pertinacia,non peccat, etiam quod tales opiniones essent salsae, immo haereticae,sed non manifesta. Vnde nunc multa sent has
retica condemnata,quae ante sine peccato poterant teneri e-cundum Tho. i. quaest. xxxii.ar.ul. quia manifestus error non
erat. Vnde di si abbas Ioachim tenuit mira fidem, .c. damisnamus, de sum.tri. non fuit haereticus, quia talis articulus
a In credendis,uti pro regula opinione est illicitum, nis opis nionem superiori regulae sanctae ecclesiae,& apostoIicet sessis,
quae in his,quae sunt firmiter credenda errare non potest, Cua spiritusencio rmatur quis supponat. In operadis uero, ubi sunt opiniones, semper tutior pars est eligenda, ne quis exponat se periculo ambiguitatis, & consequenter peccandi, quod illicitum est,ut in contractibus,ubi plures sunt doctorum opiniones: quia faciens opus aliquod, quod dubitat esse mortale, mortaliter peccat: quia taliter operans, potius uult uoluntatem propriam adimplere, quam a tali opere, etiam si sit mortale abstinere, & sic mortaliter agit, non curans perdere Dei amicitiam pro tali opere. Et praedicta intellige ae opinione, quae est cum sormidine alterius partis . Nam qui sequitur unam opinionem, & non tenet pro dubia,sed pro certa, & sic operatur, non se exponit dubio, sed pro certo tenet : ideo non peccat,sicut qui sequitur opinionem aliquam,& formidat de opposito. Item licet aliquando una opinio sit melior altera,tamen non tenetur quis semper meliorem sequi, quia non tenetur Cicere quod melius est,
sed quod bonum est.Ideo quado dicitur, quod tenetur mis
760쪽
ORATIO. 36rfecti tutiorem,intellagitur,quando est cum formidine alterius partis, sed quando firmat se in una opinione alicuius doctoris, quam ueram credit, licet credat aliam opinionem esse meliorem, non propter hoc exponit se mortali, quia non sequitur aliquod, de quo dubitet esse salsum, licet cis dat minus bonum. 3 opinio quae meliori rationi innititur sequenda est,secundum.in.c. pellanus, te seri.& doctor reserens plures opiniones,uidetur sequi ultimam quando aliam non firmat,secundum Hos .in.c.j.de priu.lib.H. 4 Opinio sequens aequitatem scriptam, praesertur sequenti rigorem iuris scripti. unico,de re. permu. in. H. fallit in odiuiudaeorum,contra quos,rigor praesertur aequitati.c. secundo de iudae. x Opinio quae soluit,potius sequenda est, quam ea quae ligat: Tegula,odia,lib.Vj.& opinio nabens pro se legem, uel antisi consuetudinem, lebet praeserri non habenti.c. Isteras, de resti.*o.c.cum expediat, de eleChb.vj.&.l. minime.T de legi. An papae opinio praeualeat opinioni codicilli,supra,concilii g.ij.&.iij.In dubiis doctrina ecclesiae Romanae, quae princia paliter est in papa, est regula fidei, & ad ipsum pertinet huiusinodi dubia determinare: ex S. Tho.secunda secundae. q.
ORATIO. .O Rans ex intentione formaliter,& non attendens oratio.
ni,peccat,quia irreuerenter Deo loquitur in oratione. Si autem orat materialiter, uel se exercendo in cantu, uel ut ocium fugiat,& non attendat,non irreuerenter agit, ic comsequenter non pecca secundum Cai Abi,in summa. 2 oratio est necessaria, ut reuerentiam Deo exhibeamus , cui
debitores sumus,& ut impetremus quod Deus disposint per sanctorum orationes implendum,secundum Tho. prima secundae. q.lxxxii;.ar.ij.& solus Deus est orandus principaliter, ad implendum quae petimus,sancti autem Oradi sunt,ad impetrandum, secundum Tho. ubi supra.M. iiii. Diceae autem sanctos non esse hoc modo orandos, & non posse pro nobis orare uit haeresis Vigilantii δε nouiter a lutheranis suscitata. Ideo dico quod sunt orandi, quia sicut Deus agit haec
inseriora per secundas causes, ut ordo naturae ieruetur , ita