장음표시 사용
901쪽
Elute, recipiendo tria, uel duo pro centenario, uel defalcando de lucro,ut puta sic. Ista pecunia uerisinuliter lucrabitur octo pro centenario, sed quia uolo te assecurare de capitali conuenio tecum dare tantum quinque pro centena rio. Hic contractus est licitus,quia etiam qui non socius est, potuisset hoc modo illum assecurare,eigo nec minus potest dum est socius , dummodo intentio sit, quod hoc fiat
propter assecurationem. Possunt etiam conuenire sic, quod assecti ratus tantum soluet, & lucrum totum diuidatur.Concordat Sil. uer. societas. .ij.
Licitum est ponenti operam facere pactum,quod nolit operas suas perdere,etiam quod capitale perderetur, sed uult tatum pro opera ilia,etiam quod nullum inde sequeretur lucrum,quia tunc non est socius, sed suarum operarum loca.tur. Intellige si opus suum tantum meretur quod damonum , si quod sequitur, non sequatur ex dolo, uel culpa eius,aliter no iuste reciperet pro opere quod est promissum. 3 Non licet dare pecuniam in societate cum pacto, & instruo mento de capite saluo,licet hoc non intendatur, sed solum hoc fit pro securitate deponentis,ut scilicet mercator times perdere capitale magis iaciat debitum suum negotiando, quia sic mentiendo mortaliter peccat, quia est mendacium pernitiosum in sui infamiam.xxij. q. l .c.j.& tenetur intentionem suam manifestare propter periculum, quia potest uoluntatem in suturum mutare,& sic repetere capitale, potest etiam mori ab intestato, dehaeredes eius possent petere,
di sic sequeretur damnum proximi, & infamia sui. Et quia hoc pernitiosum est, & famae, & animae, ideo fieri non
debet. 9 Non licet dare mercatori certam quantitatem pecuniς,cum pacto quod una pars sit salua, di cum periculo alterius Partis , quia ratione partis fatuae esset mutuum, & consequenter usura, uel saltem inhonesta societas, quia mercator posset perdere opera,& illam partem capitalis,dc hc non esset aequalitas in isto contractu,contra quod supra diei uni est. .h. propterea licitum non censetur.
Contractus in quo fit pactum,quod pericillum pecuniae sit commune, est licitus, si pecunia sat communis, ita quod
in sine si capitale superest in totum , uel in partem diuid
902쪽
tur,& in hoc sensu debet intelligi glo. xiiij. quaest.iij.imciplerique. Qinc dicit hunc contractum esse licitum, & Pa. in .ci per uestras,de donaanter uir.& uxo.& alii doch & si no ponatur ista clausula,quod in sine capitale diuidat ur, nihilo prinus intelligitur, ut contractus sit licitus. ii Si duo ponant pecuniam, & operam,sed alter pecuniam iniduplo, recipiet hic maiorem utilatatem ex lucro,secundum quod maiorem posuit pecuniam proportionabiliter,nili industria alterius praeponderet pecuniae istius. Tunc enim maior labo seu industria, aequabit maioritatem pecuniae. fissile reg tur.l. secundum naturam,&. Epro socii. si non fuerint. Et hoc arbitrabitur iudex, etiam si in pactis non sit expressum. lai societatem. E pro soc.
I Lucra, & damna obuenientia contemplatione societatis , sunt ii ividenda inter socios,non autem uenientia contemplatione personae, licet societas fuerit occasio. l.cum duobus.β.quidam sagariam. st pro socio,& ibi Bart.Nam si alter
socioruni uadens ad nundinas, ut negotietur pro societate, & in via ab inimico occidatur, uel uulneretur , ratione
inimicitiae personalis , quod non euemstet, nisi illuc accesitisset negotiando pro societate, damnum erit proprium,Scnon commune. Sic & de lucro , ut si inuenit lapidem pretiosum,erit proprium sibi,& non commune. Licet non inuenisset, nisi illuc tuisset. Ad hoc ficit. l. socium. is pro soc. 13 Ponens operas debet habere expensas,quas facit ratione sosietatis,fecundum Iac de are. l.j.C. pro soc. quia lucrum intelligitur deductis expensis.C. de codicil lallud. Intellige exceptis his , quas domi fecisset, ut limitat Balisin.l. mutius.ffpro socio , uel nisi consuetudo aliter habeat, secundum Ange. quae debet seruari, nisi contineat apertam iniquitatem , quia actum uidetur quod est consuetu. Ge ei edici
4 Si contraxi cum istio societatem usque ad decennium, &δ ante perditur capitale , finita est societas,& non tenetur qui posuit capitale, secundum glo. in .d l. si non fuerint. Mautem non totum periit, sed pars,& parum resta alter non tenetur ponere Operam, quae magna est, pro tam parua quantitate capitalis, secundum aequitatem , & secundum Baldum in. l.prima.C.pro socio. & hoc aequum est.Lita au-
903쪽
tem .ss de adrninistra .ruto. Is Si do pecuniam meam sempronio cum pacto quod reddat, uel lucretur mihi sicut reddet,uel lucrabitur pecunia,quain dedi titio mercatori, & tam e Sempronius non exercet earuin negotiationem, contractus est illicitus, ct non pollum aliquiis, ultra capitale accipere, secundum Innoc. de usu.c. fina. & Ioan .andri Pecunia enim ex se non est lucrosa. c. eiiciens. lxxxvis. l. tamen si eram daturus lianc pecuniam mercatori,& dedi titio, ut seruirem,& non ut semper eam habeat, & non eram obligatus ex ptaecepto mutuare, posisum petere meum interesse, hoc est lucrum , quod cessat, recipiendo tamen pericula , ct expensas in ine ipso, secundum Hostien. & ratio est, quia non teneor seruire tibi cum
6 Socrates dat Platoni M. ducatos Romae, cum pacto quod recipiat Lugduni quingenta si perierint. Si salui erunt M C. luc casus non est licitus, secundum Hostien. S per praedicta quia uult partem capitalis saluam esse, & si Plato me
cator expendat in mercantiam uult lucrum de re non sua :unde contiactus usurarius est, quia partem capitalis uult saluam ιν Si do tibi pecuniam pro mercantia subiiciendo me periculo capitalis si per fortunam pereat, possum tecum conueni. re de certa quantitate lucri, dummodo sit competens, siue lucrum sit siue no,siue sit magnum, siue paruum,quia ego uideor uendere luctum futurum ex mea pecunia,& tua opera,& tu uideris emere, sicut aliquando emuntur fructus futuri ex agro,seeundum Girne. Odo. I 8 Recipiens Mediolani pecuniam ponandam Londres. S ibi restituendam pro certo precto,siue recipiat in se periculum, siue non ,non committit usuram,secundum Innoc. in c. fi de ui. quia operarum,siue custodiae locatio est, uel assecuratio. Secus si ad negotiandum detur. to De socidis animalium sit pro generali regula, quod capitale non stet in toto, uel in parte periculo accipientis, quantum ad casum fortuitum , nisi interuenerit contractus assecura'
tionis, sic non poterit usura interuenire, & quod ad arbi' trium boni mi altera pars non minis gravetur, Ommb
904쪽
cire stantiis consideratis : di sic non poterit esse iniustitia, seritque licitus contractus.
ro Cum animalia dantur ad custodiam,ita quod dominus coducit rusticum ad custodiam pro mercede,uel rusticus conducit animalia,ut habeat lac,& fiuctum: contractus erit licitus, lummodo merces sit moderata,ad arbitrium boni ho- sminis.Et cum sint isti contractus quaedam locatio, seruada sunt quae supra,de locatione sunt dicta, etiam quo ad pericula cle depo.Qfi.aliter non essent recte facti. Ii Plato dat alicui, etiam monasterio oues quasdam cum pacto, quod pro qualibet annuatim reddantur sibi duo , uel tres solidi,usque dum uixerit, etiam quod dictae oves moriantur , cum tamen posset pro eis duplum reddi: & post
mortem tradentis omnes sint monasterit,uel illius cui sunt traditae,contractus est licitus , & tenetur accipiens soluere, etiam quod omnes moriantur nisi a principio contractus, suissent insectae,& accipiens non aduertisset,secundum Ioa.delig.&si uenerit mortalitas ovium,monasterium restitu.
2r Si do Petro animalia aesturiata in omni eventu, tunc cen sentur uendita,quia & si aestimatio non semper faciat uenditionem,facit tamen in is o casu, secundum Bartho. in l. si Ut certo. Ecommod. & precium interim dilatum, habetur ut mutuum,ut est in uenditione ad tempus,contractus erit licitus si totum damnum, & lucrum sit accipientis, secundum Veruer. & dans non poterit habere nisi precium aestimationis, quia omne accedens sorti,esset usura.c.consuluit,&.c.in ciuitate, de usu. nisi accipiens esset in mora soluendi, propter quod dans acciperet aliquid pro interesse,uel damno,quod posset in conscientia,& de iure canonico,in.c.conquestus, te usu. Si autem do estimata,non ut soluat Petrus, a casu sortuito pereant, sed si ex eius culpa , est contractus
licitus, & est societas , & possum habere partem fructus et
quia hic non est uenditio , nec mutuum. Sed uidetur cori tractus quidam innominatus , non continens aliquod iniustum.
3 Non uidetur posse fieri pactum , quod periculum animalis inaestiinati, dati in socidam , stet nisi apud dantem,qui altera pars plus grauaretur , excepto . Si dans in alio plus
905쪽
grauaretur, ut quia accipiens non uult teneri de interitu itilius ex culpa sua, nisi pro parte,quia grauatus in uno est releuandus in alio. Hecundum naturam .ffde re. iurinec quod
praedictum animal in sine societatis sit praecipuum ponentis, secundum Ange. Pacta autem destetu,uel pensione animalis debent fieri iuxta aequam consuetudinem, arbitrio boni hominis. Similiter in pactis de tempore, consuetudo
debet seruari. Nam aliqua animalia in uno anno complet,
Ut porci,aliqua in annis quatuor , uel quinque. Et si nes itur consuetudo stabitur arbitrio boni hominis in huius. mocli pratici: quod si non est fictum pactum aliquod,ser
Habitur aequa consuetudo, uta actum uidetur, quod consuetum est. l. quod si nolit.fi. de edit. edici Dans uacam, & uitulum nutrie los Io.usque ad annum, in fine anni uendendos, in pacto, quod dans accipiat suu mcapitale,& stet periculo sortunae, Io. tamen nihil satisfaciat si minus uendantur in fine anni , quam ualebant quando dati sunt, & luci una si fuerit aequis portionibus diuidatur, non peccat, ct contractus est licitus, secundum Arch. fori quia uterque se fortunae exponit hic de capitali, ille de lucro,& non magis uidetur una pars grauari,quam alia. Idem tenet Sil. uer. cietas.ij.q. vij.
Petrus dat Antonio par bouum pro honesta pensione annuali , retinens in se periculum sertuitum bovum: ista est Iocatio licita, secus quando periculum staret apud accipientem , quia tunc una pars esset secura r altera uero sub periculo , & sic contradi us esset illicitus , propter salutem capitalis. 26 Petrus dat Laurentio duas uacas ad arandum, cum pacto quod de primis eorum fructibus, Petrus accipiat medietate precii earum, deinde sint communes danti,& accipienti cusi ictibus , cum hoc etiam pacto ut Laurentius det Petro omni anno sectatium frumenti. Haec est magis Iocatio, quam societas, & est licita: quia Petrus locat unam uacam
quae sita est, di quia arat, ct fructificat, ideo habet sextarium frumenti,& partem frumis. Multis modis possunt huiusmodi contrastus uariari, sed si attendantur, quae dicta sunt supra in regulis, omnia soluentur faciliter. 17 Si quis emat ab aliquo uacam , uel oues, quas in ueritate
906쪽
xt 'so CIET A s. hon habest & eidem uenditori emens dat in socidam sub certa pensione , si emens sciuit quod non habebat, usur
esse uidetur, quia mutuum est. Si uero bona fide emit , non peccat, quandiu durat bona fides . Cum primum ain . tem constiterit de ueritate,contractus debet reicindi, quia tunc cessat bona fides. In his igitur societatibus, siue con- tractibus,aduertatur quod non intei ueniat ulura ex mutuo explicito,uel implicito, neque iniustitia ex aggravatione uomus partis, magis quam alterius, & tunc plana sient om- via , si etiam coniuetudo locorum, & arbitrium bonorum
fi3 Societas aliquorum secularium, qui non sunt religioli ut disciplinatorum ,& humsmodi,& quorundam aliorum , qui non sunt proprie religiosi, quia non profitentur trax-Mota, ut Iosiatorum , AZurino ruin , & quorundam aliorum sunt licitae, si ex iusta causa fiant, possuntque tacere statutum ex honesta eausa ut scilicet omnes ingledien
tigi,si potest ioluere, aliter esset iniquum statutum,& debet fieri per uerba assirmativa, & non negativa. c.ad aposzoIla cana, te simo . possunt etiam percipere oblationes quas irsi ex suis pecuniis faciunt, ut eis utantur circa a , qu haec non uidentur oblata ecclesiae , uel altari. Similiter liquid os ierantur societati eorum,& non altari,ut legata quς
f Alii autem religiosi, qui proprie non siint religioli, quia
non seciunt tria uota solenniter, si contrahunt malim Dium tenet,etiam si iurassent non contrahere,quia hoc non est de impedimentis dirimentibus contractum malluncinnium, licet illicitet contrahant si rurauerunt non contrahe-xe, supra ρ matrimonium iii. Possunt tenere pecunias datas intuitu propriae personae ex ui suarum conuum
Dum, quia uotum paupertatis non habent, nisi particul riter se obligauerint, uel eoruni consuetudo aliter habeat, ut quia alii ponunt in communi, huiusinodi. Tunc enim infideliter agerent non ponendo in communi, Cum alii ponant.
907쪽
SODOMIA. SOLI CI TvDO. SOLUTIO. 4r so DOMI A.
Sodomia,supra laxuria .v.grauissimum est peccatu quomodocunque sal,quia contra naturam. Vitium sodomi. no'omnis actus luxuriae contra naturam,sed tanta actus luxuriae qui est inter ea, quae sunt eiusdem speciei, Ac eiusdem sextis,ideo accedens ad brutum animal non dicituhiodomitice peccare,sed bestialiter, ct accedens ad mulierem, etiam non seruato naturaliuas non dicitur sodomita , sed imostruose peccat,sed tunc sodomita dicitur cum fit concu bitus non ad debitum sexum,ut si masculus cum masculo: uel mulier cum muliere,fecundum. Tho. secunda secundae: q. iiiii.a i. in .c. Sexus enim tamineus non est debitus pro concubitu taminae sed masculus,& econtra.
s OLICITUDO. Solicitudo circii temporalia,quando in ipsis ponitur finis
ultimus,est peccatum mortale,quia extra Deum sinis statuitur,uel quando temporalibus latum apponitur studium quod quis a spiritualibus necessariis ad salinem retrahitur. uel ita est anxius,quod de deo diffidit, quod no prouideat ei in necessariis.Ideo dicitur. Matth.xiii e . Solicitudo seculi suffocat uerbuIN.Aliquando ueniale est, ut cum quis nimis timet deficere sibi necessaria,ideo anxie solicitus est,non tamen desperat de prouidentia dei, nec necessaria ad salutem
relinquit propter hoc,ut missam,consessionem,communio nem,& Th. secunda secundar. q.IV.M.Vi.&.vii. Quid auten sit,uide Tho.secunda secunde. q.xlvii.Mix.aiulii.
S Gutio debita, semper fieri debet secundum monetam ,
tempore contractus debiti currebat, quae si non inueni tur,ueI quocunque alio modo est perpetuo alterata, soluenchi est aestimati uide in.Colim, te cen.&.c. quanto, de iuretur.& sic communiter tenent legistae,in. l. paulus , &.l.in mi- Nomm.st. de sol. Multa quς pertinent ad ius ciuile circa hanc materiam ponit Sil. uen solutio, per totum , sed praecipue.
r. ii. Quomodo autem fienda est solutio, & cui, di quano, supra, restitutio per totum .
908쪽
C Omniorum obseruatio potest esse peccatu, ut cum quis Q temerarie iudicat somnia proueuire ex aliqua caula, de qua non est certus, uel signis re aliquem euentum incertum' hoc ueniale est,quia temerarium iudicium,de langulari,nullius damni est,secundo , est mortale, quando quis Propter somnia committit, uel omittit aliquod, quod est de necessitate salutis, uel contra salutem. Si autem talia non sint de necessitate salutis,licet sint expedientia, & utilia salutem, talis obseruatio erit uenialis, niti caderet mcrimen superstitionis, in qua misceretur diabolica illusio , & tacita daemonum societas, dum paulatim homo tantum utitur sonimis,ut eis pro regulis suarum actionum utatur, aut incidat in alia scelera: ut supra. Ailrologia, per totum, infra,superstitio. iij.supra, Divinatio, Per totum . Non est igitur de somniis curandum,cum pluribus ex caulis uenire
ε Ors dicitur cum aliquid fit ab homine, ut conliderato eins euentu aliquid occultum innote cate Thom. in opusci de senibus, di secunda secundae, quaest. xcv.artita ultimo,quae triplex est, scilicet diui ria,consultoria, & diuinatoria, secundum Cai. ibi in summa. prima est circa bona temporalia , dignitates , dc poenas, sicut milites iu- per Christi uestein misierunt sortem, & Saul sorte electus est, & rs cecidit super Ionam , ut puniretur. Ad hoc , uod haec sit licita, requiritur quod prudenter fiat. Secuno, sine periculo communis boni, uel iustitiae, quod neret si solete eligerentur homines indifferenter ad regimen ciuitatis, uel animarum: quoniam sors super indignos cadere posset, secus electis prius quibusdam idoneis, & 1nde de uno eorum detur sors pro pace seruanda. Quando ergo homines non possunt concordari, ut in diuitione rerunt, hoc modo seruato, licet uti sortibus. Concord.
Secunda irs consultoria est, quando expectatur iudicium a deo , quasi deum consisendo quid faciendum sit ex eu tu sortium ,& haec ad hoc quod sit licita. Primo, requiris tur articulus necessitatis, ita quod aliter uia humana fieri
909쪽
non possit,aliter esset tentare Deum,quod non licet. Secundo,quod cum reuerentia fiat. Tertio,quod pro negotio spis rituali exerceatur, & non terreno,secundum Augii. Quarto, ne fiat pro electionibus spiritualibus,tabi. s. iure prohibetur. Vbi autem non prohibentur, & ex multis prius electis idoneis, super uno illorum consulitur Deus, seruatis omnibus prius dicti, exemplo Apostolorum , non uidetur mortate pec tum Tertio, sors diuinatoria est, quae innititur societati daemonum explicite, uel implicite,& haec damnata, di mortalis est, quia contra religionem. Vti ergo sortibus ex suo genere noest mortale,sed ex admixta irreligiositate, uel irreueretia, uel iniustitia,uel impi udentia. Neque omnis irreuerentia mortalis est,ut quando ex euangelio seculam negotia cosuluntur remota omni superstitione,& dcinonum inuocatione. Immo posset fieri tali fide,& reuerentia, ac necessitate Occui rente,quod nullum esset peccatum . Electiones autem fieri hoc modo prohibentur,in.c.fi. de socii. ex doctrina Cai .ihi, in summa. Secus in secularibus dignitatibus,Tho.secunda secudς,supra.
Oietilegium,divinatoriam, & consultorium sortem copre- hendit,cum ad dςrnonum recurritur auxilium explicite, uel implicite,ut accidit ino uirentibus furta , uel alia occulta quae tantum a natura intellectuali lciri possunt, aut fieri Naex eo,quod a Deo non quaeruntur,nec a natura,nec a forturia,coguntur uelint, nolint,secundum Cale. ibi,in lumina fateri,quod ad daemonem recurrunt. Implicite quidem, dum ad sortes ad hunc finem institutas recurrunt,explicite autem cum incantationibus, uel alijs diuinationibus naec faciunt: dc ita sentit Cai. ibi, in summa, circa fi. Et quamuis doc.Πλulta dicant,materiam tamen hanc quo ad propositum, paucis perstrinximus. De usu tamen sortium uide latius Tho. secunda secundae. q. xcv.ar. viii. quando liceat. Sortilegi multis poenis phis ultra peccatum, secundum leges plectuntur,ut patet. Q de male.& math.l.nemo,&.l. culpa, &secundum canones imponitur poenitentia. xl. dierum,quan do sortilegium est occultum .cii. des r.si notorium,fiunt infimes. c. quisquIS. v. q.viii.&.ci testimonium, de test. cum his
910쪽
SPECTACULUM.qui ad eos recurrunt, & si clericus est, deponi debet. c. nomoportet. Q. quaest.V. Si serui uerberibus subiiciuntur. -- ciuntur tales irregulares, quando est notorium, in qua irregularitate epilcopus potest dispensare,secundum Ber. in tali. eo. i. Omnes tales irregulares efficiuntur, si notorium sit. Et sic liberi,sunt detrudendi. contra idolorum.XXVI. q. V.
De breuibus quae portantur, uel orationibus super se, dic quod si in eis sunt bona uerba scripta, ut uerba sacrae scripturae,uel orationes sanctorum, & quod hoc fiat ex deuotione ad uerbum Dei, uel sanctorum, sine aliqua superstitione,ut- puta quod non observetur, an sint scripta in papiro, uel pergameno,uel ieiuno stomaco, uel non, uel posita a uirgine, Mel in mane,quod non sint ibi caracteres, & uerba non intelligibilia,nec aliqua salsa,ut quod Christus habuit sebres,uel quod Christus dixit uxori suae,& huiusinodi,uel apocripha, est licitum. Secus si sani cum talibus obseruantiis, quia iasapiunt su perstitionem. Item quando dicitur in illis,quicunque portauerit super se hanc orationem, uel scripturam, uel .qui dixerit ter,uel septies,uel huiusmodi,non poterit periclitari morte subita,in aqua,uel igne,' similia, qua omnia fabsa sunt,& reprobanda,nec portanda: peccantque similia scrimentes, locentes portari, & ponantes, quado super hoc sunt
moniti: tunc a peccato non possunt excusari,insia, superstitio. .uii. Si autem quis portaret aliquam rem super se,ad aliquem essectum, quem talis res potest naturaliter essicere, noes et malum, ut lapidem aliquem contra malum caducum, uel huiusnodi. Quado autem nullam naturalem uirtutena habent ad talem effemini, & non portantur pro reuerentia. Dei, uel sanistorum, manifesta est superstitio, ut ex S. Tho. secunda secundae. q. xcvi. ar. iiii. elicitur.Ex his quae diximus,
facile quis dependere poterit, quando ea, quae super se por tantur superstitiosa sint, uel non. a SPECTACULUM.S Pectacula facientes,uel fieri mandantes , in quibus impu-δ dira,crudelia, & irreligiosa notailiter sunt admixta, sine dubio mortaliter peccant ,& sinuliter aspicientes talia cum delectatione de huiusmodi,quia delectari de eo quod mox tale est, peccatum mortale dicitur. Si uero talia occurrunt .alicui, non tamen placent, nec uellet illa sera,tamen ex quo