장음표시 사용
41쪽
usum Cliori, forma solii majoris O Moguntiae impressum,
a. I s7. in Vigilia Assumptionis perfectum; Gutenbergianae pographiae, literis sculptis exercitae, S. ad summum elegam tiae & perfectionis gradum a Schoestero perductae, incomparabile monumentum; quod artifices, Lutetiae &Vindobonae
mecum examinantes, mirati sunt mecum. Miniatores in
dicibus scriptis literas initiales nonnunquam ita prod cebant, ut una sola gyris & ductibus suis magnam marginis partem complereti Ducentas Octoginta octo hujus generis literas, ligno insculptas, variisque coloribus impreL fas in Galieris ambuit Sena ferus. t) Faustus vero, gl riae cupidus, opus tam praeitans absque nomine suo in publicum prodire noluerat, tande primus hic omnium liberest, artificis, loci & anni nota signatus.
0 MAITTA I RI us surru pom. t. I. pag. 3s. Ω ΡRos PER MARCRANDus . de itImprimerie pag. 3 . qui librum non Viderant, eum quartae formae adstribunti tinpressus est in usum talori, ut tantores e longinquo textum legere possent, & speciatim in usum Chori Abbatiae Benedictinae D. J cohi in IIonte specioso Moguntiae. In fine exempli a. I 4 9. legitur: in laudem Dei ac honorem S. Iacobi. In notitia exem-gi a. IMO. ad laudem Dei V honorem S. Benedicti'. ut ipsa odicum hujus monasterii me inspectio docuiti o Plerique scriptores literarum capitalium, typis impressarum,
usum longe serius ponunt, quod Psalterium non viderant; nec viderant Durandum , cujus in Rationali nonnullas quoque literas capitales partim rubro, partim coeruleo colore impressas deprehendi, cum Illustris ScHwARE II exempIum Altoria inlpicerem. Vide m nenita ejus de Orii Tuam Pan. II. pag. IO.
42쪽
33g. 6. Sincesseriis, a Gutenbergio & Fausto in artis tractatione ad literas penna designandas p sertim adhibitus, typorum sculptilium incommoda sentiens, excogitavit matrices, ex quibus metallici typi promptius, omninque inter se isderentur aequales; unde mirus arti nitor & pulchritudo a cessiti Epocha matricum in illo temporis spatio, quo G tcnbergit cum Fausto societas duravit, aueoque Inter a. IA O. & I4 s. ponenda est. Io. SCHO EFFERUS , Ρetri filius, annum I setis designasse videtur, quando in Νotutia, Granico Trithemiam cu) affixa, scribit, Faustum anno Iψso. artem proprio ingenio excogitare coepisse, at a. I Asa. Petri Schoeneri perfecisse auxilio.
GuIL. DURANDI Rationale disinorum officiorum, quod a. I 4s9. ex Fausti ossicina Moguntiae prodiit, primus liberest, mobilibus typis fusis impressus. Nova haec literarum parandarum inventio , novam lupographicae artis constituens epocham, Moguntiae & Scnoemero solis debetur: ut epocha praecedens Argentinae & Gutenbergio quoque solis tribuenda. Ambae urbes id porro inter se nabent commm ne, quod exterus in utraque invenit; Schoesterus Gern heimensis MoMntiae, Gutenbergius Moguntinus Arge, torali. Hic artis primitias dedit, ille artem periecit. Sic Moguntia biennii spatio typogrishicae literarum lcubptarum artis juventam, & fusilium insantiam intra moenia tua conspexit; ut ex instituta Psalterii & Rarionalis Durania
in cininicon impressum Moguntiae a. I I s.
43쪽
inter se comparatione apparen Psalterium magnis & termtibus, Rationale minutis & non satis elegantibus x)
quod Lexicon etymologicum est, itidem Moguntiae, sed absque nomine artificis; a. I 62. Biblia Lubia, Fausti MSchuefferi nominibus adjectis, prodierunti His ΒΕΝ-GELIus b Resia quoque Germarista, ab iisdem eodem anno edita, accenseti At Notitia duplex, in fine non ii pressa, sed manu exarata, antiquissimo cuidam Bibliorum Germanicorum exemplo a falsario a sim est. ce Uno
vi Typus characteres manu exaratos imitatus est, ubi abbr
F Ηanio, Pannarato, Schweinhemio Germanis artem assere tibus Romam, Romani illam formam typis dederunt, quae nomen Romana hodieque obtinet. M Veneti circa a. I 69. nitido charactere jam usi sunt, Nic.
Jensonis Galli ingettio. Sed Gothicus successiti Illius, quem
Italicum dicunt, Aldus Manutius aeditur inventor. Varias fit silium typorum formas & nomina exponit ΡAu Lum P T E R in Ddbertati de arte Tuo rara. Id porro Observandum, scriptores antiquos & humaniorum literarum plerosque literis Romanis; Theologicos & duridicos literis Gothicis vel semia Gothi eis, primitus impressos fuisse, quem characterem corruptum lectuque difficilem, cum terete illo Romano introductum, ipsi quoque Itali, Galli, Germani aliquandiu secuti sunt. O Inscriptiones, quas primis Codicibus, huc inpie recensitis, in fine Faustus adiecit, Cae. VI. eXponimus. 6M In Appinum Crit. Novi Tesam. Graci, a se editi, s8. 78& 838. Adde IDER IN D I Ver ichmu vonrarem Micheru, Part. III. pQ. 4 3.
o Una ex inscriptionibus finalibus similis est illi, quae BibIiis annexa Latinis, sed sorma siterarum dissimilis, nec sculpta, sed scriptae Mera stylo quoque diverso comparet. In una Disiti od by Coosl
44쪽
deinque tempore Faustus cur duo diversi ictomatis Biblia edidisseti Cur Latinis modo, non etiam Germanicis λει mulam consuetam, typiS impressam , adjecturus misset Cur in solii Wincnbergensis Consistorii Bibliouieca dile
emplar Occurriti g. 8.Ceterum eo ipso tempore, quo Biblia Latina sua Fam Typon stus per orbem distuderat, ars typographica quo e mola.
vii Moguntia. Argentina suas literas sculptas, Moguntia suas fulas huc usque occultaverant. cd Sed typo .phi sodales, velut in ergastulo Moguntiae nabiti, urbe ab AcLLpho Archiepiscopo, Theodorici aemulo, d. 27. Octobris capta, dispersi ad alias Europae partes typographiam uanLtesminti Faustinenos extilia, IOHANNES Sc HOE F E R U s, in adjecta obronico Trithemiam notitia rem his ver
bis exponit: Retinuerunt autem hi duo jam praenomisi nati Joh. Fusis & Ρetrus Schoester hanc artem in secreto omnibus ministris ac seisiaribus, ne illam quoquo
Petrus Schoefferus appellatur in altera SoΗwA gius in Primariis Doctimentis de Orii Tnograph. Part. II. par errat, quod brevem modo inscriptionem Bibliis his additam scribit: δε-ε μ', Mortintinu Civis s. ΜCCCCLXII. eost. Ρro una duplex addita est, sed manu exarata. O GEavi LERus in Ponerari Carolin. Dc I9. primae edit. ast: - Ipsi quidem vidimus syngraphum Joannis Mentellin & Hemsi rici Eckstein, Argentinensium civium, super certis pactis,
si quibus alter alteri sese eo tempore Obligaverit, causa occul-- tius hanc impressoriam artem inter se primum exercendi, si quae nimirum quotidiano usu novis adinventionibus clarioris reddita est. si PANTA LEON de Hira Istustri Part. II. par. 397. ait: primos typographos ita celasse artem, ut litteras in sacculis clausis secum in ossicinam serrenti
45쪽
. modo manifestarent, jurejurando adstrictis quo tam is dem de anno Dom. MUCCCLXV. per eosdem famuis lives in diversas terrarum provincias divulgata haudis parvum sumsit incrementum. V Codices impresses pio libris manu exaratis quum caro pretio venderent, licri cupido primos Argentinenses & Moguntinos typogr, phos induxit, ut artem, quam diu possent, celarent. Gl riae cul tas denique impulit Faustum, ut in libris impreLsis primus novae artis faceret mentionem. Argentinenses Gutenbergio ante Faustum sociati, Fausta modestiores, ex gloria, Gutenbergio debita, sibi nihil arrogarunt; unde altum apud eos de inventione typographiae sirentium. Gmtenberstit, extra Argentinam tum Viventis, erat, thras nem inum gloriosum reprimere Faustum. e
. e Monstrosii Italici scriptoris relatio Pamphilum Castaldum. Nobilem Festrinensem , artis typographicae inventorem constituit, a quo eam didicerit Faustus. Ita sane ANTON ius o EL COR No in libro, cui titi memorae resoriche di FH rLVid. Iournia des Ramans, mense Octobr. a. IIIa. pag. 47 Disiti od by Coos
46쪽
CAPUT IRopographia sit eram culptarum a Gutenti ii sociis continuata sperfecta Argentorati.
UTE ERGIANI ergo Argentinates socii, principe artis circa a. I s. profecto, typographiam suam constanter & intrepide continuarunti Hesimam nuS, ex primis residuus, f Mentelium & Εggrusteinium socios hauuisse videtur. mi ΜΡΗ ELINGIus . Gutenbergio succestarem dat Mentelium , Mentelio R. schium, Ruschio Flaccum cum amne ejus Matthia Selim rerio. Gutenbergianorum typorum reliquias Argentinae adhuc vidit DANIEL SPE CR LINUs, Architectonicae rei apud Argentinenses praesectus, b Geographica Alsatiae
Rissius, Scultetus in Lichtenau, absens non tractaverat a tem; sed tantum participavit de lucro. Lichtenau, oppid 1um cum castro destructo, caput est praesecturae trans Rhenum. quae olim ad Lichtenbergenses Alsatiae Dynastas spectabat. Sexleucis distat Argentorato. g) Epit. Rem Germ. Cap. 6s. Chronica Summorum Pontificum N Imperatorum, a. I 76 Romae eXcusa, jam ad a. I4 8. stria hit: μ Joannes Mentelinus apud Argentinam, ejusdem Provi is ciae Μoguntinae civitatem, in eiaem artificio imprime si duum literarum peritus, totidem chartas trecentac peris diem imprimere agnoscitur. ' MAITTA IRE amat i poenrem. I. pM. in Verba ejus in Excermis Mn. quae in Tabulario sent e tant, haec sunt: Die Auch fen nraxen von mira gutauit ten. ct garitae merter ind Susium s batten nummu Bilis.
47쪽
rebula concinnata melebris, quia. Is89. decessit. Typos hos ille describit superne perforatos, ut nempe singuli trajecto funiculo in lineam continuam, lineae in paginam continuam possent constringi, atque deinceps ad imprumendum subjici prelo. Ρarticulae & sillabae, quae sepius Occurrunt, compendii causa , non solutiles fuerunt, sed' junctim Sisculptae. i)
Lihil .b Literarum forma a designatoris & sculptoris dexteritaten impr*spendebati Illae ab initio informes & scabrae libros male comptos produxerunt, quibuS REA, quam Argentoratus, patria assignari non potetL Primae ergo Argentinentium typographiae omnes illos vindicamus libellos, in quibus literae sunt pingues, rudes, crassa sculptae minerva, quarum nulla suae lociae aequaliS, sed una modo tenuior, craΩlior, modo longior, ,evior, modo rotundior altera, ita Di ei lem non infusas matrici, sed singulatim sculptas 1 isse, lacillinae appareati In libellis his lineae tami res raro recta plerumque sunt curVae. Unearum compages elegmatia wmmetrica caret; atramentum librarium pallet; E) nulli paginarum sunt numeri: nulli sunt duemiones, terniones, quaterniones chartarim, alphabeticis signis, s aturam
quam vocant, distincti. Indoles haec est libellorum, qui
O PRO sp ER MAReκA Dus hujus indolis typographiam
cur acinittere nolit, non equidem video.
48쪽
ex prima typogra alae Argentinensis Abrica inodiemuit;
incunabulorum artis certituunt testes. - Rari sunt hujus generis rudes libelli, obscuris illis tem Reeetillo 'poribus minore numero impressi ; de succedentibus pulcria ς'4 oribus typis, neglecti. Longa tamen inquisitione in nostros denique oculOS inciderunt T i ' i , i
I Ex duobus his libellis specimina dedi inter Documenta, Tab. H. M Reperitur in Bibliotheca Academiae Argenti Volumini C dinum MSSi insertio. γ Extat in Bibliotheca Commendae S. Iohannm Argentinae. Ο Hunc apud Cn R. Go TTH. ScM WARa Ium, Professorem Altorfinum, inspexi. Cons ejus Index Librorumsec. XV. p. m. & Liam no 1 3I. Disiti od by Cooste
49쪽
g. q. In his typographicae artis primitiis loci impressionis, artificis, temporisque indicia frustra quaeruntur. At similis Codex, annum impressionis prae se ferens, in meam denique Bibliothecam devenit, in hoc genere unicus, cujuSTitulus: LIBER DE MISERIA HUMANE CONDICIONIS LOTL-RII DYACONI fANCTORUM SERGI ET BACHI CARDINALIs I POSTEA INNOCENTIUS TERCIUS APPELLATUS EST. ANNO DOMINI MccccxLVIII. Opusculum soliis XLVIII. comstans, formae in Ato. u) Innocentius III. a. Iai s. jam obliti Annus ergo rubricae insertus nonnisi ad impressionis te pus potest referri. Typographicum sphalma non sine gravi ratione imputandum ess: libro. LΤypographicis Argentinensium cimeliis accensendi AEDI.logi sent DIALOGI GRE G OR I I PA PR, genuina si foret epusi 's' β graphe, calci ejus rubro colore adjectit, his verbis: Pr 'i' ' si sens hoc opus factum est: per Johann. Guttenbermum is apud Argentinam Anno Millesimo CCCCLVIII. Η ΡΑ MERIus, scriptor Britannus, In librum hunc Bibliothecae Pembrockianae adscribiti Perlustravi eam Londini a. I 728. adeoque quinquennio antequam opus suum edidisset Pal-merius. Principes esus libros , ipso Maiitatrio constantissimo comite, non semel inspexi; sed Dialogi 0 a Gu
50쪽
4 Iten bergio, ut Ρalmerius vult, impressi, meos oculos sugerunti Librum tamcn hunc Pembrockiae Comes atque Maittiti ruus, antiquitatum typographicarum peritillimi, literato Argentinenti prete omnibus ostensuri millenti Itaque liber hic vel tum pro si urio iam habitus filii atque neglectus, vel sit post h0c tempus Bibliothecae Pembrockianae accessit, non minus est spurius; cui impostor, & imperitus quidem, rubrum adjeciti Guten bergius jam a. I so. cietatem Moguntiae cum Fausto inierat, Argentina relicta, ad quam insecutis temporibus eum rodi iste, non constati r Nec Gutenbergianae hujus Inscriptionis stylus finalibus illis λει mulis, cimae tum adhiberi coeperunt, respondeti Adde, quod nullus adhuc in literario orbe visus sit liber, qui cx Gutenbergii typographia prodiisse se prodati Inter a. I s7. quo Psalteraum Sc a. I s9. quo Rationale Durandi a Fausto impressa sunt, nullus anni nota signatus nec Moguntiae, nec Argentinae codex lucem aspexiti Argentinae porro antea. I 47I. nullus prodiit liber, qui typographum , annum
imprellionis & locum typis exhelsos designoti i) Adde
denique , quod p ter Patmerium nemo codicem hunc Gutenbergianum recenseati si
ficis nota impressa , in Regia Bibliotheca Lutetiae extat. cui aliquis annum I 4 9. & haec verba: Tentetinentian Farasti adscripsit, sed male.
t) M AIT T AI RI u s, qui raros Pembrockianae Bibliothecae C dices tam diligenter in suis Annalibus recenset, rarissimum omnium cur omissurus sitisset.