장음표시 사용
121쪽
c. I. Sententia de eompositione conti ἱ- si secundum totum constabi t indiuisib ilibus Haec Suaris opinio, omnium dissicillima est omnium enim obiectiones suas facit, & nulla vitat argumenta quae sint alic
continuom non constat ex simplici enthate antediuisisem ins Anza A Lbertinus huius factionis caput est nega v enim parteSco. , tinui ante diuisionem actualem esse distinctas iniet se Eamq; dicendi rationem excogitauit ut classicultati de partium distinctione occurreret. Contendit is distinctionem Omnem Pendere abextrinseco hoc est per designationem veldiuisione actualem . Sed unico argumento quod instar omnium est, re selli potest. Quaeposiunt existere actu separata disting tur reaIster, sed partes possum existere actu separatae, ergo distmguntur re. aliter etiam ante diuisionem, diuisio enim non dateisentitate,& mdiuiduationem quae ipsis est mulinea, & est radix disti ct in is . Maior syllagismi est unica distinctionum regula quasi neget Albertinus quomodo probabit Aristotelam a Plutone distingui Z minor est certa etiam senB, pars enim A est sine parte B quamuis antea unum continuum secerent,quod a tem radix distinctionis sit propria entitas pota ex princip. 3. Per illud idem res distinguitur ab omni alia perquam constituitur in sinesse, sed singulae constituuntur in silo esie per suae entitatem ergo per illa distinguntur aquauis alias deincla non potest dici pars A est pars B ergo pars A distingvirut aliter a parto B quae ex I. 2. s.&Φ principio mi Asu -
122쪽
De Gramis Dist. . t. a a ci. PROPOSITIO XVII.
Continuum non constat partibvsoncategorematice infinitis
a Anc opinionem vulgus philosophorum nunc docente sed quam male ingenia torqueat norunt studiosi omnes: suus damantum duplex est, primum sumitur ab Aristotele lib. de lineis insecabilibus ubi argumentis mathematicis probat nullam dari lineam indivisibilem. V. Secundo inducuntur in hanc sententiam ex ratione motus localis, & tempolis quod cum semper fluat nullamq; habeat partem totam simul sitq; in infinitum diuisibile sequitur eius etiam partes infinitas esse syncategorematice ; Sed facile his rationibus suo loco siuisfaciemus, dum ipsi in spinis defixi ha rebunt , sic enim inuoluuntur in numero, distininione, diuisi ne, comparabilitate, & motu, ut quq responsa nunquam percipere potui aut argumetis nitidissimis commode aptare, neq; etiam illis quidquam dare possim probabilitatis, cum optimus veritatis character sit lux, & claritas , in illis autem meras tenebras reperi . U. Arriagam, Complutenses, Oviedum, Su
Numerus partium continui non e Ii sicuti numeri iti possibilii. T TAEC opinionititnringeniosissimo analogismo quantitatis discretet ad continuam. I. Sicuti tota collectio numerorum finitorum possibilium est finita, sed limitibus incertis; ita tota collectio partium finita est sed indeterminate. II. Sicuti numerorum finitorum maximus assignabilis non est, ita neq; in partibus assignari nequit minima. III. Omnis numerus finitus est secundu quid distinctus,& secundum quid indistinctus o nam idem numerus
123쪽
c. r fretistiae de eumpo axe eontinui . lo ternarius potest comparari cum alio ternario a quo distinguitur realiter adaequate, vel potest compararicum binario quem includit, & ab illo distinguitur realiter inadaequate, vel potest comparari cum tribus unitatibus collective sumptiς; sic distinguitur tantum secundum precisiuam intellectius formalitatem. Sic palmus distinguitur adaequale ab alio palmo, inads- quate a semipalmo sui,& sermaliter tantum a duobus semipat mis. IV. Sicuti numeri finiti possibiles dicuntur secvn. dum q uid indeterminati, communicantes, inassignabiles ; ita
ει partes continui quae necessario in alijs includuntur e nullam communicans est qui suis partibus non constet quarum respectu est totum. V. inuti per intellaistum numeri finiti possibiles ponuntur extra causas, ita intellectus vi pars indeterminata, & communicans fit totumdeterminatum, sublata habitu. dine quam cum aliis habebat. Destruo hanc opinionem. I. Numeri finiti constant indiuisibilibus unitatibus suntq; entia sermaliter intentionalia, &de omnibus numeris licet habere communem mensuram, idest unitatem, atqui exaduersario continuum non constat ex indi-Disibilibus partes continui sunt omnes a parte rei meq; cuiusuis magnitudinis datur mensura communis ex Euclide l. io. ubi lineas incommensurabiles dari ostendit, ergo vitiosus est anal
gismus. II. Implicat omnes numeros finitos possibiles poni simul extra causas, quare cum non possint esse ne quidem per
intellectum collective,quomodo concedit aduersarius esse re liter a parte rei, materialiter enim existerent si vera esset eius opinio. II l: Tot erunt partes in grano coriandri quot in totius terrae globo , utrobiq; sicuti numerorum finitorum collectio, quod est contra primam notionem Eucl. totum maius est sua parte. Quod cogitolcens accutissimus Lucretius i. s. ita
124쪽
Nilerit, mi disset, nam quamuisfunditus omnis : Summa sit in is , tamenparus squaesiunt Ex in itis connubant partibus aeque - iis A quoniam ratio reclamat Verad, MPm N credere posse anima, mictu aleare nec se eum . 'Esse eri quae nullis iam praed impartibus extantia
maest itaq; veraopinioquet dicit, numeros finitospossidissesta continuu in ratione numeripartiatione sese habere ς quod
Otuissem quadragintaduasde eompositisne co- tinnireferre sententias, in quibus, noua inuentae nouis , & i nexi ricabilibus frutieant dissieuliatibus, sicut hydret videant ur quibus disiecta cap ta ex proprio eritu exu lifaenore na scendi, de multiplieandi se se ius habentia Nunc sepultam mpureo vat ratemDemociit,auspieijs hauriamus.
Gutinum compotatuν ex atomis, siue corpusculusinitis numera , Qquate inter se dis inctis ceτω γ' determinatae areae iaTT Anc opinionem probabo cum aliquid ordine methodico denomine atomi pretmisero. AT OM O S voeabulum, est Pseum a radice temno ,& verbali T OMPI, idest sectio, quareatomos idemessatq; indiuisbiIe- Sumitur diuersimodenam Isidotus l. I D etymolog c. a. aUMscitat OSincorp-
125쪽
e. E. sententia de inpositisne eontinui. Io Ire, tempore, numero, & littera. Deinde vulgus minutiorem puluerem volante'; in aere festucarum laciniolas atomos vocat cum tamen mixta sint. Tertib., quamuis nominis ΑTo-NOS derivatio oriatur a radice remo, ut ait Isidorus, Pluistarchus, Scapula, Budarus, & alij,tamen dici posset cum Hesychio generari a radice ATMOS. quod significat flatam,
halitum, vaporem, fumum, prscipuorum naturi corporum aeris, terrs, aquς, & ignis corollaria b S a mixtione ad dissol tionem, ves interitu ad generationem pergentium sympi mala, ut scilicet hac erymologia habeamus veluti an1am dubitandi, an diuini illi Nomentiatores, quos apprime laudauit Platoin Cra io, omnia ex atomis componi crediderint,cum huiustemodi vocabulumcum elementorum dispessione . qu sper coryusculafieret, Monnihil habeat similitardinis 3, quapropter atomus istis, idem sonabat quod nobis vaporum aut fumi
particulae, nomeniaerteatmos etia apud Plutarchu in eo sensu
sumitur on semes. Tolibyrπr2,Sclare nihil est aliudquacorpusculum tantpparuitatis eiusq; geni j ut nullatenus diuidi possit, differtq; a ipuncto mathematico quod huiusnulla sit Pars neq; intrinsecaneq; per designa sonem ,eademque siti vi
tualitate qua spectatorientem , identi adspirat, neq; vlla modo concipipotest quacunq;am sicine donatum, atomus autem latatiabet.dimensiones is suas virtualitates correspondentes spatiosed cum perfectamdiuisibilitate , 5 quamuis figura coerceatur ron adeo tamen physticam diuisonem pati unquam poterita His ita pretexplicatis, adduci possunt octo sundamenta, quibus hic Democriti Princeps opinio propugnari posset.
Primum fundamentum. Natura exprincip. 6. Omnem reis
fugit infinitatem , ergo eiusprincipiu materiale non est infinitas : sed si continuum haberet partes infinitas vel categorematice
126쪽
Icis De Atinis Disp. ID Ilicd vel indeterminatὸ eius principium materiale essetvagim & indeterminatis,ergo partes continui non sunt infinitae nemnumeri indeterminati , ergo datur prima, & vhima; quod admitti non potest quin atomi consequenter admittatur, qui. doquidem euidentes sunt contra puncta mathemattea praesemrim finita demonstrationes. Ordo qui ita naturae, Sseptem. ri rerum omnium architeqo Deo eordi est, sine numero serua
si non potest, qui quide numerus finitus est absolute sic v t suis
mensuris contineatur. Secundam fundamentum. Avicenna in r. Fen doctrina I. c. I. sic definit temperamentum, ut sit, qualisas quae oritu mutua actioπe , passione contrariarum qualitatum H MentoruM quorum partes ata ad minima sura redacta , it --issique earum plurimam e tingat , plurimum Virrius proueniau, cum enim ita mutuo patiuntur , ω agunt in c.l Vnde se a gumentor . Elementa constant ex minimis, ergo constant
ex indivisibilibus, sed elementa ex praemissis sunt materia pruma, ergo materia prima constat ex puris indivisibilibus, hoe est atomis, prodi antecedens. Conditiones imrinsecae ad ag dum necessariae annumerantur inter dispositiones ad Ermarintroductionem aut rei conseruationem, ratio est quia cun ἀsse sit propter operari, neque sine illis conditionibns possit es se agens in actu r. adoperandum, sequitur etiam neq; ullo modo sic esse posie eonna turaliter. Conditiones autentia, illae ad agendum necestatis dicuntur intrinsecae cum se tenente arte agentis, extrinsecae cum ex parte medii vel passi, atqui inter conditiones intrinsecas ad agendum necessarias est extensio certa, & determinata,infra qua si restringatur agens, nullam omnino actionem parere poterit,ergo neqs ut sic, t
rit existere quare philosophi communi fere consensu etiam in elementis admisereminima, quΞ ab alijs termini paruitatis, ab
127쪽
estis termihi extensui, ab alijs minima quod sic, ab alijs diminuis entitates a Virgilo in physica sua allegorica, hoc est in Stia
leni Ecloga, semina rerum, i Democrito nostro atomi, di i adices corporum nominantur, his ita stabilitis, s Probatur cons primi argumenti minima scilicet illa esse atomos Democriticas,hoc est corpuscula diuisionis omnis incapacia. Primo quidem contra eos qui negant materiam pristia peripateticam posse esse sine sorma cum tamen minima dari confiteantur, sit minimum ignis A, peto ut diuidatur: debent
ipsi ex suis principijs admittere hypothesim, & concedere igne destritendum, quo A scilicet nulla deinceps forma subitura sit, tum quod non sint dispositiones , tum quod omnium formarusimplicillima sit esementaris qus cum ibi subsistere non possit,
multo minus de alia concedi debet. Ergo vel materia erit de- stituta omni sorina vel dabitur an nihil alio naturalis, quod aduersariuS negauerat antea e restat ergo huiuscemodi minima clementalia esse indivisibilia. Probatur secundo etiam ad hominem, materia est propter formas sed formae non pollant esse in minori extensione quam habent minima,ergo neq; materia potest in minorem particulam diuidi, quod si supponatur diuisa , illi non conueniet definitio materi, primar,erit enim ut sic , formae omni inepta sergo ex minimorum doctrina redditur probabile dari atomos. III. Fundamentum sumitur a ratione creationis: Tot sunt creationes in materia prima quot sunt indiuidua sed nullum individuum est indeterminatum ergo nulla creatio pariter erit indeterminata, sequitur itaq; quod omnes partes continui
sunt adaequa te disimctara quibuslibet alijs,ergo sunt in diuisibiles, & ratio a priori est, quia nihil ponitur extra causas nasi in indiuiduo,quidquid autem est in indiuiduo distinguitur adaequa te a quQuis alio per princiP. 3 IV. Fun
128쪽
IU. Fundamentum sumitur a natura unionis, ad cuius itutelligentiam suppono ens modese eius esse naturae ut iungatur semper absoluto neq; sine ipso possit subfstere. Sic, exempli gratia, intellectio sine intellectu non potest esse, quamuis intellectus esse possit sine intellectione ;junio non potest esse sine partibus quamuis partes esse possint sine unione. Unde
Illud tantum quod fit independenter a subiecto est termianus creationis, sed unio non fit independenter a subiecto, ergo
vnio no est terminus creationis: Cum ergo terminus creationis in materia prima careat omni unione, siquitur qtiodest ex indivisibilibus, diuisibilitas enim oritur ab unionis solutione . Confirmatur ex princip. 7. subiectum unde elicitur aliud prius est natura illo quod elicitur, sed partes materiar primae sunt subiectum unde elicitur uni ergo sunt prius natura omni unione,ergo in illo priori naturae debent intelligi sine ulla unione, ac proinde indivisibiles. Dices non posse intelligi sine unione aliqua implicita. sed contra. Illud quod non est de essentia rei non ingreditur comceptum rei , sed unio non est de e sientia partium materiar primae ergo non ingreditur earum conceptum; Maior est certa ex princip. I. probatur minor, nullus modus actualis est de esse
tia rei, sed v nio est modus actualis partium,ergo non est de esi sentia neq; deitIarum conceptu , si ergo partes concipiuntur sine unione intelliguntur indivisibiles: dixi modum actualem, quia modus quatenus abstrahit ab existentia est de egentia aliquarum potentiarum quae ab illo specificantur : sic intellectus dicit estentialem ordinem ad intellactionem, actualitas tamen intellectionis non est de eius essentia, alioqui necessaribsemper intelligeret actu. Cum ergo in illo priori naturae vel
temporis partes materiae primae intelligantur sine ulla unione
129쪽
c. 1 . Omnia compstes ex atomis.' Io sequitur eam 'etiam intelligi constare ex atomis neq; dicas posse carere hac vel illa unione non tamen omni, quia cum vnio sueta, distributi uita, siue collective, sue determinate, aut indeterminate intelligatur, educatur e partibus, sequitur partes esse priores natura , ac proinde in illo priori intelliguntur sine ulla unione, ergo indiuisbiles. Hoc certe sundamentum satis est pro Democrito validum. U. Fundamentum sumitur ab impossibilitate partium in- sinitarum iu continuo. Tot sunt extensiones quantitati uarquot sunt physicae partes, sed nemine cogitante sunt infinitar syncategorematice, erunt ergo totidem extensiones, atqui impossibile est ut infiniti actu existentes extensiones faciant tantum veram finitam, ergo etiam est impossibile finitam extensionem constare ex infinitis actu existentibus. Dices primo esse tantum syncat orematice infinitas.
Sed contra, nihil est hic inpotentia,ergoomnes sunt actis sed infinitum syncat orematicum dicit aliquid acturaliud in
Potentia,ergo hic non sunt infinitar bncategorematice, cum enim nullast quae non augeat continuum sequituresse incre- inventa actu infinita. Dices secundo argumentum transire apartibus indeterna, natis ad determinaraSSed contra. Nulla est quae non existat, ergo nulla est indeterminata, quidquid enim existit, existitia indiuiduo, omne
autem individuum est determinatum. Dices tertio a distributivo ad collectivum non valere .
Sed contra, si hoc argumentum non concludat ,sunt exten sones actu in tae,ergo totum resultans es insin:tum in extensio et
quomodoprobabun t infinitiscubitis seri infinitum categor
VI. Pundamentum. Rationibus istis accedunt experientiae
130쪽
IIo De Atomis. Dissut. II.: tiae Chymicorum quas videbis apud DanieIem se nnertum in
hypo neu nute 3. c. a. ubi de atomis illo unico capite tractat,
quod illibatum tibi relinquo in fonte videndum . Curiosi Tem habeo experientiam , & naturali miraculo propiorem ex Iacobo Gala rello in suis curiositatibus inauditis. Illam pau-- cis expono quod scilicet in ea tanquam in speculo , Deruucriticae philosophis mysterium omne resulgeat. Narrat,ille Oct latos'; testes appellat suo nomine, viros graues, & suae domisatis notos , qui in Poloni Medici musso phialas complures viderunt, in quarum fundo pulueres ex arte praeparata floruanimas in cineribus conseruabant, vivebantq; veluti suis in rnis. Spectaculum hospitibus gratum exhibiturus docti stru mus ille chy micus,accensam candelam detentae in aere phialae qua rost cineres prs parati asseruabantur certa distantia supponit, vix calor se se in vitrum insinuauerat,cum ecce tibi m ueri corpusculorum puluerisq; populos, cinerem illum leniter agitari, dum tandem post hore sere interualluin totus ille pestiis collecto calore in media phialae area suspensus, vari S deinceps conius'; motibus undiquaq; cieri cepit: scut dum apo alvearia mutantes in aeris medio in nubem coacts confuso volatu hinc, & inde per sua castra volitant: tandem vari Sagr-tati nibus,quasi se se atomi ad unionem queritarent, paulat illa in rosam persectissimam corpuscula illa coaluerunt, cui neq; in sedijs ordo, neq; lor, neq; meditullium croceum deest videbatur. Sed spectaculum remota candela statim desiit, recidentibus ad phiali fundum atomis,quae caloris vi in aere d tincbantur , ut quotidie radiorum solarium beneficio festucia pulue iris contingit 9 & unaquaeq; quem in rosa nondum disi soluta locum occupauerat, eundem in huiustemodi artificioia restitutione obtinebat s non secus ac subtilissimus huius seculi
philosophua Cabsua post Gil r. l. I. c. I 3. in philosophia mu' gnetica