장음표시 사용
201쪽
. q. . De mlatione atomorum. 17 Ierassiores uero partes in faeces subsidant, eaq; est disgregatio,
ut quamuis impurs sint uug nihilominus tamen motu natiuo uinum redditur puri stimum, pariter etiam influxus celestis sic attemperabitur , ut in mixto quod molietur, uarias atomOS figatuarias autem eijciat. Contingit autem raro, quod optime animaduertit Sennertus ut in clemeta pura diublutio fiat,
sed potius in minima physica plerumq; eam contingere ianumerischymicorum experientijscomprobatur. In istis vero naturae operibus oportet semper recordari verissimi illius pronuntiati, opus naturae opus intestigemia'. p. 9. Ex his causam afferre licet cur non nulla ali)ssint calidiora quod scilicet suumemperamentum a mixtione,quam plures atomi igneae ingrediuntur,resultet: NihilominuS tamen calidissima natura mixta ad tactum frigida sunt ut piper , sulphur, rosinarinus , quia sunt occultae qualitates quae vim earumodificant, quaeq; a sermar penetralibra exortae dominantur in elementales, di illis noua quadam singuli 3 formis apta ratione abu tun tur. Quare eius sum mentis primas qualitates habere aliquid potentialitatis,cum in mixtis constitutae vivacius non raro agant, quam si puro essent clemento coniunctae, S ubiq; fere diuerso modo,sic frigus cicuts a frigore papaueris differt, non solum in intensione quam utrobiq; fere aequalena medicorum principes sentiunt, verum potius in modo agendi: Vnde etiam fit ut ignis alio modo in pipere allo in cinnamo mo, alio vero in melle agat, & idem in diuersis ventriculis aliter aliterq; alterasit,& alterabitur. Forma enim directrix est di applicativa suarum qualitatum, & pro varia earum moderatione idem instrumentum non semper uni sermi modo operatur ob diuersam figuram. Nunc ut reconditum hoc myste- Iium in luceni ponam rationemq; modificationis qualitatum Occultum adeo arcanum explicem.
202쪽
I72 .ne 2 ramis. T iseri Obsertio primo non parum intendi vel minui vim qualitatum a densitate, & raritate subiecti, sic ignis aquae vitae imp ne tractatur , velacissime vero comburit ferrum candens. Obseruosecudbeunde selis radiu,quamuis ubiq, sit idem, nihilominus tamea, vehementer alicubi ardere, altat vero re pro varia reflectione,refractione, oppositione, directione,obliqvitate, aspectuq; minuitur veIaugetur solis calor. Idem de internis corporum mixtotum ignibus dicere possumus, qui cum varijs itidem mediu excipiatur, eum; alibi rarior sis textura, densior alibi, fit ut etiam diuersimode applicatus diuersimode agat , praeterea non dubito vim etiam mu tarum ignis atomorum paucis aqueis infringi posse, & eludi, si videlicet ita eatum vis activa excipiatur via concavo in c uexum desinat, fiet enim quod in tubis opticis contingit ut disperrantur, tum lucis, tum caloris radii, atq; ita vis dispersa debitillima fiet Deinde si ars varia ignis applieatione , tam diruersa miracula patrat,m nichrectrice Bris idem.analogiace fieri poterit E Atq; quod de ea lore insinuam de frigore S dicti esto. Igitur ingra tiam formae natura caelestis'; influxus ita mouet atomos , S mixtionem dispensat, ut modo sim connaturali qualitati suti possit, & pro modo essendi ha at operandi modum ia Diximus itaq; qua ratione atomi in muxtione dispensentur, qua de re instituti nostri erat disserere
ressunt mixtionum gradus , mna ordinatur a perfemorem,
mixtasimpluiora perfectiorumsunt materia, moti Hurimi insunt pori qui ab atinorum seriat impositarum
NON est omnino Rhetoris ea eogitatio. qua dicitur mistiuari victis, rostrum , di tallipparum Iudimenta pon
203쪽
c. q. me mixtione atomorum. I73re, nam sensim perficit se , & impersectioribus ad persectiora
I. Gradus mixtionis is est quo atomi elementares miscentur elementaribus atque in hunc primum gradum frequenter dissoluuntur perfectiora mixta , raro enim contingit ut in elementum purum resolutio fiat atq; huius mixtionisminima vocari possunt prima in ordine mixtionis. - l l. Gradus mixtionis sita mixtione primo,um minimoru, quae elaboratius aliquanto mixtum faciunt,quia scilicet forme persectiori subijci debent, atque ciuius mixtionis minima, secundaria dici possent- IM. Gradusmixtionis est quo secunda minima mulcem permiscentur, faciuntq; ad vegetantium terituram, aut ad id . quod in vegetantibus persectius est milationem , cuius deinde minima sunt magis composita, &teri ordiniS dicuntur. IV. Gradus mationis oritur a commixtione minimorum tertij ordinis fitq; mixtum cuius minima sunt quarti ordinis. V. Pariter ex istis compactis minima fiunt elaboratiora quae quinti ordinis nominentur, S sic de alijs mixtionum gradibus,& perfectionibus. Unde patet quod atomi eleme tales sunt radices omnium, & minimorum maximum compositum illud est quod perfectiori forma subijcitur. Sed ne gratis ista dici videantur prob. tota haec doctrina e perientia, nam plantaesuccu quendam trahunt ex elementis i ter se compactis, deinde in planta sunt partes magis minusue elaborate , pro bellais non ita requiritur exquisita partium. temperies, ut pro homine cuius anima immortalis, & inteli salua eo persectius operatur quo persectioribus organis est pri-dita: ergo ista mixtionum diuersitas oritura varijs minimis,dcreuera si res ita se non habet, cur vix quidquam ad victum aD sumimus quod vitae fuerit expers panis, vinum, carnes , her
204쪽
17 De Atomis, .. Dis . In .htar transeunt in nostri substantiam quia ex his minimis magis claboratis humana facilius, virtute concocti ice coalescunt, nullum animal elemento nutriri potest, atq; inter dispensatriciS naturae munera illud obse luatu dignum est, quod nulla planta plantis vivat , quamuis agnus tartaricus portento similis plantas sibi circumpositas exsiccet, bautorum quaedam alis vescuntur, sed homini in omnia ius est a Deo sancitum, min, Stamen herbae nutriunt qua carnes quod magis in ibi sit elab0randu ut ex suis minimis alia fiant homini nutriendo apposita Sic optime seruatur ea suliordinatio quam in formis imper sectioribus ad perfectiores heri contendit eIegantissimus r.
nelius lib. I. de abditis rerum causis c. q. Singularumpartiu formas quosam veluti gradus esse quibus ad stremum idum tot ημformam prowoueatur , nec alia de causa ilias in stiluctum impressas,1nsivi icta praeparatione ad hanc miroducendum iu praesternerctur,
Squam subordinatione demonstrat in formis FerneliuS ea dem in materiis agnouit Democriti amicus, & adimirator Diuinus Senex noster , cum ait mixta imperfectiora, perfectiorta
Consentiuntqς physicorum principia duo, primum quod
nullum animal clemento puro vivere possit, imo si mel,& manna cxcipias, quae libro singulari probaui esse meteora, nullaret omnino vitam protrahimus quae a uiuentibus non sit excepta,mclle sane aliquamdiu vixit Democritus visupra innui , NIsraclitarum exel citus manna 2 hic excipio ventriculoru monstra, virtutisq; concoctricis portenta hoc etiam saeculo visa, ni Laharus quispiam x itii uorax ab effectu dictus cst , & alius Lugduni sua ina auiditate patinas saxulis plenas dc uorabat: scua nil vcscerentus non palum dubito is Secundum quo pei sectior est forma eo plures,& elaborati res ad uultu disposinionesquet in tres classes ic seruntur,ad tem-
205쪽
c. q. De mixtione atomorum . IT speriem, synthesin , spiriturni calidum, &humidum rad cale. Pro temperie cst is quem culicui minimorum ordo, pro synthesi sunt ossa, nerui, caro, venae, icndineS, parenchyma sa
singula sua sede reposita. Spiritus velo insitus , N humidum radicate quod ultimam dispositionem ponit,oritur a totiuS na turae nixu , cum ad illum concurrat parentum semen , in fluxus caeli,& partium temperies: atq; ut serms ignobiliores nobili ribus substernuntur , pariter & materia rudis, ad elaboratiote est apposita.
Ex his ea plicari plurima possunt in Theorica medicinae dissicillima degeneratione rerum toto genere disserentium, ii nosi ro corpore quales sunt lapides, vermes, lumbrici, & solui suaestio illa quae ad ranam, ut dicunt, et am, non paucos phi lolophos neque ignobiles, tanquam ad bonum hospitium deduxit , cum degeneratione animalium insectorum quaque ex putri materia fiunt disputarent: quo de argumento omnibuSpalmam eripuit Doetissimus huius artatis philosophus Ilunius Licetus pi imarius Bononia professor in libris despontaneo
Sunt enim huiuscc modi vermium, & Iumbricorum minimateriij vel bi gratia ordinis , qui cum alimentis assumpta vina concoctricem subteriugerunt, atq; quod debilior esset,non ita Potuerunt edomati , quin seruarcnt seminalcs spiritus sormamqi partialem, unde ex aliqua horum copia, qui: tanto fa- .ciliuScumulantur quo sympathia ea ad se inuicem trahit, &iungit, sit ut excitati spiritus qui in minimis diutissime consese .uantur, se Paul.atim perficiant, Nabducto ad se alimetito crescant. Calculi vel biiunt ex renum qualitate Lithopo ij licii, id -est petritica,qus aliunde non prouenit nisi quod excisum a P acoribus semen illi parti citat mandae destinatum quidpianua
206쪽
t me Atomis. Dissut. II. Ies particulas semimaceratas, ac veluti colliquatas tantum deueheret, unde &paremchyma de illa qualitate participat, &viscosa arenosaq; magis trahit sibiq; natiuo quodam visco agglutinat, ut ex princ. I a. facile est subducere; sequitur quod tandem coalescet calculus, &ex pluribus insensibilibus partiaculis, unum valde sensibile , & summe dolorificum exurget et
adde quod ipss lapidum particular ob virtutis expultricis debiles conatus, & humoris circumfusi glutinum adhaerent alijs, &paulatim agglomerantur complura ; videturq; haec philosophandi ratio ipso calculorum aspectu non parum habere pr babilitatis, cum ex granulis compacti esse percipiantur, prae sertim si nondum recocti friabiles sint. Sapienter ergo diaetetica nc phriticis alimenta in arencssnata prohibet , quod omnia e solo ubi oriuntur participent ex Theophrastol. I.&a. de causis plant. c. s. 6. ut patet in vinis, frumentis, ciceribus quorum aliqui ratione soli vix arte ulla macerari unquam possunt, quapropter alimenta grumis lapiadi formibus predita ut pira cidonia &c. nephritici ne a tingant cautum est medicis legibus. Nam cum succo attraxerunt a renulas aliaq; in sensibilia, qus non satis edomita, in corpore humano non parum pariunt incommodi, ex visco lapides sunt, & ex insensibilibus particulis calculi, sex & am Plius Lunciarum. De illa autem attractione succi varij qui aliam naturam quam viventis induat dubium esse non potest, Narrat Godignus in vita F ylucric, esse longillimum in Mon
mora pa terrarum tractum auri id nis ditissimum, in quo non raro arborum trunci auri ramentis insignes deprshenauntur,
attracto sci hcc leo succo qui in aurum transire debuit, ibi enim Ob soli siccitatem arbore, sunt famelicae, unde obuijs quibus uis sese explent; at enim si iaci illius qualitates indomabiles Proprio indulgentes genio in ipso tiunco aurum fiunt. ita sci-
207쪽
c. q. De mixtione atomorum. 177
licet instum est seimis ad natiuum statum reducere se se exp. 8. si quando disposti 'nibus adhuc vigentibus, neq; alijs potentioribus super m ductis, id moliri pollini. Hic &infinita alia
ex Democriti principiis licet deducere, unde claro testimonio nobiliqi laude Aristoteles loco supra citato, mi ur inquit Democritus omnia praui se, ω principia junsus', quibus omota pessint explicari. Quoad poros, elementa pura ijs carent, mixta imperfecta pilicos habent, quia crassior illis temperies est, neq; exigunt tanta profluuia spiritum, vel transpirationem, quae nonnisi per poros fieri possurit, quare vitrum, latereS coctileS, va Smarmoreum, aliaq; huiusmodi odorata spuit uosaq; seruant melius, essentia'; chymicorum quam pixi deS eburnear,bilaeae aliaq; lignea osseaue. Ista enim transudant manifeste , in alijs
autem sensim fiunt effluia: Nemo de poris in Iigno dubitabit qui hederaceum viderit poculum, quod a Plinio , & alijs obseruatum est aquam capere non posite, vino verb fidelem esse custodem,cuius rei non semel feci experimentum. Ratio dari potist quod atomi aqueae illis poris proportionals sunt ut pote figurs magis conuenientis minoris'; magnitudinis, vini verbminima non item; no tamen inficianda cil occulta heders dos qualitasq; recondita oriens a propria pamu contemperatione. Humani pori sub tensum cadunt, &substantia viventium tota est per uia, sicuti domus undiquaq; columni, tantum suffulta, vel cui plurimi per ambitum sin t senestres, portl plures, aliarq,
exicipiendo aera aperis vi , , neq; vllumeti cubiculum cui pol ta sua fenestraue desit, ita ut ab uno ad aliud sit via , textura insuper multiformi, varie se se pori habent ita ut optime comparetur textura viventium tibialibus sericis quae ita sunt confecta ut iacile dilatentur, S constringamur, quia annulat m. sese connectunt fila, ct foramina nunc frondiora nt L patereria
208쪽
i 8 meiatomis. It ninus pro pedis modo habent. Orpheus sanὸ me retis impleis xum animal constitui suis in carminibus cecinit ex Arist. l. a. de
Quod si subtilitatis pororum quispiam habere velit argumenta, consideret culiciS tenuitatem , qui cum vitae sit part Cep alimentum exsugit,porosq; habet quibus illud distribuit. Quo persectiora sunt mixta eo plures habent porOS , nam varietati partium , Urganisq; compingendis plura sunt necessaria, atq; ex hac mixtionis explicatione, viventiumq; textura, intelligitur quomodo fiat nuri itio augumentatim; quid sit transpiratio, effluuium, halitus insensibilis, sudor, attractio ambientis &c. Plures itaq; stat mixtionum gradus&c. quod erat ostendendum.
Explicatur di olutio mixti ex Democriti principse. G Eneratio, & corruptio sunt veluti choragi duo naturae, formarum admissionales,& subductores: Quae licet adebContraria sint tamen manu se tenent, ut altera aliam statim s quatur sicuti dolorem voluptas, S uoluptatem dolor ; quam
Aristotelesonerarisumus est corruptro alteritis,qcorruptio Nutula
I alteriusgenesis. Breuiter in Superioribus explicui minionis gradus inocest generationum mysteria, quod hic do inae potius fundamenta indicem, quam ut atomorum diffusam ves Ierialemq; tractati em,cubitatevus, mihi scribendam prinposuerim Ex principio 8 lapposuimus omnia reuocare se ad natiuum statum,quantuna quidem pollunt,quare si illum deperdunt,vi extrinsecus adhibitae tribuendum est: at qui status ille naturalis atomorum non modo qualitatum est primarum verum etiasguram complectiture quare statim ac extrinsecum quidpiam,
209쪽
c. q. De mixtione atomorum. I79
verbi gratia ignis, atomos igneas in mixti penetralibus resu-sas,& ad formae partiumq; sibi unitarum exigentiam figuratas proritat, atomi auxiliaribus illis copijs motae, contempto sormae imperio, natiuae primaeq; liber talis cupidae, figuram recuperant primum , quae cum sit sphaerica, & ut sic, unionis, vidiximus, cum cubo incapax, statim exiliunt, & cum sint valde mobiles erumpunt a vinculis, undedi lutioncm continuatis huiuscemodi desectionibus consequi necessarium est . Formae enim illud exercent in qualitates elementales imperium ut quamdiu vegeta est, istae maneant sibi obsequentes, &subditae, at vero si debili quodam agente proritentur facili negotio administris formae qualitatibus quae ab ipsa pro manant immediate coercentur, cogunturq; ijs gradibus excrere stam vim quae principi sor mar magis est apposita. Verum ut est vim
tus formae certis limitibus coercita, co non unqua excrescunt
elementorum vires, ut spretis eius imperiis sbi potius studeat,
languorum, S tandem corruptionis causae: hoc autem dominium formae nec ellarium fuit, ut aliquandiu mixta cons sterent; facili enim negotio separantur elementa cum nullum agnoscunt huiuscemodi principatum, ut in mixtis imperfectis animaduertimuS.
ignis qui maxime dissoluit mixta eb velocius agit, quo minus compacita sunt compositi particulae ; In aliquibus enim tenaciter sibi omnia adiment, in alijs unio laxior facillime cedit : videntur aut e tenacioribus vinculis ea contineri in quibus ceria proportione terra praedominatur ut in faxis & metallis. Corrumpit vero ignis, vel cum famma, vel sine flamma, ut in carbonibus contingit. In corruptione quam flamma comitatur consideranda, praeter ipsum mixtum, corpuS flammeum ,
Flamma ergo definiri potest mixtum imperfectum e mixto
210쪽
yersecto tendente ad corruptionem vi ignis in humido pingui
praedominantis , dicitur mixtum imperfectu iri,quia tunc temporis non insunt mixti conditiones saltem perfecta, etenim . fa mina est veluti via ad persectam resolutionem: Ignis autem resoluendi vim habet, neque flammam emittit nisi pinguis alimen tibeneficio, quo deficiente lucore omni calet; in flamma itaque est pinguedo, exhalatio, vapor, halitus, spiritus ignei, qui ob suam raritatem, & vivacitatem totum corpus pro varia refractione varie tingunt, & tandem non desunt quaedam pertinaciores magisq; inclytae murti qualitates, quod ab odore colligitur. Concatenantur autem atomi atq; sicuti catenae contingeret quae annulis quibusdam idemtidem, & alternatim priuaretur hoc mixto euenire est intelligendum , sed antequam integra fiat dissolutio trahunt se sequar firmius haerent, S in flamma reliquias suae unionis dissoluunt, quo fit ut flamma in metae formam , siue conoidem figuram terminetur; cum enim aliae particulet nondum sint solutae, alte adhuc humido pinguiari rentur sit ut paulatim , modo scilicet agentibus naturalibus proprio, soluantur,& per cuspidis extrema auolent in fumum, ubi in secunda veluti probatione depurantur magis, secretioqs elimatior humido pingui absumpto consequitur. Ex quibus facili negotio rationem reddes cur in eadem candela depressior modo, modo elatior sit flamma, Scur quaeda ligua flammam diutius foueant, quam alia Ex flamma fit sumus qui ita est cum flamma compactus, ut coni duo videantur oppositi ita tamen ut pars dextra dextris sinistra uero sinistrs respondeat, siri: axis intermedius utribCono communis nulla tamen decussatione intermedia quamuis aliqua contingat confusio partium.