장음표시 사용
211쪽
s . q. De mixtione atomorum. I 8 Impore,exhalatione, spiritu igneo aerisq; particulis compactu, residui'; mixti qualitatibus quibusdam uirtute ignis dissoluti. Sed ne longius abeamus experient ijs duabus affero dissolutio. nis mixti paradigmata. Quotidie videmus cineres e ligno fimri qui manifes 'ostendunt ex minimis particulis omnia constare, difflatis enim intermedijs minimis quibus ills partes terres uniebantur, remanent dissolutae. Et violentiori calore Iiquatum *pius plumbum, exhaustis aqui ignis'; uinculis mutatur in subrufum quendam puluerem, qui deinde arte magis comminutus pictorum usui cedit. - C steras corruptiones facili negotio poteris explicare, si imminutum formae imperium, elementales qualitates ut externa proritatas, natiui status , ac ueluti libertatis appetitum, definitionemq; Democriti qui dissolutione atomorum, siue disgregatione corruptiones definiebat, attente perpederis: his enim principijs quatuor, ueluti rotis tota hic doctrina circumsertur: neq; est quod diutius in hoc immorer uel in carbonum resistutione , uel in cadauerum putredine aut in ijs qui in aquis co rumpuntur explicandis. Moneo tantum ex occasione Damnas nullo modo secunda sphaeram ignem agere, hoc est, ut in ipso igne sumatur centru equo ad circnm serentiam squales lines ductae paribus omnino
caloris gradibus sint a Tecta s de lumine secus pronuntio , si enim liberum detur illi spatium undiquaq; diffunditur squali
ter tamq; prodigiosa latitudine ut expertus sim spheram illuminatam ab lampadis unius ordinariae flamma , habuisse diametrum Isso. passuum, quare locum occupabat lumen uiginti millionibus millionum maiore, cum ipsa niam ma dimidij tantum digiti esset. At uero calor , ut ex hoc Democriti etiam
placitum stabiliam, qui spilitibus igneis potius quam diffusioni qualitatis actionem tribuebat,adebinsqualiter diffunditur, M 4 ut in
212쪽
ad latera ad quatuor tantum digitorum distantiam. Ibi enim nempe in cuspide, ut pote linea perpendiculari, uia spirituum,& genuino atomorum ignearum decursu potentissimam acti ne ea erit, sunt enim frequentiores ibi spiritus ignei, D suapte natura illac delatae magno impetu corporibus obuijs insinuant sese. Quod aduerti primum cum Italum qui sola lampadis flamma durissima quaevis metalla, imo etiam uitrum colliquabat uid illam, is enim propulsae per tubum flamma ita admouebat flainins lateribus digitos ut tantum non tangeret, idq; impune, cum tamen uitro metallisq; in cuspide liquatis ut placebat abuteretur ad omnem figuram. Olla igni imposita citius aliquanto bulliet quam qus lateribus applicabis .:Fumi autem activitas pari ratione propagatur ut secundum axem potentior sit, quo magis ab ea linea remouetur eo minori uirtute est priditus a Neq; fit ulla inter flammam,& fumum decussatio quod initio specierum uisibilium exemplo persuasus suspicabar, sed composta candela qui altera quidem partet uiridem , altera uerb communem lucis colo iem habebat, deprehendi ea parte su mi que uiridi flamnas e directo imminebat easdem uigere qualitates quas in ipsa flamma cernebam, unde admitto confusionem quidem in conorum cuspidibus aliqua, sed sine decussatione quam satis impedit spirituum impetus,&motus sursum. Prsterea flamma circum uelitri subtiliori corpore videmus , quq in basi angustior eo dilatatur magis, quo altius prouehitur, dum tandem fumo suis angust ijs initium adci, constituatq; finito cono angustam quandam uiam qua quidquid enucleate dissoluitur ad libertatem med ij pergit Liacet autem plerumq; contingat quod Aristotcles ait l. a de gen.
animal. c. q. Evcnit nanq; omnibus ut quia tabunum sit , id primis uesiciat, Cy quodprranum id QUstimum: ruasi natura decursioZem x
213쪽
ducem agat,Wὰ meta ad carceres, inde proruit redeas. Id tamen in ustilentis corruptionibus non semper accidit, cum . & a fundamentis , & a tecto possit ruina incipere. Explicuimus ergo mixtorum dissolutionem quod erat intentionis nostrε
O Laus Magnus in historia septemtrionali narrat Gothis fuisse familiareex balaenarum ossibus exstruere tuguria in maris littore, ubi deinde gens potusauida sese ingurgitarent ἔContingebat autem omnibus sub hoc ossium tecto dormientibus quasi sub umbra mortis, tetris vexari insomnijs tempestaeum, naufragiorum, iactationum in mari: & si quae vel diuersa in sua iliconstantia oceanus, aut scaeua in procellis, aut horrenda in gurgitibus haberetis
Quaeritur causa horum insomniorum, quae quod constanter omnibus qua somniabant,& saepius accidebant diuersis eadem, debet esse stata,& determinata: sortuita enim non habent statos fixosque recursus.
Nullus pene in natura assignabilis est effectuS ad quem plures cauis non concurrant, arduumq; esesingulis suam effectus portionem assignare. In nostro autem casu concurrunt, bala narum ossa somnus,imaginatio,ebrietas,carreuisia,homo marias uetus, quae se habent ex parte causae materialis, & essicientis ἱ causae autem formalis, & finalis hic non videntur in uestigandae. - PRAE-
214쪽
i Atomis. Diss. II. PRAENOTIONES
I. Omnia corpora sunt in perpetuo fluxu ut probauiminprop. 3 3 & a singulis corporibus emanant corpusculorum eia Ilu uia, quae cum sint mixtorum halituS, eorum etiam qualita tes aliquamdiu retinent . II. Res naturales tonantur redire ad statum sibi connat ratem ex principio S. disp. a. cofirmauimusque prop. I s.fund. c. Illa autem rerum omnium restitutio fit quinque modis primogenerando aliquid sibi similes adsint seminales spiritus, ita
tartarum vini surculum dedit , & arbor vegetabilis chymicorta accrescit. Sccundo tentant sui restitutionem expulsis contrari;s, Ita sacci depurantur, faces subsidunt ,& si figula sui similibus iunguntur ex princip. I a. disp. a. Tertib impetum , sequuntur a natura impressum. Quarto proprietatibus suis quamdiu possunt utuntur quia agunt necessario, & in illarum usu perfectionem vident ur adipisci Quipto omnes suas partes quantum fieri potest in situ connaturali adaptant, ita ut infuras cum supremis no confundantur quod eaemplo rose probauimus prop. Is fund. 6. hinc nubium signaturae, spectrorum plurimorum ab halitibus cadauerum vespertine apparitiones ,
Sin medicina pronuntiatum Hipp. z. pro rhet. t. I. Si quippiata rivaseultimeretierit,occultato coxae dolore dei man portendit, &Calen. 3. epid. com. s. aegrot. Pa. l. 83. quietu in alijs aegris
cum dixeris, sussensiones etitae , Harim subiecit,delirauit. Cuius rei ratio a solo flatu adaequata non est, sed quia contenta in urina restituunt se ad statum quem habituri essent in corpore, unde quae sursum ibant,sursum in urina eleuantur. III. Quae non agunt per electionem determinari debent ab extrinseco ad modum actionis,ita arbores ab alimeto, pecudeSab obiectis extrinsecis mouentur, di imaginatio nostra ab alia qui Saduenti iij sexcitatur. Di titii IV. DOD
215쪽
q. De m Hline atomorum. IpsIV. Dormiens,ebriusque sui iuris non est neque cogitationibus imaginationi ue imperat cum sit interregnum rationis, Unde tunc temporis imaginatio vaporibus debilitata redit ad eas actionesquar cum obiectis familiarissimis sent annex s. cuata te somnus sit mortis imago, dormientibus ex pirca asSuetudine actiones adscribeds, ut mortuis facit Vigilius ita Aricii Stant terrae defixae basia, passimq; soluti
Per campos pascuntur aequi, qua graria currum 'li, ia morum; hiat mitiis, quacura nitentes
flare equω, eadem sequitur ultare repo Ios V. In ebrietate plurimi sursum ad caput vapores seruntur: cor ligkurq; ex Atiliotelel. 3. probi. contingere ebrietatem Ecapitis repletione, Sc eius quod replet motu, hinc ebrijs omnia
deretur circumferri probi. P. & piobl. 1 o. Res ina plures r prasentat G velociorem motum fumi,& spirituum ι NbιIaω- seminteres conspectus moueatur an rei conssectui obuia fit enim ratione miralibet ut id quod dixi mideatur e Idem imaginationi
quod oculis contingit, plura de ebrietate, S lomnis videbis in libro de tabaco Exercit. F. S. & Exercita 6. S. ῖ. q. 1-λ
Balamar ossa praesertim recentia magnum habent corpusculorum effluuium,&plurimas sundunt sui particulas ex pret not. I. ills insinuant se in apertos hominiim poros qui habentcorpus transpirabile ex prop. 3 s. & 36. illi spiritus, sua minima retinent de balsng qualitatibus, & conantur se se ad Pristinum statum reuocare exerendo eas actiones quas in belliis menbris moliebantur ex pr ol. II. Nauta autem ex Prenotione III. Debet determinari ad agendum ab extrin se cum dormiat, &cum ebrius sit, exeret actiones ab Obie
216쪽
rS6 ne Atomis. Hss. II. halitibus bilinae habet caput agitatum specic'; interna Silis
citomorum siue minimorum motu agitatas, nam perpetuo ex
se se iaculatur in uiuetes circumsulas corpuscula sceletus caeli. Agitantur omnia in ebrij capite ex p. 3.
Ob istas igitur causas a priori assignatas, vel huiuscemodi
homo nihil somniabit, vel determinata imaginatione ab co pustulis balaene ossum, familiaritate oceani, nauigationa'; frequentia, de mari lamniabit, at cum habeat agitatum caput ob cereuisitae delatos sursum vaporosas atomos, concurrens balaenarum afflatu, de mari agitato habebit insomnia cum a tem flatuosa sit c reuisia ventos, ob specierum circunagi rati nem vortices, ob humiditatem naufragia tempestate'; sibi repraesentabit, nam ob refractionem internam specierum m tumq; multiplicem exigui motus midentur in freno magni: ut ait Aristoteles i. de diuinatione per somnum c. I.
I. Corpora humido suo exinanita non habent amplius es.suuiorum copiam sed per attritionem consumuntur, & cuir sicca sint attrahent potius externas impressiones ut ijs imbibatur quam ut suas effundant et hinc seminum post triennium ennis vires,& medicamelorum stata est virtutis artas, post quam inutilia sunt,& carie consumsitur, quod patet in radice China quae ob vetustate cum ad has palles venit vix alicuius est actiuitatis, quare & ossa balaenae post aliquot aestates modica cor- luscula eiaculabuntur, hinc minus ad insomnia concurrentia II. In semn ijs plurimum affert modificationis temperies corporis, curae solitae, aetas, anni tempus,& alia huiusmodi,c piaq; alimeti,nam cum abundantissime caput undiquaque replet, somnium non contingit, ut in pueriS ex Arist. c. 3. dein-
mnijs. Lbrijs veio coptingere scie semper horrenda somnia
217쪽
e. q. me mixtisve aramorum . I 87norauit Doctissimus Asinus aureus I. I. metam. eaverito medici sidi cibo crapula iactento scaeua, graui omniare autumat. lil. In conatu quo corpulaula, tum baisns, tum c euisqtentant redire ad suum satum connaturalem, fit pugna inter spiritus hominis, S illoshospites sue aduentiti holtes, qui eum snta forma principali remoti etsi in ventriculo , & Cerebro tanquam in inani diu multum; agitentur, vincuntur tamen a catotelium ano vel dissipantur,vel reseluuntur, velim-1mi t an tur fgura , ordine , connexu, ita v t in hominis partes
Hanc exercitationem Democriti docentis vesci intexere ut modum in hac via philosephandi non praeceptis modo v rum etiam exemplo aperirem. Posuimus ergo primo prin- Cip. l .d.2.experientiam. Deinde lutum quaestionis aperuimus neruidelicetad alia vagaremur . Tertio indicauimus causari m capita quae e Marrationis viseeribus debent d promi, quare citcumstantis in experimentis omittendε sunt nulle. auartis cumomnis scientia discursu a omnisque doctrma ex an tecedenti fieri debeatqvsstione, ut ait Ar stoteles i. I post: Tiorum c. I. t. I. prsnotiones afferre debuimus . Quinto cum Umnis praenotioex eodem Aristotelest uniuersalis, debuit co-
roremaccipere restricta adpareicularis questionis nostrs statu, ex quibus Sexto quesionum dissicilem clare seluimus. At cum semper supersint aliquet dissicultates. ided in annotatioribus nonnullas attigimus. Ex quibus vides methodum, ac methodi ratiOaem.
218쪽
Difficultatum in quaestione continui solutio ex Propriis atomorum principis.
omnes dissicultates explicandi in dγ trina atomorum facilitatem , nunc ut fidem meam liberem, Obseruo omnes obiectiones quae in disputatione de continuo fiunt reduci ad tres classes, aliae enim sunt obiectiones mathematicae, aliae physcae, aliae de utram participant scientia, ideoq; physicomathematicas appello , Deinde cum quaelibet opinio suas habeat dissicultates peculiares, ideo persoluto uniuersali debito ad proprias atomisobligationeS deueniam cap. seque xi. Uerum cum infinita aduersariorum pro ingeniorum v aietate proposita sint communioribus , de dissicilioribus explicatis, cite rasu losephusin Democriti sensis exercitat ex quod pretinitio seminatio responsionu facili negotio soluet .
' Ponsioxara ad argumenta matbemati a. LEMMA I. - Mathematita a maehu ab omni 'matiria, et subiecto reus .s Di male mal tam a t icarum,geometriae pri sertim, obiectum V cst terminatio extensionis, totale autem ,&ad Yquatur . est ipsa ex telio quatenus terminata est ex ea enim varis figuret vari qἱQtiuntur nun G, ε Atquethsc extensio, sue quantitas est iubiectum, siue materia intelli ibilis mathematicarum qu et diuino uitur albysica quo bc ictu sit, mathematica autem
219쪽
c. s. ollectionA contra aromos. 89 sola intellectus sermalitate subsistat. Id ex natur linearum , mathematicarum quae ex punctis fiunt, ει expostulato q. lib. I. Eucl. mansscstum est: sic enim ille, quamn s magnitudine dura potest dari maior vel minor. Ergo si mathematicus non atastahit ab quolibet subiecto reali non potest dari linea maior quam axis mundana, pruinde postulatum illud Euclidis admittendum ncn est. Instrumentis tanquam caussper accidens uti, dummodo niliis assumant sibi in consequentis, omnibus conceditur: DCt autem lis lines, & superficies tanquam instrumenta mathematicorum , & ut loquitur Blanis Canus adiuramenta de natura mathematicarum , Omnes figuK sunt exactissimi iciarum diuinaru humanaturiiq; characteres, quorum typos Deus , & artifex in mente habet concludito idem elegans mathematicus. quapropter dicendum est entia haec geometrtica omnibus numeris ab lata , se entia per se , in v
ra :Agura mero gum naturales, tum artificiales quae in rebus ex
sunt esse entia per accidens, imperfecta,ufalsa, it triangulum is carta tertire non en ,, sed merum eri istud quod in idaea diuina ess,mnde, cy dixit Plato Detimgeometratare. Consentit his Arin aeteSi. I 3. metaphys Summa I. c. 2. Et revera vli sunt mathematicorum numeri ita &lineae, sed nil meri abstrahunt a materia qua uis,ergo etiam lineae. Itaq; mathematica supponit tantum extensionem quamlibet terminatam abstrahentem
ab reali existentia quod erat assumptum. LEMMA II.
. Divisibilitas extrinseca non infert dis bilitarem intrinsecam.
M Vlta sunt essentialiter, & ab intrinseco indivisibilia qL
tamen designatiue, mathematice, extrinsece, per comceptum diuisibilia sunt, sic Angelu collectus in sphsia potest exmnsece , deperintellectum diuidi per diametrum, segmen-
220쪽
Iso GDe atomis. Itia,& sphericas curuasq; lineas cum enim habeat extensione finitam subiacet figurationi omnis aut e figura diuidi potest. Deinde Angelus dici potest diuisibilis extrinsece quatenus correspondet spatio diuisibili, ut Alternitas Dei virtualiter diuisibilis est, quia correspondet tempori , Anima humana indiuisibiliter corpori diuisibili cou menseratur. Duo itaq; in atomo quavis concipienda sunt, primo eius atomi substantiata, phy sica, qus ut sic est indivisibilis, secundo eius respectus ex. trinsecus, siue figura, S spatium extensioue mathematica penes quam atomus quam is diuisibilis est in infinitum, suas enim
dimensiones habet ς unde dixisus in synops pag. 26. num. 9- Atomos indivisibiles esse modo communi , & non proprio ex Averroe I. phys commentin quoruin terminorum exstica'tionem via ibidia
u sunt expendendae actiones phsicae regulis geometric--πT O C lemma fuit iam assumptu pro axiomate in huius di φ. vetum cum non sit prima notio, di apud vulgatς philosephos vix usurpetur,ob illius necessariam in hac disputatione applicationem videtur declarandum , confirma dum acuratius . Geometret in suis demonstrationibu& linei&ivtuntur imaginariis que ab hypothesi falsa sequuntur, neq; idco mathematicis quidquam derogatur quin tinti multum, accedit authoritatis alioqui materis imbecillitati immersi ni- HI admirandi demonstrarent, facto autem suo linearum i mutabilium instrumento abstrahentes a materia, plurima a iuueniunt exponuntq; supra praxim,quia ad actum deduci nihil potest nisi corporum beneficioqus variabilia sunt. S muLais casibusCbnoxia , adde quodquorphysicq suo; emanation