장음표시 사용
271쪽
C. I. De motu locali atomorum. 23 Iqualitas motrix in omnem locum, S per omnem lationem prout determinatur ab extrinseco, ergo omne id quod illam qualitatem poterit producere neq; graue erit neq; leue a nam capax esset virtutis motricis amplioris ac proinde leuitasa grauitas essent frustrii,deinde sbi esset contrarium producendo id quod sus qualitati connaturali vim afferret , ergo producituum impetus neq;graue est neq; leue forma liter ex princ. I. Confirmatur propositior sublato uno contrariorum tollitur etiam illud metaphysice loquendo', 'sed non datur leuitas ergo
neq; grauita S eiuS contrarium ex P. 2. prbatur minor,si leuitas esset in aliquo, esset tantum ratione elementi praedominantiS, mixta enita ut ait Aristoteles mouentur ad motum elementi
praedominantis a sedin ullum mixtum mouetur sursum, quamuis in multis praedominetur ignis, ergo ignis non est leuiS,ac proinde neq; ullum mixtum: piper, S euphorbium habent ignem praedominantem , cur ergo deorsumpari velocitare se- Iuritur ac plumbum, nec pariter carbones accensi volant Cur-canis venenati moisus rabidus a spuma ignea fit, quae tamen deorsum cadit Θ clim ergo nullum corpus naturaliter sursunti .
feratur, sequitur nullum esse leue simpliciter, ergo neq; grave. Dice vapores ascendere I S ignem . Resp. ascesum vaporum ideo feri quia aqua ut sc dilatatai rarefactaq; exigit ampliori loco diffundi,unde latitudinem med ij quaerit, tamdiu ergo in altum abit , quamdiu reflectioneradiorum solis fauetur eius cursui, ut autem maxima sit haec reflectio 32. nilliaria non excedit ut demonstrant ij qui de atmosphaera, refractionibus caelestibus, crepusculi'; d D. putarunt. Ignis autem necessario ex ratione disIolutionis,dcbet cuspidem pyramidalem efformare, quia punctum per L secti dis lolutionis Ucbet distare ab ultima superficie perfecti mrati, est autem mutum perfectum candela, Bamma vero
272쪽
232 De Mimis. Di t. LIL 1 . est mixtum imperfectum a mixto ortu vi ignis, tendens ad dissolutionem, quae fit cum in cuspide flammae se se explicant, Sexpediunt ab alijs ignei spiritus, quae vindicatio cum sensim fiat, ideo necesse est flammam ita efformari,ut ostendi pag. I79. unde nulla ratione probat hoc exemplum ignem esse sum seruntur e Respondco determinati ab extrinseco ad illum motum do. Orsum, a naturali scilicet mundi constitutione quae exigit ut ea quae partium suarum dispersione gaudent ampluirq; spatium
amant serantur ad circumserentiam or bis, locum nempe c.
pacissimum, quae vero stringi angique cupiunt neq; suas partes ita dispergi patiuntur, angustias medij sibi deposcunt, ubicinlactior lucus suς inclinationi fauet ; quo velo collectiores strictioresq; sunt mixti vel elementi partes eo magis ad centrum fori appetit ; quem appetitum vulgus grauitatem, pondusq;
vocat a qua appellatione non recedam, dummodo de re co fiet, stilicet non dari in illis corporibus virtutem motricem deorsum tantum , sed dari virtutem in omnem locum , di per OmneS lineas motricem, prout ab extrinseco determinabitur . Determinant autem quinque. Primo mundi constitutio ord
que, qui cum nil aliud sit quam natura qusdam uniuersalis, sevi leges naturi in agendo seiuet, quare motus a natura prici sedeterminati sunt simpli es,& ex princip. q. breuissimi, hoc clipei pendiculares, vel circulares ut in coelis. Secundb mouens aliquod per directionem cursus, ut in selopis, S telis quae manu iaciuntur. Tertio spatium intermedium per retusonustupciactionem, & refractioncm dequabus in Theorica militari lib. 2. Theor. I. Quarib corpus occurrens, S transitum,
n philosophice, & itricte loquendo. Dices,curigitur sunt quaedam corpora quae perpetuo deor-
273쪽
s r. di motu locassi atomorum. Σ33 de qua abid. Theor. s. arena enim verbi gratia reflectendi globum capax non est, sed potius retundendi. Quinto mobilis ipsius compaginatio, figura, & pondus per receptionem, &implantationem impetus pertinaciorem: sunt enim qusdam corpora impetui minus apta,sic carra non sque proijci potest, ac lapis: figura vero determinat etiam impetu ut patet inproiectis volutatis, si enim circularem lapidem per planum dircio a volutatione proijcias in sine cursus efformabit lineam tur binatam . De implantatione, & concentratione impetus egi Theor. 3. lib. t. atque hqc quinque, mundi ordo, mobilis si tus, corpus Occurrens, spatium, & mouens impetum dete minant. Unde est maxima inter motus animalium, & inanimatorum disserentia, animal enim determinatur ab intrinseco ad motum, ab extrinseaeo autem alia mixta.
Ex quibus probabile fecimus quod quamuis detur grauitas,& leuitas ad vulgi sensum, nihilominus tamen non datur in rigorephilosophico quod Democriti placitum erat asserendu .
Motus localis eLI entitas permanens , tota Ammi in natura, ω su cessiva in connotarion cuius causaproductrix emolus impetui.
Η i C potius annoto opiniones atomorum doctrinam com sequentes quam ut eas fuse persequi velim: pro hac pr Positionis prima parte, quet necessario admitti debet ab his
qui atomis patrocinantur. Obseruo quatuor esse qus abstrahunt ab omni reali extrinseco, numerum, dimensionem, motum , &durationem; numeri sunt merum opus intellectus omnes enim intelligimus in Dei infinitate, qua tamen nihil est simplicius aut magis num xi expers. Di mensiones mathematics abstrahunt ab omni spa
274쪽
2 34 De Atomis. In . I . o delineabit Archimedis, Pappiq; inuenta. Tempustulem re, liter sumptum nillil est aliud quam ipse motus quatenus habet partes pri0res, S posteriores ; sormalitor vero duratio abstr lut ab omni motu, cum etiamsi quiescant celi, & omnis m tus , anima immortalis perdurabit : Motus pariter ab 'mni spatio absti ahit etiamsi enim fieret in vacuo esset successivusia Ex quibus patet quanta sit analogia inter ista ut diximuspi incip. 3 spatium est diuisibilla tu ins nitum extrinsecein m thematice ut supra diximus non autem playsice; pariter etiam tempus , S motus . His positis prima pars propolitioni& li Probatur primo ut se habet spatium reale, ita& motus re sis ex princ. I. sed inspatio reali sunt atomi, ergo S in motae erunt atomi, sed atomi motus non potant fingi animo quii intelligantur tota, mul, ergo datur motus totus simul; qui tamen erit successivus incon notatione, seu extrinsece penes spatiu mathematicst. Sit,exempli gratia,atona motus -Bia
atomus spatii C-D virtus illa AB est tota simul , sed defert tamen mobile per spρtium CD successive scuti quisipiam orator habet integrum conceptum totum simul, illumitamen successive tantum promit, atq; ita illi atomo motu Si B. respondebit praecise spatium. C--,- -. D atomuia integra , qua elapsa si impetus magis vigeat pro una atOmo restituet dua& aut tres, deinde pro tribus, quatuor veL quinque, dum tandem fatistensimpetus foecunditatis erit m noris, fit autem illa multiplicatio atomorum aut intenso motus per Ordinationematomo tuni in eadem Par ,ut explicabimus cum de alteratione erit sermo. .
Probatur sicundo illud non pistest existere cuius nulla pars existit, sed motus successui intrinsece nulla pars existit, Om- nes enim sunt priores, & posteliores, & nulla est presens,ery
275쪽
c. I TM motu localyatomorum. 23sab aduersarii sfluenter ed qui potest capere capiat,pauci enim
intelligunt hunc fluxum existentem.
Probat. tertior si motus est diuisbilis physice in infinitum
tot erunt partes motus rardi quot velocis ; at duae partes velo cis existunt uni motus tardi, ergo vel ista erit permanens cuer istat in duobus temporibus, vel omnes motus sint aquales aut in velocitate, & tarditate contra experientiam .
Respodet primis,esse paties motus tardi permanentes flue-ter ; quasi dicerem canem esse rationabilem irrationabiliter, mustum esse humidum sicco modo. Resp. secundo alij,omnes motus esse a quales in velocitate, differre autem quod in tardis idemtidem mobile quiescat, in- uelocibus vero pauciores sint pausae minusq; diuturni et Co tra , co enim puncto quo quiescit mobile vel id facit defectu virtutis vel spatij, sed spatiu est uniforme, virtus autem adest,
ergo non quiescit, agens enim necessarium omnibus ad agendum requisitis necetiario agit ex P. I 3.
Confirmatur tandem proposito Democriti,facile enim explicantur omnes pioprietates motus ue primo successio in con- notatione ad spatiu mathematicum diuisibile in infinitum extrinsece, ita & motus penes con notatum est diuisibilis in infinitum ; secundo melocites explicatur quod plures atomi impc tus sint simul in eadem atomo monilis, vel quod sertior una adsit aliqua, utroq; enim modo dici posset,sed multiplicatio a tomorum mihi videtur Democritopotius adscribenda, quam
spccieru tanta varietas in atomis 3. tarditra, quod pauciores snt atomi vcl maior medij resistentia: regularitas,'irregulam tus suinitur ab extrinseco dirigente, & determisanter compara bilitas a spatio: mathematico, contrarietas , σώλοα neto a termino ad quem&c.
Plures sane hic dissicultates tolletas essent,ut I .de gener
276쪽
236 TD Atomis. Di μιρ. III. tione atomorum'. a.desecuditate,& multiplicatione ipsarunt. 3. an dentur diueris speciei q. an possit dari atomus inessicax hoc est quae non moueat Z s. an possit dari motus uniformiter difformis 6. an clatur quies inter mouendam ξ 7. de interitu
R. ad primum generari atomos ab impetu, impetum a tem a sor ma substantiali, quae est principium motus. R. ad secundum tacunditatem sequi numerorum naturam, di multiplicari ut hydrae Herculis capita ivando intenditur motus, imo omnis generis multiplicationcm Equitur haec scrucunditas ita ut non modo per impares numeros, verum eiaam per quadratos, & cubos saepe multiplicetur . R. ad tertium esse problema,inclinat ad negatiuam inmmeritus ut pote inutilem illam specierum multiplicationem ce
R. ad quartum non possedari, sed impetum einacem G. stingui ab inessicaci quod impetus cssicaa producat atomos motus, inessicax vero sit sterilis. R. ad tertium ad senium dari posse motum vnisbrmiter dis. formem non autem stricte loquendo, quia est semper aliquod spatium per quod motus est aequalis,& unilarmis idque necesi
xjO atomorum naturam sequitur.
R. ad sextum a dari quietes in motu obrationem supra , allatam. R. ad septimum in terire atomos quod stilicet cursu suo peracto, vel praepedito, detentoq; statim fatiscant, neque ulteriotem vim a causa productrice obtinuerunt. Essent etiam aliae
plurimae grauissimae quaestiones quas susius pruLqui nolo nec
Secunda parspropositionis impetum esse unicam utam trisςm, probatur, quia ea positareti e sum ruutiles, Impeta
277쪽
e. r. 'De motu localydimorum . 2 7-n.st quidquid per grauitatem,leuitate, vim magnetica ali)'; vocabulis explicat Lycaeum , & Academiar frustra enim heper plura quod potest fieri perpauciora,natura autem nihil la cit frustra. Motus ergo est entitas permanens &c. cuius causa productiva est impetus, quod nobis erat propositu Probare.
I motus constat atomis sequitur possedari motumquotatadior dari no possit,sit enim unica atomus,cu nihil minus daripossit sequiturinorum fore tardissimum, quamuis adeo v lox assignari non possitquin velociorita infinitum detur; sed
huiuscemodi tarditatis extremitas videtur absurda cum ex p stulato I. no detur velocissimus,ergo,& opinio unde sequitur. Respondeo hoc argumentum potuisse fieri contra atomos ipsas Uementares , illis enim non potest dari corpus minuequamuis in infinitam pene molem possint excrescere ipsa elementa . Sicut arithmetica proportionalitas augetur in insol- . tuna, sed in infinitum non decrescit. Itaq4 dico primo Mnn .esse abstruum concedere vltimam motus tarditatem in spatio determinato. Dico secundo idem spatui metiam determinatu mpossetardius, ac tardius in infinitum transmitti, sus caistis scilicet atomis motusAntequaessint multum progressae, Se interpolata quiete antequam gignatur alia. Sit, verbi gratia spatium A B C D quod una atomus transmittit, quando erit in B suffocabitur fietq; quies, & mora postea fiet alia,qus pariter opprimetur in C, ac proinde non est dissiculta gquin hacratione tarditaspossit conciliarii sed cum quies non
278쪽
et 3 8 atomis. Dissurer'IN. st motus, dico posse dari motum tardissimum, ut datur min ma quantitas, iniuimus numerus, & minima proportioualitas arithmetica.
De quietibus, ct saltibus ,siue tra missione I riorum 11ω.d o transeundo per medi-c Equitur dari actu quietes, & morulas in motibus velacista mis, imo etiam saltus ita ut abcxtremitate lineis aliam extremitatem feratur mobile non transenSper mediu; Prob. maior quia cum primae a tomi interierunt, impetus saltem uno instanti eget ad alias substit uendas, sicuti cum rana natat uno quidem tractu per a. palmos seretur, deinde recolligit se impetuque nouo per alios a. deuehitur, & sc suum natatum veI ti internodijs distinguit ; S opus est illam quiescere, quia ea quiete melius veluti innixu se propellit. Quod autem dentur
status manifeste probatur hoc modo: sit quadratu AB, quod
B G I i 1. Heo lectatur aliud minus quin est CD, producatur B G ad 'E & DH ad F secundum rectitudinem laterum , siRUduae parallelet DF, BE. Intelligatur quadratum AB ci ca punctum G tanquam circa polum volui ad conficiendum iter BE, certum est quod A cadet in I eiitq; GAia loco ubi GI. at vero eo motu haea H C incumbet
279쪽
c. I. De motu locali atomorum. 2neae MN. ergo saltu transiliuit spatium sibi vicinum H M.& eo instanti quo quadratum AB circumuolutum per sua quatuor latera incubet lines L E secundum latus B O, tunc latus DP erit in linea in . transiij t ergo spatia H M. N R. SQ. &saltus secit, alioquin fatendum csici qua di a tu
C D quatuor cii cum uolutionibus tantundem pcne emensum spatij quantum quadratum AB Totidem circumuolutioni bus,cum tamen latus RG duplum sit lateris CH etiam lo-gitudine , & quadratum CD quatuor suis lateribus de in .ceps possitis faciet tantum lineam DR paulo plus quam medium lineae BE qus quatuor quadrati A B lateribus longiatudine respondet et ac proinde ex prima ratione constat con .stitutis atomis sequi quietem , ex secunda verb dari saltus in . motu neque motum esse persecte successivum etiam in connotatione, siue penes spatium. Resp. ad hoc argumentum non esse opus ut virtus motrix habeat aliquid temporis ad atomos intereuntibus substituendas, sed ita piompta est,ut una aliam sequatur, sicuti cum duo
ligna apta nivi inuicem non opus est ut detur hiatus interme dius: ad exemplum rans cuius natatus belle explicat naturam atomorum in motu; Rc sp negando paritatem, ratio est quia rana determinatur ab intrinseco fatigatq; organa motus, lapis vero non fatigatur, S ab extrinseco determinatur. Ad secundam partem argumenti quae intendit probare motum non esse successivum etiam penes connotatum, respo-dcbo postquam explicuero naturam motus circularis secunda quem l upponit aduersarius volutari quadratum, quod in circumuolutioriabus facit cuculum, cuius diameter eadem eli ac quadrati nempe GO. vi manifestum est cum puncta diana tio quadrati ix spondentia in volutatione faciant arcus, S p riter etia singula lateiu puncta circulos deictibunt,du volvvn
280쪽
orcularis motus in volutatione tripliciter fertur , motu scilicet pr-gresuo, motu regressivo, sedi circa ceratrum, Maior autem est retrocessio in maiori circulo quam in viri. I Ure merito Aristoteles in mechanicarum quaestionum principio omnium pene artium miracula ab circuli motu ortii pronuntiauit, ἔκ re vera , inquit , ratioui id consentaneum est ex admirabili enim mirandum accidere quidpiam non eri ab ι - ,
maxime vero admiratione dignum est simul contiaria fieri . Circulus vero ex huiusmodi contrarietatibus genitus est, nam prima eius origo est ab immoto, & commoto simul, nempElinea quae circa unum sui extremum immotum vo natur: at quid quiescente, S moto magis cst contrarium Θ prsterea linea qui circulum ambit nulliuS latitudinis concaua tamen est,&convexa &c. Contrarietas prsterea ista reperitur in circulo
quod ad exteriorem simul, S posteriorem parte feratur. Sit circulus AB quia
puncto C ferri debeat perlineam C DROtu incipiente a Puncto C. cum diameter B sertur ad partes E tunc C puctum vicinius ipsi Dretrocedit versus A. punctu autem E ac' si
cedit ad D er o partes qusdam circuli retrocedunt,alie verbprogrediuntur; sivit itaq; tres motus in circulo olutato proin