장음표시 사용
111쪽
IN L. CATILINAM HABITA IN SENATU.
I Cap. I. Video, Patres conscripti, in me omnium VP trum Ora atque oculos esse Conversos. Video, Vos non s
Iuni de vestro ac rei publicae, verum etiam, si id depulsum sit, de meo periculo esse sollicitos. Est mihi jucunda in malis, et grata in dolore, vestra erga me voluntas: sed eam, per deos immortalest quaeso, deponite atque obliti salutis meae, de vobis ac de liberis vestris cogitate. Mihi si haec conditio consulatus data est, ut omnes aCerbitates, omnes dolores cruciatusque perferrem: seram non solum sortiter, sed otiam libenter , dummodo meis laboribus vobis popuIoque Ro-2 mano dignitas salusque pariatur. Ego sum illo consul, Patres conscripti, cui non forum, in quo omnis aequitas continetur
non campus, consularibus auspiciis Consematus; non euvia, summum auxilium omnium gentium: non domus, commune
perfugium; non Iectus, ad quietem datus; non denique haec sedes honoris η, unquam Vacua mortis periculo atque insidiis fuit. Ego multa tacui, multa pertuli, multa concessi, multa meo quodam dolore, in vestro timore, sanari. Nunc, si
stelli Herdon. - curia, summum
112쪽
hunc exitum consulatus mei dii immortales esse volu runt. ut Vos, Patros conscripti, populumque Bomanum ex ea de miserrima , conjuges liberosque vestros, virginesque Vestales exacerbissima vexation , templa atque delubra, hanc pulcherrimam Patriam omnium nostrum ex foedissima flamma, totam Italiam Ex bello et vastitate; eriperem: quaecunque mihi uni Proponetur sortuna, subeatur. Etenim, si P. Lentulus suum nomen, inductus a vatibus, fatale ad perniciem rei publicaofore putavit: cur ego non laeter, meum Consulatum ad salutem rei publicae prope fatalem Oxstitisse 2Cap. II. Quare, Patres conscripti, consulite vobis, pro- 5spicito Patriae, eonservate vos , conjuges, liberos fortunasquo Vestras, Populi Romani nomen salutemque defenditer mihi Parcere, ac de me cogitaro desinite. Nam primum debeo BPerare, omnes deos, qui huic urbi praesident, pro eo mihi, BC mereor, relaturos gratiam esse; deinde, si quid obtigerit 3,
Requo animo parat quis moriar. Neque enim turpis mora sorti viro Potest accidere, neque immatura consulari, nec misera sapienti. Nec tamen ego sum ille ferreus, qui fratris carissia
posse mortem immaturam esse Conis sulari r quanto verius nunc negabo
seni 2 Ugl. Cut. III. 3. 28. - m se a svienti. Nach dem Grundinixodee Stollier. Vgl. g. 7. - ille famreus, Wie II. g. 13. vehemens illo consul. Vgl. l. 12. - fratris, Q. Tullii Ciceronis. Er Har im Jahr 691 praetor urbanus, drei Jahrohindu h Propraetor in Asien, undspator Caesar, Legat in Gallien. abjecta. S. Catia III. f. Io. - lius. Dieser mar damais erat Ein Iahr ait. - gener. Diess war C. 'urnius Piso, dor Gemalit voti Cieero's Oimiger geliebter Toctitur
113쪽
mi atque amantissimi praesentis moerore non mo Bar, horum. quo omnium lacrimis, a quibus me circumsessum videtis.
Neque meam mentem non domum saepe revocat exanimata
uxor, abiecta metu filia, et parvulus filius, quem mihi videtur amplecti res publica tanquam obsidem consulatus mei: neque illo, qui exspectans hujus exitum diei, adstat in conspecta meo gener. Moveor his rebus omnibus, sed in eam partem, ut salvi sint vobiscum omnes, etiamsi vis aliqua ine oppresserit, potius, quam et illi et nos una rei publicae peste pe- si reamus. Quare, Patres conscripti, incumbite ad rei publicae salutem: circumspicite omnes procellas, quae impendent. nisi providetis. Non Ti. Gracchus. qui iterum tribunus plebis seri voluite non C. Gracchus, qui agrarios concitare conatus eSt: non L. Saturninus, qui C. Memmium occidit, in discrimen aliquod, atque in vestrae severitatis judicium adducitur: tenentur ii, qui ad urbis incendium, ad vestram omnium caedem, ad Catilinam accipiendum, Bomae restiterunt. Tenentur literae, signa, manus, denique uniuscujusque consessio: sollici. tantur Allobroges: servitia excitantur e Catilina arcessitur: id est initum consilium, ut, interscctis omnibus, nemo ne ad deplorandum quidem rei publicae nomen, atquc ad lamentandam tanti imperii calamitatem relinquatur.5 Cap. III. Haec omnia indices detulerunt, rei consessi
sunt, vos multis jam judiciis judicastis: primum, quod mihi
gratias egistis singularibus verbis, et mea virtuto atque diligentia perditorum hominum patefactam osse conjurationem decrevistis: deinde quod P. Lentulum, ut se abdicaret ) Praetura , coegistis : tum, quod eum, et ceteros, de quibus judi-
f. 4. IN Gracchus, C. Gracchus, Saturninus. S. Cat. I. l. 3. unci 4. C. Memmium. Dieser he arti siclimit C. Servilius Glaucia um das Consulat, Meiahath Saturninus ihn
ermorden Iiess. - tenentur. S. Cat. I. f. 6. - sollieicantur Allobr.
I. 5. judicastis. S. Cat. III, 3.14. So Pro Mil. e. 6. Cn. Pompe' jus rogations sua ot de re et in causa iudieavit. pro Ieg. Man. ε 2. und 43. - supplicarionem. SCat. III. I. 15. Di iii se by Cooste
114쪽
eastis, in custodiam dandos censuistis, maximoque, quod me nomine supplicationem decrevistis, qui honos togato habitus ante me est nemini: postremo hesterno die praemia legatis Allobrogum, Titoque Vulturcio dedistis amplissima. Qua Sunt Omnia ejusmodi, ut ii, qui in custodiam nominatim dati sunt, sine ulla dubitatione a vobis damnati esse videantur. Sed ego institui referre ad vos, Patres conscripti, tam- 6
quam integrum, et de laeto, quid judicetis, et de poena, quid
censeatis. Illa praedicam, quae sunt consulis. Ego magnum in re publica versari furorem, et nova quaedam misceri et concitari mala iampridem Videbam e sed hanc tantam, tam exitiosam haberi coniurationem a civibus, nunquam putavi. Nunc, quidquid est, quocunque vestrae mentos inclinant atquo sententiae, statuendum. VobiS ante noctem est. Quantum faciantis ad vos dolatum sit, Videtis. Huic si paucos putatis affines esse, vehementer erratis. Latius opinione disseminatum est hoc malum: manavit non solum per Italiam, verum etiam transcendit Alpes, et obscure serpens multas jam provincias occupavit. Id opprimi sustentando ac prolatando nulIo pacto Potest: quacunque ratione Placet, celeriter vobis vindicaniadum est.
Cap. IV. Video duas adhuc esso sententias: unam D. 7Silani, qui censet, eos, qui haec delere Conati sunt, morte
l. 6. referre, se. ad deliberandum et iudicandum. Cie. Phil. II. e. 6. ecquid ad eum de re publiea retulisti' pro leg. Nan. l.
58. - furorem. S. Cat. II. l. I. misceri, fur moliri res turbulentas,haufig. Pro Bose. o. 32. ruebant in tenebris omniaque miscebant. VgI. pro Mil. g. 25. - tantiam iam.
l. pro Mil. l. 61. Liv. 25, 24.
tot tam opulenti tyranni: - λ- elinunt. S. Lumpi. f. 52I. - anta noctem. Dieis mussie gescheben.
perditos conatus vindicavit. g. 7.' D. Silani. Dieser .urdo
a s consul Hssignatus Euersi um
115쪽
esse multandos r alteram C. Caesaris, qui mortis Poenam rem Vet, ceterorum suppliciorum omnes acerbitates amplectitur. Uterque et pro sua dignitate et pro rerum magnitudine in summa severitate versatur. Alter eos, qui nos omnes, qui Populum Romanum vita privare conati sunt, qui deIere impe-xium , qui populi Romani nomen exstinguere, PuriCtum temΡΟ-ris frui vita et hoe communi spiritu non putat oporterct: atque hoc genus poenae saepe in improbos cives in hac re publica ESSE usumatum recordatur. Alter intelligit, mortem a diis immortalibus non esse supplicii causa constitutam, sed aut ne- Cessitatem naturae, aut laborum ac miseriarum quietem esse. Itaque eam sapientes nunquam inviti, sortes etiam saepe libentis oppetiverent. VincuΙa vero, et ea remsterna, certe ad singularem Poenam nesarii sceleria inventa sunt. Municipiis dispertiri iubet. Habere videtur ista ros iniquitatem, si imperare velis: dissicultatem, si vo rer decernatur tamen, si 8 placet. Ego enim suscipiam, et, ut vero, reperiam, qui id, quod salutis omnium causa statueritis, non putEnt esse suae dignitatis recusare. Adjungit gravem poenam municipibus, si quis eorum vincula ruperit: horribiles custodias circumdat, et digna scelere hominum perditorum sancit, ne quis eorum Ρο Mam, quoS Condemnat, aut per Senatum, aut Per Populum Ievaro possit: eripit etiam spem, quase soIa hominem in miseriis consolari solet. Bona praeterea publicari jubet: vitam solam relinquit nefariis hominibus; quam si eripuisset, multos )
Caesaris. Er mar damata Praetor und stant in dem Verdachte, umdio Verschnorung ge uiat Eu haben. Dee grossie Theti des Seuatsatimino se iner Ne inung bei. Puraetum te oris. Nat. deor. I, 2o. nullo puncto temporis intermisso. 24. minimis temPorum punctis. quiscem. Ugl. Pro Mil. f. 10I. Caesar hei Sall. Cat. c. 5 I. sagi: in luctu atque inisoriis mortem
aerumnarum re ruistin, non crueia
dispertiri. Weleher Gedanhe in s suppliri Herden 2 iniquisviem dilieitinatem. Warum23. 8. suscipiam - qui id, quod. S. Cat. I, 3. I9- sanest, fur PO nam statuit. Tusc. I, Iri caerimonias violatas non tam inexpiabili religione sanxisset. Att. X, 1. So- Ion capite sanxit, si quis sto. Diuitigeo by Cooste
116쪽
nno dolore dolores animi atque corporis , et omnes scelerum Poenas ademissol. Itaque ut aliqua in Nita sormido improbis esset posita, apud inferos ejusmodi quaedam illi antiqui supplicia impiis constituta osse voluerunt; quod videlicet intelligebant, his remotis, non esse mortem ipsam pertimescendam. Cap. V. Nunc, Patres conscripti , ego mea, video, 9 quid intersit. Si exitis secuti sententiam C. Caesaris : quoniam hanc is in re publica viam, quae Popularis habetur, Secutus est, fortasse minus erunt, hoc auctore et cognitore hujusce sententiae, mihi populares impetus pertimescondi: sin illam alteTam, nescio, an amplius mihi negotii constrahatur. Sed tamen meorum Periculorum rationes utilitas rei publicae viii Cat. Habemus enim a C. Caesare, sicut ipsius dignitas et maiorum ejus amplitudo PostuIabat, sententiam tamquam obsident Perpetuae in rem publieam voluntatis. Intellectum est, quid intersit inter levitatem concionatorum, et animum se ΡοΡu-- larem, saluti populi consulentem. Video de istis, qui se po- 10 Pulares haberi volunt, inesse non neminem, ne de copite vide' Iicet civium Bomanorum sententiam serat. Is et nudius tertius in custodiam cives nomanos dedit, et supplicationem mihi d crevit, et indices hesterno die maximis praemiis affecit. Iam hoc nemini dubium est, qui reo custodiam, quaesitori gratulationem , indici praemium decrevit, quid de tota re et causa iudicarit. At vfro C. Caesar intelligit, legem Semproniam esse de civibus Romanis constitutam: qui autem rei publicae sit hostis, eum civem esse nullo modo posse: denique ipsum
latorem legis Semproniae, jussu populi poenas rei publicae
l. 9. Popularia. Cie. pro Sextio e. 45. Qui ea, quae faciebant, quaeque dieebant, jucunda multitudini
esse volebant, ργulares: qui .autem ita se gerebant, ut fiua consi α
Ita optimo cuique probarent, ῬtAmates habebantur. VgL Demosthia Olynth. III. l. 2L und 22. - rauctore et cognitore. Jener ist der Ur- heber der Meinung; dieser ube .immi sie und vertheidigi sie, Wiegetne e igne. - nescio an. S. Lumpt3. 721. a lius neg. selten sur Hus. Caes. beli. Gall. VI, 9. amplius obsidum. s. IO. non neminem. S. Lumpi
117쪽
dopondisse. Idom ipsum Lentulum, Iargitorem et prodigum, non putat, cum de pernicie populi Romani et exitio hujus urbis, tam acerbe tamque crudeliter cogitarit, appellari posse popularem. Itaque homo mitissimus atque lenissimus non dubitat , P. Lentulum aeternis tenebris vinculisque mandare, et sancit in posterum, ne quis hujus supplicio levando se jactare, et in pernicie Populi Romani posthac popularis esse possiti Λdjungit etiam publicationem bonorum , ut omnes animi erm
latus et corporis, etiam egestas ac mendicitas eonsequatur
11 Cap. VI. Quamobrem sive hoc statuevitis, dederitis mihi comitem ad concionem, populo carum atque jucundum; sive Silani sententiam sequi malueritis, facile me atque Vos a crudelitatis' vituperationct defendetis; atque obtinebo, eam multo leniorem fuisse. Quamquam, Patres conscripti, quae potest esse in tanti sceleris immanitate punienda crudelitas 2 Ego . enim de meo sensu judico. Nam ita mihi salva re publiea vobiscum Perfrui liceat, ut ego, quod in hac Causa vehementior sum, non atrocitate animi moveor, quis enim ost me mitior D sed singulari quadam humanitate et misericordia.
Videor enim mihi hanc urbem videre, Iucem orbis terrarum atque arcem omnium gentium, subito uno incendio concidentem: cerno animo sedullam Patriam' , miseros atque insepultos acervos civium: versatur mihi ante oculos adspectus Ce- 12 thegi, et furor in vestra caede bacchantis. Cum vero mihi pro-
seselzt, ne injurata Poruli RomaniciMis morte multaretur. S. Cat. I. l.
4. - jussu PO . Das Bomische Volli Iieis es gessilietion, data der Consul Opimius vermoge der Formel, ML
aeant consules ne et . den Gracchus
todiete. Wie argumenti ri hier Ci--ro largitorem. Cic. de OmI1. I L. Omnino duo sunt genera largitorum; quorum altori Prodigi, altori liberales. Prodigi, qui epu- Iis et viseerationibus et gladiato.
Tum muneribus, Iudorum i Vena. tionumque apparatu Pecunias profundunt in eas res, quarum memoriam aut brevem aut nullam Omnino sint relicturi. 3- II. statueritia - dederitis. Ugl. Cat. II. I. II. - ita - M. Eine Botheuarungs . Formel. Cie. Att. V. IS. Ita vivam, ut maximos sumtufi suciam. - Videor Midere
Vel che Figur baechantis. S. Cat. I. f. 26. III. g. IO. f. I 2- regnantem. S. Cal. I. L
118쪽
posui regnantem Lentulum, Sicut ipso se ex satis sperasse coninsessus est, purpuratum esse hunc Gabinium, cum exercitia venisse Catilinam: tum lamentationem matrumfamilias, tum fugam virginum atque puerorum, ac Voxationem Virginum Vestalium perhorresco: et, quia mihi vehementer haec videntur misera atque miseranda, idcirco in eos, qui ea Persicoro voluerunt, me Severum Vehementemque Praebeo ). Etenim quaero, si quis paterfamilias, liberis suis a servo intersectis, uxoro occisa, incensa domo, supplicium de servis ) non quam acoria bissimum sumserit: utrum is clemens aC misericors, an inhumanus et crudelissimus esse videatur 3 mihi vero importunus ac ferreus, qui non dolore ac cruciatu nocentis suum dolorem
cruciatumque lenierit. Sic nos in his hominibus, qui nos, qui
conjuges, qui liberos nostros trucidare voluerunt: qui sing las uniuscujusque nostrum domos, et hoc universum rei publicae domicilium delere conati sunt: qui id egerunt, ut gemtem Allobrogum in vestigiis hujus urbis atque in cinere deflagrati imperii collocarent; si vehementissimi fuerimus, miseria
cordes habebimur: sin remissiores esse voluerimus, Summae.
nobis crudelitatis in patriae civiumque pernicio fama subcunda est. Nisi vero cuipiam L. Caesar, vir fortissimus et aman- IS
hominibus, so vi et alsi ouod tidhos hom. restinet. Bose. Am. 8. in tanta felicitate. Obon c. I. in vestro timore. c. 5. in perniete. f. I S. L. Caesar - sororis. Die
Seli,vester dieses L. Caesar, derim vorigen Jahre das Consulat ho-hloisset linite, Har dio Gomahlin des M. Antonius Cretieus und die Mut- ter des Trimnvirs Antonius. Nathdem Todo thres orsten Gema his heiratheto sie den P. Cornelius Lentulus Sura, einen Haupitlieil-nehmer der Catilinari schen Ver- schis ung. Vgl. Cic. Phil. II. e. 6.L. Caesar, uvunculus tuus Antonii
qua Oratiouo, qua constantia, qua gravitate sententiam dixit in soro
ris suao virum, Vitricum turim.
Fulvius Flaccus, der hei den Gracchi schen Unruhen mit seine in Sol, noumham. Cat. 1. 3. 4. - turgitionis
gur Verthoilung der Lundoreten. Cie. Oss. II. e. 2I. C. Gracchi frummentaria magna largitio; exhaurie-hat igitur aerarium. Sonsi sprielit
Cicero vi et hestiger gegon die
119쪽
iissimus rei publicae, crudelior nudius tertius est visus. cum sororis suae, seminae IectisSimae, Virum Praesentem et audientem, vita privandum esse dixit, cum avum jussu consulis interfectum, siliumque ejus impuberem, Iegatum a Patre missum, in carcere necatum esse dixit. Quorum quod simile
factum Z quod initum dolendae rei publicae consilium 8 Largi
tionis voluntas tum in re publica Versata est, et Partium quamdam contentio. Atque illo tempore hujus avus Lentuli, clarissimus vir, armatus Gracchum est persecutus: ille etiam grave tum vulnus accepit, ne quid de summa re publica minueretur: hic ad evertenda fundamenta rei publicae Gallos arcessit, servitia concitat, Catilinam vocat, attribuit nos micidandos Cethego, ceteros civos interficiendos Gabinio, urbem inflammandam Cassio, totam Italiam vastandam diripiendamque Catilinae. Veremini, censeo , ne in hoc scelere tam immani ac nefando nimis aliquid severe statuisse videamini; cum multo
magis sit verendum, ne remissione Poenae crudeles in patriam, quam ne severitate animadversionis nimis Vehementes in acerbissimos hostes fuisse videamur. 14 Cap. VII. Sed ea, quae exaudio, Patres conscripti, dissimulare non possum. Jaciuntur ' enim voces, quae perFe-
Gracchischen Umtriebe; marum hier nicht y - hujus aseum. S. Cati
III. f. IV. - remissione, fur mitigatione, lenitate. Phil. VIII, 6. remittere iracundiam. Ilmit. 55. remittere eontentionem.
652 aus den Senatoren ge ahit. Scitdem aber C. Gracchus dio So
tribunos aerarios. Dieso Hurden
120쪽
niunt ad aures meas, eorum, qui Vereri Videntur, ni halicamisatis praesidii ad ea, quae vos statueritis hodieaeno'dic, tranalsigunda. Omnia et provisa, set parata, et consi;tuta sunt, Pa-εTes Conscripti, cum mea summa cura atque diligentia, tum mulis etiam majoro populi Romani adi summum imperium re linendum, et Ad comm os fortunas conservandas Volantato. Omnes adsunt omnium ordinum homines. Omnium deniqueneratum: plenum .est sorum, Plena templa circa larum; pleni omnes aditus huius loci ac templi. Causa enim est post urbem conditam liliec inventa sola, in qua Omnes sentirent unum atque idem, praeter eos, qui . cum sibi viderent egso pereundum, cum omnibus potius, quam soli Perire voluerunt. Hosco 15 ego homines Excipio et secerno libenter: neque enim in im motiorum civium, sed in acerbissimorum hostium numero ha ibendos puto. i Ceteri vero P dii immoriales t qua frequenti quo studio, qua virtute ad communem dignitatem saturamque eonsentiunt quid ego lito equites Romanos commemorem qui vobis sta summam ordinis consiliiquo concodunt, ut vGisia
eum de amoro reὶ publicae cortent: quos ex multorum anno xum dissensione ad hujus ordinis societatem concordiam quo revocatos, hodiernus dies vobiscum atque hace causa conjuniagit: quam conjunctionem si in consulatu confirmatam meo post Petuam in re publica tenuerimus, confirmo vobis , nuIIum posta hac malum civile ac domesticum ad ulIam rci publicao partem esse vetiturum. Pari studio defendendae rei publicis conveanisso video tribunos aerarios , fortissimos viros , scAbas ite
universos, quos cum casu hic dies ad aerarium frequentasset, video ab exspectatione sortis ad communem salutem esse Convcrsos. Omnis ingenuorum adest multitudo, etiam tequi si morum. Quis est enim, cui non haeo templa, adspectus urbis, I 6