Initia Philosophiae Practicae Primae Acromatice

31쪽

pellere potiores tamen caussas impulsivas connectimus,s. Is M. I3. Tunc haeC Coactio producit lubitum M. f. Ia pro quo fiaScepta determinatio libera aliquo significatu invita, Ma. 7In tamen manet arbitraria M. F. 7ij, et libera, Μ, 9. 7a7.

Coactio moralis, tam internas. I, quam

eXterna, tum blande, tum metu cogenS,I sa,

potest obligare ad inuoluntarium ex significatura g. 7au adducto, neque tamen hoc significatu inuoluntaria omnia sunt moraliter Coacta,M. I. al. Ad voluntarium ex significatu M. . ai. adducto possumus moraliter cogi, 3 sa, licet voluntas non possit cogi cOR, ctionibus f. so. enumeratis Ad actiones voluntarias ex significam M. q. a adducto nec moralis quidem co- ρει locum habet, M. f. 723, nectinternas. Si neceXterna, .sa locum tamen habet obligatio, g. is per paene merum taedium, Paene Puram Voluptatem, vel ingens su-Perpondium, M. . I3. Inuoluntariae

actiones ex significatu . I. et adducto

Omnes sunt moraliter coactae, vel interne L I. Vel externe, vel blande, Vel metu, sa,

32쪽

- I. S. II. COACTIO. astigatio non nunquam dicitur coactio M. f. 723, os. Potest esse obligatio sine coactione, etiam morali, S. 34. Potest aliquis seipsum obligare ita , ut se non cogat, potest

se cogere ita, Vt tamen liber maneat a coactione eXterna, etiam secundum quid tali, S. si Potest aliquis etiam externe cogi ad certam determinationem liberam secundum quid ita, Vt tamen metu coactuSapte satis dici nequeat, . 32. Immo metu etiam cogi moraliter aliquis potest ita, ut actio dicio modo coacta tamen ab ipso non X- torqueatur. Coactio moralis et extorsio differunt, ut superius et inferius , latius et angustius. Nec tamen extorsio tollit libertatem simpliciter dictam, sed eam supponit, ut conditionem, sine qua non M

obligari, ut alter tamen homo illud extor quere, Ver absolute, Vel physice, vel moi aliter nequeat potest tamen etiam ita obligari, Ut alter homo id ad quod prioi tenetur, absolute, physice moraliter pos sit ab eodem extorquere moraliter POSsibilis extorsio alteri homini concessa nornunquam est caussa impulsiva obligand

connina cum certis determinationibus liberis, non nunquam non est. OBLIGATIO ad liberam determinationem aliquari

. . '

33쪽

per licitam alteri homini extorsionem in E TERNA plena, persecta), reliquae MTER NAE minus plenae, impersectae sunt os

LIGATIONES. Ergo OBLIGAMUR EXTERNE, et quate u DETERMINATIO LIBER bis restpraesentatur, V EXTORQUENDA . . talis, cuius extorsio est alteri homini moraliter possibilis s. licita. BLIGAMUR autem INet TERNE, si et quatenus determinatio libera,

ad quam obligamur, nobis non repraesentiatur, Vt e torquenda. g. 7 Quum caussae impulsiuae aliae, prae. ter extorsionem alteri homini licitam, non possint solum plures esse, sed etiam nobibliores, Verius, jaxius, certius, ardentius Cognoscendaς, quam haia extorsio male obligatio externa semper fortior, quam interna, putaretur. LAS 17, nunquam esse potest sine interna, β. 9. interna tamen saepius locum habet sine externa, . 36.s 68 Quando extorsio alteri homini licit ad determinationem aliquam liberam non nisi partialis est causa impulsiva ita, ut obligatio externa indo resultans non sit, nisi partialis , i9, 6 cum internis obligationi bus aliis, quasi complementum ad Qxum, obligationem totalem exhibens haec par sim interna, partim externa, tanquam tortu mi necessario maior est et fortior quae, libet

34쪽

C. I S, II COACTIO. a

Iibet sta parte, hinc et externa seorsim eon-sderata. I. I. M. Isio. Quando requiritur in certa persona certi roboris obligatio, lup quo melius haec interne obligari potest secundum L. et6 boc minus necesiaria est obligatio externa, quo ero ineptior est ad plures et nobiliores obligationes internas, o magis necessaria est extern . rum inculcatio et cumulus ad obtinendum

requisitum obligationis gradum. I. 7 f. 9.Sicus obligettio interna non nunquam potest esse fortior, quam externa, potest etiam aliquando externa, in partes tractis internis partiasibus aliis f. 7, 38. maior esse, quam alia tantum interna, . 7. Quod si tunc ad opposita obligante collidi vide antur, I.,3 quae videtur esse obligatio, sed debilior, nulla est, . 9, eto. Si vero obligatio externa cinterpa obstringunt ad eamdem determinationem liberam, quaerenda est earundem distinctio, M. f. 7, is et connubium. . coniunctio ad addam v nam obligationem totalem fortiorem f. 38,

4o, cauenda onfusio et COMMIXTIo , quavni diuersorum tribuitur, quod est alto rius f. 36, et separatio M. f. a. totalem obligationem male minuens et obilitans

35쪽

CAPUT ILOBLIGANTIA.

NORMA leges enunciant determina. tionem rationi couformem, M. vel cum libertate propiu non conneXam S. non moralem , PHYSICAE naturales LATIUsDiCTAE, quale leges motus, iura poli astronomica . leges bydrodynamicae, physicae strictius dictae, et quaedam psychologicae, Vel moralem, M. f. 7a; Hae quia determinationes liberas et moraliter necessitant, Μ. g. Ta3 a cum suis rationibus, x. e. caussi impulsiiuis potioribus connectunt, . ia. obligant, s. s. . g. a3. S. sunt Propositiones obligatoriae. Quumque propositiones obligatoriae enumciant determiuationem caussis impulsiiuis poti0ribus conmrmem, M.f. O, 3 2 eam' que moralem, g et . erunt normae leges)morales, M. . 23. Hinc NORMAE leges Μol LEs definiri possunt per propositi

m obligatorias

36쪽

Quoniam obligationes sunt vel internae, Vel Xternae, 9 36. NORMAEque leges MORALES propositione obligatoriae, 9 6O erunt etiam hae vel INTERNAE minus plenae, imperfectae , suasoriae, consilia)determinationum liberarum, quae et qua renu non sunt eXtorquendae, Vel EXTERNAE plenae, persectae, cogentes dete minationum liberarum , quae et quatenus sunt eX torquendae. Quumque robur normae legis in moralis sit robur obligationis, quam enunciat, . 6. M. I8O normae leges morales eXternae non semper fortio-xes internis sunt, . 7, cum interni conspirantes semper confirmantur, g. 8, hinc ab iis quideria distinguendae, non autem temere separandae, cum iis coniungendae, non autem confundendae commiscendaeque sunt. I. 69. Possent quidem propositiones M. f. 3

definitae NORMAE, normae moraleS REGU LAE, regulae cogentes LEGES tantum dici: quoniam tamen usus receptus omnes leges nuncupat: primae sint LEGEM LATISSIME DICTAE, secundae LATE DICTAE, qua in

Posterum moralia tractaturi impliciter leges dicemus, tertiae stricte dictae Est er

37쪽

liberae, quae et quatenus extorquenda est.

satisfaciens obligationi, quam lex enunciat, LEGI SATISFACIT. Quoniam obligationes sunt vel naturales, vel positivae, et hae vel diuinae, vel humanae . 29, DG s autem propositiones obligatoriae, . 6o sunt hae vel obligationis naturalis, S. ex natura actionis et agentis sussicienter COSDOScendae, NATURALE. obiectivae vel obligationis positiuae s. rationis ex arbitrio alicuius libero cognoscendae, POSITIDUAE subiectivae formales, arbitrariae et hae vel DIUINAE, ex arbitrario dei vel HU MANAE, ex arbitrio hominis libero sussicienter cognoscendae obligationis. g. 64.1υs 1 actionem legi conformem, J em 3 complexum legum similium, latius ictum, M. . 47a in complexum legum

stricte dictarum similium, ius TRICTUM eXternum, cogens, plenum, perfectum ,s facultatem moralem quamcunque latius dictum significat, M. f. 97I. Haec quum Vel concedatur a legibus moralibus internis, APTITUDO MORALIS, meritum vel a legibus stricte dictis, 3 6α 6γIUs erit STRICTE DICTUM facultas moralis a legibus stri dictis concessa A primo, secundo et quin-

38쪽

C. II. 8A LEX

Jus naturae latissimum leges naturales omnes complectitur 3. 4. M. 472. X na- rura et per naturam sussicienter Cognoscendas S. 29,63. absolute necessarias, physicas, Psychologrcas quascunque f. 6Ο,6a. Or,

Ies internas et XternaS 3 61, 62. IUS MTURAE LATIUS DICTUM est complexus legum naturalium moralium. Complexus legum maturalium hominem obligantium est ius NATURAE LATE DICTUM, quod a nobis moralia tractaturis solis attenditura. 62, et leges moralemnaturales tam internas, quam externas comprehendens commodius phitur. Pars eius est complexu legum naturalium extemarum s.cogentiu IUS NATURAE STRICTE DICTUM scogens, externum

contradistinctum consiliis, legibus internis et suasoriis, quatenus naturalia sunt, I 63, per philosophiam practicam etiam exhibeis Mis. 3. L6I

que denuo est vel complexus legum positi

varum diuinarum, DIUINUM , Vel humanarum

39쪽

rum, HUMANUM. Lectamen et ius positivatam diuina, quam humana, Possunt simuesse naturalia, si et quatenus possunt simu ex natura actionis agentisque cognosci, sicut lex et ius naturalia, possunt etiam positiua esse, tum diuina, tum humana, et quatenus eadem ex arbitrio de hominumve libero sufficienter cognosci possunt, . 3O,6 S. f. I. IV pro seculiare morali sumtum, , clest vel NATURALE, a lege naturae, vel POSlTIUUM, a lege positiva concessum, adiuim DIUINUM, ab humana, HUMANUM HOC etiam significatu ius est vel LATE DICTUM, a la

ibus vel naturalibus, vel positivis, diuinitumanisue internitetiam concessum, e STRICTE DICTUM, facultas moralis a leo ibucogentibus, vel naturalibus, vel positivi iisque vel diuinis, vel humanis concessurrg. 64. Nec eodem lanificatu repugna iidem ius alicuius naturale, si et quatenuipsi etiam conceditur a lege positiva esssimul positiuum, diuiniim vel humanum Vel Vtrumque, sicut eodem tandem significatu ius positiuum alicuius , si et quatenue natura agentis actionisque sussiciente cognosci potest, simul est naturales 3o, 66. g. 68. LEGEs assicinative obligantes, . ad commissionem, . 3I sunt PRAECEPTIUAE, Praecepta earumque ius f. 64, IUS ANDA Tl

40쪽

negative obligantes, . ad omissionem illiciti, M. f. 23 sunt PROHIBITIVAE prohibitiones), earumque iuS, IUS VETITI. Prohibitiones et ius vetiti sunt impeditiones morales sio M. 967. Quumque non impeditio moralis sit moralis permissio

late dicta M. S. 69. nulla lege prohibita sunt TACITE PERMISSA, significatu latiori, licita, M. 723. Sed 'permissio stri

dicta LEX PERMissius est lex declaran Scertam actionem non praeceptam quidem neCtamen impediendam esse est peculiaris species legis prohibitiuae , in fauorem ali cuius certa forsan affuri obligans alios ad omissionem impeditionis, quae tali determinationi liberae alias obiici posset. MDTio lege permiSsiua licita dicitur EXPLicITE

PERMISSA.

Posito legem aliquam esse naturalem inde non tollitur, quod sit simul positiva, β.66. Par est ratio iuriS,9. 66, 67. Sicut aliquis de certa lege potest ignorare tam eam Sse naturalem, quam eam esse positivam ita et potest de aliquibus virum' que nosse, de aliquibus tantum alterutrum, saltim unum facilius, quam aliud M. f. Sara In humanis quidem esse potest expositiva, quae naturalis non est, in diuinis etiam,

cuiu no nequeamus rationem sufficientem ex actionis agentisque natura cognOSH cere.