De gradibus medicinarum

61쪽

Et rursus si figura secunda proprietatem seruat primae figu/et in niatori.proprietatena itaquam.quae es seculi dum quan titatem. ita figura tertia proprietatem minoris seruat secun dum qualitatem. φ si in conclusione figura secunda sibi ne/gationem etcrminat.quae sibi nos determinate inerat secun dum aliquam pramaassarum tertia quoque econtrari quan titatem conclusionis solam sibi determinabit. cum in prae missis fuerit in quantitate indeterminata in sola qualitate dυstineta. Et scin utraque figurarum. alia conclusionis erit de/terminatio.alia praemis arum neque enim figura secunda affir/mativam aliquando concludit. quamuis maiorem aliquando affirmativam habeat neque tertia aliquando uniuersalem qua uis in modis quatuor uniuersalem acceperit in minori. ha/bitudo enim medii ad extrema facit in conclusionibus ha/bitudines cxtremitatum esse distinctas in secunda enim fissura habitudo maioris ad minorem est secundum habitu διnem maioris ad medium .aliquando uero secundum habitu/dinem minoris ad idem cum medium respectu utriusque totum sit. licet affirmative respectu unius extremitatis accipi, tur.respectu alterius negative. Semper tamen secundum habi/tudinem medii ad negatiuam extremitatem concluditur alte/rum extremum de altero negative. In tertia uero figura medisum habet ut pars ad utruque extremitatu. Qtiod si maior fue/rit negativa conclusio quoque negativa erit.& si fuerit a Trinatiua erit affirmativa.per habitudinem enim maioris extremita

tis ad medium in qualitate concluditur.habitudo maioris ad/minorem in conclus One.quod fit etiam in prima figura evi dentius & perfectius. Caput decim utertium obrem in aliquibus modis non syllogizantibus non est abundare omni&nulli in effect quare pdu contraria potius monstrantur in collectiles Mincrepatio Hermitati.

62쪽

on est animus modos cuiuscunque figula collectiles Q hoc loco pticulatim afferre. unde. q.pfecti sui hcant

persectionem. quomodo similiter peificiantur. quitat imperfecti .iam acta quidem ageremus .ab rastotele eiann diligenter in priorabus.&anobis hoc perfectum est. Sed quae digna ingenio uidetur. mens est nostra&propositum aperire. de modis igitur in figuris necessario colligetibus satis iam a no/bis annotatum sit. De non colligentibus uero duo restant an notanda mea quidem sententia admodum notatione digna. primum quamobrem in modis irregularibus ex minor particulari tam in prima quam in secunda figura est abundare terminis.quibus concludatur nulli inesse. deficiunt uero termini. bus omni inesse possimus concludere .potissimum cum parti cularis negatiua uera sumitur non per ueritatem negatiuae uni uersalis. In tertia uero figura econtrari,si.particulari enim eri stente negati ua&uera particulariter tantum cs: abundare ter minis quibus concludamus omni inesse minime uer nulli inesse concludi potest. Secundum uero quod est speculatione dignum. est cum in modis irregulatibus concludi possint duo

contradictoria. sicut concluduntur duo Cotraria quamobrem

Aristoteles potius ex contrariis arguit modos in collectiles es se. quam ex contradictoriis. cum contradictoria magis distent. quam contraria. Et propterea recte dicatur modos illos irregu lares esse.qui ex particulari tales existunt.ut e ipsis contradictoria colligantur. non autem contraria. Est itaque dicedum. quod in modis primae dc secunda figurae irregula cibus ex minori particulari perseuera. si loco minoris accipiatur subcontraria particularis. quae accipi potest. c quo utraque eiera semper. Cum maior aliquid syllogistice concludetur quod non repugnat uniuersali negatiua Meadem mutato e facta colligitur.quae uniuersali affirmativae contrariatur. Esto enim quod in prima figu/ra ex maiori uniuersali negativa in inori particulari negativa no

63쪽

st syllogismus aliquid determinatum concludens. si tamen lose

Co minoris ponatur particularis affirmativa. quae est silia uiueracum prius sumpta particulari negativa aliquid sumetur. quod non repugnabit uniuersali negatiua .nam particularis negativa colligitur quae illi non repugnat sed uniuersali'affirmatiuae. 8c propterea in figura prima ex uniuersali negatiua maiori& particulari 11egativa minori non potest in aliqua materia colligi omni inesse. Nam duo contradictoria essent limul vera. esset enim particularis negativa propterea quod mutata minori secundu qualitatem Oppositam syllogistice concluditur.&per aduersarium uera esset S uniuersalis affirnaativa. Quod diximus manifeste apparet tam in prima figura quam in fecunda Vbi enim

utraque in prima figura negativa sit minori mutata in qualitate particularis negativa colligitur At si in figura secunda utraque sumat sir affirmativa minori particulari in negativam conuersa syllogisnus fiet particularis negatiuae. quae uniuersali negatiuae non repugnat .sed bene affirmatiuae. Et ideo non est mira dum si in aliquibus terminis minori noti mutata nulli inesse colligitur.Omni uero inesse nequaquam. In tertia uero figura econtrario est . quando maior accipitur uniuersalis affirmativa minor particularis negativa. minori enim mutata in affirmativam concluditur alicui inesse quod uniuersali affirmativae noli repu/gnat sicut uniuersali negatiuae. Et sic econtrario accidit in nacfigura.quam in prima. ibi enim maiori accepta uniuersali affirmativa. minori uero particulari negativa erat abundare ternit,

nis omni inesse.S nulli inesse. In hac uero non Sed in hac utraquci existente negativa terminis abundamus. quibus ibi non erat abundare. S Omni.3 nulli inesse. In utraque tamen sub minori particulariter sumpta quando non abundamus terminis Oi nulli inee.possumus sumere aliqd de quo Oi de aliqd et dquo nullo.ut Aristoteles in ostra uiti prima figura&nos possiti/ musi tertia hoc in o.Oealal est uiuualiquod animalio est albu

d iiii

64쪽

subalbo.quod non es animal .sum lilium'uel aliud quod ut

uat. 3 sumo niuem. Et manifest una est: φ de hoc quid Onini. de illo uero nullo predicatur uiuum. Idem potest fieri in syllogis ni irregularibus secunda figura .in quibus non es abunda re terminis ad utrunque contrariorum .pro secundo uero . quaesito respondet Herminius. non minus rationabile coniugationes illas repraehendi.per quas colligerentur contradictoria. illas.per quas colliguntia contraria. non minus enim repugnan/tia sunt contradictoria.quam contraria. Sed si uerum es et.qd dicit Herminius non oportuisset Arist Otelem sollicitari.3 ad dere rationem in confutatio e praedictorum modorum.quod particularis uera est .aliquando perueritatem uniuersialis cum utrobique hoc agat. tam in prima figura quam in secunda nec fuisset necessarium in tertia uti expositione .sat enim esset affer re duo posse contradictoria concludi. Est praterea falsunt ddicit Hermisi ius.nam modus irregularis habet propterea'dnulla determinata conclusio colligitur ex assin raptis pr.emissis. sed ex hoc quod duo contradictoria distinctis terminis posi/tismiosnnilibus propositionibus concludantur.non tollitur quinaIiqua determinata concluso concludatur. Dicemus.n.

quod quibusdam propositionibus acceptis in aliquibus terminis concluditur nulli inesse in cosmailibus propositoibus aliis sumptis terminis alicui inesse concluditur quare conuenieli ter neutra regulariter debet dici concludi.particularis tamen negativa naturaliter concludetur.nec ex hoc habetur quicquarepugnans.non excluditur enim per conclusionem contradictoriarum aliquod.quod est a contradictoriis distinctum syllogistice concludi. praecipue si fuerit nulli eorum repugnans.ct quorsum plura quartus modus figurae primae. qui perfectus est .eX maiori unitrersali negativa minori particulari affirmativa syllogistice particularem negativam concludens abundat terminis .quibus nulli&quibus alicui inesse cocludamus. Nulli quide inesse. Nullus equus est hosno.aliquod quadrupes eaequus

65쪽

Nullum quadrupes est homo. Alichii uero esse. nullus equus est homo .aliquod animal est equus .aliquod animal est homo. Quia igitur quibuscunque sumptis terminis licet particularem negativam concludere.ideo talis modus ad hanc concluden/dam est sufficiens syllogismus. Eodem modo de tertio eiusdeprimae dici potest.ad concludendum enim omni inesse, ali/cui non inesse termini haberi pontini. sed quia particularem affirmativam regulariter concludit.ideo respectu ipsius est necessarius.neque contradictoria eius.quae naturaliter concluditur paliquos terminos similiter sumptis propositionibus concludi poterit.non enim in tertio primae sunt termini in aliqua mate/ria. quibus nulli inesse concludatur.neque in quarto eiusde uniuersalis affirmativa hoc est omni inesse cocludi potest. Sed qd in utroque concludi potest stat cum naturali conclusione sui modi.&aduertendum quod sicut in syllogismis irregularibus non potest aliquod contrariorum per demonstrationem ad Dpossibile monstrari concludere lia etiam in praediistis syllogismis in quibus pro utroque contrariorum non est abundare terminis non potest aliquod cotradietoriorum ostentatione adipost bile monstrari. quare etiam in syllogismis naturaliter aliqd

concludentibus ubi indistinctis terminis sit accipere contradictoria praeter conclusionem naturalem eo modo quo declarauimus neutrum contradictoriorum demonstratio ead impossibile ducente syllogistice potest concludi .aut enim modus non est syllogisticus .aut nihil 5 cluditur. quod praeacceptis sit repugnans.quamobrem necesse est dicere quod syllogismus

ad impossibile non potest conuenienter aptari. nisi conclusoni naturaliter coiictu . sola enim haec demonstratione ad ii

possibile potest osteiidi. Et propterea dico quod Aristoteles non potuit convcnientiori argumento syllogismos inutiles' eprobare qua ex hoc quod sint termini quibus omnis rursus termini.quibus nulli inesse ex similibus propositionibus cobligatur. Nulla enim cum hoc accidit naturalis conclusio esse

66쪽

potest.quias cetera. Caput decimum quartum .increpat iuniores necessarium

no sequatur ad quodlibet nec ex poisibili sequatur quodlibet quis diligenter ea quae diximus animaduerterit.appa rebit. φ in modis figurarum qui aliquid necessario col/

ligunt. non licet inferre quodcunque necessarium uel in terminis aliis. quam sint termini praemissaru .neque rursus necessarium in eis tenuerminis ex contradictoriis. quorum neu trum naturaliter concluditur. non enim per tertium primae. CX empli gratia concludi potest aliquod necessarium. quod si iii aliis terminis a praemissis. neque rursus potest colligi uel uniuersalis affarinativa. uel particularis legativa quis ex his alterum necessarium sit. nam ex Opposito talis necessarii cum altera prae/missarum aut nihil syllogizatur.aut non infertur in modo syllo 'giZate. Oppositum alterius praemisi e. Et per hoc falsum reputo. Ua iunioribus dicitur necessarium ad quodlibet sequi .hoc eninec per syllogismum monstrari potest. nec per consequetiam. Omnis enim bolia consequentia iii syllogismum deduci po/test. qui consequens consequentiae directe concludat. Cum .n. consequentia omnis tres terminos habeat. quorum duo ingre diuntur conclusionem tertium uero extra remanet. qui sumν tu pro medio termino cum in syllogisticam formam cosequetia transformatur. ut cum dicimus homo est animal. ergo EO mo est substantia. medium est animal. quodno ingreditur coclusionem ex quo syllogistice consequelis consequentiae. PO testin ferri. si de ipso praedicabitur praedicatum qua siti. Omne animal est substantia. omnis homo est antiata l. omnis homo est substantia. Eodem modo dici debet dec5 sequelitia bona. quae immediate reducitur in secundam figuram .aut tertiam eodem

existente consequente in syllogis in o. quod fuerat in conseque tia quis in talibus consequentiis non tanta appareat necessitas

67쪽

Quanta apparet in consequentiis reducibilibus ad sagurana pri mam ut a secunda figura dixero.Oinnis homo est animal ergo nullus lapis est homo naedium animal quod de lapide ne Ibitur hoc modo uultus lapis ellairimat.Omnis homo est animal ergo nullus lapis est homo natori existente affirmativa.hodem modo in tertia si dixero. Omnis homo est rationalis er/go aliquod rationale est animal .medium est homo de quom maiori afirmari potestaminat .dcin primum tertiae sic deduci Omnis homo est annnal.Omnis homo est rationalis. ergo ali/ouod rationale est animal. Incosequentlis uero.qUaema fui. ex medio termino.qui consequens non ingreditur.nulla accν Di potest propositio necessaria.quae syllogismum esticeretne. e trium ut dicendo.homo est animal ergo homo currit.ex medio quod est animal.non accipitur necessaria propolitio. sed co tinxens. Omile animal currit.Onant nomo est animal. ergo Omnis homo currit.licet formam syllogisticam accipiat. maior tamen legari potest.quod similiter contingit a conse/Quentiis in quibus aut antecedens est impossibile aut coleques est necesssarium. consequens ad antecedens Ordinem neceb serium non habet.in his enim non accipitur mediunUMagis necessiarium .uin his quas Omnes malas consequentlas esse concedunt ut dicendo .homo est equus. ergo homo currit medium Omnis asinus currit. quod sicut in consequentiis malis non ennecessarium. Quod autem dicunt in radictis oppositum co/seciuentis repugnare antecedenti male dicitur.ipsum enim antecedens cum cst impossibile non potest stare cum Opposito consequentis.non ratione Oppositi consequentis. fed ratione

suae impossibilitatis.ratione enim ipsius tantum copulativa a cta ex opposito consequentis cum antecedente est impossibilis Vbi uero consequens est necessarium. Oppositum conse ouentis repugnat ipsi consequenti Mnon repugnat pii ante/

cedenti proprie loquendo.quia ad ipsum nullam habet abi tudinein.Nec possisnt ipsi demonstrare quo pacto oppositu

68쪽

consequentis stimaginabile stare cum antecedetate. Non enidens sit smpliciter ipossibile.uescoseques absolute necessatiu. Tractatus de postione modorum quinque Theophrasti de fisura quarta Calenia quomodo abin uice differuntra ophrastus existimauit modos figurae primae esse no uem.5 quatuor illos quos posuit Aristotelesi tres et per conuersonem conclusionis trium primori moddorum fierent uos Aristotὰles in secundo libro commemo/

de maiora posse concludere.nec aliam naturalem coclusione alenus uero hos modo existimauit esses urae quartae, ut , ut emnas daretur figura naria in qua aliquid naturaliter concluderetur. Alii uero non hoc pacto figuraet quartare' ed quando subiectum in maiori esset piadicatu in minori primam guram uoluerunt. quando uero praedicatum eiusdeesse subiectum in mori existimarunt esse figuram quartam Exemplum primi.Omnis homo est animaJ sortes est homo. prima figura est. Si uero dixero.sortes est homo.&omnis homo ani/mal. est figura quarta. Et consequete dixerunt. tali modo da/tur figura quartapsectiorq secunda dc tertia.imo Iranciscus dc marronis peffectior 'prima .propterea 3 secundum eudem ordinem explicatur esse minoris: medio quo explica'

tiir si medii an maiori. Non nuIli uero putates e ste

dos non esse alterius figurae. dixerunt qa inna figura est quan do subiectum an una praemisi arum est praedicatum altorius si/ue illa maior t. siue unor.sed proseetoi hi non admitte figuram quartam .recte putant. describunt uero male figui mam .nami prima figuranun qnis subiectum maioris νύ esse praedicatu noris.esto.n.dica. Socrates est h5.koisti palatcicdo loco prolata maiorproposito elrio uero nator de scut

69쪽

superius diximus.ubi de inedio aliqd praedicatur talis pro tribiori coiistituenda est.ne aliter ex ueris coganaur falsum confite/ri.nullus equus e homo.Onanishonio est aniniat. nullus equus animal.Si maior esset uniuersalis negativa per secundum figu/rae primae. Modo uero quo existimauit Calenus licet sena concludatur.quia tame cogitatio no fertur iipsam per natura ideo Aristoteles ueluti non concludentes quaesitum naturaliter inter inutiles numerauit. Et Averrois quidem conatur hoc con tra Calenum ostendere.inquit enim p cogitatio no cadit secudum naturam ad concludendum quaesitum.nam quia dicen do omne.b .est.a.omne.g.est.b sumus indifferente, ad concludenduna id quod sequitur directe φ.g. sit.a secundum primu modum figurae primae&hoc non est illud quod intendeba, mus concludere. Et sic ipsum quaesitum remaneret quaesitum sicut ante aliquid directe concluderetiar. Si uero concluda/mus ipsum quaesitum ita ut praedicetur praedicatum quaesiti in conclusio e de ipso subiecto quaesiti.et dicamus i subiectum ipsius quaesiti est subiectum per naturam de similiter praedica/tum est praedicatum per naturam.inuenientes autem medium aliquod quod praedicetur de praedicato quaesiti subiiciatur ipsi subiecto quaesiti.S sic naturaliter dicamus cocludi praedυ catum quaesiti de subiecto quaesiti Si autem non haberemus respectuna ad concludedum praedicatum quaesti de subiecto tunc non esset quarta figura sed prima concludens coclusione directa uel eius sinersi sed' couersa uerbi gratia eius d p prima figura uidetur. cocluditur secudia propositu c5cludi itediatur.propterea dixit Calenus hanc figuram esse quartam coclu/dentem quaesitum.&hoc modo supposito quaesito aliquo de cuius praedicato praedicemus mediii. de ipso uero medio prindicemus subieetum.tunc inquit Averrois hoc modo.nihil aliud sequitur nisi quod idem praedicetur de seipso de concludatur. quod est in f ne abominati5is nam sicut non quaerituri de

de seipso ita nec concludi habet per syllogismum . deducitur

70쪽

autem consequentia Averrois hoc modo.quaestum enim sit

turaliter concludi potest saliqtiod .a. sit:g.tunc. . quod prae dicatur depra dicato quaesit 5 stibiicitur subiecto.potent etiade seipso naturaliter praedicari. exple enim qua praedicatur de praedicato praedicatum. exparte uero qua subiicitur subiecto est subiectum.&scipsum medium respectu sui subiicietur&praedicabitur quod est in conueniens. Quod autem dicitur dquisitum illud habet subiei tum is praedicatum secundum natura, sicut enim quaeritur an omne g. sit.a.ita quaeri potest an ali

qd.a. sit g resp5det Averrois .esto tale quaesitum sat secu/dum naturam. tamen componere syllogismum taliter ut medium praedicetur de praedicato questi. subiiciatur aute subieeto est ordinare syllogismum non secundum ordinem naturaleia1 ad tale u es tum determinatum. licet forte aliquando sit uia naturalis ad concludendu aliquid aliud. ut si quaeratur an aliquod animal sit homo naedio accepto risibili. Omnis homo est risi bilis.omne risibile est animal.secundum naturam quidem haec compositio concluderet. Omnis homo stanimal. non natura literautem concludit hanc. aliquod animale homo.quod quaestum cum eodem medio aliteraccepto potest naturaliter concludi. Omne risibile est homo.aliquod animal est risibile. ergo aliquod animal est homo. Eodem modo si sit quaesitum an ali/quod animal non sit equus. non erit compositio naturalis dicere.Omnis homo est animal. nullus equus e homo. ergo aliquod animal non est equus. Sed solum est compositio artificialis qnullum quaesitum naturaliter concludit. Ipsum uero quaesitum

ex eodem medio per compositionem naturalem dis lui potest nullus homo est equus.aliquod animal est homo. aliquod animal non est equus.putauit autem Galenus modos aliquos figurae quartae erfici per duas conuersones sicut videmus de modo facto secundo loco ubi minorem conuertimus, maiorem.& traiisposito Ordine per quartum primae conclusimus na