Diatriba de mutuo, non esse alienationem. Adversus Coprianum quemdam iuris doctorem. Auctore Alexio a Massalia, domino de Sancto Lupo

21쪽

ra D I A T R I B A capite censes deputatus fuisset, quia non plus quam viginti quinque aureos habere in bonis existimaretur , deductis viginti quinque quos deberet, aureis. Vice veria qui nihil omnio in arca nummorum vel innumerato habuisset, sed solos quinquaginta aureos in nominibus, & qui sibi deberentur ex pecunia credita,totidem aureos poterat in suis bonis ac suo censu copustare, & proinde iure adscribi quintae classi

quae eam summam in censum dedicare . Nunc rationem putemus. Si mutui datio vera est&absoluta alienatio,ex definitione noviciorum iurisprudentium, ex eo necessario consequetur, quae alienata sunt ab aliquo, id est, mutuo data, in bonis tamen eius esse computanda. Nam ita prorsiis statuunt veteres iurisconsuΙti. Quae autem sua alicui, ut propria, vereque acqui-sta pleno iure ac dominio per alienationem alterius fuerint, non posse in eius bo-iais reponi, sed e contra bona eius, in tantum iis acquisitis deminui , quanta ea summa sit quam mutuo acceperint, id est, acquisierin . Haec consequutitur ex nova doctrina hodiernorum iuris utriusque doctorum , . Addamus dc aliud ex vulgari & communi loquendi Romanorum consuetudine, non minus illius aevi

22쪽

na Mu Tuo. 23yxoctentibus quam aliis auctoribus usita dom. Locanepecuniam passim Latini dicun de ea quae mutuo datur sub usuris. Plautus: Locare argenti nemini nummum queo. Id est, irae Gq. Nam usura pecuniae foenebris merces. Collocare etiam eodem sensu dicebant'. Ex reperitur apud iurisconsultos in eo significatu . Nam & collocare etiam Oeμιβώση , id est, mercede pacta aliquid utendum aut faciendum dare. Ergo & cum collocatur pecunia , ita mutua datur, ut usura pro usu eius,vice mercedis exigatur . . Conductos similiter nummos Horatius dixit pro mutuo acceptis sub foenore . Nec aliter vetustissimi Graeci interpretati sunt, quam foenus vel usuram esse quasi mercedem pecuniae conductae, id est, mutuo acceptae promisso scenor

Plato in Sophista tria genera με δε

κῆς recenset, donationes, emptiones, & locationes , δωρεας, ἀγροζσιαε AHΘωσεις. Duo acquirendarum opum summa gene raconstituit, hoc est, οὐκ se. Unum vocat m-ἈψIMν , cuius tres esse species dicit, minquit, υνδυρεων, , μουστων viri WΘωσεων, in suo in permutando ω cauponaudo versatur, per donationes , emptiones, locationes.

23쪽

ὶ D I A T R I B Auno horum triuin genersi coimprehenderit. Nam & Aristoteles ex tribus με γε, ικῆς generibus , secundum faci τοκισμον. Aliter' tamen ea distribui . Certe 'mutui datio foenebris non potest contineri sub nomine Qui mutuo dat, non donat . Sed nec appellation αγου πων comprehenditur. Aliud emere, aliud mutuo dar . Ergo sub nomine

luci Θω τε- eam complexus est. Genera κτέδυκῆς ibi recenset, quorum alterum ponit το μ εφύλητών in tres alias memoratas

species dividendii. Quod acquirimus donationibus , emptionibus & locationibus. Inter eas locationes & pecuniae lo- catio, id cst , - ωσμὸς, locum habet, iuxta Platonem . Nam & Aristoteli in Oeconomico inter κτητκis genera quibus parterfamilias rem suam auget, repQnitur ii απυρμου, quaestus ex pecunia,

scenori nempe locata, vel quod idem est, mutuo sub usuris data. Quaero nunc, an locatio alienatio siti An qui locat pecu-aaiam, alienati Usuras Graeci προσοδους appellant, id est,reditus, ex pecunia nem Pe locata. Vocant & ἔργα δc ἐρρα Ηους, id est, quaestus. Videndum ergo, utrum hi quae Ius ex aliena pecunia cuique fiant, an ex

sup i Prpfecto si alienatur pecunia qUa

24쪽

D E M u. T v -o. 1s mutuo datur, ex aliena pecunia hi reditus questus unicuiq; obveniunt,non ex sua. AtqMi pecuniam tuam exercere dicitur, ut GTqCiS o ιλον ' γυιον ἐργαζε'.qui ea habet in reditu , lucrumque ex ea facit'. Nec

magis dici potest aliquis ex aliena pecunia

quaestum facere, quam ex alienis agris rectitu& colligere qui eos colonis locat, aut ex alienis aedibus pensiones recipere cum

Proprias mercede alteri dat habitandas Atqui nemo pro suis aedibus quas inhabitat pensionem cuiquam solvi . Nec pro suis agris qui ipse eos arat ac colit, quiς- quam reddit . Ergo nec pro sua pecunia usuram quisquam praestat . Nam , ut in quit Seneca in lib. vo do beneficiis, Cap. IV, nemo usuram pendit pro pecunia sua. Ergo omnes pendunt pro aliena. Ergo quibus penditur, pro sua pecunia eam accipituit, non pro aliena. Versamur adhuc in comunibus notionibus & appell=tionibus Mutui, quibus nec abstinuere iurisconsulti, ut ex illis constet, non putasse eos, Mutui dationem esse alienationis, &

squidem verae, speciem . Vt locari pecunia vulgo dicta est pro cuius usu merces , id est, usura, flagitaretur ab eo qui dabat mutuam , ita quae gratis utenda concederetur, commodari. C uius loquutionis exemet

25쪽

ὶ D IiA T R I B Auno horum triuin generii comprehenderit. Nam & Aristoteles ex tribus generibus , secundum facit τοκισμον. Aliter tamen ea distribilit . Certe mutui datio foenebris non potest contineri sub nomine Qui mutuo dat, non donat . Sed nec appellatione ἀγου πων comprehenditur. Aliud emere, aliud mutuo dar . Ergo sub nomine

λιξωσεων. eam complexus est. Genera

ibi recenset, quorum alterum ponit το μεταζληπιών in tres alias memoratas

species dividendii. Quod acquirimus donationibus , emptionibus & locationi bus. Inter eas locationes dc pecuniae lo- catio, id cst, micilinia, locum habet, iuxta Platonem . Nam & Aristoteli in Oeconomico inter κτηπικῆς genera quibus parier familias rem suam auget, repunitur ii προ δ quaestus ex pecunia,

foenori nempe locata, vel quod idem est, mutuo sub usuris data. Quaero nunc , an locatio alienatio siti An qui locat pecuniam, alienatξ Usuras Graeci /προσοδους ap pellant, id est, reditus, ex pecunia nem p locata. Vocant &-& ἐργα Aας, id est, quaestus. .Videndum ergo, utriun hi quae . tu ex aliena pecunia cuique fiant, an ex sup i Profecto si alienatur pecunia qua

26쪽

DE M re T v o. 2s mutuo datur, ex aliena pecunia hi reditus& qu stus unicuiq; obveniunt, non ex sua. Atqui pecuniam tuam exercere dicitur, ut Gr cis πο ἴλον ἐργαζει .qui ea habet in reditu, lucrumque ex ea facit'. Nec magis dici potest aliquis ex aliena pecunia quaestum facere, quam ex alienis agris reditus colligere qui eos colonis locat, aut ex alienis aedibus pensiones recipere cum proprias mercede alteri dat habitandas. Atqui nemo pro suis aedibus quas inhabitat pensionem cuiquam solvit r. Nec pro suis agris qui ipse eos arat ac colit, quicquam reddi . Ergo nec pro sua pecunia usuram quisquam praestat . Nam , ut in quit Seneca in lib. vii de beneficiis, Cap. IV, nemo usuram pendit pro pecunia sua. Ergo omnes pendunt pro aliena. Ergo quibus penditur, pro sua pecunia eam accipiunt, non pro aliena. Versamur adhuc in comunibus notionibus & appellationibus Mutui, quibus nec abstinuere iurisconsulti, ut ex illis constet, non putassecos , Mutui dationem esse alienationis, &quidem verae, speciem . Vt locari pecunia vulgo dicta est pro cultis usu merces, id est, usura, flagitaretur ab eo qui dabat mutuam , ita quae gratis utenda concederetur, commodari. Cuius loquutionis exem

27쪽

16 DIATRIBA pla ex aliis auctoribus Salmasius produxit'. Sic etiam loquebantur iuris periti tempore Theodosii. Nam in lege unica Cod. Theod. quod iussiti commodata legitur tribus locis pecunia pro mutuo data.

Quae mutavit Iustinianus cum eam legem in Codicem suum referret. Et uno quidem loco mutuo datam pro commodatam reposuit, altero praesitam, tertio creditam. Quorum vocabulorum nullum alienatione, nisi apud mente aliena, non sua, utentes, significat'. Praestire pecuniam, quod in ea lege semel posuit Tribonianus pro

commodare, ultimae Latinitatis verbum sitit, quotam commodatum quam mutuum denotarunt '. Inde Itali, Hispani, & GA.li hac eadem voce usi sunt tam ad commodatum quam ad mutuum significandum . Si commodatio alienatio est, non trohibeo quin & mutuum quod codem nomine censetur penes tot auctores ac nationes, pro alienatione habeatur . Etiam Belgae uno eodemque nomine commodatum, & mutuo datu exprimunt, quod est.

semen. ttici ipsi illi cati doctique& gen

tium acutissimi unam eamdem dictionem ustirparunt exprimedo mutuo & commodato.Xραν enim,&vel χ ηννυειν di-3ere de omni quod utendii alicui datur,sive in

28쪽

D E 1M u Τ u o. 2 in pondere, numero ac mensura consisteret, in quibus versatur mutuum, sive ii aliis rebus in quibus commodato locus est. Inde & erus illis est, mutuum daa e,

foenerator, qui dat mutuo cum

usuris. Apud alios etiam accipitur pro debitore qui accipi . Certe est commodatis , ' ἀ est Uus. Ergo quod utendum datur, sive

commodetur, sive mutuo detur, uno eodemque vocabulo apud Atticos & reliquos etiam Graecos enunciatum, non po test in alienationis notionem cader . Vtendum datum,nisi apud omnium rerum imperitos & sensus communis expertes, aion haberi queat pro alienato. Sumamus Omnes alienationis species quae in illam ,

proprie definitionem trahi possunt, nemo de ulla unquam duit, nisi Copriis similis,

utendum alicui concedi quod revera alienatum est. Qui vendit, non dare utendum dicitur quod vendit . Qui in iure cedit, multo minus. Qui mancipat, omnium minim . Ita de caeteris quaecunque vere hoc nomen habent, alienationi bus. A t mutuum inter illos est contractus quibus rerum tantum uilis conceditur , non ipsi proprietas ac dominium alienarii , Res omnes quae utendae concedun-

29쪽

tur, eodem quidem modo dantur, ed noti omnium eadem est natura & conditio. Duum quippe sunt generum . Aliae usu consumuntur, aliae non . Quod ad dantis personam attinet, nulla est differentia in his aut illis. Nam & qui commodat,&qui mutuum dat, eumdem habet animum uterque & affectum propositumque, ut

rem suam tantum det utendam, non etiam alienet, nec extra bonorum tuorum censum eam emittat & eiicia . C uius propositi & affectus plane paris ta in Como' dante quam in mutuum dante maximum est argumentum,quod utriusque in bonis tam commodatum quam mutuo datum censetur, vel adstipulante omni veter iurisprudentia. In commodatarii autem& mutuatarii bonis neutrum numeratur .

Circa personam quoque accipientis par est ratio eius qui mutuo rem accipit,& qui

commodato. Vterque enim eadem omnino conditione quod ei datur accipit, ut reddar . In re data di scrimen est, quod res commodata ipsis redditur, quia potest, ut pote integra,nec usu consumpta: at mutuo data, quia ex illarum genere est quae usi 1 consumuntur,in eodem genere reddi

debet, cum non posui ipsa. Caeterum non

aliud propositum danti mutuum & comin

30쪽

D E M u T u O. 2'ocio ctariti' fuit, quam ut rem suam utendam concederet. Respiciendum est autem in

omni Contractu quid agatur, & quo animo agatur, & quis finis contrahentiu sit. Si is, qui mutuum dat, habuit animum rei suae alienandae, id est, dominii sui ac iuris ita ilIcim cui dat transferendi ut nunquam in se postliminio redeat, fateor, id quod, agitur & quod sic datur, debere alienatio- . Hem dici. At si principaliter ac directorion hoc intendit ut rem suam alienet, sed

ut tantum mutuatari2 eius usium conce

dat , cur aliquis velit esse alienationem quod noluit i le qui nomen contraxi Restat hoc nunc discutiendum,an quod non res ipsa in specie redditur, sed in eodem genere, id satis sit , ut in alienatio- nem convertatur mutui datio, quae aliud pon est vera sua finitione quam rei uten- dae concessio. Diximus, mutuum foenebre simile esse locationi, & mutuum gratui' tum commodationi. Cum in tantum di versa sit locatio & commodatio ab alienatione, nihil etiam habet simile alienatio

ni mutui datio, quae similior est locationisi isnebris sit, Sc commodationi si gratuita. Sed in commodato & locato res ipsa redditur,in mutuo dato generis eius- deii . Hoc igitur uno fieri alienatio-