장음표시 사용
1001쪽
DE RE 'VBLIC A, L IB. VI. 987beri possc nam quod pti blicum est decuerat,priuatoruvo inimi relinqu1tur. Certe qui dena LV curg. Magnum Pae ibino/Dilii instituendae iuuentuti m. agili ratum accensorem cieari voluit; non qui parentum arbitrio, i)dquilegum pia scit pio iuuentutem naOderare tu ira quoniam cum sit unus de ciuitatis scopus ac finis, eande quoq; omnium ciuium educationem elle oportere putauit. Arithoteles recte putauit. quod cerne Atheniensses io- 'Lgatione d phoclis quondam decreueruns qua 'quod a
nobis accuratius alibi V disputata sunt. Omitto, Haec aut e b In Marioηνδε omnia in ollicio Censorum posita esse nemo non videt. h. ι Quis ite hi iti ioniccssaltationiis comoedias, spe et acu Metitur .la, fascinationes coercere nisi Cnsura potest neq; Cnini pestis in Repub. capitalior vlla esse potest, quaeq; ad corrumpendos ciuiu more vim malo te in habere videatur, pio pter imitationem Vocis, vultus,gestus, orationis, ac turpillimarum actionum perniciem, quae letali in illapsa ciuium mentibus, totas ciuitates euertit. Certe quidem non titum Olic ac teneros puerorum animos labefa-ci at, sed etiam castiorum quoq; foeminarum pudicitiam pertentat, Vt eorum non modo scurriles meptias, sed etia libidines imitari studeant, quorum auidi iii me spectacula cotuentur. Deniq; theatra,definire possumus, turpitudinis vitioriamque omnium sentinam ac scholam.
uam ob rein sapienter Philippus Augustus histriones
huius imperii finibus sanetillimis edictis distiirbauit. Quod ius obiiciat Romanis quonda Graecis ea spectacula non defit ille: ego illi reponam Romanosq-dem Apollinares, Seculares, Circenses, d eiusmodi ludos deoru quos religiosis lime coleabi, maiestati acho portio secrauist e, non ad impura libidinii exempla instituisse: pcutea vero quam vitia finitimarum gentium Romam infestare coepi issent, histrionesqlioquesensim ex Historia, ut Verrius Flaccus scribit,m Uriam irretierunt ac impudentiae ludos aperuerimi quos tamen si fatuis religionibu.s prohibere potui:lent, non dubitem summae grauitatis ac sapientia: Cens bres omnia de Republica spectaculala:sia
1002쪽
ρ8s P AN NIL PODINI sitisse sublatinos:ut quidem ex sapientissimis quibusque
viris conie stura conloqui potuit. Sic n. Seneca Nihil m-quit,tav mmb.aliensiquam inde Iaculo desidere. quiri etiam C. i. 'r' Aristoteles modis omnibus cauendum esse monet, nebm-l. r. ciues comoediarum spectaculis insideant. Quid Augu- , t. stimius '', omnia, inquit,tu theatris pietati ac honestati contra-oi-Mct ria sint.In eadem sententia fuisse videoTertullianum LGηώ - θ Chrysostomu i Cyprianum', Valerium t Polydorum , d G-Σ ac principem ipsum legii ferendaria Solone; quos viros tib -- ήν δ quantaeque auectoritatis magisti os ZQuid igitur mirum si si cu Carthaginensi concilio ludi theatrales prohibeantur; cuilli veteres Graeci qui nulla verae pietatis opinionem combiberant ciuitatibus perniciosbs esse iudicarent PAc tametsi tragoedia nescio quid augustius ac seuerius quam comoedia prae se ferre videtur, nihilominus Solon Thespina tragoedum acerbe increpuit, quod tragoediam tametsi puram ac nudam veteri more populo exhibuisset ille iocum excusauit; at Solon iocum esse negauit, quem seria sequuntur. atq; illud est quod M. Tullius veterem Graeciam eiusta odi fabularum actores grauiter vindicasse scribit. Quid nunc Solon si viveret ille
tragoediam quae propior personarum maiestatem ad decus&ad grauitatem composita plerisque videtur, ciuitatibus perniciosam iudicauit; nos tragoedias omnino deseruimus, turpes comoedias amplectimumaut qui ad mores conformandos aliquid exhibent iidem ad extrem obscoena quada fabula turpissimis ac sordidissimis
narrationibus condita quasi suauissimis enenis salutares cibos aspergere constieuerunt.
Cum autem omni hominum generi spectacula sunt Ierniciosa, tum vero iuuentuti, ac nationibus ad Aquionem positis maxime declinanda: quae quod caeteris leuiores sunt,& animi vim omnem pene in sensibus positam habent vitioses gestus ipsis oculis auidissime hauriunt quae vitia populi Australes, propter insitum atrae bilis humorem naturalem quandam seueritatem, noita facile combibere solent.
1003쪽
D REpVBLIC A LIB. VI. 98'. Neq; vero sperandum est, ut ea spectacula conticoruac sortilegorum hominum,quorum aberi oculis, alterimenti b. ipsis fascinum iecordiam iniiciunt, magistratus qui in iis totos dies desidere consueuerunt,prohibeant: sed grauislimis ac seueri stimis Censorib. opus est et corpora ciuium ad robur gymnastica disciplina mentes vero musicis artibus humanitate ac tranquillitate munii elludeant. Musicae verbo studia musarum ac scientia-
lo. cauebunt etiam ne musicam illam naturae consenta γ μνας κῆ uncam,oue non modo suavi oblectatione aures permul ira
cet, veruin etiam salutata medicma mentes perturbatio s.fι tur Pisis
nil, .liberat,arte corrumpant. Nam cum nihil situ mol- t. in Tima'.
lius in animos influat ut concors illa vocum suauitas,ita nihil est quod aeque mente de suauitate deturbet, si graues illos ac seueritati congruentes modos,Dorios inqua ac Phrugios, quos nostri primis ac tertiis tonis designat, negligi patiamur,ut Ionicos: Lydios, quos quinto ac septimo loco statuunt,consectemur:ab his enim Aristoteles ac princeps ipse Plato cives omnes,ac potissimum iuuentu tona abstinere iubent. Si minus id obtineri potest, ut ii modi qui iam pridei R in omnibus ciuitatibus inueterarunU, eripiantur: enitendum certe est, ne ab ipsis naturae modis discedatur; id est, ut puram ac simpliceni Dialonices rationem omnium praestantissimam , ut Plato loquitur: lυiMοτατlia, aut si Chromatice&Euhasemonicen quae tamen ipsa sui disticultate ab obscutitate penitus inusitata est amplectantur; quartum genus illud, quod ex tribus summa inscitia confuderunt,ciuitati Derniciosum omnino prohibeant. Nam ex illa perturbatione pgrnicies animis illapsia, non solum mentes aegritudine ac perturbatione non liberat, Verum etiam ac insaniam saepistime perducita ut nemini mirum videri debeat, si magna pars eorum qui naturales musicae modos sic miscent, quique rapidissimo breuissimorum interuallorum impetu spondaicam grauitatem peruertunt, furore Scamentia corripiantur. , cupediarii.
1004쪽
o o IOANNID Bonis r qui auidissime tragemata cibosque leuillimos ligurilitati nec alimenta solidiora ferie possunt, corpo ii S robur a-
Miittunt,ac breui tabe marceiciat: ita qui graueSac nati ra congruentes modo auer Intur ac refragiunt,Vtine
piissimis ac leuisti mi cantibus pascantur, clementis sa-1aitate facili me disturbantur. His igitur Reipublicae incommodis blax est iura mederi potet . De luxu quoq; quo ciues tum epulis tum vestib. disestiunt fruscra querimur, nil leges unu uariae cc sortis legibus vini adipi Icantur: ut iidem sint in RepublicaCen-lores, qui olim Athenais Legum custodes ac Nomophylaces dicebantur: Qua iii ob re qui de Censorii potes huc primus
detraxit, hunc Rempublica funditus perdidisse non im- m. ses, meriso M. MiliUS' queLPuSeli. is aurem fuit P. Clodius Myμης ρ ρ Se I i ii mali sple b, is , homo rea puris imus, cuius tament caena O. arilis antiquata est lege Caecilia' Consulari, Quibus satis per-δ si cutim sit, opinor, Quam Vt1lis Quam necessaria. Quam
Dcoet Reipuo 1alutaris lit p. temper fuerit Centura. Sed ciri potest an Censorib imperium tribuendii sit ran etiam hoc tributo iurisdictionem habere poricat necne Na sine imperio me iurisdictione censura inanis esse videatur. Ego tame, ii ex me iudicium exquiratur, Utroq; ,&imperio iurisdictione, carere velim nec munus illud negotiosissimum plenumq; laboris ac vigiliarum, etia litium anfractibus implicetur. Atiud est n. iudiciu , aliud Censura Ceii fore quidem Romanos imperituri habuisse videmus, ted ad hoc tantii ut populi concione.
conuocarent,Vt Xerciti I Vrbanum cogerent, ut lustrum facerent, Vt ad censiim quemq; vocarent: q, sine edictis fieri non poterat: edicere aute, Vocare, cogere, qui imperio careret, nemo poterat; nisi alterius opem imperiit implorasset sed cum exercitu ac lustio nihil opus lit, satis opinor fuerit edicto magistratus promulgari ut quis que 1ndicta poena publicis tabulis censeatur. Quid igitur dicet aliquis, si Censores nec imperare,
nec cogere, nec ludicare possint Ego Censorum nutum, ignominiam, reprehensionem omnibus omnium in
1005쪽
D RgpvBLICA, LIB. I. 99ygistratuum iudiciis ac sententia acerbiorem suille puto.
Cum enim lustrum agerent ciuibus in campum Iarti uicoactis,aderant interdum quingenti, aut quod mini nati, trecenti Senatores Ord Equestiis duplo maior, picbs ipsa quantum quidem loci amplitudo capere poterat; omnes trepidi lanxiiritia quisque ignominia notaretur Senator quidem, ne Senatum ouerctur; Eques, ne emquo ac stipendio ad cnato ignominiam subiret plebeius, ne in zzr aerario celeretur aerarita S, ne de mitate aut libertate periclitaretur. Cuius enim Senatoris nomen praeteritum esset, apparitore aut accenso nomina citante, liunc certum erat ex albo Senatorum induectum fui L.
sic; ut quidem Liuius scribit. Senatoressex O sexaginta νnaceusiura ordi se; itorio motos. Quamobrem ne tanta illa Censerum auctoritas libero populo grauis csset, neve quisquam inauditus de existimatione ac fama periclitaretur notam quidem Cenia sores habere placuit, non iudicationem Sicin M. Tullius apud Nonium Gensoris iudicium, inquii nihil fre mnato afotui si ruborem; itas ut omnis illa iudicatio ver atur t. ntummodo in nomine, ammaduersio illa Ignominia dicta est. Dister auete distatq; pliuimum ab infamia, quae non nisi magistratuum sententiis ac iudiciis&qui de iis quibus ex lege irro tur'. Nasi esset ignominia idem quod in famia i rusti a Praetor ediis his 'perpetui infamia notassct feos Qui ab Imperatore cum io nominia dimisit fuissent . -
lianc enim Iurisconsultorum Interpretes 1 nonIIntitvisa citi Dis
dii appellant. de iis quia Censoribus notarentur nihil e- -- dicto comprehenium Cit. Non igitur infamessuiu ignominiosi,ut infamium ac damnatorum poeni teneantur. Graecis quidem olim infames necare cuique impunei cuit, ut est apud Libanium Oratorem d. f.
Atis e de Senatu cioris nota delech rogatione ad populia tulerat saepissime restituebatur. Interdum etia id novin e , sed ab animo ipsa malevolentia ieiuno .i obtrecta torti inuidia facctum fuisse docebat Sin esset accusator aliquis qui Censoris notam, aut etiam si Censor ipse
1006쪽
suas dignitatem trieri vellet, coram populo iudicium coniti tuebatur. Ac si quidem cen1bria nota compunctum populus damnaret, non tantum ignoririnio μου, ud. Let de se a etiam infamu dicebatur'. Caeteris notam quidem belle aniliom,rid. duri lcontuli putant eXlita matronem tamen a Gignata minis i a tem omnino violari non putant. Cum enim Quintum
Flaminium Senatorem Cato maior in Censura Senatum ouisset Flaminius rogationem tulit ad populum trestitueretur malo grauillima oratione hominis vitam anteactam sordibus ac turpitudine Hrquinatam S commaculatam corn*n popillo promulgauit, ac iudicio publico reum peregit. Caeter qui accepta ignominiani ac
dedecus purgari cu verent iudicio Iuni aleam non tentabar: ,icciniagiitratu. Ei aut imperium extraordinem,aut
curationem sacerdotiumve populo petebant; quam si Obtinerent, omnis erat ignominia sublata saepissime tamen sequenti lustro Cesbribus sequentibus ordine ac
famae restituebantur alioquHaec Senator praeteratus in Senatum venite, nec Eques equum ordinemve poterat L*- δεδεμ recuperare. Hoc etiam Vlpianus ' ad ei timonium ata miti debeat necne, dubitare potius quam allii mare videatur. Quod apertius a Marco Tullio explicatum habemus his verbis: Utcpr .um illa scomnix proponam,nu- quam ammaduersionibus Censoriis hunc ciuitatev ita contenta virebis iudicatissui sie: ponam illud unum exemplism; Caivm Getam,cum a L. Metella se Cn. Domettio Censoribus ex Senatu
eiectus esset, Censorem posteafactu ese; o, Miluovaresa Censori-biti erant reprehensi, huncpostea populi Roinam,cteorum sin ipsum animaduerteraut, morib. praesisisse. Quodsi illud iuricium putaretur, ut caeter turpi iudicio damnatiperpetati omni honore ac dignitatepriuarentur: sic hominibus ignominia nota- tatis neque ad honores aditus, neque in Curiam reditus esset. Et paulo post Timorti enim causam,non itapoenam in illa pol
sate e sepol serunt Censores iamque superiorum Censorum iudiciis , s ista iudicia appellari vultis, non steterunt. Haec ille. Itaque Claudia lex abrogata est quae noluit quemquam
1007쪽
qtiam ignominia notari, nisi qlli apud utrumque Censorem accusatus, rutriusque sententia damnatus esset. abstu de id quidem; quia Censorum potestatem amputaret,aut plurimum circumcideret, iudiciaque perinde ut in publicis accusationibus constitui vellet cum tame Senatus Censorum potestarem ab omnibus iudiciis Maccusationibus liberam esse voluerit λ; tametsi magi δι' 'μβ stratus omnes imperio deposito accusare liceret.prude-ter illi quidem ne ii qui omnium iudicio sapientissimi
ac integerrimi iudicati fuissent , aut calumniis obtrectatorum, aut sordidorum hominum sententi oppri
Nec minus laudata est Cost arietini Magni sentetia, qui iccusatorio libellos a presbyteris apiscopis seipsos
anuice accusantibuppontos,c6cerpi ac lacerari madauit, cii diceret, inhiuum videri,ut qui omniu ciuium mores acμ-mam iudicarent,alioru ipsisententiis ac iudiciis caderent. Qua- ob rem Carolus Magnus Imperator uno capite i suarum 'ς ς ' νη- illegiam vetuit de Pontificibus minoribus iudiciuin constitui,nisi rese LXXII .vitam eius carperent. maximum vero Pontifice. mortalium omnium iudiciis ac sententiis exemit. Quae
quidem lex de Pontifice maximo inuiolabilis exstitit lexcentos circiter annos,id est, usq; ad Constantianum i concilium; cuius decreto cautum est Pontificem maxi-ilanum deinceps ab ordinibus ecclesiae iudicandum. Hic non disputo quam utilis,quamque necessaria sit iPontificia iurii lictio; sed illud tantum, verendum esse ne Pontifices quod suae iurisdictionis ac imperii fines e- gredi voluerint, non modo iurisdictionem sed etiami Censuram penitus amittant; qua sublata,vix religioni- . bus,llus, aut humanis legibus locus relinquetur. Et vii maiores nostri Druidas religionum ac iudiciorum arbi tros ac iudices esse voluerunt,quorii tanta fuit potestas, ut cum rebus iudicatis Iegilli ac principes acquiescere . nollent, ipsis aqua dc igni deuotioni b.exsecradis interdicerent , eoq; metu perterritos obtemperare cogeret: cub. . sem .
ita quoq; Pontifices Romani Christianos principes sa- ς' Rr cris
1008쪽
maetiria tion paruillet,eXsecrabilis omni opinione iudicaretur quaritui de ex remo regulos tantum aedetiam potenta ili mos quosq; reges ac Imperatores suis imperiis Parere zyrannidem mutare, itam castigare,aut compulerunt , aut1ceptra de manibus, coronas de capitibu, de cullerunt. quarum rerum exemplis tametsi abundant
oes historiae Claristianorum,uix ulla tame est illustrior equae de Ambrosio Pontifice Mediolanensi, deq; Nico laolor: litice Romano commemoriatur; quorum alter Theodosio maiori Imperatori, alter Lothario Italiae regulo sacris interdiffit qua ratione utrumque terq; poenitere,in culpam deprecari quodammodo coegit. Quia tamen plerique Pontifices tanta poetestate ni mis ambitio te abutebantur, vis&acies illa ecclesiastici ligladii hebescere ac paulatim ii retundi visa est, ut nihil in interdictione Pontificia,& Pontificibus ipsis apud ple-lirosque principes O temtius esse possit. Quid est enim quamobrem Romanus Pontifex innocentius Ludotii-co VlI. Francorum regi toto triennio aqua&igni, sacris que omnibus interdixit Z quia scilicet consobrinam procul a sanguinis propinquitate remotam, quamque diui-εL με 'OL niso humanis teibus ducere fas esset', conlusio sibi
incisi. c. IO clarat; repudIauit tamen. Cur item Philippum Augu- stum eius alium eadem exsecratione dignum putauit, nil quod eam ipsam quam Pontificis concestu duxerar, a linem iudicas et Didem tamen cum sumina omnium principum indignati pi Erepudiare ab ipso Potifice comistus eis ci tamen his temporib eorundem Pontificuri quos nuptias incestas prohibere oportuisset, censurae dem iderit,ut de Ioue ferum tenebro se coniunx. Omii trito leuiores causas quae fere sunt quadraginta, quibus interdictio, suspensio excommunicatio decerni costieueb C p. μή ς' rati. Quin etiam eo tandem hominum amentia prorui t
perat, Vt collegia, corpora, VI a uerlitateS, Respuolicas 'regna,imperia na& eadem e X tecratione me ordinis
sexus, aetatis , innocentiae, iniantiae,surotis vlla lationi c
1009쪽
D AEEpVBLic A, LIB. I. 09ieci inplecterentur quibus morbis tandem aliquando, tametu serius quam dCcuit, Rona an ' Pontilices medi ἰ
cinam quaelierunt, ne id postea liceret. De erius etiam et i n. resn- ad cuilles causas δ ad iudicia piluata sacris interdictio - V 'nibus antea plerique apucino Sabur nod ubi arent,niusnt ex eo .
lege Aurelia rogante populo Francorum princeps idi 'hibuisset; neve aliter quam In rebus grauissimis aut publicis criminibus interdictionis Pontificia reseripto
Certe quidem Pontifices religio iam sese iudices ac
Censbres mor tulerunt: quonia lege ac magistratus ea tum qforas crumpunt ad ciuili peIturbationem, nec tamen omnia, sed quantum manu possiunt, tantum vindicare solent. Cu igitur morum ac religionum eadem sit aut coniunc illima causa, optarem ego quide utrumque
Pontificib. tribui, si Pontifices eos haberemus qui esse debuissent id est,qui semina integritate, fide pietate,re
ligione, s pientia, rerum. q; gerendarum prudentia caete- is omnibus praestarent, Vtia cratissimus ordo maximis. honorib. cumularetur: id n. potistimum diuina lex spectauit quae qui b religi anum curam dedit, eosdem qua honestillimos esse, unam aq; omniuObseruatione coli iussit eos vero qui summi sacerdotis iusta respuerent, lapidibus obrui mandauit, ut Dei praepotentis admini-b Deme. ea. nstros reuereri obieruare condiscamuS. Namarilli ordi- .iuhes: ' 'nem sacrum omni b. opibus, honoribus, dignitate spoli Dei contemant, iidem certe Omnem diuini numinis metum: cui Reςri tum, amneSqU. religiones pellum ire patiuntur.
Que porta: sima causis exititit quamobrem Losanorum minister urbem deseruit, propterea quod Helvetii, libertate quadam iniit genti ac popularibus imperiis Genetiatum initi ruta paulo leueriora, Censu-samque eorum quos antiquos appellant ,ferre non posent Alterutrum tamen nece ite est, aut Censbres in Republica bene cost ituta creari,aut Pontificib. Censuram morum relinqui. Genetiates enim decemviris&collebo sacro morum praefecturam sine censu, sine imperio P Ir et sine
1010쪽
sine iurisdictione mandauerunt Censerum tameti co ertio illa grauis est admodum efficax.nam qui collegii
decreto no paruerit,huic omnino interdicitur sacris: interdictiones aspernantem persequitur apud iudices religionum procurator. Hς quidem a Pontificib. Roma nis, qui lacris iuerdicere poterant,sine imperio tamen ac sine exsecutione: sed quem e coetu Christianorum e iecerant, Quaestor impietatis reum peragebat:id tamen adeo negligenter ac molliter, ut quidem totos quindecim annos exsecratus vixerit:& cum ab impietatis Qvq-store citatus esset, appellauit Curiam Pariliorum, tho-a ' S3 - minum prouocatione victum in carcerem coniecit , Ma oris eis, Quaestori mandauit Ut quaestionem impietatis haberet. malas. iii Notidum lex Aurelial comitialis lata fuerat, qua inte dietiones sacrorum ex ciuili causa prohibentur.
Ac mihi quidem nulla ratione Carolus Molinaeus Lugduni queri visus est, quod nouae religionis ministri
ac Pontifices mores eo, quo dixi modo, castigarent:id enim totum magistratibus relinqui putabat oportere. Ego vero sublata sacrorum interdictione , dc impietatis quaestione religionem ac morum curam desertum iri non dubito prudentius tamen,opinor,iaeturi mihi videtvur,iniuit eam quam dixi morum accensi is curam
Cesoribus ita mandauerint; nihil videreligionibus aut quaestionibus impietatis detractum videatur si tamen
utrumque obtineri non potest alterum certe necesse est: aut Rempublicam una cum religionibus ac virtutibus omitibus interire. Quae vero ciuitates Censuram habuerint, non modo te terrima robustioris improbitatis scesera a stirpe revellunt, sed leuissima quaeque crimina radicitus amputant ut necesse sit ciues huiusmodi pietat fide, religione, integritate, ac virtutibus omnibus florere iublata vero Censura pro virtutibus omnia sceleratis ac flagitiosis redundare ut quidem in ipso imperiiRomani occasu contigisse videmus: quibus temporibus pro Censore creari coepit Tribunus voluptatum, ut est apud Cassiodorum. Et quoniam Censores ortus