장음표시 사용
1011쪽
DERE DUBLICA, LIB. I. 997 sui principio aerarii publici ac vect igalium curata dorum causa creati sunt,consequens est ut de aerario quoq; ciuitatis, quibusque rebus publicae nccellitati occurri possit disseram US. De aerario. P. II. RΑRii ciuitatis conficiendi&conseruandi quam Nervi Rei- necessaria sit disciplina, ex eo percini ac intelliei pRhὲ ς ῖς
potest, quo cluetere prouer Dio dicitur Reipliblica neruos
in pecuniis consisere. Vt igitur hoc quicquid cit, quod de
ciuitatis aerari disputamus, ordine percipiatur; principio omnem honestam aerarii conticiendi rationem cxplicabimus; dei nide ut public opes utilitati ac dignitati
inserviant; posticiar ut caueaturne publicis largitionibus exhausto aerario, repentina calamitate Respublica deleratur. Haec igitur tria disputationis capita ordine quaeque suo persequamur. Erarii conficiendi magistros habemus ubique quam plurimo , qui ciuiu inop CS ex haurite; ac principes ad inusitata vectigalium generas
gere consueuerunt Deorum vero qui tam artincto se illa
consectoantur, qui dignitatis honestatis maeo genere
Iatione haberet, video neminem. His igitur praetermissis, conquiramus eos qui cum prudenter clarii publici summam curam habent, tum vero illud esticiunt, ut honestis rationibus publicae opes augeantur; ne ciuitas inops a pecunia deseratur, aut turpillimis rationibus priuatorum opes ac sanguinem exsugere principes cogantur; ut Lacedaemoniis olim contigisse legimus: qui cum
ex agrorum suorum linibus excedere,ac uia perium lon- Eius proferte concupivissent, Lycurgi disciplinarum a P jb. b. s. ac praeceptorum obliti lunt, qui propterea ivlScHIlbus vitiiseis. auri S argenti sum omnino ademerat, ac immismata TU'i. 6 psi-
ferrea signari iusserat, ne seregrinos imperii Lacedae. ' monioru Sc Lacedaemonios imperii peregrinorum ulla cupiditas inuaderet,ita futurum existimabat ut sui ciues non modo ab iniuriis, sed etiam a vitiis peregrinorum liberiesient. At cum primum in alienas polselliones ac
1012쪽
imperia oculos iniecerunt; qui tamen cum nec ullam a. tendis exercitib pecuniam, nullum aerarium haberent, mox ad reges Persaru,ut Lysan iter de Callicratidas; mox etiam ad reges AEgyptioria, Vt Agesilaus: Cleomenes,
LWari. f., proiicisci, ac pecuniam mutuam accipere cogebantur'.
a si in sese Antea quidem Lacedaemonii de ui ista Graecia, cum ma- gnam spoliolum ac pecuniarum vim undiq; coaceruas ient, decreuerunt ut om ni ea pecunia in aerariu publicii cogeretur: quae non nisi publicis ac necessariis Reipublicae negotiis inseruirer usus tamen priuatis interdiectus. Sed aera o breui exhausto, ci, perpetuis quibusdam fontib.suppleri decueiat, reges exteros rogationibu S fatigare non destiterunt, quoad rege Cleomene deserta ReL publica cecidisset O milibus igitur modis operam dare S conniti oportet, ut aerarii opes certissimis fundamentis quaeq; labefactari non facile pos lint,innitantur. Sunt autem omnino septena genera consaciendae p .. . . blica pecuniae , quibus caetera continentur. Primum ex conficienui agris publicis secundum ex hostium spoliis, tertium ex amicorum largitionibus, quartum ex sociorum veci igalibus ac tributis quintume mercatura, sextum ex ea rum rerum vectigalibus quae aut e uel mur,aut inuehu-tur; septimum ex subditorum tributis. Primogenere nullum certius aut honestius este videtur itaque principes ac populi, qui nouas ciuitates fundare ac stabilire, coloniasue deducere olim propositi erant praeter agTOS priuatorum cloca ciuitatibus, templis, theatrisque constituendis idonea possestiones quasdam tuendae&con-bi quas . . seruandae Reipublicae causa praetor pascua 'publica o-
mnium ciuium aeque communia, allignabant, quae pri uariS locata consueuerant, ut ex eorum fruct ibus pecunia in aerarium publicum cogerentur. Ita Romulus a-Diuisio tri grum Romanum in tres aequas partes diuisit :quarume Di., si L. Vnam sacris LyciCndis secundam Reipublicae onetibus subeundis, rertiam ciuibus aflignauit. cum tria milliad Di Ha ciuium censa fuissent i, lingulis duci iugera datastini. Ex
quo intelligi potest octodecim millia iugerum agri Romani
1013쪽
mani sitisse Plutarchus ' tamen numerum ciuium duri In Romulo. plo maiorem exstitiste scribit, ac duo cuique iuget atributa qua ratione non octodecim millia, sed, uiuerum duplo maiorem fuisse innuit mec Romulum agri nRomanum vilis finibus terminare voluiste, ne, quant O finitimis eripuisset, intelligeretur Numam vero in m pilium tertiam a ri Romani partem quae publica erat, ciuibus egentibus distribuisse Verior tamen est superior sententia cum duorum iugerum in crues uagulos di uilio diuti iii me permanserit sic enim Plinius, Aranti Hadllio Agera Concinnato vi tior inquit, Uela corpiti, ct alidi mandata Senatus. Quin etiam Pompeius Festus centioriarum agrum dici scribit quia inducena iugera diuisus es set. cu Romul' centenis ciuib. ducena iugera S M. Varriro Antiquus noster, inquit , Ante bellum Plinuum pen idebat bina iugsra , quod a Romulo primum divi a dicebantur piritim ii quaeristo haeredem sequerentur , taxedim appellarunt. Postea prolatis finibus lcge Licinia septem iugera cuique ciui allignata legimus Post exactos reges ira emi Columella, Liciniana illaseptem iugera qua labis Tribu muriritim diuisierat, maiores quaestus antiquis retulere, qua Hulisi nobis praebent amplipima vervacta Nota concio est M. Cu- iii pernitiosum cutem intelligi cui septem iugera non esssent satis. Nec Romani tantam sed etiam AEgyptii multis ante bo int .a seculis agros ciuitatum' sic diuiserant, ut prima quidem pars sacrisin sacerdotibus cederet, secunda Reipublicae, tertia Calasyris, qui pro tuendis ciuibus arma cai' rent: caeteri ciues aut coloni erant aut serui. QuamobreEZecniel vates contormando Iuae ciuitatis statu ab
ea Romuli ratione non procul discellit; cum vellet sacris faciendis agros allignari;&pascuales agro commum nes armentis gregibus alendis , praeter regalia prizdia, quibus principes se familiamque sitam commodius siustentarent;ne, inquit, populum meum rese allibita ac tributis deinceps exhauriant. Quamquam in ipsius Israelitarum
1014쪽
Io oo IOANNis Boni Nifit,quod Zicelegum oppidum una cum agroDauid id nodatum ab Achio rege , in perpetuo regum nexu ac
fart.in lira Reti alium autem praediorum quaedam publica sunt, es. ,.ὰ d.piciuata. lissi quide principu arbitrio abalienari pol M. Perusis se omnes confitentur; illa numquam h: visit in ciuitatib. D.ἡ ' i firmametum aliquod ac veluti fundamentu quo publigal. C. Bal.m careSinnitatur. Quamobre huius regni principes cum s 'μ ' praedia publica priuatorii fialudib. pollesia reuocant,il llud obtestantur se iuratos ineunte imperio publica praedia numquam distrahi passuros; aut 1 iure distracta sive irini, Reipublicae ab interitu vindicandae causa perpetua
tamen redimendi auctoritatem fore; at ne gentesim γῆ c ιβ' I demannorum ciuTiculo: quo caeteras omnia iure Vsuca-De aqua quot piuntur, praescribi polle. Atq; haec quidem rebus saepeqd ' ρ -- Φ iudicatis cofirmata Haere: nec soliti aduersus priuatos, in Cia i radii dedetiam aduerit S regUm propinquos '; nectatum no-eC' Π g mstris verum etiam Hispanorum L, Polonorum S, Anglo-
miatu icto rum', Hungarorum Hegibus ac mititutis Etenim An- η '' dreas rex Hungariae ab Honorio III. Pontifice max. Vo- . ifatis Ddi, catus est in i US propterea quod praediorum publicorum sensi nno partem distraxisset anno MCCXXI. fodiὸ Η. Nec rege tantum, sed etiam ii, qui popularestoc optii an partes matum status habent, apr scriptione seculari publica p-
I. . dia vindicare solent Veneti inquam, Helvetii, caeteriq;
Issi'. populi. Cum enim Henricus I l. rex FIancorum a Lucer-
' natibus perlegatos peteret,ut pro se fidei uberet, Hugo
his charas Praetor maxinius legato respondit, Senatum populumque 'i - ' Lucernatem ipse is magistratiu iuratos esse, publicaSp. ιο- χολ nim in es sie=rec distracturos,ne pignori obligaturos. Quid Athenie- ρ ρ ρ '' es tu id Romani certe quidem triusque ciuitatis prin k insta uti cipes,Themistocles, inquam, S Cato maior, fri dos Rei-N- - iblicae seculatibus curriculis possessos a praesesiptione
priuatorum Vindicaverun , cum dicerent, nec mortales coAtra duria murortalen , dc pria atos contra Rempubli-
, Truto ς--i cum pri sicribere posse. Nec ita pridem cum No areti po- GH steris Curia adiudicasset vindicias praediorum publicorum
1015쪽
D E RE vnLIAE A. LIB. I. Oolrum,quae Nogaretus Felix a Philippo Bello praemioruni
ac vii cutis nomine dono acceperat, procuratoriis propolita ciuili rogatione άνοἰκ eam heri postulauit: quoiudicio Curia rem ad consilium detillit, tametsi praedia ducentos S sexaginta amplius annos bona fide possessa fi1- issent. Quinetiam eo cedere quod Pontifex maximus
una cum caeteris italice principibus ac populis sero Fran cilci regis Dranc Θrum dignitate tuenda mi erunt' aduersus Carolum V. Imperatorem, Henricus rex Anglorum uno capite caueri voluit, ne quid depraediis publicis Francorum spacem cum Carolosanciri oportet, di straheretur. ob id enim ad ricens foedus ruptum erat, quod contra ius omnium gentium commune, cotraque leges liti ius imperii x Carolus Burgundia ac Belgiae dominatu regem ὰ,ἡ ἡ 'ῖ1ine Senatus ac populi Gallici consensu cedere coegis reum a Graisset. Nec alii alio iure utuntur. Alexander enim Poloni '. rex eandem legem ranchius renouati ius ut ne scilicet p-dia publica sine Senatus populique consensi Onc disti a
herentur, quemadmodum Iure communi 3 cautum vi Ovirarωm ML
demus: neq; id fatis esse maiores nostri putauerunt, nisi i si xi publicorum prediorum venditio heret, cum in fines imperii hostes inuasistent, eadem in sub hastatione Quae
ua bonis pupillaribus cautio adhiberetur cum litaeo de s iis . p. c.
Respublica iure quo pupilli ac si quid negligentius fue
rit in eo genere praetermissum, omnia sunt codem momento castitat: ipsiq: Reipublicae vindicatio sine pretii si vo ndum
Nec vero principibus eorum quae publica sunt,quicquam sibi arrogare fas est, non magis quam marito dotem Uxoris ac minus quam marito iuris est in dotem; quoniam maritus dotis fructibus abuti suo iure g potest, gi V et I principi vero publicae dotis fructibus uti quidem licet '' abuti non licet ut sociae ciuitates Atheniensium querebantur publicas pecunias in aerarium Apollinis deponendas esse . non ab Atheniensibus absumendas. Domini lino autem Rerum nublicarum principis non esse, reges nostii agnoscunt dc confitentur. Nam Carolus VII. Rr rex
1016쪽
rex praediorum publicorum oppicia orationem ferinoluit, nisi Senatus id procuratore sci rogante decrcuisiet, ut in tectis Curia Parisiorum v Idemus tu miti do- uicus VIII rex multa pupillis ac tenuibus viduis testamento legasset, suppelleci item omnem sub hasta vel idi iussi, unde legata soluerentur,ne quid quod publicum esset, a Republica abalienaretur. Quamobrem Perti inax Imperator Romanorum suum nomen praedi ISpublicis iniuriptum eradi uiui, cum ad se pertinere negaret.At etiam Antoninus Pius nil ibi e frustibus praediorum publicorum ac vect i liuna in priuatos 1lis conuertita quem LildOUIcu XXII rex Patriae par appellatus, imitari visus est, cum posse si iones avorum ac priuatos agros, Blaesas inquam, Custiacum, Montrortium apublicis rationibus semper diuisistet tametsi publica priuatis magno ei rore nonnulli confuderunt. Singulare in in popularibus quidem c optimatu imperiis nihil in ad ciuitatem pertineat prulatum dici pote it in monarchia vero, Magri dominici a publicis; lascus ab aerarioa Pe publico differt δ.posteti tamen ImperatoreSGlaecorum is utraque confuderunt V. Nec defuerunt qui principes ad ἰω . neqHii praediorum publicorum venditionem impellei et, quo L.. .' - quaestum beriorem facturi quae sententia tyran ideme sar.uele ac Reipublicae perniciem molitur. Etenim Reipublica b his... ope omne ac praedia in iis posita sunt quae olim Duces, Zeno io. Marchiones, Comites, Barones possidebant, quae vel
IV succestario, vel dotali iure, vel publicatione bonorum
fisco quaesita sunt aut iura praedIatoria seu dorum ac iurisdictionum quaestuosissima: quae in venditionib pedipetuam alienationem non continentibus Vilistimo pretio addici consueuerunt: id est aestimatione facta defi'. ae i. ἡ cem annorum annui reditus: cum tamen in priuatis acis perpetuis venditionibus sypisti me triginta , saepe quadraginta,interdum etiam quinquaginta annorum ratio habeatur. Ita fit ut qui publica predia tibi coemerunt. eodem anno maiores ex ipsa iurisdictione fructus percipiant, quam sit pretium lisco solutum Quamcuam
1017쪽
D REΡVBLICA. LIB. I. Io Cyilha quae supeliotibus annis fiebat decem annom man
nui roditus aestimatio, ex publicis tabulis ac rationibus Quaellorum expressa erat, quae vix dura id iam ali nn Ation D partem continerent. Ex locati CL C Vero publIccitum praediorum, fruct his ad rem publicam peritenturi Int multo uberiores ac maiores; nec mancipeS ipsi ac publicinia vectigalibus & tributis immunes futuri, uti sunt crin torcs piaudiorum qui nobilitatis specie immunitate italuntur. Hoc vero IniquiuS, quod'Ua pecunias ex ve-duionibus imperiti principes Οἶunt, non foeneranturvet litatis publiciae causa; sed foedissimis ac impillimis hominibus 1 e re largiuntur. Ad extremum pr. ediis Reipublicae abalienatis &ex ',' V . hausto aerario, pascua quoq; ciuilitum acrullicorum, distrahid
bus tenues sustentantur, sub hasta pernitio sit limo exe- plovgncunt. Posses Itones quidem amplissimas agro nimincultorum, quas conducere nemo velit, ex quil, nihil utilitatis Respublica decepit, vendere commodius est,ut secunia in aeratium cogatur, c ex agrorum cultura ciues ipsi cum Reipublica commodo d1 tescant: sed ii conductorem reperiant, vendere non licet. Tametii Aristoteles Byzantinorum factoum laudat, quodpiaedia publica vectigalibus impositis vendidistent, ut aerarium augerent sed ea .rus inanis est; cum satis unicuique copertum iit, eos a quibus pretii pars extoIquetur, maximam partem reditus deminuere. Itaq; ne id fieret apud nos edicto Caroli IX. prohibetur. Ac tametsi aliquan a 'ηευς
to post deler ta& inculta Reipublicae praedia publice reY' addici mandauit quod eorum qui publica diripi ut suasu factum est nihilominus Curia Pariliorum in edicti promulgatione vetuit ab iis qui vectigales eiusmodi agros emerent calege Vt reditu annuoSin aerarium publicum inferrent, redimi vect igal; neve ullam pretii partem soluerent me scilicet velligat ulla ex parte minue
retur. Cum tamen urgerent earum rerum curatores, Ut
pretium ab emtoribus accipere liceret: idque recite b-η as Lium atque iterum iussisset ' Curia Patiliorum coactis
1018쪽
Ioo IOANNI, Boo rvr omnibus decuriis amplius tertia parte pretii ab emtori bus solui prohibuit: idque pretium a Quaestoribus cogi voluit,vi ex iis pecuniis distracta Reipublicae praediare ldimerentur: liodicta quadrupli poena tam in quaestores
ipsos,quam in eos quibus ea pecunia principis concessit quacumq; ex causa solueretur. Et quidem Franciscus II. Romisu p. ex ineunte imperio magistratib ac procuratoribus si is mandauit,ut publica prςdia a posseisorib.priuatis vindicarentur quo edi sto grauiter questus est publicas opes sic amictas esse, ut quae praedia publica iuraq; pr dia-roiia restarent,vix oneribus praediorum subeundis sum . cerent sed his temporib. querendi causam habent posteri multo si ille grauiorem; cum nihil amplius quod distrahi possit, restare videatur. Iam anno MDLXXII. V stores dominii nihil sere in ratione accepti contulerunt: cum tamen sub occasum Francisci II. eo capite quo summa totius pecuniae, lex dominio publico coacta est,triginta sex aureorum nostrorum nillia cotineret:summa vero eorum quo ex dominio publico priuatis vendita
bime' o se fuerunt centies maior est: praeter immensam pecuniam
s.storii misi, quae ex AquitanIS coacta est, Vt ab rege Henrico II.redir
merent salarium vectistat quarun erum pretia quae Matuord/ei druplo maiora rument, lIIuste venirent. avissione non Ac si quidem ea quae priuati minimo pretio possidet,
' ' is publice locarentur, cum antiquis vectigalibus principis
sint Hiemsi Reipublicae oneribus subeundis abunde sum cerent.' 'U' ' Certe quidem Anglorum regina incredibili magnita' cfasumma centia regnum tuetur,&immensas opes in aerarium co-ρ z. .. ., git,ex sestertiorum millibus XCVI. quae ab agrorum pu- .m m siue blicorum: antiquorum vectigalium reditu quotannis ' 'gς' in aerarium inferuntur ac tantum abest ut indiction,
tio Quoque anno extili consueuerant, sustulericinam cti
annua vecti-Illuc legationis causa proiecti ruislemus , populi On Pu uentus summa cum voluptate spectauimus tributi no
mine quingenties sestertium pro sumtibus Reipublica: necessariis oblatum a populo fuisse reginam tamen di-
1019쪽
DE RE PUBLICA, LIB. I. Io osmidiam pecuniae sutrimam recusasse, ac populo gratias Illud aute quod ad praedia publica pertinet, animaduersione dignum est, quod in iis conservandis diliget tia in monarchia quam in optimatum aut populari statu uiator adhibetur. In his enim publica quisq; sua ducit. Quo fit ut magistratus in suam aut priuatorum gratiam populo cossentiente aut certensi dissentiente , optimatibus etiam pedi stimulantibus, praediorum sempiternas locationes exigui vectigalis specie faciant tandem etiam vectigalium immunitatem adipiscuntur. At populo vero facile omnia extorquentur, siquis modo popularis fuerit &aliquid fiumenti pecuniaeve plebi,aut agros de publico largiatur; ut quidem Caesar in Consil-latu fecit, qui agrum Campanum plebi diuisita, ac publicanos tertia parte auctionii publicarum subleuauit: quod sine magua mercede non fecit. Decimo post anno QMetellus Italiae portus omnes lege lata vectigalibus'
liberauit, ut ea ratione popularem gratiam publico detrimento colle istam aucuparetur. Ita quoq; Pericles Athenien lib. publicas pecunias viritim diuisit. At in monarchia in qua principi subditos onerare tributis, nisi populi consensu aut urgente necessitate, non licet, publica praedia dissicilius a priuatis occupantur.caetera quς
de agris dominicis, deq; publico dominio dici possitnt, quod accurate sunt ab aliis disputata,&edicto Caroli
IX.regis Francorum comprehensa, praetermitto.
Secundia genus conficiendae pecuniae Maerarii au allu: Eu et gendi ab hostium spoliis secuniis ducitur. ut quiς bel- aerarium aulis exhausta sunt, farciantur Tametsi enim Romanis sy' 'hosti urbes vi captas diripere fas erat: publicae tame pecuniae in Romanum aerarium inferebantur.At cum v
bes dederentur,aut pactione sponsioneve facta pecunia Emitteretur nihil miles praeter stipendium ferebat misi tanta pecuniae vis esset ut stipendium ob egregiam militum virtutem duplicandum videretur; caeteiae rario publico cedebant. Sic enim Liuius , Omne es, inquit, argen- si n
1020쪽
tumque ἱnsrarium conditum. Eris grauis CCCxC.milliapDdo in aerarium intulitCarviliis Conjsu, Idem Fulvius argeti CxLII millia pondo, auri CXx VII ex Hispania in aerarium intulit. Furius y vero Cana1llus Gallisarans Alpes douistis CL xx. millia argenti pondo, iis CCCXX. millia retulit.Item Flamininus V ex Graecia algenti infeci i pondo decem dc ocho millia C Ca x x facti vasa multa: signatit xxxiii I. millia tetra drachmoruin Atticorum,trium sere denariorum pondus in singulis auri pondo tria millia DCCxiv.4 clypeum unum ex auro totum: Philippitu lini cxLv. millias centum cI V aureae coronae dona ciuitatum. item y. Macedonia deuicha sestertium millies Selducenties in aerarium a Paulo similio illatum; a Caesare vero subacta Gallia quater millies sestertium, ut eae Appiano colligimus Tarento capta Fabius Maximus Lxxxiii .millia auri pondo praeter argentum Romam in
Ac tametsi Imperatores magnam vim pecuniaru sibi
reseruarent,aut exercitui largirentur id tame ab antisis parcius fiebat, ne aut repetuiadarum pollularentur,aut . triurn pho carerent Etenim Scipio Asiaticus Africani a. 1ν. .. Maiori frater ' repetundarum da natus est, tametsi Antiocho victo aureas coronas CCXXXIII. argenti pondo cxLvII .millia aureorum Philippeorum CXL. millia;auri pondo MXXIV. Ipse quoq; Africanus eodem iudicio damnatus,grauiter in Senatu questus est; Bis missio,inquit, in ararium intuli, ct quadragies a me reposcitur: quo dicto librum rationum in Senatu concerpsit: dc uterq; in exsilium profectus est, cum maximam priuatatum opum octuram fecissent. Ac tametsi L. Lucullus Romanoruim-fPωωπε. t peratorum primus i hostium spoliis ac direptionib.ciuitatum priuata ope auxule dicituI; plura tamen Inae- rarium quam superioreS, excepto Caesare,inueXit.
Ex quibus intelligi potest quanta uterit Romanis veteribus aerarii publici cura quantae opes publicae. His vero temporibus nihil umquam ex hostium spoliis ac pecuniis in aerarium publicum cogitur quinetiam