장음표시 사용
971쪽
DE RE pvs LICA, LIB. V. 's quid petentesica foedissima trucidati isset, populos diuturnana tyrannidem pertaesus,inde occasionem arripuit
tyrannum de imperio disturbandi.Sed id nouum ullum est quod Ioanes XXII. P.M. genere Gallus,& qui antea regni Cancellarius titisset, foederibas quae inter Philippum IIII regem&Belgas contracta sunt, hanc condicionem adiecerat,si rex ridem iuratus falleret, ut subditi aduersus eum arma caperent: quae conditio petentibus
subditis sublata est. Haec tamen conditio serenda, si princeps ab icto cum sitis foedere discesserit, subditi deinceps eius imperiis ne
teneantur, ut foedere Atrebatico canetum dum id fiat ab utroque exercitu, aut etiam ab utriusque populi legatis.
Quod priscis regibus usitatum fuisse videmus ut in eo foedere quod inter Ludovicum Carolum Calvu Ludovici Pii Imperatoris liberos ictum est, verba foederis usque adeo ooscura sunt,ut difficilius a nostris intelligitur, quam antiqua Verba eius foederis, quod primo cum Poenis ictum est, a Romanis iunioribus perciperentur . a .libra quae foedera Claudius reac ne nomine Facutus, antiquitatum nostrarum peritissimus,Praeses Curiae monetalis,
cerpretor; Pro mea erga Deum religione rognepopuli Chri- fani Reiquepublica salute, deinceps ego quantum Deipraeporantis ducia, quantumqAsudiopotero, Carolum fratrem calarisiimum omnibus opibiu ruexi conabori. ea cura acseduli Hreqisaqiuisque fratrem, non quasi sumntamque suam o a etur nec nis lassitus eum me violaturum sFondeo a tir Uitro. His verbis conceptis Ludovicum iuratum sic tus est Carolus eodem sensu Germanica lingua. I, G
DE sae G. Post utriusqueprincipis exercitus his verbiu
972쪽
adiudha contra Ludovi nuntii iaer,id est Si Ludouscin Carolo fratri quam dedit demseruauerit , Carolus ero donninus meus apro;ηisiis desici cat, crassam a propositasententia diuellere posm, ne me q; /dem bliblis Isientem habiturata est: Romani caederique populi beneficia bestiat utrique machationes, precarione S, imprecation CSa illibuerunt. Vt autem inii tuum ei ac rurpe alienos clientes ac
subditos ligurire , aut in fraudem principis ac populi cuiusquam patrocinium mih iustillima sit causa, suscipereroi co atra decus ei contraque viri boni dignita tem si, quorum patrocinia suscepcris, oblato periculi, metu, desertos es e patiate.Sed quaeri potest, num quan-
do tu principi peregrino opis egeati, iniuria socii tui oppresso mccurrere debeas necne iniuria quidem oppressis opitulari oportere dirimus, etiamsi non alia
necessitudine&amicitia nobis quam quae hominicum homine elle debet, coniuncti sint, aduersus eos quibus-Cum nec societas nobis est, nec sardus vllum multo magis opem sociis afferre, non modo contra peregrinos, veru metiam erga socios, si ab militia moniti abstinere . holint: dubitatio tamen est, an etiam peregriμis iniuste op-
, presiis adversm socios opitulari debeannus naria si bcii ue. rint,ad hoc ipsum obligamuCac si quis nostroru quem-hID,k-κm, quam ex sociis Violauerit, maiestatis poena obligarur t si non tamen si peregrinum. At iniquum videri possit
cipibus,&opem nostram implorantibus,alienae societaris specie denegare Ea quaestio sonatum Romanum ancipitem aliquamdiu tenuit: cudamn: tes, quibuscum foedere: amicitia coniuncti erant, Campanos a Romanis alienos bellis quidem iniustis vrgerent Campani viribus impares ad Romanorum opes copias confugerunt legatos ad S. P.M R.miserunt auxilia petentes,in causa non tantum iusta, sed etiam Romanis ipsis summopere
973쪽
nos inciectibileSamnitibus incrementum allaturos, eorumq; opibus 'agri fertilissimi opportunitate Samnites breui Romanum imperium deprcssuros acta res est in senatu Romano maxima omnisi ex spe istatione, quid in re tam ancipiti decreturus ellet Senatus; qui ad extremum Campanis auxilia contra socios petentibus denegauit. hic Lutims', Tanta, Inquit, litate des antiqvilor filii. placet Senatusconsultum perscribere; quod utinam omnibus omnium principum ac populorum limitibus
inscriptum esset. Legatis a npanorum auxilla contra Samnites petentibus Consiu exauctoritate Senatus ita restondit: ZIxilio os, Canepani dignos censet Senat in . edita vobiscum anu citiani instituipar est, ne qua vet0tior amicitia aίμ-
cietas violetari Sammtes nobiscum sardere iuncti sunt: itaque arma, deos prius qκam homines violatura, aduersus Samnites vobis negamiu: Legatos sicuisa est, precatum adsocios mittemus, m Iza vobis vis fiat. Legati prius in mandatis habue- rant ut nisi Romani Campanis opem ferre,eosq; insocietate in ea lege admittere vellen P, ciuitatem populum que Campanum imperio ac d itioni Romanorum subii-- .ceret. Igl ur legati accepto responso in senatu haec verba fecerimi Ouandoquidem nostra iser non vultis, vestra certe defendetis; itaquepopulum Campinium urbemque Capuavi,a-- gros, Hubraditim diuina humanaque omnia in vestram Ρ. C. populi I, Roman drtionem dedimus. Ium iam des agi visa, ditn non prodι.
Qui b. perspicuum fit peregrinis aduersus clos auxi lium denegandum tibi esse; li tamen sub imperium fidemque tuam se subiiciant, opitulari Oportere, nec ullare societatem violari quia suos quisque subditos aduer sus iniurias potentiorum tueri debet. Si Athenienses Corcyraei aduersus Corinthios eadem illa quae Romani responsa dedit lent, cum in eadem causa ellcnt,tam diuturnum illud tamque iniustum bellum quo annos prope triginta Graecia deflagrauit, non tam temere sus cepissent, nec suam urbem Lacedaemoniorum ramis
974쪽
expugnatam ac direpta, iri caeniaq; ipsa diruta vidissem. Quamquam nulla fuit Athen 1e lib. belli aduersus socios pro Corcyraeis quibus cum nullo foedere sociati erant,
sit scipiendi causia,quam quod iniuste Corcyraeis bellum d Corinthiis illatum iudicarent . quae causa si iusta videretur,nulla sancta societas, nullum foedus stabile esset.Igitur in foederibus concipiendis, aut noua societate co- trahenda socii vetustiores tametsi iure excepti iudicantur, excipiendi sunt tamen ne aliter posterioribus sociis opem ferre liceat aduersus vetustiores, quam si bellum antiquioribus prius fuerit illatum; ut cauetur eo foedere quod Helvetii nobiscum inierunt anno MD XXI. Quod si ex tribus sociis inter se foederatis, Vnus alterius opem imploret contra vim a tertio illatam, nil qua- do opitulari debeat qu ritur ξ si amicitia tantum contracta sit, auxilia no debentur; si ex foedere auxilium debel tur, antiquiori socio succurri oportet; si iisdem temporib contracta societas est, ei opem ferre necesse estu ar-ectissimo foedere coniunctus erit, id est, qui hostes eosdeg amicos cum sbcio se habiturum spopondit; sin uterq;
par est, neutri auxilia debentur; sed utriq; triamq; conciliare oportet:aut efficere ut ad communes socios iudicesve arbitrium deferatur;eiq; qui vel arbitros recipere, vel rebus iudicatis acquiescere noluerit, bellum denuntiare,ut cauetur Stanciaco foedere,quod inter istoHeluetiorum ciuitates ictum est deq; enim arbitria repudiandastant,quantacuq; sit principum potestas:vt Henricus Suecorum rex arbitrum Henticum II. Franc
rum regem , quem Federicus rexDanorum optauerat,
reiecit, non aliam ob causam quam quod se regiFrancorumvi maiestatevi potentia parem esse iactaret. At Romani qui populos omnes opibus ac potentia facile stiperabant,si qua inter sectos controuersia incidisset, ad 6-munes sectos arbitrium deserebant Romanus Legatus. inquit Liuius, ad communessocios vocabat. Nam similitari aure duello nullus est locus, si testibus aut tabulis qua
si explicari possit; quid iniquius quam principes aut populos
975쪽
DU REpVBLic A, LIB. V. 'o I populos armis decernere, si communium sociorum arbitrio ac sententia res ipsa dirimi queat aut quid stulit usquam vicinae domus incendia, si modo poteS,restingue Ie nolle ZRursus dubitari possit, num rupta fides rideatur socii
patrem fratrespesorderibus non comprehensio violaueristiram si fuerint subditi, dubitari no debet: sed ii sui iuris fuerint, dubitari potest: cu eade patris ac filii persona censeatur' ἰὸ ,h. ego vero nihil contra foedus factum e Te iudico' nisi pa-lba tum l. si tris persona foederibus exceptati t. ac tametsi pater iniuri ' ροῦ.
tiam ho illatam actione persequi potest , non salven Part.i ilsiita iure feciali pro filio extra patris ina perium costituto nec ρ toederib .excepto ii violatukiit a ioclo,arma capere licet, vino OH g . etiamsi non fuerit emancipatus: quia patria i potestas ni 'ge f
hil habet cum iure feciali aut cum iure male itatis com in1ωras. l. lexmune.esti .cum filius separatum regnum a patre mode se deity est . ratur multo minus igitur pro Iratribu Violati locietate atti-et. Tr.
violare licet, tametti qui fratrem occidit, odio dominii ita fetidum amittat .cap. I. iit anustequi interfecitfratrem.
Comodius est igitur ad ea incomoda declinanda ἀ- quam omnino declinari distici lime possisnt, non modo subditos ac socios,sed etia,ppinquos excipere illud etia optimu, statis ac certis teporum interuallis quibusda4b-cietatem terminari;ac potissimum in popularib.&optimatum imperiis, quae ipsa quodamodo sempiterna sunt: nam in monarchia principii occasu societates ac foedera dirimuntur fere tamen principes, qui cum populis ste ldus feriunt, non tantum quamdiu vixerint,led etiam ut se mortuis foedera in aliquot amplius annos continuari pollini, cauere consueuerunt; ut eo foedere quod cum Helvetiorum populis Franciscus maior RexFrancorum iniit anno Moxxia.sed ea conditio Helvetios quide,non item Fraiicisci successbrem tenebat; cuius rei optima ra-ltio est, quod iusiurandum seu religiosa illa assirmatio, aut . ι.
qui cietates ac foedera veluti firmamento innituntur,nica. 4n ita personae iurantis cohaeret', ut ab ea diuelli non pos, 'μ' iit: quo igitur modo ad posteros transferretur rum . lib. .
976쪽
Sed lis occurret aliquis foederum omnium quaest Romanis cum principibus ac populis icha commemorantur, primo capite caueri ConfUesie ut essent alterna; propterea quod odia quidem mortalia,amicitias autem oporteat esse sempiternas. Quasnobrem Hebraei firmis ε' siritas societates appellanis edera salis,id est, sempiterna quia nihil eorum quae concreta sint ex elementis, sale incorruptius est ut eodem sensu facrae lueraestatuamsaa si ne ipse is appellant, non quae ex sale concreuerit , ut quidem in ετ ρυεῖ Φ valaena sui si putatar, sed quae sempiterna sit futura. Ego tamen nihil inconsbciandis principibus ac populis perniciosius esse statuo,quamst perpetua sint, caueremam cui foedus iniquum videtur Occasione oblata fidem fallet propter perpetuam foederis iniquitatem; sin breuiori temporis interuallo finiatur, etiam i graue cui oua ex sociis videbitur, in eo tamen permansurus est.facile est
autem tempore tinitam OcIetatem emendare, aut nouo foedere anteuertere ac praeoccupare:vt quae nobis est cum Helvetiis societas,ante annos quinquaginta regum nostrorum interitu ,S aliquot ampliu annorum termi nari,eademque renouari consueuit. Demus tamen sempiternas societates aequissimis legibus coiri posse,ut in popularibuSic optimatum imp - 1iis necesse tamen est aliquo temporis interuallo definiri, aut certe saepius renouari ne temporis diu inrnitate ac reticentia amicitiae refrigescant, aut paulatim intermoriantur. Itaque Valesiaco foedere, quod ictum est inter Helvetiorum quinq; pagos Valesios postremo capite placuit decimo quoque anno foedas renovari. Item cum Ocho ciuitates Heliaetiorum societatem sempiternam coirent anno MCCCCLXXXI. Vno capite cautum est quinto quoq; anno Prenouarentur. Prudenter id quidem δί Romano more sitatum. Cum Laurentibus, inquit Liuius renouari foedusii Fuim renouatur' ex eo quotannis post diem decimum Latinarum. Idem , direi sitsunt legati Rom. Cretam Rhodu=n, ct renovare auricitiam simul
977쪽
DERE DUPLICA. II p. V. 0ς quoque perpetuo scedere atque inicitia coniuncti sueri in Philippus Valetius Francolum dc Alphon ius Castulo inuri reges anno MCCCA XXVI. nihilo nainus tamen renouata sunt foedera a Ioanne cuiccio Alphosi silio anno MCCCLII ac rursus inter Carolum V. Ioan ' 'nis lilium Meric una Castitionem M CCLXlX. tam Franci . etsi foedera singula in sempiternam posteritatem contraci a suillent: cuiusmodi iurrunt etiam Scotorum cum nostris foedera iam uade a Carolo Sapiente cum Roberto rege sociata, quae firma ac stabilia fuerunt usq; ad annum MDLVII. quo bellum inter utrosq; Cxarsit. i. Quamquam alla quoq ratio eii , quamobrem cietas omnis terminari debeat; propterea quod omnibus foederibus fere cauetur ne pax induciaeve aut foedera cuhostibias sociorum communibus aut peregrinis feriantur, nil socii omne aut maXima par omnium assentiatur. Quid si unus ex sociis perpetuis capitalibus odiis
cum hostibus certare sociis dillentienti b. velit Zcaeteros
odio quoque implacabili ac sempitorno bello implicari
oportebit, si societas sempiterna sit. Hoc autem a legib. diuinis, a natura, ab Omni denique humanitate alienum est. Haec tamen exceptao, Neqvis sociorum curia hostibus ma1nicitiam repugnantibus sociis redeat, euiluisse ac Spemodum extabuisse videtur. Ac tantum abest, ut qui adem fallere, ingratiam cum hostibus redire decreuit, sociorum consensu id faciat, reos scire ne velit quidem. Memorabile exemplum mihi in mentem venit eius see Iisis Cham
deris quod Chanaborti cum rege rara corum Henrico II. Mauricio Duce Saxoniae, Alberto Marchione Brade
burgensi,& PhilippoHeilbrum Laiadgrauio,caeterisque
foederatis principibus contractum est anno MDLIl. capite XXII foederis ita cauetur; Ne quis foederatorum cum Carolo V. Iniperatore eiusque sociispaci catur istisae ratio-mnes asentiant quo squis faederatorumgratiam utpacem cum Imperatore inierit,hunc velutiperfidiaescelere exsecrabilem exercitu lectante nudari, ac verberibus casum necari placet:
978쪽
Nihilominus tamen sexto post mense, foedere Passauico Mauricius in Caroli gratiam lamicitia rediit
ciorum conscio nemine,ac neHenrico quidem rege scederis conditionibus excepto quam perfidiam Albertus Marchi , coraim exercitu in Mauricium acerbissima eucontumeliosissima oratione inuectus detestabilem Op tria ct regis&Imperatorisproditionem appellauit:idem tamen qui in secium tam seuerus erat, in seipsum indulgentissimus exstitit paulo post enim aduersus regem ipsam arma cepit, quod Mauricium facere puduerat ac nefarium bellum cum ipso Imperatore Henrico foede- Cur aurici ratorum principi turpiter inferre non dubitauit ut ini- tu, Asbditiis periales ipsi duces ac milites Mauricium quidem libeη-
doctor sit ap tiatum,Albertum vero doctorem rebus tam praeclare ge- P ik- si s appellarent.Nec ita pridem Veneri pacem cum Selimo rege Turcarum delertis omnibus sectis inierunt; qpax aduentu Legari promulgata est Costantinopolianno MD LXX tametsi societatis foedere diserte cautum esset ne quis ociorum cum hostibinpacisceretur, mWomnium consensu ac voluntate i faceret. Romani cautius, qui cum si
bi negotium cum perfidis hominibus esse intelligeret,
non pacem perpetuam inire, sed inducias diuturnas pa-αL- ι .r cisci solebant Veientibus, inquit 'Liuius acem cientibus Uti., in annos centum inducia datae item, Induci Veientibus Qpace
tiores sent ac minus violabiles induciae quam pax ipsa. Nam si quis omnem antiquitatis ac bellorum memoria ab ultimo principio repetat profecto reperiet eorum pactas inducias violarunt, miserrimos exitus d ciuitati-Dus ac populis calamitosissimos exstitisse. Atque in primis violatores induciarum acerrime viti sunt Romani Metium Albanorum Dictatorem quadrigis distractum lacrear, Albam vero funditus aequari iussirunt: Veietes ipsi a stirpe cum oppidis omnibus deleti, Carthago quatuordecim dies incendio absumta.
979쪽
DIREΡVBLICA, LIB. V. 'sis Campani misera dum in modum aut caes,aut durissima seruitute oppresti; Corinthus ac Numatia excisis,ci ucsque Omnes Interemti eadem calamitate Samnitescumulati, qui septies pacem cum Romanis factam violauerant:ad extremum sociali bello quicquid Samnitium reliquum erat, L. Sulla internecione deleuit,aut ex Italia fugavit: ac tametsi quatuor millia Anechis armis de ditionem fecissent,eos tamen in deditionem acceptos trucidari contra ius feciale iussit. Omitto innumerabilia
id genus exempla,que in perfidos populos diuinuvltionis magnitudinem testantur. Subditos vero qui ab aperio desecerant, multo acerbius Romani qua socios punire consueuerant.In V Iiternos veteres ciues, inquit Liuius' grauiters uitum,quod 'roties rebellassent, muri disiecti, Senatus abduoltis. Idem, Persu-gie, inquis,bello Punico CCLXXX, Ro=navi mysi, virgu in comitio caesi, se desaxo deienti. obsides vero capite luebant,si,
qui dederant, fide desciui sient:vicum volsci fidem fefellissent, Romani trecentos Volscorum obsides securi
percusserunt . Tarentinorum item obsides'eientes re Dis tracti ac virgis diu caesi de Tarpeio 'delantis nixu ira autem ιιι' dcs violari consueuisset, obsides capite plecti desierunt dia Mui si Narses enim obsidibus Lucensium pepercit, cum Luce ses pacta violatiis lat. Carolus quoque Dux Burgundionum trecentos obsides Leodiensium, quos in poenam capitalem acceperat,dimisit; tametsi necare iure potuis set cum Leodienses a fide defecissent. Haec autem clausilla, Ut obsides inpaenam capitalem accipiantur, ' etcrab UlSignota fuit quia semper iure licuit obsides no modo fugientes necare, verum etiamsi ii qui obsidibus cauerat,
fidem fefellistant. Sed posteris haec verba sponsionibus
adiici placuit, ne obsides ignorationem iuris fecialis excusarenta, aut alienam culpam luere nimis crudele&acerbum videretur. Neque tamen negare velim, quin Romani antiquae
fidei ac iustitiae splendorem aliquantum obscurarint:
980쪽
966 IOANN1s Boni Niquod scilicet illis accidit, non tam sua quam Graecordac Poenormia, quorum perfidiam Opissime expciti fuerant, culpa factum est. algumento sit illud quod scribit
Livius R de legatis qui in Graeciam misti fuerant LQLircius. Attilivi Romam reuersi, tuta alia re magisgloriabau'tur,qua decepto per inducim pacisssem rege; quae magna pars Senatisi probabat sed veteres moris antiqui memores,nouam flam sapientiam improbabantmecastu magis quam vera virtute bellagesse inuiores; denuntiare bella I e lacum nire quo dimicaturi essent. Haec Luli HS.b sub ,hia Illud etiam praeclarius, quod bellum gesturi renuntiabat,
aligula Li inquit' tanquillus Patiricitiam qui mos postremi et-wμε οε iamnum tem notibus obseruatili, lebat. Etenim Germa nicus a Pisone d Vrie Proconsule graui contumellil lus, amicitiam renuntiauit. Id etiam maiorum nostros memoria inter principes heri consueti ille legimus NaHericus V. xi Anglorum Ludovicum Aureliorum Duce, eum qui Lutetiae caesus est, per legatum admonuit iusta ei duellum indicere antea non poste quam amicitiam renuntiastet, ac foederis tesseram reddidisset. At etiamnum principes Equites qui biis dignitas existimatio curae est, bellum illaturi, Equestris ordinis ornamenta reddere solent iis, quos cotra bellum gestiiri sunt, a quibus ea fuerint honoris de amicitiae praerogatiua cumulati.Sed ut ad Romanos redeam, Graeci ipsi,a quibus per, fidiae artes Romani didicerant, suarum artium fructus aliquando, arillime tamen, deguilarunt Argumento φώ. 3 - sit illud quod Liuius scribit Phocenses cum pacti essent ni hil hostilesie a Romanisp. tiros, portas aperuerunt . tium clamor est jublatus militibis, Phocenses numquam dos sectos riupune et dere:ab hac voce milites urbem diripiunt. Finitur, primor mere;capras,non deditas rrbes dιηφι. Omalia ἰam CD Uthac militum ut pND quoquon odo uerent, PhoccnieSao . imperio liberos elle&agros eis creptos restitui iusteriit q. Certe Polybius homo Graecus, qui domesticam ac militare Romanorum disciplinam omni accul a istinaqperscryput, ad Roman. astringendos verbum sufficere: Graecia