Ioan. Bodini Andegavensis Galli, De republica libri sex, latine ab auctore redditi, multo quam antea locupletiores ..

1041쪽

Sed prae illis intoleranda sunt a videmus. Cum n. Sa ' at 'muel princeps liraclitarii conclOnem haberet ad populum qui regem libi petierat, minas acerbissimi vecti alis adiecit: h oo, inquit, relleia 9Isur Hiis, s de Imaoructui vobis nuperatariis Vi dcc Nec Cypselus Corinthioru tyran-n' aliud idecimas frui tuti a subditis exegit. Capitatio m P

ne,pOITOria, caetcraq; innumerabilia tributorum genera nunc usitatissima, nescierunt. Eorum tam caue Ores mi

serando calia peri ille videmus ut Philistum Dionysii tyranni parasitum, qui de arcet via nidis tractus ac trucidatus esta plebe Syracusaria: Proclere Theodebarti Francorum regis feci orem; quia Treuerensi plebe lapidatus est cum ad tributa impera da rege impulitiet; nec ita pridem Georgium Proschonem Henrici Suecorum regis allentatorem Pu plebis in Palatium irrumpentis impetu

omnibus tormensorum generibus cruciatus est ;l rege

quem de imperii edibus plebs pia disturbauit,adrapinas inuitaret. Uid Achaeus Ludorum reXZnum consimili fui ore plebis correptus est, ac pedibus sursum, capite deor fir m aqua Tantali Od nec quicquam ligurientis sulpensus pi Opter explebilem istam accum Elandarum pura auiditatem, q incertum erat copia an uiopia magis inflammarer ZNu Theodoricu S rex Francorum,in populum tributis premeret, de regno deiectus est ξVn- ac porro Belgarum ab Hispanis ic bellantium orta seditio nili ob id quod Dux Albanus decimam rerum v nalium illis imperastet qua quidem ratione infinitam vim pecuniarum , vel potius Omnes omniurn prope ciuium opes coegi lictri cum retusa compertum eli et remeandem paulo momento decies vendi consuesse: quin etiavnius Meiusdem diei interuallo res promercales quae varnierant, fere quingenties sestertium aestimatas este est istiu-

ut Hispanus quidam scripsit. Sed quemadmodum principi prospiciendum est visus bello urgente die a Tit sunt

1042쪽

io 1 IOANNis Boni Nisunt ilibuta; parta pace tollantur: ita ferendum non est visiublatis omnibus tributis ac vectigalibus aerarii opes

iuruantur: ut Neroni, cum Opes imperii profudisset, in mentem venerat: cui gratiaS egit Senatus, factum tamendis ita sit ne Respublica aere diruta momento collaberetur. Plerique seditioli ac novandarum rerum cupidiciu es, vectigalium ac tributorum immunitatem plebi nostra superioribus annis pollicebantur sed neque id praestare licuit; nec si licuisset, fecissent; nec si factum esset Rempublicam ullam haberemus, cum eo vel tuti iise mamento Respublicanitatur. Quid enim res aret quo princeps imperium tueri possit, sublatis portoriis ac tributis. Superius docuimus omnia fere praedia publica,agrosve dominicos abalienatos esset; militias ex casu ac praedia militaria quae nobilitati belligerendi causa all1-

gnata quondam fuerunt,plebeiorum hominum,aut e iam collegiorum ne Xu teneri.

Non sunt igitur tributa tollenda sed infinitae donationes ac largitiones immani ui pecuniaru indigni stimis

hominib.facta reuocandae iudiciaq; peculatu Sac repetundarii constituenda. Ac pictaq; in eo vehementer labuntur putant eo tributa redigi oportere quo Ludo- uico XII rege fuerunt: nec intelligunt pretiarerti omniudecuplo maiora esse quam tunc fuerint, propter auri ar-gcntiq; copiam, ab India occidentaliis Europam a portata viis orem utriusque metalli aestimationem fecit. quarum enim rerum maior est amuentia, eo vilitis aestimari necelle est , ut libro singulari aduersus Paradoxa Malastret docuimus: idq; ex publicis tabulis ac legibus nostris municipalibus facile intelligi potest, ubi igitur

de pretio rerum. Exstat in tabulis publicarum rationum, quae D. Ludovici imperio redditae sunt, Francorum Ca- cellario diurni viatici nomine septem solidos Parilienses solutos, quibus non modo se ipsum, sed etiam eqtios, pueros, caeterosque comites iter facienti necessarios suostentaret. Docuimus Carolum V. regem non ampliusquam aureorum millia xxx I. pro Antilli odori oppido

agrove,

1043쪽

DL REPVBLIcA, LIB. I. IO 29 agrove , Comiti emtionis nomine solui sie; cuius pretiununc tricies maius este possit item Philippum I. stitui i-gii urbem amplillimam,agrumue Biturigensem ab Her-pino Duc sexaginta millib. aureolum emi ilC. Caetera cicopiose sunt a nobis eo libro disputata nunc omitto. Quibus enim locis abundata uti Scargenti vis illic p-dia carius eminecelle si . cu enim Pauliis. Emilius sub aeta Macedonia auiti argenti vim infinitam aduexisset, momento agrorum pretiatri Plo Quam antea cariuS a ita mari coeperutri'. Et cum Claz limo potianno Cae' milior

sar AEgypti opes Roma mi inpoliasset foenus diminui,&agrorum retia momento ueteri coepetunt . At cum ''quie .iu Franciscus Pig. ita a P cruanum regnum subegi uel uan contio Isacta aut id argenti abunt tantia cxstiti si dicitur, ut xiiii cadus trecentis aluc: sitispanicis, pallium Hispanicu mille, equus sex millibus aest imaretur. Id quidem propterimensas opes eius regionis: quae incredibiles videri pos senti nisi M. x Indorum historia, S ex publicis rationi b. exstarent argumenta qui b. constat amplius decies milli'. hi es t sesterti ab rege Atabalippa expressum, praeter Op S 3 1οοοο. libet- decuplo maiores, quas priuati, quas duces, quas milites, ' ' '

quas ipsi Quaestores diripuerunt, ut Augustinus Zarata Logistes Hispani regis ex publicis rationibus expielli P. Ab Hispania vero in Galliam auri&aigenti copia inges advela itur, cum hinc in Hisbaniam flumenti omnisque

generis opificiorum ac rerum venalium maxima visas sidue exportari soleat. Ita necesse fuit Gallia auro S argento affluere, pretia rerum augeri; mercedem ac salari uinculusque majus esse; stipendia magistratibus ac militibus maiora decerni. Qui enim ex fructibus piςdiorum aureos centum in censum retulerat ex iisdem fructibus mille accepto ferret. Inde errores no modo vulgi, sed etiam eorum qui annona, qui re umentaria risimiliae victum Veterib .in

1044쪽

quater millies',q00d Carolo IX. xege ex omni publi-

tricies comple di itur illam. At utroque tempore popul' se tributorum grauitate pic mi questus eis. Cum item D. hras .iah L id Otuc Sab AEgyp i Sia .ino captus est ante trecentos Iibon um Tu paulo minus annos , pretium h capiti regio dictum est a 'no centi CSS qtaare decies Iohanni regi ab Anglis captonia fere bis millies Franci ico . legi Octiligenti CS: huic quidem minus quam illi quippe Caroli V. imperatoris rorem clomum duxit, ac in ipCrio Belgaiiam Cesiis: sex annos Gallia laboratiit ut in inis illa pecunia, cuius sum-rna erat hopia, procloannis libertate cogeretur. AtFranciscus eo de anno, qtio pacem iniit ibertatis pretium in Hispaniam misit. dein iudicandum nobis relinquitur de annua pensione, Quae Carolo Bel o Philippircius filiobhyri, Tu χἰCca Cit,lcIlICet ducenta vita Hul; CisCrtia: quae non mironeu . nor videri debet quam luae clarico primuin , deinde fumis isti Francisco Andium Ducibus a Carolo IX. Hatre consti-bestarum tu auta est; scilicet bis mille '&Quinquamn ta nouem seste

tiatum propter pretia rerum; tum quia fere quadruplo ina aior frui libella Turonensis duit Phlippo rege quam quae Caroli IX.principatu Ac multo imagnificenti Philippo rege vivi potuit illa, quam cliXi, pciislon C, quam ea quae a Carolo IX.fratrib. soluta est; cliij proprei ea augeri quodammodo necesse fuit c etiam Francisci Andium ac Belgarum Ducis libellorum Magister rationes acce- pti subducerem, comperi ceties quadragies LLs a Quae-

om si stolibu ex iis quae rogis beneficentia accepit, coactum

sti Crura , minor est quani dotes s)liarum Carolt V regis aureorum sexaginta millium in singulas; llam clivia temporis illius aurei nostris aliouanto melio Les,tiam crialno AOd rerum proria decuplo viliora fuciunt Carolo V. rcgαquam Uaeci ziat: Carc ilO X, impe .nsC. Aliarum ciuitatum cade re iere ratio,idely iudicium futu-

1045쪽

DE EpVBLICA, LIB. I. IOSIsticiarum est, ii vetara crina nostra comparemus Oriens olim opibus abundauit, ab Asia opes Occas in versiis aduectas est legimus, qua nunc ab occasu .rdori

entcna exportantur. Nam Ptolemaeu AUlere re ta V iii, ii ex Stroptiorum, cius familia postremus, pecuniam Atticorum bΘΠ talentorum ' VII MD Uperabat , Ut Haranti non ampli ijs , . . ljbὸIus MCLXVI. talentis ex eadem AE IV pti regione coe id D im Ti re. anno MDXX VIX enim eo tempore i incar Um principum rudis i stu- census annuus publIca pecuniae talmia Porum Atticorum at . t.

sex V millia DCLxvr superauit qui ruuagesimo post an .

no prolatis impelli tria ibus talentPO IURGlecem mi ilia. t tu ita retulit UeLLS maiorum CCXL millia exegerunt nunc etiamni to plura ina perant propter auri 3Dat gen I copiam Uς ad .irum, aut u- Orientem allidue asportatur tamen summae xi My gua videri pollit, cum Ailae minori, quae vix sexta DarSest rarium. imperii Turcarum, Cornelius d Sulla Dictator xx. mi, e h, inlia talentorum ImperarIt. Interdum agri bonitas, interdum etiam mercati Ira,

pillime principii inexplebiles accumulandi ruinopu auiditates, estici ut pallorii aliae sint op cs maiores. Quis est n. qui ne ciat Carolum V. Imperatorem ex Ins bria plus vectigalium ac tributorui a coegille, quam Prata cilcus maior ex hoc tantis opib. at fluente regia o delit aretὶ quis item non videt plura Belgis impera te qua iisdetemporibus Angliae cenius annuus stimare tuli Hoc vero perniciosius, quod non nemo superioribu annis, ut Carolum IX. ad augenda tributa incenderet, aut usaeli iii Senatu dicere, Florentinorum principem amplius mil

tannis in laicum inferre quamquam id falsum est viae n. roen . R. En- ex Senensi ditione septuagies 1 1s ex Florentinorum di vtione quater centies: tametsi nullum ilibutorum aus C I p.

chigalium genus praetermittit. Prudentissimi tam e principis est ineunte imperio, extraordinaria superioris prii sipis tributa aut tollere, aut certe magna lui parte mi- . nitere ac portllimum populo rogante, mone rogante

qui imita Roboami desipientis fac cum imitam, qui

1046쪽

iuniorum perniciosis lima consilia secutus, non modo ' subditorum rogationibus non acquieuit, verum etiam crudeliorem se futur tria propalam minatus cst qua pater antea fuisset. x quo decem tribuum orta defectio

est ac noui rems creatio.

Illud auteni in conueruoni b imperiorum fere accidit,ac potissimurii tyrannis in popularem statii abeat,ut omnia vect igalia ac tributa tollantur: luod lege Valeria Histum diximus quam immunitat cm Helvetii ac Lindauit pulsa nobilitate promulg:irunt; deinde suis quemque stipendiis niti stare oportet; postea tributum iis indice te quia nil litia nam hi nitatem quaerant.Sed hoc caeteri quidem populi a nobis trierunt; quod illi tributa

nobilitati ac locu pictibus imperant, tenues proletarios excusant,nostris vero moribus aiatores ac tenues ilibu--torum pondere premuntur; nobiles ac locupletiss1misique a tributis aut immunes sunt aut immunitatem bonorum specie adipiscuntur. Neq; id tantum, sed locupletiores quasq; urbes munerum vacatione excusant, ut aratores , pecuarios: opifices tributis onerent. sic n.

is, o istum Athenientes aduersus socios se gesserunt; Sc cum ex foe-aides, dere sexaginta talenta sociis omnibus ex aequo indictati pzi. .. . fuissent; Athenienses auctis vectigalibus ac tributis mille ac ducenta auri talenta sociis quasi summo iure molestatis imperauerunt. Et quidem Tliem1stocles dux Atheniensium cum ab Andriis sociis tributum axigeret, deos potentiis mos im&Amorem se afferre testatus, ab Andriis responsium tulit, duobus his potentiores seri ., ti nabere deo , Inopiam inquam,&Necessitatemh.B bylonis ciuitas omnium quae usquam terrarum fuerant maxima, opum omnis generis abundantissima,a tris Harod .i bmis vectigalibus immunitatem V libi pepererat, ut ' Z nunc optima quaeq; oppida,&locuplatissimus quisque ciuis assentientibus principibus immunis est,nepotentes ac beati ciues vectigalium regibias intercedant. Sed quemadmodum valetistitia a quoq; corporis hu- 'manimc bra putres ac defluentes humo te ad imbecilliora

1047쪽

liora reiiciunt,' cum eo peruenerint, apostema aut exanthema ingeritu totiu corporis dolore erumpere nece ite est: idcna nobis contigisse 1demus, ut cum sacer ac pati ictus ordo fortunis illib. locuples, miseros aratores e, opilices omni tributorum genere urgeri&Opprinii patet e turri quo usq; plebs oneribus alliduis grauata succuberet: tunc in urbes antea semper immunes atque in nobilium Sc sacrum ordinem onus reiici oportuit ac sacerdotes quidem decimas pendere, nobiles vero suis

stipendiis militare,& in modum equi Esopici qui partem oneris ferre cum recusaret a lino succumbete acpcreuntC, Onu Integrum perferre. Quod non ita pridem Dan experti sunt , apud quos sacer ac patricius ordo tributorum maximam partem rario ferre necesse habuerunt. Seni per quidem Britanniae nobilitas aeque ac ordo lacer tributa pro cuiusq; opibus ac fortunis Grae

libusci ii astitutis pendere cristaeuit: excipio nostros ho--nii trans ..mmes id est, Gallo apud quos nihil est, ut rectilii me . nisar' scripsit, plabe contemtius.Sui ierius diximus in Septi l. l.demi mantes Prouincia vectigales agros ab onelibus no ex h.Λimis me a laceidotibus, smea patriciis possideantur. At w.C.D. ne fetida quidem eximenda fuerunt,nisi possessores mi 'p'Si . ruis litare aut militibus stipendia soluete cogantur. Quid C meniar. nim absurdius quam apud nostra ali Ominum genera, lacerdotes Inquam, nobiles ac magis latus fere omnes omnia tributa in miseros opilace se aratores reiicere. Sunt igitur ea vectigalia, si modo necessaria, probanda, qua in omnes ordines pro singulorum facultatibus exaequantur; ut salarium ac vinariu vectigal, quae sunt

generis eiu idemn cartim vero rerum quae minutim qneunt, vectigalia prola aberi oportet,ne mancipes plebem ad seditiones incendere possint, ut Carolo .ac VI. regibus lapillime contigit. Itaq; ne ceste filii auxiliare ve- igal illud seu vice si ii iam rerum aenalium, qua nobis prunum indicta fuit pro libertate Ioannis regis, ad celtis immani redigi, quam aequio tacema opellatit, v m Se

1048쪽

qtierem manubias rerum venalium plerisq; in ciuitatib. sublatas videmus propter se Iipiolas illi estium ac plebe i . a. i. iosum hominu querelaS,a C tametri manubiar holtibus Σ:Jtiion vo accepto seruntur, aeni : metamcnpio manipulo acci-ς - δ*ςvG piunt ui quam nostri Iat clam, ali a bellam Vocant.

Quod si quis est qui scire de me velit, quondam genus vectigalium immortali Deo gratissimum ciuitati-pias Ulcerrimum, princi ribus, honestissimum ti bi v- titillimum videatur, illud ei quod iis rebus in Donitur

prohibenda noni mi, nec, livetis possis; ut Platoni virum est capite quingentei imo quinto legum liba arii cum ea sit hominibus iniita vis ac natura, ut nil il auidius expetant, quam quae sanctissime vetantur. Quamobrem principes qui Aquiloniis regionibus uia perant, nullum veci igal maius habent tuam ex vino, quo stubditi vi carere possint, nolint tamen; sed assidue locis omni biissese in iurgitabunt semper. Consimili prudentia Cato

Censor , ut cliaitatem luxu perituram quam Uiutissime pollet, ab interitu retardarer, ornamenta omnia, Vest emmuliebrem, ac vehicula quae pluris quam XV. militum aDris ellent, in centum reterre viatores iussit. Item mancipia minora annis xx quae post proximum lustrum minoris quam decem millibus aeris , aut eo pluris aenii lent; uti ea quoque decem tanto pluris aestim arcntur quam cpuanti essent, his omnibus terni in rnillia aeris attri

1049쪽

DE RE DUBLICA, LIB. I. IO, Sicam inficii in inferre cogebat eos vero qui libri os plures caeteris haberent ab oneribus Cluit ulcia nam i nn Nines e, in honorib. capessendis digni Late lil perio; ese: lerus' sit. Quibus legibus Augustus simi mala pient inimi prin sumna Au-cipi laudent allocutus nulli vici tur, tum quod vagos 'concubitus,et impuras tibi clines incredibiliter reprel- sit; tum etiam Quod spuriis, quantum quidem licuit, de Republica sublatis ivlios liber Os iustas VXO i di, In V

la iudicio iuni aut pcoenarum a Cib Ita re quaei C: C Uzm-

que coegit Etenim cum nihil de praesentibus bonis cu- iusquam detrahorctur,sed carum tantum haereditatunaquae fere ab anticis inopinato pes uenirent, dccin; a pars de Iibaretur, aerarium pecuniis Rcm publicam ciuibus,

ciues virtutibus abundanter cum utauit. Quas c esca ducarias, Iuliam inquam, Pantam POPPaeam. Conitan tinus 'primum demde Iuttanianti Simperator periat IO Ma misissimo exemplo ' aut sustuleru nt, aut maxima ex patre: s. ibo M. . itis clero gaiunt cum tamenta PIUS ac UOppaeus Ontur lim, ocies

les legi Iuliae vatia capita, poenalque ibis granicares,ac ι μι praemia prolemnia inerosam habentibus maiora luam lege Iulia irro 'aiciatur, incredibili locis Iuliae viditate explorata, decientissent Deterius etia in quod ab Honorio&Theodosio Imperatoribus iura lib roram Giuii-biis tributa se it, 'vcivi Vcrius ac melius loquamur, omni Nu h. in lib. bus erepta. Ex tro rum adulteriorum Venerisque ne hin v. o uenindae turpillima loedillimaque in agitia, tum etiam civ Ium fui hi h sterilitas consociata es: ut imi, anis illa Gothorum a ni u. ca . .

barbatillimo tam hominum colluuies prouincias impe b. '

Haec igitur ita butoruin ac vectigalium genera quae ad 'r' Tu .

coercenda scelera imperantur , Omnibu non modo io,. L . ς'

iusti illima det, crat, verum etiam utilissima vi icit. An 'tea quidem Caroli P . regis nos rie dies o vcchigalia liciarium impcratum erat ad colaibendam lita gatorum

homilium indi imitam atque sit enatam ccntiam; sed iudicunt ac mae. liba tuum , citi ibus tantum donde in laestu liti est in ictr. Hebatur 4 assidui S udici s

1050쪽

ro 36 IOANNis Io D IN Iziati ta sit blatum est vix vlluintam enat 1 chis aerarii opibus utilius,in huic imperio litium innumerabili multitudine oppresso splendidius cogitari poterat Vix enim in omnibus Europae regionibus S ma petiis tot lites quam in hoc uno imperio concreuerunt; quae potissimum Caroli l. regis temporibus accumulari coeperunt. Is enim inueteratum morem, quo qui iudicio stiperior fuister, nullas expensas ferebat, edisho perpetuo abrogauit. Id

autem a maioribus nostris institutum fulsie Cpmor, ut subditi quodammodo a limitia litigandi cupiditate reuocarentur Actainetsi Romani in liberaRepublica dii

sicilinae vectigalia ac tributa imperar sibi patciciatur: vectigalia tamen iudiciaria patienter tulerunt:&quid cinfinitis partibus prauiora, quam qua Caroli IX. edicto

imperabantur. Quo quidem duos ad summum coronatos publice deponere cogebaturis qui alterilitem Inte-deret eosdem ab eo quem uid1cio superasset, recuperaturus; aut suae temeritatis, si vinceretur,iustam poenam laturus. At Romani decimam partem eius rei quae inc6trouersiam veniret, in priuatis; aut quintam in publicis

iudiciis imperabant:ut quidem Festus Pompeius scribit... ἡ mquam M. Varro ' quingentos asses ab utroq; reo, quae poena eadem prope Caroli nostri edicto compre- hesa est, ea lege depositos scribit, ut qui superior uillet,

suum recuperaret. At fieri potuit ut post Varronem aucta sit poena. Hoc item amplius, quod sponsiones feri solebant, quas qui iudicio vicisset praeter rei iudicata: - , - - tilitatem laturus erat , nisi aduersarius ante iudiciunt acquieuillet ut modis omnibus lites a stirpe amputaret. R. bi Us Certe quidem Hebraei in Pandect is litigiosum hominem ore an num genus grauiusquam Latina puniebantu quia cupiu nocim rependere cogebatur qui debitum scienter denegaret Turpiter tam e Caligula, quadragesimam rerum earii quae iudicio peterentur, extorsit siue iusta siue iniustanisset petendi catis a. Rerum autem venalium, quae ad luxum. clad libidinem, quae ad popam coparantur, semper utilillima tant