장음표시 사용
1091쪽
D REpVBLICA, LIB. I. IO77 discedere liceat. Ita fiet ut argentea si appellex argenteis,
aurea aureis aequo pondere OCmantur ac primuletur,
nec quicquam Venditori pereat piaeter opus. Sic enim vetere maiorum nostrorum prouerbio dici solebat, inargenteasunctiscilla nihil Peditoreperire p; eter opus, cum aurifici venderetur. cur non dein quod ante trecentoSannos in Gallia factum est, quod etiamnum in Hispania fieri videmus, coli mili exemplo Liciemus ZAt nostii aurifices sub operis specie fraudem emtoribus faciunt, ac vitillimo pretio emunt quod multo canus distrahere
pollini sit blata vero auri, aeris S argenti confusione, si audes a stirpe covelli nece stoc si Veci igal etiam monetale, quod principes graui subditorum commodo demta morum piaetio detralatant, tolli ac potius eo nomine vecti ires nouum auiaa etiam ad monetalium mercede imperari aequius est ut olim Normani principes, non ita pridem Poloniae leges in X erunt, vin Ut norum ViSac
potestas ubiq; sit cadem sine ullo permutationis num o-rum detrim Crito.
Et quoniam ab iis qui auro,argento, aere flandoseriti do praeficiuntur, pestis praecipue manat,eoq; lati sit me pomnes Imperii prouincias grassatur,Vnam tantum nu- morum ossicinam in eodem imperio constitui 1arcelle est,& in urbe omnium maxima, ut publice spe stantibus magistratibus numi percutiantur. Nouum id,opinor, p- sectis monetalib. videri post it, prςlertim nostris qui monetarum ossicinas habent fer viginti. At mirum videri debet nemini, qui modo intellexerit, Romanos in lato imperio nam tantum monetarum Osticinam habuiste, scilicet Iunonis templum , in quo restiui monetales rvium metallorum, auri,argeti, aeris num os suae ulla mistura signabant. Praeterea Marii Gratidiani Tribuniplebis rogatione scholam constitui placuit,in qua numi P-barentur Late quoque patebat imperium Francorum
Carolo Magno rege omnes tamen monetarum ossicinas in Palatium coegit quo seueri u se accurarius numifabricarentur ac probarentur. Postea vero quam ossici-
1092쪽
io 3 IOANNI. Bos, IN Inas plures habere,&procul a principe netalla miscere
licuit, ratio quoque numaria deprauari coepit. Hic dicet aliquis, Persias, Graecos, Romanos simplicianumismata aeris,argenti, aurifabricasse nec tam adulterinos Dum os defuisse,ut videre est apudDemosthene, mesea,/is, se Di 'Demu id quidem sed tanta fuit eorum raritas,ut id. Μώμη fusa valde nouum videretur quoniam facili me quisque metallorum simplicium naturam vim,ac pondus tenebat: nec tamen prius numi corrumpi coeperunt, quam me tallorum confusionem principes ciuitatum inuexissent ut Marco Antonio in Triumuiratu probro datum est, lab aduersariis profectum opinoa cum adhuc inopia laborantib Romanis LiuisDrus Tribuniplebis rogatio
non sine contumel1a reiecta fuisset, cum octauam aeris partem argento misceri vellet. Ex quo intell1gitur argemteos num os etiam illis temporib .a summa puritate nihil aut parum admodum abfuisse. Aurum quoque putasti mum exstit1sse demonstrant etianum aurea numismata Veterum Graecorum ac Romanorum,in quibus n)hil est admistum aeris aut argenti, praeter centesimam partem,
quaeii ne diuturno labore ac detrimento percoqui non potest. At etiam Vespasianus num os aureos conflari ius sit,qui b. tantum deiuit pars auri septingentesmaa octogesima octaua,vtParisiorum aurificibus ac mouc talium Plaesidi Turetano compertum est. Mihi talia ei sitissicere videtur, si pars argenti atui vigesima quarta desit: ne querantur monetales operis diuturnatatem& iacturam; aut ignibus imperari non posse. Nollem, ii scri possct, quamquam scri posse docui .aereos num os signari; si tamen aliter prancipibus videtur, puros ac simpliceSconsari oportet. Id quidem perfacile est. Ac tamcisi intea num nostii partes allium minutissi
1093쪽
D RE PUBLICA, LIB. I. IOT'la populari sermone scripta; qua grauiter queritur clepu blica calamitate ac monetales Parisienses accus. it, quaciastes iusto pondere leuiores, materiaq; deterio revaccu derent detrimen tu vero publicia triginta sex alliu in singulas libras eius monet. e simile dem ostiat. Ex quo in te, ligitur in infinita multitudme talium num orum quanta fabricatur, peculatus incredibiles fuisse. Idem tante pinatellus a Curia monetalium accepta potes fate' cude-a .ra sis. dorydenarioru ac duplorum ad osticinas huius inane iij remoti lumas se recepit, procul a principe, pcul a luce: ac tantam vim talium numismatum signauit, ut rati unibus omni b. subductis a Iudicib. quae si tonuincties fere sestertium depeculatus esse coperiatum nec dubitauit sestertium pellici regiae numerare qua flagitiosissimi hominis supplicium quidem dii tulit nonsistulit tamen. Haec igitur mea conclusio est, ne in minutis quidem numis metalla misceri oportere. Sed ea quae diximus
cum in Asia rati ica, cum item in Hispania & Anglia rectissime fiant, qui obest quominus idem in caeteris quoque ciuitatibus cimperiis fieri possit Non dubito si principes inter se conspirent, omnia faciliora futura. Et quemadmodum Vetere a uinorum percussione adpropiasticen&fusionem delapsi sunt, utemnunc quoque nobis faciendum opinor. Nam quo numilalidiores fuerint, eo melius figuram tuentur, quae innum is percussis vetustate perit. Circularis vero e aequabilis figura circumcidi non poterit, quin facile cuique
appareat nec item ullum erit e caementis nil morum detrimentum nec iterum atque iterum caementa con
flare oportebit nec tot opificibus opus eriti, nec tantum temporis inaniter conterendum in molestissima perculsione , sed eodem momento vis infinitanu morum forma cuiusque, loco,in ordine constituta exsistet:postremo num os adulterinos efformare nemo poterit, cum metallorum ea sit natura, ut corpori capacitate ac
volumine plurimum inter se distent quod quidem volumen in numis percussis latetri quia percutientis
1094쪽
ta iniiciuntur metalla, nec distendi, nec minui potest. Quamobrem si quis aureos num os aere admisto co rumpere volet,formae capacitas non patietur; quia corpus aeris duplo capacius est,&ratio ad aurum eademqvnius ad 1 siue octo ad 1 eptemdecim, siquidem triusque massa capiatur eiusdem ponderis: contra vero si corpus utriusque metalli eiusde amplitudinis sumatur, auri corpus aere duplo grauius 4; velit subtilioribus ponderibus ac numeris utamur,eadem est aeris ad aururatio, quae ISJl .ad 29. ut quidem me spectante demonstrauit Fr. Fuxaeus magnus seculi nostri Archimedes. Auxi vero ad argentum ratio ea est quae iJ J I. ad 920.4ut fere' .ad F. id est argentum corporis volumine duplo fere maius est auro, si eiusdem ponderis massam Vtriusq; metalli constituamus: vel aurum fere duo loeraulus erit argento, si eius de voluminis massam utriusq; metalli comparemus. AEris item ad argenti ratio fere ea est quae XI. ad xIII .aut exactissima ratione, ut T 29. ad 92 p. nam haec duo metalla corpore ac pondere tibi proxima sint,colore vero dissimilima.Propius tamen argentum plumbo accedit, tum pondere, tum etiam amplitudine: id est,
plumbii eiusde magnitudinis qua argentu, tanto gravi'
erit argento, quanto numerus xv.maior est XIIII .vel accuratissime,Vt 998. ad 920.aut huius volumen tanto ma
ius erit volumine plumbi, si utriusque massa eiusdem ponderis inter se conferantur.sed plumbincorruptorib. num Orum inutile est, propterea quod dimuit,&ab omnibus metallis facile seiungitur. Stannum quoq; ad mistu cetera metalla quasi letiferum venenum perditae platae corrumpit:ac tametsii argento colore quam simiai limum videatur, corporis tamen amplitudine ac pondere dissimili mum e simam utriusq; eadem fere est ratio
quae 9. ad Xs II. aut subtilius scio. ad 9 29. Aurum vero ad stannum Gallorum omnium leuis una uini corpore capacillimum, rere triplam habet ratione id est quam
13 ad . vel subtilius i1si ad scio. Ferium item corporis ampli-
1095쪽
DD MED B LIAE A LIB. I. Iosiamplitudinera pondere ad argentum caeteris propius accedit .est enim fere triusque ea ratio quae ad .vel accurat illime ut 63 ad 29 sed aliorum misturam ferre nullo modo potest quinetiam aeris drachmasi inferream fornacem iniiciatur, obstat quominus ferri materi aliquari ullo modo pollit ac totam aduri necesse est.
Queritur tamen Plinius corruptores numismatuargentea lamina ferreum num una sic texisse, ut argenteus putaretur; idque appellabat; i uini tionem; qualem me Lutetiae num una memini Vidisse. pondus tamen aut corporis capacitas tu cum obduci una facile detegit.aunimvero ferruminationem illam momento demonstrat cuserro tanto grauius lit, quanto senarius a novenario superatur. aut exactissima ratione Issi ad os . Postremum est argentum vivum, quod pondere ac Volunam pro-Xmae ad aurum accedit deuius tamen eis capacius auro: eamque fere inter se rationem habent quam 3 ad , vel accurat illime ut iis ad is 3I, ed Omnium celerrime igni carpitur, nec ulla vi retineri potest quominuscuolet ignibus admotum. Auri vero argenti, opinor, stim ma inopia fecit, ut maiores nostri,pplasticen in re numaria deserere cogerentur vel, seruis est, monetales ipsi num os serire maluerunt, quo fraudes eorum minus percipCrentur. Nostra quid cita aetate numi solertillima ratione,&quidem
nostrorum hominum ingeniosillimo artificio simul ac semel orbiculari figura secari ac signarii quidem Pro-
tillime coeperunt: sed ea ratio deserta iacet, quod VsuPeeptum est num os nec eiusdem ponderis esse, nec formam diu tueri,& in carmentorum multitudine ac iteratis fusionibus magnum esse detrimentum. Quod autem diximus libram num orum tum grauiorum tum leuiorum integris numeris diuidi oportere ii- ne ulla fractione numerori habet ea res incredibilem utilitate, tum ad commerciorum facilitate, tum ad nu- morum permutatione ii videlicet auri Sargenti, atque adeo luplacet, aeris libravnciaru in innum Oba , o, 8,
1096쪽
TZ,96 I I92, 76' non tamen aeris vel auri libram in numisia lata 76. diuidere necesse est, sed argenti dumtaxat. On nium vero ilibrae partitionum utilis sma est drachmalis, scilicet innuinosos. Et quoniam repentinae legum mutationes, ac reinu mariae conuersiones graue ciuitatibus detrimentum, sepe quoque rebellandi occasionem afferunt id sensim fiat oportet, quo leuius incommoda ferantur. Cum enim legatione suscepta ad conuentus Gallorum Blcesas profectus essem,iulius suma ptanc spe cum monetalibus Praefectis ac Marcello aer rii Tribuno de re numaria qua tunc grauisSime ReSpublica conflichabatur, consilium capere; ubi breuiter ea qsuperius scripti mus , quaeq; populari sermone iampride nobis peruulgata fuerant, disseruimus: summa tamen fuit nihil utilius fieri polle. sed tam graui morbo num a-11o Rempublicam urgeri, ut eam medicinam quantumuis alutare, difficili me latura videretur. At nullae medi cinae tam lint salutares quaci faciunt dolorem .Et quo niam pocula, cataplasmata, sectiones nihil proficiunt membris putribus; ignes lauteria admouere neces se est. At paulo post intellexi peculatores publicosina ercessisse , quominus ea quae dixi, publica lege sancirentur.Quin etiam argete numismata deteriora quam ax tea signarunt,4 ex eo centies fere L Ls.corraserunt.Neq;
n. lubito sisero in umismata lege prohibeantur, ac iusto pretio num utariis dentur,subditos iacturam non leuem facturos quam princeps prosequis'; quadam ex parte sarciat oportet: sed illiud incommodum pro tantis utilitaribus leuissimum optimo cuique debet videri.
De rerumpublicarum inter ipsa comparatione, O qua quami utilitates ct incommo siquantur. CAP. IV. QUEMADMODUM quisque tueri rem familiarem. debeat,quibusq; mitiis familias propagari, quibus etiam moribus, institutis , legibus temperari quibus inodis ciuitates fundari atque institui;quibusaugeri atque
1097쪽
D E RE PUBLICA LI p. I. Io 83 lite amplificari quibus copiosulimae , sorentillim .e, beat illimae denique essici possent, satis quidem supebit tib. tibiis disseruille videmur. Restat illud modo, ut tribus legitimarum ciuitatum generibus propolitis AEUM quamque commoda aut incommoda sequantur,breui ter complectamur: licenam ordo postulat, ut optimi cuiusque generis delectum faciliorem habeamus. Cum enim Rerum publicarum genera plura tribus essem inpossimi, siue viai, siue Omnibus, siue paucis summa detur ma-perandi ac prohibendi potestas; S cuiusque gelu ris alterum laudabile si alterum vitiosum prudentis est non tantum vitiosa declinare, verum etiam honesta diiudicare,ut in optimo tandcm acquiescamus. Et quidem mihi tum uniuersatum singula consIderanti, perniciosa tyrannis nius, tyranorum quoq; multitudo deterior videtur; sed omnuim deterrima pic bis impotentillima potestas , quam M. Tullius ex Ari: totelis lententia, tyrannidem quoque maximam appellauit. Ex his tamen Omnibus nihil an archia magis pclli serum cogitari potest; quae nec formam ciuitatis vllam habet,&in qua unperare qui possit cuiquam, quiqPl arci evelit imperant , reperiatur nemo. His igitur vitio us generibus repudiat s laudatarum ciuitatum optimam sequamur, quae qualitq; sit, incommoda cuiusq; GOrsum ab utilitatibus serungam, ut quid expetendum,quid vestigiendam iit,planius intelligatur
Ac primum qui de popularis status; teris laudabilior
videri pollit, ψ in eo bio ius omni b. idem,ac sine cuiuSQ pulati gratia vel odio lege uniuersas ac singulisKquabiles, sique natura conscia talaea inesse videantur. Ut enim natura alterum altero nec honoribus nec opibus superiorem fecit,ita quoque popularis status hunc ibi propolitum finem habet ut omnia omnib. aequa sint, nec magi Squilque similis sibi sit, quam omnes omnium. Id autem obtineri non potest nisi fortunae, opes, honores, praem
dem sint tinc vlla cuuii qui praerogativa.Ita quid ei T Ly
1098쪽
habitus est,fecisse videmus, cuin auriri argenti usu sublato ac tabulis omnibus creditorum uno consumtis&eodem incedio, legem agrariam tulit: qua quidem pos sessiones omnes omnibus ex aequo diuisit tum peragrata regione summam ex ea re voluptatem cepisse dicitur, cun tiugibus omnibus colle Et is omnes cumulos exaequatos intueretur. Qua quidere duas ciuitatum pestes antiquissimas,auaritiam inquam ac superbiam, e Laconicis finib exterminasse dicitur, neque id tantu,Verum etIam furta, rapinaS,amb1tum, calumnia. magistratuum sordes, factiosos coetus de Republica sustulisse. Haec n. arquatis omnium imperiis ac tortunis locum v bico sistant reperire facile non possint. Iavero, si hominu inter homines cietas sine amici-ltia peritura sir amicitiae vero fundamentum in aequabilitate positu videaturi: hac ni re maxime amicitia fouetur ac sustentatur: aequalitas item extra populare imperium nulla reperiatur consequens est in popularib .imperi1s 1umanae consistere bcietatis cincolumitatis fu-damentum, idq; maxime omnium expetendum esse edautem optabilius est quam sublato tyrannidis metu, libertatem unicuit a natura duce optima datam restituit
quid item laudabilius quam ius omnibus squabile constitui t quid suauitate ciuili, sublato potentiorum dominatu, iucundius, aut naturae magis consentane ii optare
posti musthaec omnia in uno statu populari posita videc. At illud quanti est, quod optimi imperatores,prudetissimi legumlatores,aeutissimi iuriscon ulti opifices ingeniosissimi, clarissimi orato 1es, summi philosophi nomodo sunt ac fere semper fuerunt in popularibus impe-1iis sed etiam ab iis ad omnes populos permanarunt siditatnisi quod ingenia libertate quodammodo exsultant
ac efferunt sese, quae unius aut paucorum dominatu ac
inuidia quasi humi abiecta ac depressa iacet, nihil ut magnum aut excelsum ausint.
At etiam nulla usquam Respublica praeterqua inpopulari
1099쪽
DH REpVBLic A, LIB. I. Ios sputari consistere videtur; inqtia scilicet populus p tablica,
vel : ut veteres loquebantur: populica, urbem in q, theatra, Vias,a rari uin, op CS, spolia, iura,praemia, leges, la Onores m comune quaerit, iisq; perfruendis summa voluptatem capit: at paucorma Ioni ui Vc dominatio necti omnia tenent tir nihil publicum, nihil com nautae dici potest. In summa cum nihil ab immortali Deo tam optare debet. iraus, quam Vt magistratus legibus subditi inagistrati te qua obsequentillimos praedeant, id tantum in V-no populari statu spectare possumus quia legii summa
potestas est in populari, no inueni' aut paucorum statu. Haec fere a popularium hominum opinione prostatu populari argumenta ducuntur, partim verisimilia, partim etiam vera; quae nonnulli fulcire corroborare conantur: populariter id qrudem, sed non satis ad id φvolunt, accommodate. Sunt enim h cargumenta ara
neorum telis haud valde diis miliari id est subtiliterae
belle contexta, sed quae bestiolas quidem exiguas irretire valeant, robustiores retinere non possint. Haec igitur discutiamUS. Principio nulla fuit umqua ciuitas summam illam c0ntra De-
non Orum, tortuna rura Cum peruriquabilitatem tueretur,
ut superioribus libris de Monstrauimus. Ac tantum abest aequalitas illa rerum omniti a natura, ut eam qui retinere volet, prius naturae leges ac iura perrupat oportet. Quis n. nosvietur tantii alios aliis acanimis stantia tanto excellentiores, quanto brutis animantibus homo praestabilior est, procreauisse cur ita, nisi alios ad imperium,alios ad obsiequium genu illet quam multi stupidi, furio- si, insani, qui nullum naturae, nullum ingenii lumen halbent num ad imperium natos esse putemus Ac ferest ut eadem illa natura iis quibus ingenii ac prudentiae vim ademit, corporis inlinitum robur ad imperata strenue exsequenda dederit: quibus vero animi praestatiam eximiam largita sit, corporis vires demserit. 4od sina turae libertas, quam populares isti tantopere praedicant, in democratiato cum haberet, certe nec legibus ipsis re linque
1100쪽
ion: IOANNIs Boni vi linqueretur, nec magistratibus imperandi prohibendi
que locus.at nusquam in monarchia, nusquam in aristocratia tot ac tam multi sunt magistratus; quod in dem cratia videmuS. Quantum attinet ad praedia communia,ad aerarium, ad rem denique publicam, nusquam rapinae, nusquam peculatus ti equetiores. Quarum rerum cum testes quo splurimos quidem clarissimos habeamus, nullum tD tmen Xenophonte clariorem aut locupletiorem: idem seni me Opsimi Imperatoris, dosapientillimi philosophi laudibus abundans de sua, id est, de Atheniensi Repu-
, λὰ.,άιι blica'; laaec scribit: Ego inquit,satum Atheniensium probare irim.is. nonpos sin, quδd eam Reipublicaesormam amplexantur u qua improbi ac flagitiose mestore sisnt conditione quam fri boni ac innocentes Si tantus vir ita sentit de Atheniensium Republica omnium quae exstiteriit popularium laudatissima; velit Plutarchus scribit, minime omnium vituperada; qua
lem sententiam de caeteris popularibus laturum fuisse putamus In quo quidem Idacchiauellus literis abusias bi z- est& otio cum democratiam uno loco caeteris 'praetulisset: idem tamen cum Italiam antiquo splendori restitui vellet, id non nisi a monarchia, quidem Pontifice
MLI-M naaximo, fieri' posse iudicauit. aqua sentetia rursus desecit, cum Venetiarum Rempublicam caeteris omnibus 'dis Liuium stantiorem esse scripsit i; ut quid sentiat homo leuis lim' ac nequissimus, diuidicari non possit. Quid Plato ξdemocratiam nundinaspopulares appellauit, in qua b. omnia vaenalia prostant Artitoteles paucis verbis democratia repudiauit, non tantum rationibus, sed etiam Homeri
ς Tyrius ς vir sua aetate clarissimus, ut pernitiosam democratiam semper fuisse conuinceret, testimonium protulit Athenientium, Syracusanorum, Carthaginensium, Ephesiorum. Et titudem utpopuloplaceost,cur vitia di selicent, inquit Senecaler naturam=m nonpotes.
Quamobrem Phocio Atheniensium Imperatorum fortissimus ac Integerrimus,popularib.suffragiis semper