장음표시 사용
1101쪽
DE REDvBLt C A. LIB. I. ro Icontrarius, etiam populum semper a sua sentetia discrepantem nactus est, praeterquam quod semel populus suam sententiam probauit: tunc ille admiratus, S ad circumstantes conuersus, Vid iratu=n,mihrexcidit, utpopati sensim cum meis congruerem Et quidcin mirum debet videri si plebs imperi , id est, multorum capitum iram ni quaedam tydra,rectam ullam sententiam ferat. Ce te quidem ab imperita multitudine consilium reruge-rcndarum petere aliud nihil eli,quam a furioso sanitatem. Quod Anacharsis cum Omnium Optime perciperet, Atheniensium conciones di conciliatae risu speci arenon potuit, cum diceret Athenis sapientes rerum agendarum summam populo proponere, furiossis vero quid agendum esset,decernere consuesse. Vt tam e plebs imperita ac leuissima quicquam quod rectu, quod honestum sit, decernere velit, aut possit,quiStam inops aprudentia , qui considia ciuitatis sacratissima in vulgus
manare putet oportere num illud est sacra proculcare ac prophanare t quam qua res secrae si exsecratae fuerint, reuecrari possunt, D prophana expiari; arcana ero imperii peruulgari sine ciuitatis interitu aut certe sine dede- cole dc contumelia non possunt. Quamobrem mirum videri debet nemini, si ob eam causam populares Atheniensiuin, Carthaginensium Syracusanorum ac Florentinorum status bie ui interierunt.
Omitto quam disti cile sit populum uniuersum unum
in locum cogere aut coactum regere ac moderari. Nec
tame, nisi magistratui placuerit, Senatus, nec populit cio haberi potest ut Cesar in Cosulatu cu Bibuli collega exsertis gladiis terruisset, ne semel quide Senatu que
intelligebat suis conatibus repugnantem toto Consulatus anno conuocauit. Ac si quidem Consul Tribunos aut collegas sibi consentientes nactus esset, nihil nisi eorum arbitrio ac voluntate fieri poterat. Quibus rebus perspicitur, omnem populi plebisve potestatem paucis si monim magistratuum arbitrio ac libidini in sei uireconliselle. At interim dissidentibus magis latibus, nisi
1102쪽
a I Emosth/iij, rebuS gerendis Opportune prospiciatur, ciuitatis statum tm Opta in discrim 1iae versari necesse est. Nam legibus Solonis is Miserabim iis aeque ac duodecim' tabularum, priusquam rogatio lex-
-tum libu . ve perferri posset, populum trinundino Vocari oportuit, d. Di,i, ac saepe lebat V au Ium clexter Volatus nam Romanis contra populorurn omnium morem sinistra dextris meliora iudicabant haut soricis inconcinna vox, aut comitialis morbus, forte hominis ebriosi, comitia augure nutiante, aut magistratu intercedente vitiarentur. Qua de re M. Tullius cum ad Atticam scriberet, Scire velim,mquit, num censium impendant Tribuni diebiu vitiandis. idem paulo post, Pro Pripli Marcellinus sieper omnes dies comitiales de coelo eruaturum conciones turbulenta Metelli, temerariae
Appii mosissimie Publii Neque enim copetitores seipsos tantum in petendis honoribus impediebant, sed etiam a magistratibus ipsis impcdiebantur, ut imperium retinerent. Haterdum etiam Respublica magistratibus quasi nauis gubernatore deserta seditionum tempestatibus ac procellis miserandum in modum a stabatur. Nam paulo ante Caesaris Dictaturam, cum propter coperitorum vim nulli magistratus creari possent, Pompeius bius Consul factus est. Quamobrem Rhaeti ipsi qui nunc po-l
putarem sta cum utcumq; tuentur, alternis tantum annis
magistratus creare consueuerunt. At nihil est imperio populari tam inimicum, quam diuturnos honores adi-
Quid autem absurdius quam , legib. habere leuis
imperitae multitudinis temeritatem, quae ad mandan dos honores caeco saepius cinconsiderato impetu quaa , certo&explorato iudicio fertur Quid magis fuliosum quam extremis Reipublicae periculis abcinsana plebea a consilium petere nihil enim in iussi magistratus obire possunt; nec si possint velint:&vt velint, tamen audent . perterriti furore plebis, quae aduerses casus ac sua pecilcata regerit in ipsos magistratus. Itaque Philippo rege sines Atticos incursionib.infestante, magistratus attoniti latuerunt;plebs inuocata in comitium velut nec magistracus
1103쪽
D RE PUBLICA, LIB. I. ro 9stratus quisquam exstitit qui concionem haberet, ut ' dem Demosthenes ipse scribit. Consiimilli casu larentini,cum Carolus V. Imperator ad Itiem e Xercitun admouit, adeo exterriti l Lint, Vt qui pro Republica consiluim clare aut capere pollet, nemo reperiretur. Nam legibus cauebatur, tisa tor maximia florentinorum
pro concione populi de Republica consilium caperet. Est autem plebis ea impotentia; Vt quemadmIodum Iobus prosperis solentius exsiliat; sic aduersis repente deiiciatur. Imperii vero decus ac maiestatem quonam modo plebs vlla tueri possit, quam ministri magistratuum fascibus ac fustibus lapissime coercent, or tu quare-θen aplus poena, inquit Lmius, greain obsequium valet ZItaq;
Phocio dux Atheniensium,cum sibi ipse audientiam facere non pol se inconcione, o, inquit,fustuarium Corm raeum quouis talento pretiosi Ex quo qmdem intelligitur grauitatem imperii ac maiestatis pondus plebem sustinere non posse in qua tamen summa Reipublicae consistit.
Sed his omissis porro progrediamur. Nemo est enim
dui dubitet ciuitatum Omnium finem extremum,eundemq; optimum in inpositu esIe,Vt pietate, iustitia, r-titudine, in primitq; pludentia floreant. His n.artib. humana societas conteruatur At populare imperium his artib. ac virtutib. Omnibus est ac semper fuit inimicum: quoniam plebs id ritum, inquit Xenophon, propositum habet, ut impudentissimum ac gitios uinum quem Badsi minos holiores. imperia prouehat: alioqui pessime sibi consuleret, si virtute acria tegritate praestanti b. uuis imperiam a- daret. Ab his n. imperio ac potestate summa boliata p-fligaretur propterea quod bonorum ac fortium viroruperquam exigua, rari proborum autem inlinita est multitudo quae ab honoribus ac magistratibus, si bonis ac iapientibus imperium tribileret, arceretur. Eam ob rein populus Atheniensiis improbos ac ni pudentes coliti implexatur, hisque omnibus qui si biblandiuntur, audientiam facit; integritate vc O ac Iustiti Claros exsecra-Z et et ruta
1104쪽
tur. Propterea Reiripui, Atheniensium probare,inquienon possum, quod statum Omnium deterrimum sequatur eo tamen lati do, quod eum statum amplexi omni ope, cura ac indultila conseruant ac tuentur; quod ciueintcgfrtate ac iustitia praestante viros ab honoribus di imperiis quam longissime repellunt; quod proscriptione . exsilio fatigant; quod sceleratos ac flagitios sa- mant; quoniam, inquit, vitia quae tibi ac bonis omnib. usq; adeo displicent, populare imperium fouent actuentur rustitiam vero pleb auersatur, ut potentiorum ac nobilium domo seuertat ac diripiat celeratorum quib. imperia mandat, opibus conliliis elata. Ex quo fit,inquit, ut popularis illa ciuitas perditorum sit ac flagitiosorum hominum sentina, qui plebem aduzrsus tu nocetes ac bonos clue armare inflammare consueuerunt. Lege autem ocimas plebSa aernatur; quippe quae ab eius nutu ac voluntate pendent. Haec sententia fuIt Xe .nophoiitis, hoc iudicium summi viri de Atheniensi Rei publica, quam popularium ciuitatum clarissimam fuisse tradit, iaccinea quicquam immutandum putauit quo diu popularem latum retinere vellent. Consimile, qu φ, tum quidem opinor, Marcelli iurisconsulti iudiciu in habemus demeretrice, quam turpiter facere scribit, ppudicitiam tollituat sed quoniam verecundi fines transiliit, non turpiter facere quod bene S glauiter impudens ex artibia meretricii quas pro litetur, quaestus quantum quidem potest uberrimos tacit. Ita enophon popularem statum deterrimum esse confitetur; sed ad eum rei mendum prudenter eos facere iudicar, quivi tutibus omnibus bellum in dicunt. Hoc igitur ciuitatis
im nuntias genUS qui proba libertatis specie proposita, virtutum inst- - pQ mittet1 tum earumque Oppressionem tetram ac detesta
ns. uenistine cauebatur, ne verberib. ciuem caedere licerer Atiae
1105쪽
D RE PUBLICA, LIB. I. 1oe 1 At ne ullis iii idem magistia tibiis nec ipsi Senatui Roan, anicitiis libertatem minuere ullo modo licebat. Itaq; Verres , tali Os omittam, diuinis es humanis legib. stedisti me proculcatis, repetundarum ac peculatus omniumq sordium 3 corruptelarum reus, iudicioq; publico damnatus, grauistimam poenam Reipublicae pedere visus est , quodex Vrbe excellIr. cur ita quia populares status libertatem non acerbitat iuppliciorum infestam. sed lenitate legum munitam esse voluerunt. At Corio lani,ScipioneS, Cicerones, Rutilii, Metelli, reb.praeclare gestis extilio damnati sunt. Ita quoque Hermodorus Epheso Aristides Iustus, The mutocles, Thucydides, A thenarum urbe pulli sunt Miltiadem vero carceribus,
Socratem veneno necarunt ac tametsi Phocio nomodo Atheniens rima, sed etiam omnium suae aetatis virorii clarillimus haberetur, i qui quadragies quinquies Atheniensis exercitus Imperator creatus, Vitam summa
integritate vite ac innocentia sine ullo probro transegisset initatio minus calumniator quidam desece plebis a sus est ad populum, quem intelligebat Phocioni iraturn, togationem huiuim Odi terre; Vellent imberentPhocionem ac socios necari: Ilanc Vocelin popaelus tanto plausu excepit, ut omne alitu gerent, ac mani b. elatis ciues sortillimos ac innocentissimo capitis damnarent necdgfuerunt, qui sertis corollis redimiti, cum seruis ac forminis incomitium profecti sint, ut sententiam capitalem ferret. Qua re perspecta,Me quidem a vobis, inquit Phocio,danainrisacila patior; sed cur Uti ad illum OopuluS .u mam,inquit,tibibunt amici: nec prius furor plebis insanientis co- quieuit, quam omnes Ine iudicio, line accusatione, sine
ulla causa necare Atur' a latareh.
Nec vero sperandum est ut plebem cum bonis in im ' sultare coeperit , pudorvssus a turpitudine, aut ratio a furore reuocare pollit. Itaque cum Demosthenes scele- , ratillimos quosq; euadere , ac in primis Antiphontem capitalem hominem 'opuli iudicio abs blutum videret, eundem Areopagitarum sententia reum capitis peregit, I ZZZ a pin
1106쪽
Io 9 IOANNIs Boo INIO LG-eh. iis parum admodum depopuli iudicio solicitus'. Ex quo D mρsthene pei spicuum fit maiestatis in populo vim pene nullam titiste, aut proculcatam iacuisse. Et quemadmodum in populari ciuitate omnia imperia, magistratus, curationes publice vaeneunt; ita quoq; a sordibus d corruptelis nihil sanctum aut purum esse potest. quin etiam M. Ma-
re iussit, ut suffragia plebis lucro inhiantis coemeret. Ide Cneum Pompeium fecisse legimus. Quamobrem mirii videri non debet ii magistratuum ac iudicum sordes&corruptelas incredibiles in Romanorum scriptis legimus foedius etiam Athenis Stratocles ac Damoclides ineunte magistratu ad auream messem se proficiscipublice iactabant. At si quide iura, iudicia,leges, honores,imperia,nia gistratus Athenis ac Romae tam turpiter B scribi consu uisse videnatis, ct tamen opibus ac fortunis omnium florentissima exstiteriit quid de ciuitatibus egestat ac inopia laborantib. iudicandum ΘCum n. Megareses Thea-genem principem imperio spoliauissent, tanta licentia vivebant,ut locupletissimos quosq; impune diripere liceret ut est apird Platonem. Non aliter Helvetios diutillime pulsa nobilitate fecisse legimus qui quem diripiendum plebi prodere vellent, pro foribus eius humana figuram aut personam ramis subieci is collocabant; nulla mora quin extemplo fortunis omni b. locupletissimus quisque ac innocentissimus ciuis spoliaretur. Atqui popularem statum Romanorum tantis laudibus efferunt, cum potius virorum fortissimorum: clarissimorum laudes psequi stabilius fuisset, qua ciuitatis formam; non vident quot&quantis seditionibus ac bellis ciuilibus,& quam saepe iactata sit it a ciuitas; plebea patribus toties diuisam toties furiosissimos Tribunos
turbulentis concionib. optimo cuiq; ciui exsilium,mortem intentare solitos toties in media ciuitate,in campo Martio, incuria,in ipsis templis deorum caedes ciuium
editas; in ipso Iouis Statoris Capitolio Tiberiit,post etia
1107쪽
crudeliter mac .itos, nec sacro anctae, id est, Tribunitia' potestatis fiducia fuisse tutos; toties Consules ac Tribunos,uno CGnsules inter ipsos, ac Tribunos inter se vicis sim pro Rottiis,in senatu, coram populo capitalibus dissidiis ac se celsionibus ciuitatum perturbantes, contrariasque leges, edicta contraria promulgantes. Cum enim Cassius Consul edicto Latinos . Hel ni coquerbe excedere tuli ill et Virginius Collega edictum huic contrarium promulgari 'iuilit non tantum ut collegae audioritatem 'I '' 'frangeret, verum etiam ut ciues inter se cum peregrinis in Urbe media committeret. Quid autem indignius, aut a ciuili societate magis alienum, quam ciues sub toga candida ferreos thoraces ac loricas indutos ad honorum petitionem quali ad praelium proficisci,&in ipsio foro cepe contrarias acies ciuium instrui P Lapidatio nes, inquit ille' inforos pe vidimi nou saepe, e tamen nimisse pegladios. Idem paulos olt; Mervini sis, inquit ,corpori pisciuium Tiberim complaras cisaca resarciri, Joro 'ongiis et sindi sanguinem. fhaec ille.
At videre mihi videor Sulpicium Tribunum Maris
impellente , decreta Senatus ac magistratuum imperia proculcare,Vt Syllaeaeuinciam eripiat; seditiosis concionib. quasi furiarum facibus plebem ad arma vocare; co-
cursationes omnium ordinum,omnium aetatum ciuitatem turbare; Syllam cum exercitu redeuntem ciuili sanguine Vrbe ipsam foedare domos partim diruere, partim inflammare; milites effusos sine ullo sexus, talis, ordinis discrimine obuios contrucidare;vndique gladioria fulgorem oculos praestringere; via dique armorum sonitus, undique cadentium tectorum fragorem audiri; puerorum eiulatibus , mulierum lamentis, morientium gemitibus , militum clamoribus vias omnes circumsis nare , caedes stupris , stupra caedibus misceri; urbem denique totam in suorum ciuium caede ac sanguine natare; post excedenteSylla, Marium redire;arces occupare; CO mitia turbareri magistratus arbitrio suo creare , Sylla-ZZZ ne&
1108쪽
nos deiicere ac fugare, caedes caedibris rependere nec ita multo post Sulla1Drui suscitia exercitu retivi si 'ma Ora Italia grastari ac locis onmibus audita clud Olit.ate Sacciuium ti ages edere, atq; adeo in funeribus Rc publicae exsultare ac tripudiare. In summa , si quis popularium ciuitatu Veterclan m moriam repetat Alfecto comperier, aut cum lao lib. Matcum ciuibus sempiternum bellum gellille S quandius Oruerunt, non populari, sed sapientissimi cuiusdam citiis imperio, nutu consiliis, quali regia quadam potestate moderatas fuisse. Quadi ulloruerunt. Athenaei opopuli, sed Senatus Areopagitarum imperio ten Eban ur. Postea vero et a Senatu ad populum omnis delata potestas est, Periclis unius arbitrio omnia regeb. ii Us qUea
ct sitime Thucydides ciuitatis imperium habuit e confitetur. Florentini perpetuis fere seditionum fluetibus aetati sunt, quousque Laurentius Medic Limi erium arripuisset: hinc Soderin .in concione quam habuit ad pompulum de conuertendo statu ciuitatem quidem antea specie popularem, re ipsa unius Laurentii dominatione occupatam fuisse dixit: paulo post imperio plebi restituto ad furores ciuiis relapsos non prius coquieuisse qua
regem haberent Romanam vero ciuitatem quis no videt perpetuis hostium bellis implicatam , vix ramen a ciuilibus umquam abstinuister quod igitur stetit, quod legibus armis aliquamdiu floruit, MCnemo Agrippq, Furio Camillo,Papirio Curibri, Fabio Maximo, Catoni
Censorio, Marco Scauro, Pompeio Mas no laus illa no' populo debetur. Quamobrem Liuiu ς', Sub umbra Scinpionu,inquit, Urbem terrarum dominam latere; nuim eiuspra decretis Patrum pro populet iusius e Stetit etiam aliquamdiu popularis Thebanorum status; sed Pelopidar,sed E-
πει b. mpamynondae imperio iurieulari stetit : riros cum ami-1tilent, non ita multo poli populare imperium ami1erunt perinde ut Athenienses amisso Peracle Imperatore fortistimo ac prudentissimo ciuitas quasi nauis amis so gubetnatori ereptis Areopagitarum Sedat uiguriberna
1109쪽
DvREpVBLICA, TIB VI. Iosue bernaculis, in alto fluitare ac seditionum ciuilitam processis agitati coepit cum alius ancoras iacere, alius por
tum tenere,alius vela facere conaretiar, oborta tempe-
.states edissimum sui naufragii spectaculum, S hostibus
iucundit Simum exhibuerunt'. Acta melli tyrannis tri
ginta urbe puliis ad imperium populare redierunt, De- naosthenes tamen in populi concione dicere ausus est Athenientium imperium penes alici uot oratores sto,aquib.duces Xercitus penderent, qui trecentos adsummum ciues alios aliis attributos haberent; quorum a bitrio emptis aut eblanditis histragiis omnia in Republ.
maxima gererentur. Honores aute ac imperia promerealia fuiste Plutarchus scribit; idq; popularium omnium
ciuitatum commune malum appellat Liuius enim de Tarentinorum populari statum a scribit In potest, te iuniorum plebem, in marru plebι rem Tarentinam esse, ac paulo ante popularis Romanorum imperii occatum, Crassi, Caesaris ac Pompeii quod Tricipitium vocabant, arbitato ac potestate imperium illud tenebatur sed cum alter hostili. alter ciuili bello cecidit lent, tertius principatum arripuit. Quibus rebus intelligitur populare imporium sine prudentissimo gubernatore dia consistereno posse; hinc vero summa potestate tributa, tyrannidem consequi. Hic mihi occurrat alies si atum Helvetioru populare esse, praeclarum tamen videri,aciam trecentos amplius annos armis ac legib. optimis floruit Jeayrannidem etianon modo a suis ceruicibus, sed etiam ab alienis strenu, issime depulit te; nec minus domestica qua militari diiciplina tranquillum statum tueri.Demus h. ec omnia . Sed antea causias aliquot aperuisse videmur; scilicet statum quinq; ciuitatu minorum, etiamsi caeteros libertate superare videantur gubernandi tamen ratione optimatu Tationem sequi. Facit etiam effera quodammodo locor .im natura, ut libertatem populare auidius amplecta turn item ferocissimum ac seditiosissimum quemq; foras Crumper , ut alienis principibus inserviant reliquias
1110쪽
io 96 IOANNI, BoDINI plebis tenuium: opificum imperii minime appetentes
facile in obsequio magistratuum retineri; maximam ve- lro partem ab armis diutissune iampridem , ut pace ac tranquillitate fruantur,abstinere: postremo ciuitates .mneS, quae, paucis quibusdam exceptis, in summa inopia Versantur, tot ac tam multis foederibus ac societati-Dus inter se cum finitimis aptas colligatas esse,ut a se inuicem diuelli no facile possint. Et quemadmodum ii isti in desissimis tenebris , aut per abruptoS praecipi reiq; locos iter habent,manibus ac vestibus sese mutuo complectuntur , ut alter alterius ope ac ductu nitatur:
ita quoque Helvetii in lubrico popularis imperii statu
constituti mutuis auxiliis ac societatibus quam arctissimis vinculis inter se coniunt hi,viam sibi muniunt tutiorem nec si a mutuo complexu diuellantur, diu consistere pol, Int. Quamquam popularem illam bcietatem ac libertatem nobilium ac locuplet1orum sanguine fu- datam auctam fuisse quis non videt Victoliam Baii-liensem Ludovici XI Delphinatis auspicio partam secuta cst nobilium, qui Ludovici partes tuebantur,caedes ac proscriptio, earum maxime familiarum quae Sem- baciae cladi superfuerant:paucissimi quidem Bernatum ac Tigurinorum ope gratia incolumes restant. A gentinenses vero, Lindauit, Senen sies, Genuenses, Florentini,ut popularia imperia stabiliret, antiquam nobilitatem pene a stirpe auulserunt. Deterius etiam Florentini, qui deleta aut exacta nobilitate, gubernacula tenuerunt. sed cum ordines ciuium tres fecissent,gradium mediocrium N plebeiorum; hi quidem, grandes de imperio deturbarunt; reliqui ordines rursum de principatu inter se tantis furoribus exarserunt, utriuiianguinis
per Via percuIrere su postiem ocum summa rerum adfecem plebis delata esset,a mutuis caedibus distrage non antecos quierunt, quam Pontificis maximi ac finitima-