장음표시 사용
261쪽
dum tam cla caueant, ne lCge n Draia vi flectendo perru-pat,etiamsi leges iniquae sibi videantur, sed Vlpianum
audiant Dura lex, inquit,'sic tamen scripta est: quod se . ei,
gem aequitatis obiectas'ecie per rampere iudex audeat, infamia tenetum ς Huc igitur pertinet lex antiqua, quam alius ... . , , I
Papinianus de Praetoris iurisdichione latam significat beta
cum urbano Praetori licerescribit, leges supplere, corri mnam, relegere,emendare: quod quide modice, vel etiamtra mo-g
dum har oportet; alioqui magisti alui leges arbitratu suo ac voluntate conuellere ac labefactare licet tum etiam sitis edictis populum aut Principem teneres quod absurdum esse antea diximus. Hac igitur iubendae ac tollendar legis uinarina potesta te catera maiestatis capita venire perspicuum est ut velli medici pollit: luminu Reipublica imperium una ren preliensum, scilicet uniuersis ac singulis ciuibus e dare, a ciuibus accipere nunquam mam bellum lio , lii bus suo iure indicere , aut pacem cum iisdem inire, tametsi diuersiam quiddam habere videntur a legis ap- 3 pellation tali actam elege; id est summae potestatis iussu saeri constat.Sic etiam matellatis proprium est de pro
u scatione a supremis magistratibus cognoscere,ac maioribus magiitratibus Imperium dare adimere vaca tion CSitem Iunerum ac immunitates largiri; legibus ciues oluere; Vita ius ac necis habete; nummis pretium, nomen, liguram tribucre; ciues omnes iureiurado adi
gere: quae omnia imperandi ac prohibendi summa po-Lellate veniunt: id est, lege ciuibus uniue is ac singulis dare, nec ab ullo praeterqua ab immortali Deo accipere. Dux igitur qui siubditis qui de omni b.legem dat, ab Im peratore tame aut ponti lice; aut a Rege legem accipit; aut eiusdem imperii sbcium habet; summo imperio vae GH. Pacem dixi, quia superiorem quodammodo is habere videtur qui eiusde imperii socium habet, sine cu
Ius pe&consensu nihil imperare, nihil ellicere potest:
262쪽
multo minus si alterius vicarius es ac legatus. Sed quia hibu et . legi Verbum latissime patet, propria quaedam maiestasiacis iis capita definiamuS,preteream quam dixi iubendae te , gis potestatem: scilicet bellum indicere, aut pacem ini- te: duo im maiestatis nullum fere maius 'esse potest: amhentie de quia saepillime ab exitu belliReipublicae exitium aut si ' 'U tus pendet in quia plus a Pelio periculi quam a pace im uenti Feral minet; plebI quide Romanae licuit pacem beres belludμε, 'oeio indicere, nisi comitiis populi centuriatis, no licuit:. Lebi.t.Ma quoad plebi iubendilegis facta potestas est, ut antea di-
Ρι xui ius: itaq; bellum aduersusMithridatem lege Manilia indictum est & Gabinia lege aduersus piratas, Sulpicia aduersus Philippum II. Macedoniae regem: pax item facta cum Carthaginensibus Marcia lege. Et quoniacae , far aduersus Gallos iniussu senat ac populi belltigellit,
' Cato Vticensis censuit in senatu, legiones Romanas
domum reuocari, Caesarem vero Gallis dedi oportere. Ita quoq; populus Atheniensis bellum aduersius Megareses, deinde aduersus Siculos,post etiam aduersiis Macedoniae Reges geri mandauit. Hic exempla quaedam breuiter proposui, clarit Iimarum quidem popularius Rerum publicaru: nam de statu regali nemo est, opinor, qui dubitet, omnem belli ac pacis potestare penes Re-igem esse: cum etia leuis lima quaeq; in eo genere iniustu Regis fieri prope sit capitale, si Princeps admoneri po-
' ρ' ' tu i ut in pace Cameracensi nostra aetate inter Fiancorum ac Hispanorum Reges omnib. horis ac momentis literae hinc inde circumferebantur: at in populari de optimatum statu,posteaqua indictum est hostibus bellum, caeter senatus cositus ac decretis .interdum etiam Imperatoris unius imperio ac Voluntate ger tur quia
nihil in bello periculosius est si colitia iudere;peruulgari tamen necesse est si ad populit feratur: itaq; in Graecorum ac Latinoria historiis legimus, bellicas res unius imperatoris nutu, consilio,voluntate gestas aut si quid grauius esset, senatus decreto, nec ad populum quicquain eo genete promulgatum , praeter rogationem qua
263쪽
bellum aduersus hos vel illos geri iubebatur. Ii si quisicat, saepe consilio senatus ac intuitu populi Romaniellum indictum est e id quidem aliquando, rarillime tamen, contigille fateor: sed in eo ipso senatus iura maiestatis usurpare consueuerat, nisi Tribuni plebis,libertatis custodes, vigilarent ac intercederent ut apud Liuium Controuersia, inqtin uit utrum populi iusu indicer turbellum ansans esset S. C. Pervicere tribuni, vis Constulde bello ad populum serret: omnes centimae ivsere. Verbo centuriarum satis intelligitur, ab uniuerso populo, non a plebe sola id iussum fuiste quia plebis comitia non claturiatim fiebant , sed tributim Interdum vero senatus ipse bellum indici noluit line populi iussi. Nam Liuius / i de secundo bello Punico, Latum inquit, a populum νεὼ
laut iuberent popido Carthaginensi bellum in t ι. de mali', ibi .hi. bi', Ex SC.populi iusso bellum Praenesinis indictum. Rursus lib. 8 c. I. Ex auctoritate patrum populus alapolitanis bellum feratu fit. idem paulo post, in sellum eri AEquis iussit. Et cum ad si si uersus Samnites bellum susceptum est, atras olem Irimore indicto, decreuerunt ut de ea re ad populumferretur . Verbo solamni significat Liuius id fieri consueuille. Idem con f HE, tra Hernicos ς, Populus hoc bellum frequens iusiit. E conrrai lib. Ciae.1. Vestinos sessu in exauctoritate Patriι populvi aduersus Vestinos iusit. Eadem fuit apud Tarentinos, quamdiu statum popularem tulerunt, indicendi belli ratio.Sic enim Plutarchus Ex auctoritatesinatus populum Tarentinum RoΠra ue inis inserra bellum iussisse. idem quoque Liuius ς de statu E-tolorum, qui populari imperio regebantur, sci ibit, eorum legibus vetitum, ne quid de bello retpace decer)ιerctur,ni' sin Panaetolico laico concilio. Et quoniam Polonoru, Dan Orum,Suecorum nobilitas iura maiestatis ad sic pertinere contendit, non licet bella Regibus aut indicere, aut indicta suscipere sine auctoritate ac consensu nobilitatis, idque Calimiri Magni lege cautum est ,nisti neces-
De pace tamen senatus docernere iniussu plebis consueuerat Put videre est in omnibus foederibus, quae Ro- naan Os
264쪽
nan0s inter ac Latmos percussa fuerunt: at etiam soci
ali bello senatus omnia iniussu populi confecit; tumul tu scilicet italico, ne populi collocatio difficilis, ac peri, culosi dilatio Reipublicae detrimentum esset allatura. Quinetia Imperatores ipti ac belli duces de bello ac pace iniussit plebis ac senatus statuebant, idque potissim v, cum extra Italiam bellum gereretur, aut cum ab hosti, bus obsiderentur; nam secundo bello Punico tres Scipiones omnia foedera per se ipsi cum Astise Hispanis co- fecerunt; quaeramen postea vela senatu vel etiam alo puto probari consueuerant sin populo senatuive displicuissent,nihil ratum erat, sed onsides ab Imperatoribus dati vel capite luere, vel hostibus seruiue cogebantur: a Consul Mancinus; qui quod foedus a se cum Numantinis letum a senatu repudiaretur,deditus est hostibus It lud est quod apud Liuium Senator Carthaginensis Romanorum legatis obiecit: Vos, inquit, cum Lutatiui Con sulprimo nobiscumfoediu cit,qma neque auctoritate patrum,necpopuli iussu ictum erat,negastis vos eo teneri. Itaque aliud
foedus publico consilio ictum est. Idem de Manlio Asiae
proconsule; Gallograecis,inquit, bessimi illatum, non exsin rus auctoritate,nonpopuli iussure uod quis unqi am desua sent tiasacere auliusZId oratione ab aduersario contra Mari
lium absentem dictum est quia interdum id fiebat, ut
exemplis docuimus. At Sp. Postumius consul, quia exercitus Romano rum inter Appennini montis angustias obsessiis fame prius interiisset, quam senatus aut populi iusta exaudi- Iet,paci conditiones, quantumuis iniquas, ab hostibia saccepit; ut se etaercitumq; Romanum ex illis angustiis eriperet: cum autem exercitus inermis Romam rediisset, Una cum ipso consule, populus pacis conditioneS reic-
cit. Itaque Consul in concione populi; Cum me, inquit' seu turpiseu necessaria stonsione obstrinxi qua tamen, quando
iniussupopulificta est,non teneturpopulus Romanus, nec qui 'quam ex eapraeter corpora fra debentur Samnitibus; dedi-mμrters claus nudi in lique At nepacem quidem ap-
265쪽
DE RE 'vBLIcA, LIB. I. 2 r,Alavit Conscii sed1ponsionem Nam usitarandum a CGule&a militaribus tribunis caeterique dueibus expressi umest, ct oblides sexcentia Samnitibus accepti, quos necare, si vellent, potuissent sed in eo peccatum ei a Samnitibus, quod a singulis militibus idem iusiuraduna. uod a ducibus, non extorserint; ut si populus Romanus Dacem repudiaret, ipsi ad Samnites captiui aut in fauces Appennini,vnde erepti fuerant, redirent: cui conditioni paruis sent, vel ab Senatu coacti, perinde ut consul ipse, quem tamen S mnites a patre patrato deditum accipere recularunt. Nam in consimili causa post cladem Cannensem, cum octo millia militum captiuorum Annibal Romam misisset, ut libertatem auri pondo in lingula capita redimerent, neque senatus annuere vellet, ea decreuisset deinceps ciuibus Romanis aut seruiendum, aut moriendum elle Consules edixerunt ut milites ante diem statum ad hostes redirent, omnes edicto parue runt, praeter unum qui veteratoria fiaude datam hostia i iis cnciem, callicia interpretarione eludere tentarat : nunc is. Ῥ.βι-
senatus vinctum ad Annibalem misit. Aut si durum se n ,o, natu videretur,iuratum exercitum Samnitibus dedere , pacis conditiones ratas habuisset ut Ludovicus XII. Rex Francorum remolli Ducis sponsionern datis obsidibus in capitis poenam, ratam habuit contra quam fecit a notius dux Anglorum nam cum se ab seri te ii qui in arce Erualli obsidebantur, deditionem dari .hM., i. ibitidibus se facturos spopondissent, dux Anglorum in taque G
arcem reaiens, spontionem repuatauit: quod cum cluci ci Δρὰctri
Andium qui arcem obsidebat, denuntiatum esset, Obii sim -- des occides iussit. Alioqui si ducibus pacem aut dus ' a 'ἡῖ - arbitrio suo ferire liceret, Principes ac populos legibus Atuo manda-
iniquissimis obligarentri quo nihil absurdius, cum ne I tar
i procuratori quidem integrum sit, ut vel de re minima f. siqisu
At in Venetorum Meluetiorsi rebvspublicis Omnia Gara3. - cde bello ac pace per senatu,nihil fere per populu decea i si
ilicosueuit. Et incciuessione reipublicae Florentino Iurei χaidati.
266쪽
1 8 IOANNIS BODIN 1 ab optimatibus ad popularem statum, uno capite cauetur, ne populus Vllius rei cognitionem suscipiat, praeterquam legum ferendarum, magistratuum creandorum, &aerarii publici pacis autem ac belli summa,&caetera quae ad maiestatem pertinet, senatus arbitrio permissa. Diximus antea, populares: optimatu status bellicas res,etiamsi velint, tractare non posse, propter dissiciles populi coitiones; ut populus semper cogi posst,res tamen periculi plena videtur,ea quae secretiora in re publica esse oporteat, pacis inquam ac belli consilia, manare in Vulgus; quae propterea senatui relinqui necesse est ius tamen ac potestas belligerendi,aut pacis fanciendae, optimatibus vel populo in utroque statu eripi salua maiestate nequit.Duces vero, legati,ac senatus ipse, procurationem eorum nomine, qui summam rerum habent,ge rere solent. In monarchia princeps ipse per sese mature decernit. Nam regna Polonorum, Danorum,Suecorum, Noruegiorum, cum incerta sunt, ac paulo mometo mutabillia,prout nobilitas principe,aut princeps nobilitate potentior fit; tum vero pacis ac belli summa ita pendet a nobilitate,ut status ipse magis aristocraticus quam regalis esse videatur. Quamobrem in foederibustillorum,no- mina ac sigilla Ducum, Comitum, Marchionum, Praefectorum ac senatorum inseri consueuerunt ultadus Pru-tenicum cum Sigismundo Augusto Rege ictum tribus ac centum sigillis optimatum sanciri oportuit; nec pauciora sunt in actu legitimae creationis Regis Henrici. Tei me put Tertium caput maiestatis, est in magistratibus man-
maiestatis dandis positum quo nullum certius est, quantu attinet
ambitu ad maiore magistratus, qu allorum agritratuum imperio non tenetur. Nam exactis Vrbe regi bas, prima lex omnium quae ad populum latae sunt a P. Valerio Consule, magistratuum creationem populo tribuit. Eandem legem ad populum Venetorum latam fuisse, cum inae-ht RGub. - stuaria coaluissent, Contarenus' scribit. Et quidem lex nulla senatui populoque Venetorum sanctior est: melius tamen in unius dominatu, cuius imperio dc conces'
267쪽
D RE PUBLICA, LIB. I. 24'naxima,mediocria, in ima quaeque in Republicamunera; ostiariorum inquam, latorum, scribariam ac cen-
morum corniculariorum, qui a magistratibus Romanis fieri consueuerant, edictis perpetuis Regum creantur. mecvlla fere eit Respublica in qi3 amat Orib. magistratibus ac decuriis iudicum noliceat mitiistros aliquot sibi cooptare. Id tame fit ab iis qui a populo ius habent: δίqui legatos etiamsi bicipiis substituere possunt .Qua aute
duciarii ac vasalli dicuntur, sit modo iurisdustionem habent, magistratuum ac iudicum creandorum in sua ditione ius habent: id autem a summo Pa incipe tributum est. Quis enim dubitat eos, quos Duces, Comites, Marchiones, Barones, Castellanos appellamus,iudices olim saae quemque prouinciae datos esse λSed in populari statu magistratuu creandorum magistratib. maiorib interdum fit potestas ut apud Noricos, Censorib. a vetere senatu creatis, magistrat' omnes abdicant:deinde Censores Senatum legunt: tum ipsi Cen res quoque abdicant; postea Senatus Octo uiros,qui Antiqui appellantur; Tredecimuiros,Septem uir S, Burgo magistros, Duodecimviros priuatorum ac publicorum iudiciorum constituit. Neq; id nouum, sed antiqui moris est scribit enim Aristoteles,'Quinque viro a POPul - .
Carinaginenti creari olitos,qui centum riuatuor ma-
gistratus arhitrio suo dicerent ita Censores Romanorum Senatores legere consueuisse, Festus Pompeius auctor est: atque interdum Dictatores ad id tantum ab interrege dictos fuisse, ut Senatum 'supplerent. Nam Fa biu b. u. bius Buteo qui Dictator a Terentio Consule diffus est, C Lxxvi I. senatores in demortuorum locu substituit:tametsii senator reipsa magistratus dici non potest, ut indisputatione de Senatu dicemus Quum tamen Consu- les, aut Dietatores, autCensores senatum suppleret, procuratorio munere populi fungebantur. Vt in ipso Tur- earum dominatu, qui Cadilesiueri vocantur, iudicum Ommum quodammodo Principes Cadios uaracadios, id est, iudices ac legatos,creare possunt. Et cum AEgyptus
268쪽
Sullanorum dominatione teneretur, maximus E rau, veluta magister equitum, magistratus omnes crea
bat ut olim apud nos magistra palatii. Nec ita pridem siti, Cancellarius Francorum ' magistratus omnes qui nulla aut exigua stipendia merebant, puta trium aut adsummum quatuor aureorum , suo iure mandare poterat:
quod Francisci l. Regis Francorum lege vetitum est. Quanquam Magi iter palatii Francorum&Edegnarus maximus Sullanorum imperium omne Regibus ac Sullanis acceptum ferebant; fuit tamen utrisque valde prinie O um sed ita paulaturi accisum est, ut Carolo Vli rege lexato Praetorum , quos Bastiuosac Senescha
Ios nostri homines appellant , Principis beneficio fieri
placuerit; qui tamen a praetoribus antea cieari solebant. Interdum etiam collegiis corporibus iudicum, iudices cooptandi fit potestas, ut in aetis curiae Parisior ex b ημ i. t. stat lex, Carolo VI. Rege lata' ; qua iudices curiae Parisi ruin se ragio collegarum cooptari, se cancellarium in curiam ad cooptationem iudicum venireplacuit Lex eadem Lud ie Man. i. . uico XL Carolo VIII. Regibus, iterum lata: quibus temporibus non solum Praesides, consiliarii: aduocati d ηη δ σε fiscales, sed etiam procurator ipse Regius i quisbius ex omnibus curiarii omni u iudicibus ac procuratorib. ius iurandum Regi tatum praestare tenetur suffragio curiae factus est:sed eiusmodi seu cooptationes, seu electiones, iudicu, nisi Princeps iusserit,aut raras habuerit, nullum pondus habiturae sunt. At etiam Arcturua Brito,Prin-τ-ηn I a . cipum omnium ac senatorum sitffragiis magister equitum diectus est, cum Carolus I. a mente alienatus
esset; ac sigilla Francoru non Regis, sed Reginae imaginem referrent: nihilominus tamen nouu equitum magister gladii regii exercitusq; Francoru ducem se ferens,
iuratus in leges, magistratum ac imperium eodem momento Regi acceptum tulit ut omnia omnium imperia ac potestates ab unius Principis fonte manare, ac deriuar1 videantur. Quod autem Hungaris ac Pannoni
Rum Palatinus maximus a populo quondam factus sit, Mineri
269쪽
DE RE VAELI A. LIB. I. 2 r ametsi potestatem Regi acceptam ferret , non debuitritarum videri, cum etiam Regum creationem populus ui sitstragii eile ac semper antea fuisse contendat, repu gnante tamen Auiti iaca gente: eo usq; progressa contentio est, ut populus Hungaria Turcarum seruitutem patrocinii specie Optare maluerit, qua a Regis creandi potestatem sibi extorqueri.
Non igitur magistia tuum creatio, sed ipsus Principiis
ibatio, rati habitio, cohimatio, suae qua nihil possit ma sistiat', maiestatis vim in sese cotinet Sycam ex Peario
ad populum, aut ad collegia ab ipsis Reipubi ac legum conditora b. sic delata est et, ut collegiis vel populo dii pi
pio ferendum esset; ut sentim Regibus Polonia coligit: nam cum Sigismundi Augusticlege magistratus omnes uniuscuiusque prouincia concilio ac suifragiis crearentur;de maiestate Regum, qui populi quoque benefacio
regnant, plurimum detractum cli. Neque tamen id nouum, sed antiqui moris, cuius exempla ramande ad heo-orico Rege Gotnorum repetita 'legHUUS IS Cnim ma se,. gistratus ac senatores a senatu cooptatos rescripto suo
probauit:.ut videre est apud Calliodorum cui haec sunt verba': Indicium re ruini. G nosterio nitatur absensiti. Cui ' bib i. 'is Migitur lumina in Republica potestas est, huic Omnia omnium impcria accepto ferenda lunt. Sequitur quartum caput maiestatis, extrema scilicet Σῶά Σ' prouocatio. Eiectis enim ex Vrbe Regibus, valeria roga tis. ione consulati' non modo excepta fuit extrema pro ηιμ - uocatio, sed etiam ab omnibus magistratibus populum licuit appellate. Cum vero Consules ac caeteri magistra-tUS,prouocantes minus exaudiret, lex eadem Pepillime te novata dethsanctius etiam Duilia rogatione tribuni d Limissi.ι o tia poena capitalis subiecta quam legem Pomanae liber tu sufundamentum Pappcllabant. At populus A lieni et Liuis,hb., sciasiis non inodo ab omnibus magis latibus urbiani et, scd η
270쪽
II. . ut Xenophontis ' ac Demosthenis V scripta demo
. . strant. Eandem legem nascente Republica Venetorun he 'Tρθρεε latam scribit Contarenus ς; ut scilicet ab omnibus marinaeorum. SIltratio u ad concilium populi prouocatio libera tribueretur Nec certe aliam ob causam Franciscus a V Horius Dux Florentinorum caesus est, quam quod ciuibus ad populum prouocantibus, capitis si applicium irrogasset. Id etiam Romae Opissime contigiste legimus
ut magistratus, damnatos ciues contra prouocationen in Valer Mam necarent. . Graues est exemplum de senatu Romano
qui legionem ad Rhegium praesidii causa missam, in ipsi Vrbe&in clarissima populi Eice securi percuti decreUit; necquicquam prouocantibus militibus, ipsisque Tribunis plebis leges sacratas violari querentibus. Hic Papinianus ciceret, Nuir quid in urbe at, sed qui eriti beat stetitandum us Nam si quis putat a senatu prouocari non potuit , fallitur; cum nihil imperaret senatus, uniusque Tribuni intercessio saepistime acta senatus sus
lae, quo magistratus omnes extra prouocationem iudi care iussit, pessum ierat. Ac tametsi Nero temere Sena tum prouocantes eadem poena teneri voluit, ac si Pring si cipem gappellarent: non tamen a senatu Principem aΠ-2 . ,hri pellari Vetu It quippe qui detulerat prouocationes' ab
omnibus magistratib. ad Senatum. Hec tamen chiliisqdiximus discrepare videns: sin. 'a j i. sectoPr torii appellare Principe 'mo licuit, multo min' a Senatu; Verum illud; hoc igitur:NaPr orio prςfectus sub imperii occasum de prouocatione ab omnibus ma- multo mi ei stratibus cognouit uinetiam iii omnibus fere ci-
uitatibus, plerique magistratus ac iudices extra prouocationem iudicare consileuerunt: ut octo Curiae maiores Francorum, quatuor Hispanorum, Imperialis curia Germanorum Rota Romanorum, Quadraginta viri Venetoru, curia Neapolitana, Mediolana caeterarumque ciuitatum curiae maiores,aut omnia aut pleraq; tu