장음표시 사용
301쪽
D4 i B. II. 28 nuadragintauita, priuatorum ac totidem publicorum iudiciorum nulla sit omnino, nisii ab optimatum concilio,& quidem precaria potestas Dux vero solus est ex omnibus magistratibus, qui imperio vacat qui nec Vocare quemquam ad se, nec prehenderes nec Ie rogare, nCCp ismunoquoque collegio, seu maximo cuiDinimo, potest quam collegarum unusa praetci qua quod postremus sufflagitam ferre consueuit at ne Principis quidem vilius aut populi literas reserare, aut legatos admittcre, aut dimittere, nisi pro collegio septem uirorum, aut decemvirorum, ac ne urbe quidem iniustus exire potest. Quin etiam Faleriit Ducem, quod uxorem peregi in alibi desponderat, decemviri in cruce egerunt praeter hunc, XII. Duces enumerat Sabellicus, vel populari tumultu caesos, vel supplicio affectos, cum potestate abuterentur. At pileo pretiosissimo, veste auro spicia dctati praetexta Dux lubornatur,oc Regis in modum Obleruatur: demus hunc regi ae maiestatis splendorem, sed sine potestate tame Quod si no rei veritate sed simulatione summam Reipii potestatem definiamus, nulla simplexae
pura, nulla non ista V confusa videatur, Respub Germanorum ista ratione, 'uidem multo magis qua Venetorum. temperata dici pollit. Nam Imperator, Regiae potestatis tigia a multo maiora prae se fert quam Dux Venetiarum deinde Imperatoris septem illi creatores, ac trecenti Principes, Aristo cratiae formam tum ciuitatum imperialium legati, Democratiam: cum tamen pura sit
Aristo cratia, quae trecentis sere Principibus ac optimatibus coalescit: quibus Princeps unus praeest ut cocilii iuga exsequatur,aut magistratu abdicare cogatur, ut suo loco planum faciemus. Itidem Helvetiorum statum temperatum esse dixerint; apud quos Burgim se Regem praese ferre; senatus, optimatum speciem collegia, quae ipsi
Scias vocant, popularem sapere vidcatur; cum omnes Omnium ciuitates, aut popularem ut montani aut Aristocratiam,vt fere caeteri, tueantur.
Atque haec opinio temperati status ita peruasit hominum
302쪽
minum mentes kVt hanc quoque Francorum monarchiam,qua nulla magis regia fingi potest, triplici genete .d J-d corifusani esse nonnullivi sentiante 'scribant senatui quidem Parisiorum Aristocratiam, comitiis popularem statum tribuant: quae opinio non tantum absurda, sed etiam capitalis videri possit. Est enim capitale, regi subditos dominatu ac potentia aequare, aut imperii socios adiungere. Quae vero popularis apparet potentia cum
ordines cogunturὸ cum habentur conuentus aut qua re
maiestas summi Principis tum illii stratur, quam cum uniuersi ac singuli potentes aeque ac tenues humili habitu, id est,genibus flexis Maperto capite Rogem adorantὶ ad eum togationes ferunt ab eo vel admittuntur,vel repulsam patiuntur An vero Princeps ullus gloria maiore,si gloriam inanem affectat, cumulari potest, qua cum subditos omnium ordinume utatum, ex alto ac sublimi solio se venerantes,ac humi procumbentes , intuetur Neque enim illa quae dicitur gloria in ipsius Principis solitudine, sed in subditorum veneratione ac bedientia consistit.
Si nulla igitur potentiae popularis imago fingi potest,
cia habentur populi couentus, multo minus erit in curia
Partu; qui sic appellant,quod interse quideparessiunt, no au'te Principi,ut mira rusticem sinulli opinantur at ne magistratuit quidem omnium totius regni coacta multitudo. illam si opinione sibi finxerunt, optimatia speciem referre potest cum in uni Principis plentis persona, ubiubi sit, omnia omnium imperia ac potestas conquiescant: neq; enim magistratus quisquam,praesenti Principe imperare potest, ut suo loco explicabitur. Itaque Rex in
Principum ac magistratuum coetu cum ius dicit, Cancellarium quiden singulorum sententias exquirere iubet, tum ad se referre,Vt eas arbitrio ac voluntate sua nonumerare,ut fit in iudicum decuitis; sed poderare possit:ac tarnelii Lepius eam sententiam probat,quae suffragiorum numero vincit, ut tamen intelligatur non magi,
stratuum aut iudicum, sed principis soli decretum esse,
303쪽
DE REPVBLIC A, LIB. II. 28snec caeteros magistratus imperium ullum habcre Cancellariu non pronunciat iudicibus aut curiae, hoc vel illud videri, sed clara voce his verbis utitur; VM BIS DICIT. Curia vero cum ad Regem scribit,antiquis verbis ac formula veterum etiamnum ti blet; est aute haec literarum superscriptio: Rama DOMINO Nos TR sv AVRoyno p REMO. principium vero literarum est huiusmodi: SVM tainstigia
ME DOMINE NOSTER hQVANTVM HUMILITER POSSv- A
DigNTISSIMI SUBDITI SERVI HOMlNES VESTRAE lamentqueCVRIAE PAR LAMENTI. Qua certe formulansi optima pouuon ,
tum, aut eorum qui cum Rege eadem imperil potestate trahe nou, consociantur , sed eorum qui si1mma veneratione fide recomman
litate, . , obsequio Regem colunt ac prosequuntur. Est igitur pura monarchia,nulla populi aut optimatum potestate confusis qua qui opinione fingunt,nec cogitatione quidem, si velint, consequi possint. Certe Aristoteles cum hanc sententiam de tem clib. cap. . perato statu subtilisfinis ponderibus exigeret πολι-τμα quidem appellari scribit eam Rempublicam, quae ex Aristo cratia ac Democratia conflatur; non tame quo id modo fieri possit explicat; at ne exemplum quidem ullum affert, ut de caeteris solet: nec ullam sua aetate aut se vidisse, aut squam antea fuisse confitetur, tametsi centum Reipublicas uno libres, quem intercidisse feriit, complexus diceretur Platonis quide Rempublica, nec Aristo cratiam, nec Democratiam, sed ex utraq; istam, appellauit πολιτείαν. At veteres Academici tradunt, id
quod reipsa compertum habenatis, Aristotelem Platonis sententias aliter atque scripsisset,prodidisse; atq; etiam de industria obscuritatem rebus perspicuis attulis se; quo fit,ut qui ex A1istotelis opinione Platonis sente-tiam metiuntur, saepissime tum alios, tum seipsbs fallui. Nos vero, qui neutri addicti sumus, vera Platonis Rem- blicam, quam qui nunqua legetunt,diuinavi appel-ant,caeteri contumelia verborum lacerant, ex ipsis fontibus
304쪽
2 6 IOANNis boni Nipi.ioui, tibus haurimus Plato duas Respublicas opinione tantum sibi finxit alteram sibi tribuens , alteram Socrati quem tamen Xenophonea, quae a Platone ex ipsius orta In libri , is maena ex parte prodita sunt, dixisse 'negauit:&Plato S.eratu nem OblImione notauit. Et qui de Socrates, cum Plato nis Phaedrum legeret, admiratus; Ouam multa uia qui ,11nementitur adolascens Hoc autem maxime dineri Socra
tis Respublica ab eo quam Plato suam dicita quod uxo
rum ac bonorum mnium communitatem, qua in So
cratis ciuitatem inuexerat, de sua sustulerit: ut planum sit, disserendi potius causa haec scripsisse Platonem,qua quod ita sentiret; caetera in utraque Republica omnino cadem sent Ciuium enim modum certum praescripsit, scilicet quinque millium c quadraginta; nec plureS O-luit, nec pauciore censeri: nam h1c numerus diuisores habet uno minus sexaginta, quanqua num Cru in X XX. quadruplo minor, sexagmta diuisores habet; ciuium at tem tres ordines facit custodes inquam,milites, opifices: quos rursus in tres classes distribuit, ex inqquali bo norum censit. Summum ero tu imperandi ciuium niuersorum multitudini tribuit; leges inquam iubendi & abrogandi quod fatis est argumenti, statum popularem e cere voluisse: hoc amplius, quod ciuium nive sitati magistratuum omnium creandorum, atque etiam publicorum iucliciorum potestatem facit quoniam v- niuersitatis, inquit, totius interest denique populo ius vitae ac necis concedit: neque enim Principem populi, aut magistratum Vllum esse voluit, penes quem maius imperium consisteret nam senatores seu custodes CCC ceta iubet, qui populi suffragio crearentur. Ex quib intelligitur,Platonis Rempublicam omnisi maxime popularem fuisse,ac multo magis populare su iste quam Atheniensium; quam tamen Xenophon ex o lmnib. maxime popularibus primam esse existimauit. O lmitto leges D CCXx 4.quas Plato duodecim libris complex est.hoc tantu mihi positu fuit,demonstrare Platonis si istam Rempublica, ex Aristocratia ac Democratia non
305쪽
Diu RE VELIAE A. LIB. II. 187tia non misse consstitutam,vtAiisl oteles posuit; cuius errorem Icelo, Contaienus, ac deinceps alius alium secuti, caeteros in errorem, bonata de compulerunt.
Haec igitur nostra conclusio est; nullam unquam Re publicam ex duabus, multo minus ex tribus conflari; at
ne opinione quidem fingi, sed tria tantum genera con stitui posse , ut Herodotus inter Giaeco Verissime scri ...psit: quem Tacitus inter Latinos secutus Cunctas, In quit, rationes urbespopulus, utprimores,autsingult,re gunt. Demus tamen, si fieri potest, cur certe fingamus e
iusinod Rempublicam, in qua populus magistratuum cieandorum, aerarii publici, vitaeque ius&necis habeat; Nobilitati legum ferendarum, belli pacisque ac tributorum imperandorum ius tribuatur Regi vero tum uniuersi, tum singuli ciues iureiurando obstringantur ad fidelitatem obsequium ve sine cuiusquam exceptio ne praestandum δε qui omnibus magistratibus superior, de ulmina extremaque prouocatione cognoscat.Naista latione trifariam iura maiestatis diuisa videbuntur; partem optimates ac nobiles, partem populare ac plebeii partem Rex ipse sibi vindicabit ex quibus temperatio illa regiae potestatis, optimatum ac populi exsistere videbitur. Id tamen aut ne lum unquam , aut fieri posse nego iam optimates ac nobilitas, quae legums immam habeat, id est, omnibus imperandi prohibendique potcstatem, & plebem Trincipem imperio comercebit,ac Principi obsequium reddi prohibebit: qui vero Princeps iureiurando singulos obstrinxerit , alteii quam sibi parere quemquam minime patietur:&vina axime sua quisque iura tueri velit, nec detrahere quod sibi arroget; attamen illud cum impelli natura discrepat,Vt qui imperandi summum ius habeat, idem ipse alteri δ quidem subdito parere cogatur: ca res efficit,Vt ubi iura maiestatis Principe inter&subditos diuisa sunt, perturbatis rebit de limina rerum semper vi armis
decernatur; quo usq; unius aut paucorum,aut uniuersis-rum ciuili litium ma potestas. Sed cum multa sint veterunt;
306쪽
133 IOANNI, BOD IN Irum; tum veroritate nostra exeplum aptius nullum est, quam de Regibus Danorum; quos iam inde a Christierno, Riderici, qui nunc imperium habet,proauo, nobilitas suis legibus pene subiecit Christiernu de regno deturbauit, eiusque consobrinum regnare iussit; iis legib', ne de bello vel pace, deq; capite patritiorum ac nobili si iniussu senatus statuere posset: ac pleraq; id genus,quib. Reges iureiurando obstrinxit: quae ut stabiliora essent,
cum Lubeca ciuitate ac Rege Poloniae foedus aduersus Regem pro communi libertate contraxit. Ita quidem diuisa sunt iura maiestatis Regem inter patritios;&,trique in perpetuo metu ac dissidentia ianitimoria Principum ac populorum societates ac foedera, quo minus a se ips1 offensiones accipiant,exquirunt Iisdem fluctibus ac procellis iactatur imperium Suecorum; cuius Rex Itacum nobilitata antea vixit,ut Henricus Rex,magistrum equitum natione Gallum; pro Cacellario vero Germanum hominem haberet tandem a palatio ac regia sede in carcerem est a nobilitate conieci us, ubi iam annos septemdecim exegst.
Quarum igitur ciuitatum diuisa sitnt iura maiestatis, minime omnium Respublicas, sed Rerumpublicarum corruptismappellare oportet; ut Herodotus breuissime ille quidem sed rectissime scripsit: quemadmodum corpora recte a natura constituta, si mutari cotingat; incredibili foetore ac sui contagione proxima quaeq; infestat,
quoad nouam formam adepta fuerint, Vt cum oua incubantur, quae tamen priusquam incubarentur,&posm
ea quam pulli exstiterint,suauissimi sunt odoris ac saporis:ita quoque Respublicae' mutantur, distractus hinc inde maiestatis legibus ac summa potestate diuisa requiem a bellis ciuilibus perturbationibus nullam habent quoad formam plane consummatam adipiscatur. Nam exactis Urbe Regibus, ad populum maiestas imperii delata est,ut antea docuimus sed quonia in populi comitiis,quae in sex clalles distributa fuerat a Seruio Rege, si primae classis, quae ex opibus di censu maximo descripta
307쪽
DL RE PUBLICA, LIB. I. 189 scripta erat,sast agi anuit Ore ex parte sibi congi uerentile gesserebantur,nuagis iratus cre .lbatur de capite salina, ac tortunis ciuium decernebatur nec semper ad se con-d im classem raro ad tertiam rarissime ad quartam; uix ad ciuinta tiari nuncillam ad sextam perueniebatur ira lue Reipublicae maiestas in Optimatum ac nobilium coetu versabatur, cum intexta classe, quae erat tenuium in si motu, pars multo maxima populi censeretur vixenilia caeterae classe decimam patiern mium capiebat. cum itaque plebs ad ellet comitiis, nec sui ratio haberetur tumultuata coepit inde tres in Aventinum secessiones quo plebs armata e ccepit, ut suam aduersiis optimates libertatem ac potentiam UCretur: nec prius placari potuit, qua labi hos magistratus sacrosanctos creare liceret, quidem tributis comitiis, a quibus patri tu ar. cebantur. Ita plebs aliquandui conquieuita cum scilicet maiores magistratus, Consules inquam, 'raetores, Cen fores centuriatis comitiis, id est, ab optimatibus minores vero magistratus tributis, id est, a plebe crearentur.
Tunc Rcs publica temperata quodammodo fuisse videbatur, ex optimatibus scilicet ac pse be. At si quis temporis breuissimi ac perturbation ti, quae interea i empublicam labefactarunt, rationem habeat,
is prosecto confiteatur vix a Linos xx aut xxx in eo statu, quanquam miserrimo, consistere potuisse . nectanten,
nisi ab hostibus undique urgerentur, tamdiu stetisset: plebs n. paulo pos L iubendae legis potest atem, qua Reipublicae maiestas cotinetur, arripuit; ac paulatim caetera quoq; iura maiestatis, optimatibus inuitis ac vi repugnantibus, extorsit. Quanqua eo ipso tempore quo populus maiores magistratus centuriatis comitiis creabat,
plebs ipsa comitiis aderat Min sexta classe celebatur ac tametsi rarissime suffragium ferebat, ferre tame poterat; si priores classes inter sed illiderent quod satis est argumenti, etiam eo tempore statum tu illic popularem. Adhuc tamen obiici pote it, Res oes publicas tribus generibus non contineri: quia fieri potest ut ex millibus sexa-
308쪽
diso IOANNis Io Direr sexaginta ciuium, qua in ciuitate censa fuerint quadra ginta millia summum imperium habeant, viginti millibus exclusis: quoniam maior par omnium imperat status erit popularis contra vero si ciuescentum exili: muhitudine, iura maiestatis habeant, status erit Aristo craticus; quia minor pars ciuium colle ista, summum in
Derandi ius habeat. Quid igitur si ex eodem ciuium nu mero viginti quinque millia summa potestate tenean dubitari certe potest, an eiusmodi status sit Aristo crati
cus, tametsI minor pars ciuium, taeteris reiectis,imperio potiatur: quoniam plurimum refert, ciues centum, an vero xxv.millia rerum domini costituantur, multo in
gis si ex centum millibus ciuium, quadraginta quinque
millia, an vero X tanto numero triginta solum, caeteris exclutis, ut apud Lacedaemonios, re naaiestatis fruatatur. Ego tamen statum semper Aristo craticum esse iudico, si minor pars ciuiti caeteris imperet: alioqui simuneris varietas Reipublicae varietatem affert, innumerabilia 11nt genera Rerumpublicarum, debet autem ab omni disciplina infinitas remoueri satis enim est penes
maiorem aut minorem ciuium partem imperium este, ad Democratiam aut ad Aristo cratiam constituendam. Caetera quae dubitationem afferre possunt, suis quaeque locis accuratius explicabuntur. Vnum restat in proposita quaestione discutiendum Respublica Romanorum sub Augusto, ac caeteris deinceps Imperatoribus , usque ad Flauium Vespasianum, Principatus dicebatur: cuius
Reipublicae nec Herodotus, nec Latinorum aut Graecorum quisquam praeter Tranquillum, meminisse videriir. aris tali uia. IS' enim scribit, Caligulam, cu Reges ac Principes, quos conuiuio exeeperat, de dignitate ac generis spledore in-b Vi ter se contenderent, Homeri carmen illud usurpauisse,
Polexias, v ru abfuit quin diadema sumeret, ac specie principatus inceps, .nu, regnum conuerteret haec ille.Ex quibus intelligitur sub R - Augusto postActiacum bellum, nec popularem statum, nec optimatum,at ne regnum quidem fuisse.At princi
309쪽
patus aliud nihil est, qua optimarum aut populi status,
cui unus aliquis praeest, qui a Lati as Praetor, at praeeundo;
dc Prniceps, id est, praλλIus, appellatur. Ita Iudaei querebantur, Aristobulum Atmonaeuin principatum in duo regna commutalle,cum ibi diadema sumsisset, alterum fratri dedisset M veteres quidem Hetruscorum ciuitates, Tarquinium Priscum Regem Romanorum ad societatem a lege admiserunt ne ius vitae aut necis haberet, aut tributa imperaret, aut praesidia ciuitatibus imponeret, aut leges mutaret; sed Vt ciuitatum principatus penes Regem Romanum esset: sic enim Florus scribit. Erat autem popularis omnium ciuitatum status. Fuit igitur Tarquinius in ciuitatu comitiis primus, qui multitudinem regeret; non aliter quam in Imperio Germanorum; aut in Republica Venetorum, aut Genuensium
Imperatores ac Duces, qui Principes rectissime appellari possunt; ut olim eodem sensu apud Athenienses,summus magistratus es e χ' επω μ' dicebatur: erat tamen
Respublica maxime Omni popularis. Si duo magistratus, Ut Romae; tresVe, ut inplerisq; Helvetiorum ciuit tibus; aut quatuor eadem potest a se, ut apud Geneuatcs,
principatus dici non potest; quia nemo primus est. At in Republica Romanorum, Augustus callido commento Imperatorem se, id est, exercitus ducem maximum ' ac III 1 Tribunum plebis ad tuenda populi comoda, cui tamen libertatem eripuerat, in anno decem Reipublica curationem a Senatu pene coaetus, uti Videbatur, principatum specie ac simulatione constituerat; cum legiones quadraginta inprouinciis omnibus collocauillet, S ad corporis custodiam tres adhibuisset arces etiam,ac fortissima quaeque propugnacula praesidiis confiimasset; regiam tamen potestatem sine sceptro, sine diademate, sine corona inuaserat : posteri vero crudelistimam tyrannidem, alius alio pluS, pauci eXcepti CXercuerunt: nam Tiberius initis Consultibus surgebat ac decedebat ia,
inquit Tranquillus ; postremosadigesima seruitute Rempublica oppressit. Hic autena de re ipsa, no quid simulatione
310쪽
sat exquirenduin nobis est: nam quipitis in Republica potest, eundem summum impellum habcre flatuunt: de tui eliqua Titur, non quid fiat, sed quid fieri debeat intuendum. Est igitur Principatiun ibi tum l,qua1n Aristocratia, vel Democratia, tu unus de multis dignitate praee I: maiestas vero penes 1 poplitum velut a s. De unius dominatu C A 13. I l.
1 .stitu ONARCH A Reipublicae genus esse diximus, in
archia. Aristo aqua penes unum summa totius Reipublicae pore-
crati genςx stas est. Unum cum dicimus, ipso monarchiae verbo satis significatur; nam ii duos pluresis adstangam US, nemo eorum Liminum imperium habet quia Saminus dicitur qui nudiit imperio tenetur 9 cateros ciues, tum niuersos, tam si silos coercere potest. At Imperium duorum eius ni odi est, ut neuter alterius imperio teneatur, siue eius
dem imperii secti sunt: qua mi ob rem si duobus Regibus
ciuitatis eiusdem imperium summu in detur, neuter Rex est, neuter sine alterius consensione imperare potes : sed utriusque summa pote sitas est, Cluae Duamlitratin, seu Du-
archia, Aristo cratia forma dici pollit, tamdiu durat uia, quoad uterque communi fidein consensu ad ciuium tutelam conspirabit: ut Romulus ac Tatius; alter Romanorum, alter Sabinorum Rex, post aliquot proelia, percussis foederibus societatem coierunt , ea Oge, Ut populus uterque in eadem moenia coalesceret;&Quiritum appellatione ab utroque Rege imperio communi gu-.bernaretur At Roamlus qui antea fratris parricidio imperii societatem a se depulerat, peregrinum hominem diu ferre non potuit, sed occidi mandauit, aut ce te sicarium deprehensum excusauit. Longo post tempore Romanu in imperium ab unius ad duorum dominatum conuerti coepit,cum Antoninus Pius M. Aurelium,&. Elium Verum imperatores, eiusdem imperii socios
reliquit sedatius breui, nec sine veneni suspicione interiit. Est enim, ac semper fuit dissici limum summa imperia duo iam tueri: de quod Lucanus scribit, Nullasdes