Ioan. Bodini Andegavensis Galli, De republica libri sex, latine ab auctore redditi, multo quam antea locupletiores ..

341쪽

D R C A L IB. II. . A 23 Quod igitur a maioribus coiritum Vetustate proue bitani accepimus ex improbo ct in alitioso inobon: in priu- cipem fieri ad eam quam diximus Interpretationem re-ROI. uocandum est alioqui verbii in il id sui proprietate nosciseri latom modo seditiam impietatis extrenuina signi-sacar vid tur, quod maiores nostri viatum dixere: sic Caroliis ex Nauarra malus dicebatur; quo principe nullus ilia aetate sceleratior exstitit. Non igitur principe

nimia seueritate immitem eo ipio tyrannum censere ac iudicare Oportet. Et quioniam Ros in hunc locum deduxit oratio disseramus illud etiam , an bono viro liceat manus asserre tyrannis. An liceat manum inferret ranno, eoque caeso,omnia eius acta, decreta eges, rescindere. CΑΡ. V. TY, A NI I vox ignota pleros aue ' impulit in erro-arar non por ira, ' inpra ulci Cm lil cipum muliorum arma-rὰ PRAE uit. Proprie signa cari diximus cum qui sociis ac ciuibus,st ρορ θον

que oraculo creatus, In Rempublicam inuasit. Hunc eges S antiquorum V scripta occidi iubct;&maxima P b Iutar .ismiacinterfectori 1 in pro potiun nobilitatis inquam z' stemmata, statuas, coronas, bona denique ipsius tyrani: eo enim patria, velit Cretenses loquii mur,1 patriae libe Iusta tyranniratores este iudicabant. Nec in eo :enere vir bonu111 '

neque enim Reipublica libertateia ac sociorum principatulΓ anipta O inquam, prQestatis opiniolae seecies ais; cii etiam legibus, quae de imperio lata sum' et Han.

capital gsita aiestatis tu is hi surpue. Hoc igitur f

maneat, eum ab uniuersis de singulis occidi licere, qui en egi lcgitimo potestatem extorqueat vel in populat rri aut optimatum flatu pro socio principem se sua unius auctoritate serat. Sed inter Graecos ac Latinos non c6 Uenit, an sine caus ecos, ni Lione , an Vero rebuSplane X per

342쪽

'εὐ- causam diiudicare quae cerce ex tris quibusdam funda, mentiunt tirur, colis matur. prius enim Reipublica tyra- , hidis facibus deflagratura sit, quam incenditi semel co- , ceptum restingui poste videatur. Quis tyranum cohortibus armatu inius vocaret inuis asces ac propugnacula tenentem comprehenderet in an praestabilius est viniadhibere, quam legis actiones nimis religiose con-Quirente legeSVn pu Dperio perdere At lex Solonis bilina=eb. 81hui C' Omnino repugnat:iubet enim eum iudicio sistiae τηεο ρ iudicari, qui tyiannidem a sectarit; qua lex sua etiam ae-- quilii P suilendatur quia pleriq, Hanocentes ac boni ci- ues prius aduersariorum scelere ac iniuria, lyra nidis pe-- Cie Occasuri sun z. quam de rei veritate quaeraturi mortui M M ver semper meo genere locia obtinent iure caubrum.' Sed ecVtraque tibi concors videatur Golani se Aren

tes conscrabant. Et quidem Furius Camillus M. Manli-,ium Torquatum tyrannidis affectatae reum in ius vocari Hac caussem dicere iussit, nec inauditum necari perinlisit. Brutus vero callius Caesarem inauditum mihi tale cogitantem,in ipso Senatu in clariissima populi luce tru-- cidarunt. At Solon qui immis religiose dicam an super--stulo secum legitimo iure tyrannos prius iudicari, quam. occidi vellet; Pisistratum se vivo ac pirante Athenarum, tyrannidem occupantem vidit.Harmodius vero Hristogiton Pisistrati liberos,neglecta lege Solonis,priuata

auctoritate interfecerunt. Hic plurimae quaestiones occurrunt; an tyrannus quivi

Iibertatem civibus , vel sto aer sim, iux OQUE pota Ἀρο- pz Uribis gafra eiis postea creandum se curauerit Θ nam illa creario, tyrannidis confirmatio quaedam ac rati habitio, bile videtur iure tamen occidi licere statuo dc quidcinci tra

343쪽

is,aci ioni , .m urbem adnuitis, Dictatorem lem

no LX X. Valeria lege clicendum Cura Uir negMMice ni V. 13. p. o. i se 'nisse uti rem Caria anno O t Syli rara trigesi Diea.i ni, sexto Distrior perpe tul lege ei uia tactus cit l. iri bii. Coimus Medices, illaici eicitu coacto post Ilcxandri J--ntes. in iiii caedem senatum Florentino im , ut se Ducem perpetuum crearent, adegit; tan a V tormentorum emissa, ut non aliter senatus si tae ac ciuium saluta consule re potucri quam Ducis illius scatione.

fod si tyrannoru liberi ac,ppinqui longillimo tem-,ν

ui turannide continua luccessione in intCmiptione, . meantur, ac iustis impetits Rempublicam moderentur; ,, non debet illud imperi tyi annidis appollation Vcm-,

ri re quinaliabet. Quod autem diae maus, Iura maiestati a aqua θ-u.pi lcri Mon posse. adPduat Os Haramalest iti cis ita te Repubiac 7,vlurpare conantur non in conuertione totius Reipublicae. Diximus site interruptio- maci ut agatisne, deli, si nulla in tyrannum eiusque is liberos conspiratione, nulla intercelli One me Impe rantis posse litonem perturbauerint: e eo enim quo dammodo perspicuum est, eius imperil spontectu pac-,.qlicuisse; ac iustum principem comprobauille Inter-ccilio vero no minus factis quam ei bi explicatur cuiusmodi est factum AquileTribuni plebis, qui coronam statua Cae latas inpolita spectante populo detraxit nec- quicquam fremente Caesare qui demcep am: cIS, qui b. hc mores at imperia tribueret, subiiciebat illud; αὶ Aquitata scet. de de tyranno, seu IV bonus, seu m- πωι inprobus si qui nullo iure in Reipublicae summum unpe-

Iiu in inuolaucris.

344쪽

316 IOANNIS BOD INI Sed huius displuationis, precipua litio est ,de eo phila-- cipc,q vel sustragio populi,vel optimatum, vel legitima. succestione, vel iusto bello, vel sorte, vel oraculo caelesti principatu ad epi', iura diuinat humana purrtit an eiusmodi principe qui loquendi cosiuetud me tyranus Vo-

-ση r se n. insitur' stionis huius nodum dillo luamus, i nonarcham a Iali , Thisis principe δ ciues a peregii latia . qlJῆ pellaudiata a 'ratio- vin- in ne, seiungere neces est: quia pirarim Uacti Ct a a Cirar, ...m, Ghi an Velia a percgtalia tyranuus interficiatur. Nam de pul- .i tractat de cerrimis omnibus factis nullum illusti m est, quam vi-. 2 2 L. fiam, naam,ac fortuna tenuium ac innocenti si homi-incium; a ωὸν num ab iniuria potetiorum defendere ac tueri quando I ' iudiciorum aditus omnes obsidentur sic enim Moysesi a. p. f. i. Israelitas iam imperator ciues crudelistima seruitute op-' 'Occer piesios liberauit: sic etia Hercules ille, qui pene terrarum

i' rclo. de credib1l virtute necauit Populosque innumerabiles ab immanium belluarum dominatu vindicauit; ac pro talibus factis in Deorum numelum relatus est;&cum eius posteri ampli liuina imperia innumerabilibus seculis tenuerunt, tum vero caeteri Herculis imitatores, Dio inquam, Timuleon,Aratus Harmodius, Aristogiton, tyramiorum intersectores Obxa Viri sunt appellati. Eam ob rem Temircuitus, quem nos cria amertinem Vocant, Tartarorum Imperator cum bellu indix illi illaia Zcto Turcarum principi,qui Constantinopolim obsidione cinxerat, professus est, se ad castigandos tyrannos nulla accepta iniuria senisse:&quidem trecenta millia Turcarumno modo fudit ach strauit; sed etiam principem eoruna catenis vinctum in cauea belluarum in ocium coiecit., Nec refert utrum peregrin Paperta vi aut clam tyran--Πum, an vero iudicio damnatum morte afficiat; laudabilius tamen em es hcnuam uti arionem smarricidaria,

345쪽

est L iii idem ille ut moremMO

346쪽

potegi tea: haseama quibus verbis intelligitur, sumum imperiuna in eiusmodi regulis non fuisse tametsi heri noli poterat aparchaberet cum popillo potestate, ut antea, docUHDU'S. HOS igitur principes etiali iura maiestatis no. attingant ii tamen sceleribus ac sagitiis inquitiati, ma- gistratu uin animaduersione castigari nequeant;sed opi- bus ac poetentia ad bonorum exiluim abutantur, de me- . dio Olle te non modo peregrinis, sed etiam ipsis ciuibus scΓ 3 per licuit ac licebit 3 Quod timo narcilia quaedam cst suma,unius potestate V costituta, qualis est Francorum, Hispanorum, Anglorii, ' colorum,Turcarum, Moscia ouitarum,Tartaroru, Per sarum, Hlliopum, indorum,d, Omnium peneAfricqvi Aliae impetiorum , ubi reges sine controuersi; iura O-- mnia maiestatis habent avi sese: nec sinςulis ciuibus, nec, uniuersis fas est summi principis vitam, famam, aut foris , tunas indiscrimen vocare seu vi, seu iudicio constituto, id fiat etiams1 omni scelerum ac flagitiorurn,quae in ty-- rannos conuenire ante diximus , hirpitudine infamis esset.Nam quod ad iudici uim attinet, nulla magistratib. ac multo minus priuatis in sus num principem potestas est; cum non solum ab 1us Unius omnia Omnium impe

in ebri missis ala pedeant,sed etiam eo praetente magistratuum S col i meti ratuulemoriam omniurn potestas conquiescat . Subditis igi- si tur principem Iure rogare, aut1n Iu Vocare Iuulcrum'

i cluissau,ad ede vita, fama ac statu illius constituere, si nefas est; si, V qm - dentio' nulla clienti in pationum seruo in dominum l. s. ad Latii iurisdictio est, quonam modo manus intentare tyranno liceret ξ nequesua im Quanti rara visine uiribu ac ferro, d.Lqui qui, led quan hum4Ηsopos ut tussiritur. in no solum is quie PD Utic 13 ii in iuem necauit perduellionis reus est. sed etiam is q

uictu

347쪽

DE RE PUBLICA, LIB. II. 329ui stris condemnationem sitia morte prouenit, integro ac

hominum flagiti farti nulla poena leges P sequantur,sed ea tantuta de dilato facto vel oras m uetus erumpunt, sῖ. quem tam pia violandi princinis praua cogitatio cepetit

etiamsinini tentaverat, nanctamen cogitationem ca h. ista pitali poena plecti oportere, iudicarunt. Certe quiden preGIm nostra aetate, cum nobili S homo regem Francit cum Loc ., is ..cidere se voluiste Fracis cano sodali religiose cofiteretur;&ab eo scelerata istius cogitationis veniam Tagitabset; rex tamen a fraterculo sceleris admonitus, confitentem rcum conlprehendi,ac iudicibus curia Patallor tuuiisti iussit;a quibus capitis damnatus cst.nec vero nidices id metu fecerunt, cum optinata clementillam regis e- dictat inpuneo, quidem saepillime recusarent Henri

cum item Francisci rcgis filium Capitos iriosis limus ho

nio cum occidere cile vide ictur, cu in cum ensem exseruiit et, capitis cunals dedi P tametti furiosum homi . . ,. nem ubiqueuge, a poena excusant, cum Ipso rurore pU . fra .. satis, tor ita catur.

Ac ne quis putet principes ipses legum istarum ac iudicioru auctores fuisse, ut accuratillime saluti ac dignitati costilerent, sacris legib.&exemplis utamur. Nabu co- donosor Rox Allyrioru Pal. estinam tota ferro ac lama vastarat Hierosolyma expugnarat temptu incenderat; sacratillima vasa expilauerat, citterana ilitib',sicet des stupris, stupia caedib. miscebant, diripienda de dei ais rege ipsum trucidatat, vi be deniq; rotam ac moenia bio exaequarat:postremo populi reliquias, tuae tarde cladi superfuerant, in miseri imam seruitutem, 'uidem in Chaldaeam abduxerat: neque satis sibi factum putan', suam statuam ex auro conflari ac in loco publico ab omnibus adorari, quoties tuba exaudiretur: Iecusan ekm a denti rnace vivos concremari ius Clar quae V V in e*-- ι.ε.

348쪽

a η μζb Iudaeam allata fuissent, salictissimi vates ac prophetaemisse. Itera ad capturo cie deriint, ipsi aDuco dono loris liberorumque lalute vota conciperent; a precarentur a Deo opt. max.Vt tamdiu stiperiri te regnarent, quam diu coelorum orbe circa terram circumagerentur. Et

quidem Deus ipse Nabu codonosorem te tuum suum appellare non dubitauit ac potenti sumum orbis terra : . 'una' principem effecturum egellatus est. Quis autem

tyrannorum quorquot squam terrarum exstiterunt, cuillo comparandi' sit, qui suam statuam tam crudeli pro posito supplicio coli iuberet 8 Attamen vates sanetissimus,quem ex oraculo Deus pla amaverat Sedechi pregis Iudaeorum perfidiam aduersus Nabuco nosorem;

cuius erat ipse fiduciarius, ciborum acerbitare abomi- aDLeeb.M. 2y. natur,ac iustillime interemtum ruisi laeta tui Quid

Saul num facerdotes Omnes crudelitum mactauit, quod unus 'eorum Dauidem hirgientem hospitio exce-

pisset testim Dauidem innocetissmaum principem, Q tot' victorias de hostibus retulerat, occidere saepe conatus ' est at eo ipsoacmpore quo Davidi pestem S cxitium in tentabat Saul, bis in eius potest item incidit:& cum a militibus strenuissimis, qui b imperabat, increparetur,

quod hostem omnium acerrimum, quem facili me iue care posset, occidi non pateretUr proposita regnandi certaminimeq; dubia spe consilium illud execratus ei Egone, inquit, regem Deo acr- violari patiari quinetia . nregem ipsum se persequentem protexit ac ne violaretur,acerrime obstitit, cum praetoriano milites vino ac somno sepultos euigilari ullit: cum autem Saul ab ho stibus caesus citet, miles aliquis caput ipsius amputauit: ratus se Dauidi rena gratissimam facturum eum tamen qui sacrum caput amputarat, nulla interpolita mora necari mandauit, mortuum regem sine simulatione u-

it. Atqui rex illum iuitis lime ac diutissime persecu userat, qui&rerum gellarum gloria clarus, regis i ius gener; legionibus etiam ho itium ad quos inuitus sese receperar,ipso rege potentior facitus: deniq; rex; inso

349쪽

cstaec in exilium proficisci maluit qua regii Xitium in 'tentare. Qu i autem inter Hebraeos, stinam a vitae integritat ac docti in acarteris omnibus praestant, Es. Vi in qu ο - Δ1eges sub clitis ficros este oportere' tradunt. Quid quod sectis iuuaur.

l cx ipsa diuina sanctillime vetat, principe populi sui aut

masti strat' verbo violaret quanto ma is eorum vitae insidiariὶ ac ne de optimis tantii lata Videatur, de niuerus L . ri ,=.cocepta lex est: quanquam ne vii 'disputationi aut am ΘιTιm tb. a. biguitati loc' relinquo retur. etiam improbos magistra R ' intus subditis anchos esse oportere Cau Erit r.

Qvqcii diuinis& humanis legib. perspicua sint, argumenta cotraria refellere hominis est lite iis abutentis Otio. ric admodΓ i iuris r. q. 'DI'r' sit necn dubi-r z D. i , mollis, C poe nis acerbistimis refellere oportet: ita quoq; statuendum etd in eos, qui pernitiosissimis scriptis , subditos in principe armare conflicti erunt lacinis; tu Quanquam qui Theologorum ' crudi Pillimi habentur,. r. Cristin. in non Odomo licet putant subditis, principes turanni, '/ dis specie occider scd ne tacto edom iotia e 1ais ste 3 Sisidis i. min

iussu ad legitum Iliactitatum vocat' est, ut regis Achab Leuisse fribit liberos ac posteritater: a stirpe deleret Antea quidem g omnes illius impietates ac scclera, iuphetarum etiam,ac anima uerte sanctissimorum virorum crudelis lima supplicia, ciuium te, te extili .r, card ias riptiones, atque adeo Iesabeli reginae ebb. . I cum nefarias Orti logia patienter pertulerat ; nihil tamen in et

principem ausus est,quoad iussi s parere nece sic habuit oraculo Dei praepotentis . cuius iiducia duos regeS,ac septuaginta regum libero , prςrer alios principes, ac Ba halis, i. e. Solis lacrificulos internecione deleuit ipsamq; reginam de arce priaecipitem, S canibus laceranciam dedit. Hoc i itur linealare Dei iussium oraculo coelesti proditum, cum Impro Dorum ciuium pernitio lis Oiurationibus nihil habet commune. Et quidem cum Germam, inor una Piincipes pro sulcepta religione proptignare,

350쪽

33 IOANNIS BOD INI, aduersus Carolum V. Imperatore iri arm.1 capere decre- ., uissent, Martinum Lutherum consulueri Inr, num id iu- -- - μμ ,re diutino liceret ille negauit '. neque tamen principibus id persuasit. Itaque funestum bellum Rcique pa-blicae calamitosum alceptum est, cum ingenti principum ac ciuium strage: quia iuila causa nulla vi dori po- , test aduersus patriam arma capiendi quanquam si Ca--rolus Imperator tyrannide ciues ac Rei publicam op-- prelli set, cum iura matellat1 non tabercr, iure occidi poterat, Vt antea docui artis. Sed neque I litherus eamas hibuit,atq; haud scio anpcepcii distinctione, nec putauit cunde tuisse Caroli ac principUmo multi, pauci in mis quibuidam exceptis,cum republica con :ensum: fed perinde respondit, atq; si Carolus sumam imperii solus habere multo minusi ratari aduersus Icae marma ca pere fas est. Lex diuina filium nec Iuli ut et, si vel parentem leui ilima contumelia alIcceci , nam etiamsi pater latro,parricida impius erga Deum patriam exstiterit, suppliciis quidem omnib. dignus sit, notamen ullo parentem violate fas e quia nulla tanta impietas est, nul-- . ., D, d. Quin tantum scelus, quod sit ' parricidio vindicandum. Mimat At cui iri Cicero eandem quaestionem disceptaret ,patriam parantibus dixit esse carior m. Princeps igitur quem patriae parentem iure dixeris, patre ipso carior; quippe immortalis Dei munere concessus, d sacer cuique cliedebet : quantacunq; tyrannide ciues opprimere coneriar usta ciuidem inius qu te custa diuinis ac aturae legi

araim EICI' I ri OC Cm oppetere quam pateas i iuga. s iliari consulere non possis. quanta sat syrannorum te stan qui futura multitudo, si tyrannos subditis occidere liceat,

botra populi voluntatem quid imperat ut 4 Aristoteli vi-

idi' festi sume it,inqui cohortes praetorias aduersus improbos r liabet aut si coniuratos vitaeque suae insidiatores si ip-

plicio