Ioan. Bodini Andegavensis Galli, De republica libri sex, latine ab auctore redditi, multo quam antea locupletiores ..

371쪽

l D EI E I. IAE A UI B. II. Is illargitur Nam Ferdinandus imperator Granuellam legatum ac procuratorem Philippi Regis Hispaniaroen nomine, ut imperii fiduciarium, sine principum auctoritate excepit; aclidelitatis postellionisq; aes a concessit,

uti vicario perpetuo Senensis principarus ac Duci Mediolanenti. Idem iudicandum relinquitur de sacerdotiorum Iure, quae a principibus ac ciuitatib', aut ab ipsis collegiis sacerdotum, concessa auctoritate Imperiali, ex pact is conuentis inter pontificem Romanum&oidines Impcrii confirmantur. Idem etiam publicae securitatis tabulas lectatibus ac legatis tribuere solet, quibus antiqua formula,etiamnum turpatur his Verbis concepta; M' O NI A A PRO inperialιarectoruatepossumus. Quae verba demonstrant uia maiestatis mantiquis regibus Germanorum titilles cuius maiestatis umbra si ulla restaret, cur ex ordinum decreto prohiberetur,eas pecunias quae ad bellum gerendum cogerentur, attingete λQuae planius intelliguntur ex eo mi citarando Quod ab .

Imperatore , Cancellario ei Niconcipient , praestari' ab L Pei iei. antea diximus. Sceptra quidem, regale solium, pretiolis- o. sima vesteS coronae, antecelli , ubsequentibus Christianis Regibus, imaginem regia maiestatis habent, rem non habent. Et certe tanta est imperii Germanici maiestas, tantus splendor, ut Imperator suo quodammodo iure omnibus ornamenti ac honoribus cumulari mercatur. illud etiam Austri e genti crum gestarum gloria clarissimae debetur sed ea est Ai istocratiae bene constitutae ratio,vt quo plus honoris,eo minus imperii tribuatur; qui plus imperio possunt, minus honoris adipiscantur; ut omnium optime Veneti in Republ. constituenda decreuerunt.

Quae cum ita sint, quis dubitet Rempublicam Germanorum Aristo cratiam esset Habent quidem princi pes ac ciuitates imperia,iurisdiectiones, capitalia iudicia, magistratus; sed omnia legibus, quide Imperio latae S ut, moderata. At quoties principes accivitates seditionum

ac bellorum ciuiliuinii uctibus iactantur,ide illis,quod

caeteriq

372쪽

ferat: natotide Respublicae, quot ciuitates numeratur Et quemadmodum uniuersitas Imperii Germanorum Notin rge sic maxima quaeq; ciuitas, Norinberga, inqua, Orma ils - - in Vlma, Aristo cratiam tuetur. Exeria plosi Nortiaberga, omnium Imperii ciuitatum maxima, maximeque optini fatum statum amplexa; in qua scilicet ex innumera

bili ciuium multitudine, octo tantum ac viginti tribus, ab antiqua ciuium stirpe laonorum ac imperii participe

sunt: ac primum annui censo e summae virtutis&existimationis quantum quidem fieri potest, optimaturn

susti agio creantur: creatis censoribus caeteri magistratus abdicant. Tunc censores senatum arbiti io suo selectis Y aevi senatoribus costituunt: deincie senatus de suo codipore XLII.Viros ad arcana imperii tractanda seligit: ex eouem senatux Di .aediles suffragio unt: deinde septem uiri, Bir 'o magistri, quorum eadem sere, quae apud Venetos decemvirorum potestas est. Atque hi quidem quos dixi magistratus, summa quaeque Reipublicae negotia

pertractant Omitto quinq; Viros publicorum ac duodecim priuatorum iudiciorum,praesectum annonae, luos quaestores, triumuiros tutelares, eadem pene qua D. Marci procuratores apud Venetos; quorum exemplar

Normbergenses secuti quodammodo videntur. At tametsi ciuitates ali aliis liberiores sunt, ut quae ab omni principum ditione ac patrocinio immunes habentur ι omnes tamen Imperii Germanici maiestatem comiter obseruant. Sunt etiam quae seipsas tyrannide Principum m libertatem Vindicarunt, Vt BrunsbH Cum, Vormatia nonnulla ab imperio Germanico pridem defecerui, ut Rhaetorum ac Helvetiorum ciuitates Friburgenses tamen eo foedere quod cum Bernatibus de communicanda ciuitate ictum est, suam ciuitatem inperii Germanaci rembrum appellant tametsi imperium a Germanico diuitum habent Urani vero, Underualdi,&Sallenses, libertatem ac Reipublic moderandae ius imperio Germanico acceptum,in quidem tabulis publicis

373쪽

D RE VBLIC A a v. II. JJblicis Ludovici Bavari Imperatoris profitetur. Ita quo quc Tietinarii locorum asperitate confisi, ac,ppter dif-nciles urbis aditus infinic,. Dan or u seipios ab imperio Germanico iungere non dubitar lintri Fundata ero ol cpublica ex optimatat, Oct o quadraginta cum perpetua potestate, ria de in Ortuoru locu alios substitiuint. Sed eos non ita pradem p Adoli' litus, Holiatia Princeps, b πιε Πν. propinquus regis Dan Orti, diuturna obsidione tuis imia

perus subiicere tentauit. Perspiculam stigitUr non Odo uniuersitatem , sed Ctia lingulas ciuitates Germ.anorum, quae I=irpe rates dicuntur, Aristo cratiam ample hi Illud aute cauendo me in Arit Ocratia principes Rc1- publica ac sunt mos iTag: stratus, cum regibus, conciliutem optimatum cum senatu liceam US: In quo saepillime ab historicis pcccatur: idq; potillimum in optimatii paucitate quam ouga sit. w Graeci appellant, ut Pharsa- 'liorum Rempublicam viginti optimates tenebant, Lacedaemoniorum XXX. nec plures niere in omni b. Graecorum ciuitatibus post Lysandri vici oriam aretinarios octod quadrc ginta regebant; CnldIOS sexaginta, quos Amymonas ab Ditegritate vitae anpellabant; sed hipode

statem annuain, illi perpetuam habuerunt: ac tametsi rerum aestarum rationem V Cnidii nunquam redderet. se notamen reiud Onamtruere; cuni nil aliud flent quam . V a M.

magistratus, qui iura maiestatis tibi concredita optimatibus restituerent exacto magistratu. Ita quondam Tigurini triginta sex viros cum annua summaq; potestate

luxu bat,ea lege, ut summum Impetii ius in qua tuo meses haberent: quibus seditione sublatis circiter annum M CCCXX x populus ducen os optimates cum principe senatus imperio praefecit. Atq; hi de omnes optimatu conciliiivi senatu euna de habuerunt; melius tam equi optimatu conciliui se natu diuidunt tametsi enim paucillimi sunt admodum

inui Rhagusiorum Rempublicam angustisJimis finibus

cpmprehensam moderantur; ex his tamen senatus sexa- nta virorum constituitur: item ex senatorum collegio

374쪽

3s , IOANNIs Boni Niduodecimuiri ad Imperii arcana trachanda seliguntur. Chiorum quoq; Rempublicam, sublato imperio Graecorum, adlisecvsque tempora gubernarunt optimate quidem Genuentes Iustinianae gentis, ex qua duodecimviros cum annua potestate creabant; ex his quatuor vi 1icum principe pio Republica consilia Cipiebant: quo-Iuna tamen Imperium erat semestre, praeder principem

Reipublicae, qui duos annos imperium tenebat. Tande Turcarum rex superioribus annis Chios imperio suo, pubis Genuentibus, adiecit. Quae autem Aristo cratiae commoda, quibusque periculis illig.Ma, qua quaeque ratione moderanda videatur, suus erit locus; restat ut Aristotelis disciplinam ab iis quae ita perius diximus plane discrepantem refellamus.

post, quinque Rerumpublicarum generaetradit, regale, populare,paucorum,optimorum, ex his quintum genus conflari scribit, quod Iauiquam tamen comperiatur; quae sane inconstanter dicuntur. Rerum publicarum c5 fusionem illam minime ferendam argumentis non m do probabilibus, sed etiam necessariis ad assentiendurn confutauimus antea doceamus etiam Aristo cratiae formas ab Aristotele allatas consistere nullo modo posse. Primit quid sit Aristocratia nusquam Aristoteles desiniit. Quid enim leuius est quam Aristocratiam appellare, in qua locupletes, aut viri boni principatum habeant quid si ex dece millib. nouem millia ciuili agros ac pecunias posti eant, caeteris ab imperio exclusis, num Aristo cratia dicetur cita quidem ex Aristotelis disciplina;ex quo sequitur, Rempublicam popularem non esse,in qua populus imperiopolitur: quae disciplinae si sibi consentiant, nulla lit omnino Respublica popularis; quia fieri potest, ut non modo locuplates,eo quo diaei numero, sed etiam

maxima

375쪽

DL ME 'VALICA, LIB. II. 3 7 i maxima pars ciuium qui virtute caeteris praestent ronoribus ac impetiis soli sitimni neque tamen Vniuerso

sophilo pauci simis quibusdam semotis , dominante, Me sipublica populatis dicetum. nam si bonos sticlo per Lecto metiunt:ir, nemo bonus est; ii populari modo,'O- num se quisque iudicabit; de aliena vero integratate acvit tute iudicare cum omnibus dissici e , tu mucro sapi' entibus periculosum semper visum est , ac ne Cato quidem alienae dignata cis arbiter leceptus sententiam ferre ausus cit; nec de QIutatio graui sponsito ne facta, vir bonus esset ne cita iusicandum ibi putauit. Demus tame illud, in omni Republica bonos ab improbis numero vinci,imperare tam cia: cur nobilium Aristo cratiam pretermittemus, cum a plebeus multitudine vincantur cit Ite antiquarum gentium ac tribuum,

et uim si nobilitate minus praestent, imperium est negabimus etenim ciecta nobilitate a plebeiis ex vi bello retinorum, qui ex popularibus granoles dicebantur, impcnum arripucrunt. certe quam plurimi genti ac simili pantiquitate, tametsi honoribus ac rerum gestaru glotia mi

nus clari, lionestiores sitiat spuriis nobilitatem prae se ferentibus, qui fortalie patrem scire non possint. Formam quoque Aristo crati debuit Aristoteles ex corporis lon- itudin quos in ' Ethiopia principatum adipisci scri- θ -s.P. bit constituere: itemque ex eruditione forma robore, Mid genus corporis animique doribu S, que In pauciores cadere videmus quo modo infinita quaedam Rerum- publicarum multitudo sequatvi necesse est. Illud etiam permirum mihi visum est, o Aristo cratiae formam ess e putat, in qua locupletes imperia sortititur; cu alibi semessortem omnino populare esse dixi siet. thenienses autem maxime Omiam in populare fuisse, tum Xenophontis, tum etiam Aristoteli opinio est: a Diui quos tamen honore S, imperia, potestates, non sibῬ- . locupletioribus tributa fuisse constat isque ad Periclis Te i te. tatem.Ita quoque plebeii ab honoribu , iacerdoxii , ac eis is .....impcciis ante legem Canuleiam Darcebantur; tametssi

376쪽

tum Aristo cratiar genus tribuit Aristoteles iis, qui admodum pauci dominationem rerum innium ac personarum habent, quos sine lege impetare scribit Diximus antea, dominationem eiusmo fli tum in monarchia, tum in paucorum manu esse poste, qui eadem ratione subditis, qua dom: ni feruis impetet; quorum impersu ac potestas iusta ut gentiu iure, perande ut patrisfamiliae qui maiore ieruorum quam eorum qui mercede scruiunt cu Iagetat, eosque cariores habet. Neq; enim leges imperia iusta faciunt, sed mititia ipsa,id est, praemio ruina poenaru iustaciti tributio nec Aristotelis ipsius iudicio quicqua ab immortali Deo maius ac melius optare possumus, qua summae virtutis ac integritatis regem, qui iustitia ciues, sine

legibus,regere velu; cum legib' pleriq; ad fraudem abutatu ur, nec se placari aut ex Ora Illinani. ut patritti Roma- ιν ιιι lib. a. n CrumqUerebatur' quod regi b. exactis V, leges a plebe st postularentur, ne ab arbitrio magiitratuum vita, fama, fortunae ciuium penderent. Ita quidem rogatione a Terentio Arsa tribuno ad plebem lata di uex annos agitata, ad extremum perlata fuit, ut magistratus iis legibus,quas decemviri ad id creati conii ripli sient, illigarentur.

Non igitur lex efficit bonos in Republica principesae magistratus sed sequantiis disseributio, ea quae in v-niuscuiusque animis ac mentibus inscripta esse debet, iustitiae vis&ratio neque ei crudeliores tyrannie stiterunt, quam qui edictorum multitudine ciues obli- 'garunt quce etiam Caligula' , minutis adeo literis proponebat, ut nonnis ab acutissam Lynceo legi possenr, quo plures ignoratione peccates irretitos teneret Clau-

sed nia dius vero Imperii stic cessbrvno die viginti d edicta proposuit: at nuliis temporibus tyrann sacerbior, aut sceleratorum multitudo frequentior exstitit. Eo quemadmodum Aristo cratia bene constituta, per sese laudabilis est ac praeclara, ita si deprauari coeperit, nihil deterius fieri potest; eoque magis ii nobiles ac potentiores in plebeio tum ac tenuium perniciem conlpirent ut o 1m factum

legimus:

377쪽

DE REΡνBLICA LIy. II. IS9 ll gimV. Cui 0 4 Optimatum C Ium ciues applicaretur, sente bis ac popularium hominum hostes futuros iurabatit: quod non tam ad plebeiorum, quam ad nobilium ac potent una perniciem spectat, ut suo loco duc mus. Atque haec de optimatum statu: iiunc populare imperiit cuiusmodi iit, explicemuS. Depopulari atu ii II. RE spvn Lic popularis cst, in qua cilies Pniversi alit maxima pars ciuium, caeterHomnibus non tantuni bin Iulatim,

sed etia inui coaceruatis ci collectis,imperali tum habent verbi gratia triginta lii inclue tribus, aclsumna uiti Rome fu- ille commemoramur: ex his duodecim simul coactoae, reliquis epte indecim tribubus, ac singulis ciuibus triginta quinque tribuum L em dicere potuerant Quan .ib rem Tiberius Gracchus tribuirus plebis a Marco Octauio collega petiit, vinia istratum prius abdicaret'. Qua octodecim tribus luti gium suilllent, Ut illi perluit ab vita Vra iastri

rogaretur; propterea quod aberio leges grata assereti intercederet,&populi commoda oppugnaret. si item 'bRI' ruri L. Rullus uibunusplebis rogatione Agraria ad plebe a ibus,1n peeta, peteret ut Aeror publico rudiribitores essent duos pini tuffra-

susti agio creassent; M. Tullius 'consul hanc arripuit reii , ita , mcienda: legri occatione; cum dicerct, tribunum plebis o si nodecim tribus id est,anaiorem populi parte, suffragio priuare sed tribunus consulem facile refellere potuisset, quia tribunitia rogatione comprehensum erat, Si plebs, id est, maior pars XX. V. tribuum, UELLET IUBERET: ne de rebus leti illam is uniuersae plebi concio scpius conuocaretur. itide rogatione Domitia cavebatur, ut si qui si amen, pontifex augur ve moreretur, tribus septemdecim conuocarentui, ut iuberent quem pontificem a collegio cooptari vellcnt; ita fiebat, ut quos nouem tribustultillent,ita collegio cooptarentur.

Cuigitur taxima populi parte diximu id ad suffagia

378쪽

singuloriam ciuium pertinet, si per capita suffragia petuntur,ut apud Venetos, Riaagu1lOS, Genuenses, Lucenses,& in optimatum statu fieri consueuit sin per tribus aut per curias suffragia leguntur, satis est maiorem tribuum aut curiarum collegiorum e partem ferre, etiamsi plures tribus numero ciuium reliquis tribubus inferiores sint ut stre semper contigit in popularibus imperiis. Populus enim Athenientis in decem tribus diuisus erat, quibus Antigonia ac Demetria adiuncta sunt, pro Antigoni ac Demetrii dignitate rursum populus in classes XXXVI. distributus si . Haec pro variis populi incrementis,ac suffragiorum facilitate mutantur Romulus quidem principio populum uniuersum, qui tum tria circiter ciuium millia capiebat, intres partes distribuit: deinde singulas partes in decem curias, Municuique cu- εί-- lib. r. Iionem praefecit; suffragia vero per capita ferebantur': sed lege Seruia populus in exclasses d censuin aetate distributus est; ita ut 1 prima clastis, in qua locupletillimi quiq; censebantur,id est,si centuriae quinq; octoginta, quae oecto millia ciuium capiebant,in ferendis suffragiis concordes essent: quod fieri poterat, si uniuscuiusque centuriae quinquaginta inus ciuis idem sentirentra caeterarum cla ilium suffragia non rogabantur. Quod si primae classis duae tiesve centuriae non eadem cum reliquis iuberent, secundae clasiis totidem centuriae ducebantur; idque toties in lingulis classibus fiebat,

quoad octoginta centuriarum numerum implessent: , t u ιι Rr ad tertiam quarsa in classem, arillime ad quinta, Dio assi. . vix Vnquam ad sextam hi ei ueniri poterat texta vero classiis ex censius ei uti legis amplius sexaginta millia ciuium tenuiorum capiebat, cum quinque classib sexdecim tantum millia ciuium continerentur, quod si rationem suffragiorum a Seruio Rege inuectam exactis Regibus tenuistent, non fuisset populatis status, sed optimatum; quia minor pars mium in caetero omnes imperium habuisset. itaq; plebs a patritiis ter secessat, cum potentiorum opibus ac libidine tenue prc merentur,

379쪽

DL p p BO C A LIB. II. 36t nec ante destitit, quam tribunos libertatis custodes de suo corpore creandi ius obtinui siet: id autem fieri non poterat, nisi Omnia Omnium suffragia aequarentur: inde comitia tributa primum haberi coeperunt: quoniam patritii ac locupletes per tribus dispersi, tenues ac plebebeios magna ex parte clientes potentiorum arbiti attistioliastragia ferre cogebant, latum est ad populum, ne deinceps tributis comitiis patriti interes lent; tunc primum diuisae sunt plebis ac popul appellationes '. populus Senatum, patritios plebem compleci ebatur; tunc etiam diuisa plebs est in octodecim tribus; ac paulatimeo usque incrementu in accepit Ut triginta quinque censerentur: quibus tandem summa Reipublicae OG iniumque legum ac magii latuum creandorum data potestas est,exceptis Consulibus,Praetoribus ac Censoribus; qui quod malo es erant magistrarus; maioribus, id est , centuriatis comitiis creabantur,populo perclestes,ut antea di cimus,distribueto. Et quoniam libertinorum S eorum Q adoptione iura

ciuitatis consequebantur, tanta erat multituGo, ut antiquorum ciuium suffragialoge ita peraret id q, ab Appio

Censore factum' este diximus ut a plebe quae vellet faci νς lius impetraret Fabius Maximus censor gratiam Appii fraude collectam effudit; cum libertinos omnes, dc si ab iis stirpem duxerant, in quatuor trib. coegit, Vt antiquo Ium ac ingenuorum ciuiu suffragia tueretur: quo facto MaxΠ'ii cognomentum est adeptus, quia id sine seditione coiecistet. Tandem Servius Sulpicius tribunus plebis trecentesimo post anno libertinos in trib.eorum a quib. libertatem adepti ei at censeri voluit; s edante rogatio-b lin iis vir, nem perlatam occisus est; postea tamen id factum est i is os .

Mario urbe potito,ut patritiorum ac optimatum minueret auctoritatem. Idem antea Demosthenes Athenis, scd i rustia tentatat, post cladem Chaeronentem , o si tu reh. iogd ione ad populum lata, ut incolς ac libertini in ciuiunt F

numerum censerentur; sed antiquata rogatio est, tametsi non plurea essent viginti millibus milium. At etiam

380쪽

361 IOANNI, BoD1Nr aetatePericlis cum tredecim millia centa suissent,quinq; millia peregiinorum, qui pro ciuibus in cens imita epse- ὰπ -' ranc',sub iugum missi sunt. atque hqc praeter seruorum multitudinem quae decuplo maior fuit quam ciuium. Ex quo perspiculam fit, nullam fuisse Rempublica adeo popularem, in. qua subditi iura suffragiorum ex ae-qho haberent;&quib. id iure darum esset, magnam partem abfuisse cum vero tributim comitia haberetur, m-terdum unius tribus suifragia, qu e mille ciues capiebat, tribui decem millium exaequaban rur,&qui glori cupidiores erant; capita tr1buum sorti b. aut gratia corrumpere consueueran cum minima pars ciuium comitiis adester. Idcirco saepe cauebatur in ferendis legibus ne iis derogaretur,nisi sex millia ciuium comitiis interfuisi et ut pe videre est apud Demostbenem: nam ostraci mo nullus erat locus, nisi sex millia citrium in eadem sustra da conuenirent,vtPlutarchus scribit:quae tamen popu- liminima pars erat.At Venetorum' legibus, quae maioris sunt ponderis ac momenti, sanciri solet, ne iis derogari pullit, nisi mille ciues sum agiis ferendis affuerint,

ex eo numero octingenti secum ipsi in eadem sententia conueniant. Quam quidem ad rem leges Romano- ει nominati. Tum, quae decorpbrib.& collegiis' latae sunt, adhibuisnum ' se videntur; in decretis etenim collegiorum duos trien- - .u 3. ce collegarum adesse,& ex iis plura suffragia congruere πω-s necesse est ' Vix autem omnibus Venetorum comitiis, quae modo nostra aetate coacta sunt, mille quinoenti cμβ εω sti id ue affuerunt l. Cum igitur lex mille ciuesideue iubet, e m. m. duos trientes ciuium qui suffragiorurn rus habent ades se vult; ex iis octingentos in unam scn entiam conuenire quod ideo fictum opinor, quod octingenti ciues maiorem mille&quingentorumcidium partem effici unt,cum singula suffragia ducuntur,ut Venetiis fieri Q-let: non autem tributim aut centuriatim; Vt Romani, gentia b.,ε etiamnu suffragia cribuu confuderunt usque ad legem 'Fusiam, quae lata est anno ab urbe condita DCXCIIL quo minus quid quaeq; tribus iussisset intelligeretur a