장음표시 사용
491쪽
Diagistratuum propriasit,qmttentusunt magistratiis,an principis ipsius exsecutio vero magistratus , an utriusque communis. Duees, eo. Quod ad primam quaestionem attinet, omnia mazistra mites, ar-
tuum munera eipublica clomini sunt praeterqHami ilani o in ea Republica quam unius dominatu teneri diximus tu curatoco inprenensa , creati Vero eorum qui ius maiestati l a s ita Etabent, nec priuatis haereditario iure a principe tributio habentes. test, nisi popularibus comitiis, ordinum diuturnatacitaque consensione id fiat. ut in hoc imperio , Duces, Comites, Marchiones: qui arces prouinciarum habet a principe, iurisdictionem ac imperium olim habuere precarium, deinde Capeti concessu perpetuum tandem haereditario iure in masculos transmillum postremo etiam foeminisc ι cessiim, tanta principum ignauia, ut imperia iurisdictiones,potestates, perinde ac praedia patron se in
ips, iure commerciorum in omnibus fere occidentis ' ΙΤ',
regioni b. ac imperiis sub hasta proscribere liceat ut eo crofereis Cia.dem iure 'quo caetera haereditaria venaliaque bona ha- ς', - - Π
bentur. Haec igitur iurisdicti O, quae quod praedIi conae si εκ quibδε rere Videtur, nec tamen cohaeret praediatoria dicitur; co- - IV Grum propria est,& quidem iure dominii, qui praedia hae ρ ρου A D.t reditario aliove iure pollide ivt, modo Reipublicae male ph ' 19 33.
Sunt etiam unera idam publica, sine imperio tamen Dera μ. in Lut pleraque viatorum Unerat diatoria,ac potissimum in O ., io si Normania: c si apud noscera sigillo regio accomodare .n Oren
c5sueuerunt, hereditario iure beneficio D. Ludovici ac 2 II
Normania,&Maoni cubicularii munera, iure haeredita-
rio temporis diuturnitate praetcribere tentarunt tecire pa, i Drιώ.bus in curia Parisiorum saepisti me iudicatis sui noti fue V 7 re Tametsi Confabulis leu Comitissabitii verbo malo oravi ου nres nostri pro centurione QConestabitat pro centuriat δ' id it t.
492쪽
militum usi1rparunt. sic enim Frostardus sepe in in Actis curiae rationum publicarum memini me legisse, CCC. Conestabiles in exercitu fuisse. Cum item Simo. Comes Montis ortis,se fidei Marescassum appellaret, uri
nunc quoque Mireposius Comes , curia Parisiorum eam dignitatem eiurare coegit KEt eo quidem Cupiditas imperandi proruperat , ut Tribuni militum quos Franci Marschallos appellamus , imperium successorio iure ad polleros transmittere conarentur; nisi curia, Parisiorum graui Senatusconsulto secti temeritatem replesti siet: quo quidem Senatusconsulto Tribunatum militiae, seu mareschalli munus, in regis dominio esse, exercitum Vero penes Tribunos militum, quamdiu buerent, uita declarauit Ac tametsi Tribuni militum bello confecto imperium domi exercere non possint, nihilominus tamen iure. sui magistratus, si magister mi' Ii um abest ab exercitu, inerum habent imperium, cui nihil est cum urbana iurisdietione commune. Id autem ex antiquis Ri,manorum moribus ac instituus ad not translatum videtur. Nulli magistratui in urbe, ine n uersis quidem magistratibus simul fas erat ciuemRom. ii 'num verberibus caedere , post rogationem Porciam BContuli tamen,Praetori,caeterisque exercituum ducib',4 P. ubi,.ε. gladii ius erat β, sine quo militarem disciplinam tueri nullo modo potuissent:ex quo Polybius regiam potestatem Constites habuisse putauit, cum tamen caeteris ducibus idem absente consule liceret Nec vero magistro militum gladii potestas tributa fuit sed habet iure sui magistratus, ut eo absente Tribuni quoq; militii belligere di ius habent quod sine mero imperio geri nullo mo-z. I. o. do potest'. Sed cum centuriones indicta causa milites
cepissime in legionibus deducendisi paerent, Henri- Phih eus II Francorum rex id fieri vetuit, Francisci Colinaei pedituri ducis rogatione. Cum igitur ducςs exercituum
in omni Republica gladii summum ius habent legibus sellitum , qui dem extra prouocationem, nemo dixerit nudam penes eos legis actionem, in principe solo poter
493쪽
DE RE PYBLICA, I Id. III. Usotestatem inesse. Consequens est igitur,ut eam quam labent iure sui magistratus potestate ac iurisdtistionem,
se praetenti b. alteri mandare polunt,ex Papiniant di: cI .ia iurisdiplina. quod non liceret si ex legibus coenoicere, ac poe nas legio. dennitas irrogarςqnecelle haberent. Ac pro ei .li.f.υl..dpterea Papinianus Praetorem urbanum iurisdictionen Turru.ford .id
mandare potitisse scribit, etia praetentem; quia lege Prς.
toria potestas ei data est leges corrigendi , Odcrandi, urb. I sita supplend : quae potestas arbitrio ac voli/ntate iudicantis, si uis uri. non legis ne restitate coclacetur: quae vero cxtia iurisdi ram
ctionem urbanam Praetoribus lege,Senatusve consul O ..
tributa fuerant, ea mandare non licebat. I x qui biis at νη eda causis./a
tera quaestio superius propositiae lucescit: scilicet Imperi-
um ac iurisdictionem,quae cuique magistratuit ulcma M. qisibeια-gistratus con Stuit, magisti aluum propriam esse tametsis Iononor ac dignitas perlonarum propria non sit. Id enim e . . .e γαια- Papinianus aperte declarat, cum lcgatos, Meos quibus αἰ naandata iurisdictio est, proprium nihil habere β scribit. . . pdn.ὸmδε
sequitur ergo ut ipsorum magistratuum Propita sint ita ' i' OPI
quoque Plaesidemsci ibi summam pCtestat na Ira pro f. . ., cui 'vincia postprinciperii habereo non ruat igitur in solo 'πε- principe potestas. ει- M. f. e . Quare quaestionis praecipua ratio in eo vertitur, Vt dam sint magistratuam propriac tametsi honores pellΟ-narum proprii non sint,sed quasi di nolit ishabeant; hoc c , ni in verbo lex utitiir,d eodem rimi Ipli,cum Praeto di serii. rem urbanum Pariliorum P tracti dem appellamuS N μ-
aliarum ciuitatum Baldiuoi st,cuit olies:sic etiam Flo- lentini octo ullos Reipublica consi tuendae, maiestatis ac imperii summi cristodes, Baidiam vocabant. Vt igitur Lotharii Hronis quaestionem d finiamus; ab hypothesi ad quaestione na intini tam dei ducamus: quo ricri magistratibus aut curatotibus pias ripta lex est,quacliud fieri oporteat, seu domi seu militi nam latissime patet a desinitio nihil habent praeter legis actionem; caeter quae religioni , a dei, aequitati, integritati, pru 4entia coruta. tubula sunt, ut pro arbi .rio ac voluntate sua
494쪽
suastatuant , haec inquam magistratuum propria sunt. Etenim lege,aequitate, legis aditione, dc magistratus ossicio ciuitate omnes ac imperia continentur lex ipsa ad legis actionem, aequitas ad magistratus ossiciuae e tur Item iudicium lege terminatur, decretum aequi- tate: nam quicquid ex aequitate arbitrioque suo iudex
uam. . obiis auia cognita itatuit, decretum' appellatur cum autemi ἄρηος Uul. ex legis alit imperantis praescripti,1udicat, proprie iudi- ἡ cium eis mc propterea Principis decreta 'dicimus , non
iudicia; quia princeps legibus non tenetur Atque in eo fallunt qui decreta aliter definiunt, quam quae Primceps, aut scaratus, aut magistratus; arbitrio ac Voluntate suo statuunt Itaque videmus, Iurisconsultos Principis cognitiones ac decreta, non iurisdiictionem aut iudicia vocare:huc enim referuntur Pauli libri Decretorum in cognitionibus prolatorum.Quoties item magistratus, aut iudex datus extra legem&qi 'asi vinculis solutus, arbitratu suo cognoscit ac decernit, non lege agit, nec legis actionem exsequi dicitur: ac propirie arbiter a Festo dici- est 'myi O tur, qui totius rei potestatem habet. Itaque Cicero qaduersario obiecit, quod iudicemi arbitrum confli- distet, tandem tu arbitrum iudicem flumebas 3 idem infinitam largitionem remittebas, ct cundem in angusti imam formulam concludebas 3 hic de arbitrio iure dato non de arbitro recepto agitur quinetiam Aristoteles ipse δηπώς - των δουπιων eadem raticine distinxit Alteri-US quidem munuri quodammodo se ruile est; quia legib'inseruire cogatur: alterius vero ingemuum, quod iuris consulti nobile vi acant: alae in faeti, alter in aequitatis cognitione vers itur alter in potestate legis, alter legibus solutus est. Iaec vero planius intelligi non possunt. quam eX eo quc diuri consillius negat appellari posse a,ι ὰ poena quam ex hine magistratus irrogauit; sed ex eo ta-
Fels t. t. cum tum quod magis crius in legeni commisisse reum iudiri iudi u. cauit a poena tan .e quana ludex arbi rio tuo extra ordi
nem decreuit,prc 'rocari potest: qui enim a lege, idem a Principe appetitat d autem capitale est.
495쪽
DE RE PUBLICA, LIB. III. TEx quibus intelligitur,nulla rationeAlciatii ac Mo.'. linaeum hLotharii sententia secutos, quod illam quia di bs.lgi s. anximus, distinctione non adhibuerunt. Nam Moliua arus 'putat praetoribus ciuitatum, quos Ballivos ac Senescha os appellamus, ereptam nostris legibus fuisse potestate legatos constituendi. quia usuariis, inquit, suDiles essent, qui aliis sum cedere non possunt: quod absurdum esse superius docuimus. Neque enim iti pridem Carolus ς ς ε in ιq1.m VIII. Rex, Praetorum legatos suo beneficio creari voluit 'CI. Nam si Molinae sententia ratione ulla niteretur, cur Pa ριιοα-ε. arrispinianus ea quae quisque iure magistratus habet, man- 'dari posse scriberct Z cur leges, edictaque delegatis proconsulum, ac de iis quibus mandata iurisdictio est, si apud nos Praetores suariis similes sunt nam Romae magistratus annui fuerunt, nobis vero perpetui: multo verius igitur quam illi mandare potuerunt. Caeteri iuris interi retes, quod Romanae ciuitatis de di m 'st
scriptionem, moreS,IliitIruta, magistratuum munera mi hil. ι.de ..-nus iritelligerent,variis errorib. scipsos implicauerunt i 'UM L.
Argumento sitistii , quod legatiim proconsulis, tim eo ac saeculurandata iurisdictio est,in utrumque cum iudice dato CBMM. t.
confuderunt una delegati appellatione : quod quam Ia ιλ.
absurdum, de ab uniconsultorii in scriptis alienum sit, prες-ημι. - . ex iis quae superius explicata sint, quaeque deinceps ex fas . . ., ὸ 'plicabuntur, facile intelligi potest. Illud autem anim- sudi delet. ω-
aduersione dignum est, quod in popularibus4 optima. I 2
tum imperiis, qualia fuerunt Graecorum ac Italorum, d. mon. hoc Vnum propositum est, ut magistratus omnes duo. P
ad eius heii poterit legum vinculis Obstricto teneant, istuc quodβ- ut ab officio ne tantillum quide, si velint, discedere uos '
sint ac vetero multo magis quam nostrae aetatis homi Is ibi. i.derenes In regia vero potestate contra fieri soletinam in tu adiciis publicis omnia fere poenarum genera, priua re, δε- .istis id quod citiusq; interest, magistratuum arbitrio de xstlis Ne si cernendum relinquitur: ac tametsi Iustinianus id quod ι-A. iacuiusque interestet, te restibi definiendum putauerit ii Uraci . lex ea tamen omnino GIES liquiarisiod cutis in pro .. εώ..ierest,
496쪽
a i introgis, d. terest,insem,norare cosistit; quibus verbis Paulus 'ri sti fri
omnium interpretum sententias, non modo innumerabiles, sed etiam penitus inexplicabiles, quasi a stirpe recensuisse videtur: ut intelligant id quod interest, non modo in priuatis. sed etiam in publicis iudiciis, fidei, quitati,religioni,prudentiae deniq; magiitiat usi relinqui
oporter quod regia constitutione apud nos tauetur, de iudiciorum usu receptum est, propter causarum, locoru, te inporum,ac personarum varietate quae quod infinita
sunt, nullis legibus, nullis scriptis nullis tabulis comprehendi, multo minus in disciplinam cadere possiunt.
Diximus antea,lege Praetoria velivi apud Censerinu; Dctoria in creando Praetore Vrbano,ius ei datum fuisse . - ut leges corrigeret,suppleret', emendatet, quatenus in ' . . . risis priuatis iudic:is id fieri oportere iudicaret Creatus Prae--α I. Or,primum gratias agebar pro rostriss , ac populo sua e- dicha,quoque modo ius edicturus esset, explicabat: deinde in albo publice scripta proponebat; quae tamen nec leges fuerunt, nec vim habuerunt legum: sed edicta,id est, magistratus iussa, quibus nec populus, nec plebs, nec senatus, nec caeteri magistratus, ac multo minus Praetor ipse,qui ea russerat,tenebatur: sed singuli tantum ciues a. cum de priuatis ilegotiis ageretur. Itaque Cicero si ver-λb-- rem imperio ac potestate Praetoria abutentem inclepas; cui plurimum, inquit,edicto tribuunt Vegem annuam a festat tu plus edioIo complecterisquamst . Nam magistratus qua-tacunque potestate praeditus iit, legibus derogare nori potest, mulio minus eas abrogare'; haec enim maiestatis
ja .. propria esse docuimus sed Papiniani dictum ad legum
interpretationem aequabilem spectat. Quare nec Prae- ι η - . tori licuiti bonorum possessionem ei dare,qui per leges 'in F hesreditatem adire , nec haeredem facere, qui perlegem L ..His. a. haeres scribi non potuisset sed eum sua sententia haere-- 'H dem declarare g, quem lex' aut testator haeredem fecis - γ - p. set Attametsi pleraque Praetorum edicta legibus duo δεν μι ν m. decim tabularum iustiora essent, nihilominus tam e pri-z mus quisque Praetor ea commutare de abrogare pote
497쪽
D Rε PUBLICA, LIB. Ii I 7slata noua edicta proronere, aut leges, quae sua vetustate extabuerant, in usum reuocare. Ac propterea populus Ebutia rogatione leges duodecim,quae tenipo ς 'ris diuturnitate obsoluerant, penitus abrogauit:qua lege nihil opus esset, si praetores urbani legibus duodecim derogare potui sient. νAt ne Praetores quidem ipsi exiissi edictis semperius dicebant, sed ab iis interdum discedebat, si causarum aequitas id postularet nonnulli tamen odio vel gratia priuatorum ea commutabant: qt Iod oratorie Cicero verri probro dedit:Ille, inquit,nulla religione motus,contra quam edixerat,decernebat. Nam rogatione Comelia Tribunitia
cautum erat: ut Praetores ex iis dictiS,quae ineunte ma- giltia tu propoluerant,ausdIcere cogerentur', nec ab HS Crenetianam
discedere liceret.Sed cum ea lex aduersus vim legum la Pl '- --ta fuisset,quae ς quemquam suis legibus obligari minime huta. P. . patiuntur,paulo monacto ' evanuit tametsi quod quis ' u que iuris in alium statuisset,eodem in sua ipsius causasti . . zzz cogeretur, cum in eum ius dici oporteret imagistrati-ς ιν ii in . bus tamen dicha sua commutandi potestas ea legeta ... non est erepta , siue edi ista annua sequae etiam perpetua ε-ν dicebantur uiue semestria, siue menstiua, siue diurna, Dis ἡ siue horaria fuissent. Quod enim, inquit Vlpianus, 'iusto Hio m. vetuitve Praetor, contrario imperio tollarepotest; licet deleta
tentiis contra quia decreta cum cognitione cauiae Aista tuo. deletor. mutari ac rescindi sine iniuria non possunt nec quicqua ' stabilius esse debet rebus iudicatis, quibus ciuiliS socie-t-.Dinar stas maxime continetur. 'm isse it η- In quo pleriq; terpretes tali ut, si mina magistratu O. ἰ- a οω
Icepta vocant, nolle edicia: at nihil si videst edictuin, ut ait . Varro,qua magistratus is . Inde ali' errori nanauit, scili
498쪽
j.,.cis. .h . sed etiam sapientum scriptis ac decretis continetur . --pra Quanquam multo aequius ac facilius est, edicto diurno vel norario, quam annuo parere, ii de iniquitate edictiqueramur. Ipta vero leges, sententiae, decreta, nullam omnino vim habitura sunt, nisi iussa sequantur. Itaque Praetores ac caeteri magistratus raro admodum iudicabant; sed in iudicibus dandis, in edicendo, in sententiis iudicum quos dedissent, exsequendis,occupari consueuerant. Quod si eorum iussa , quae isti nuda praecepta vocant,nullam vim haberent, nulla decretorum,nulla iudiciorum vis futura fulsiet. Nam propterea magistrat,btsi quis tui ius omnibus b stium imperium poenali iudicio, nisi pareatur,tueri fas est. Grauius etia peccatur, ab istis,cluod magistratibus vim inferentibus sic enim loquuntur siue in iure, siue extra 'Σ ius resisti fas esses putant. At plurimum refert trum in
filia. sivi ad iure an extra ius quid irat: nam magistratus extra ius, id νὴ Φροος , est cum publico munere abstinet,priuatus Quodammo
O M C sei obsisti rure potest: alius in sua prouincia dicenti, si nec 1 ubist f. . inperii nec iurisdictionis fines egrediatur, obtemper ' με-m qui in dum est, siue iuste,sue iniustequid imperetes:sin suis se fi-ziT . , .s, nibus non contineat,&supra quami perleges licet ed prator ait, de iubeat,parere nemo tenetur,sed intercessionibus erit de v ' - prouocationi locus: quod si prouocare non liceat,aut ii cet quidem, sed prouocantem magistratus non exaudiat resisti tamen no debet,si damnum illatum sarciri potest alioqui si magistratus prouocantem verberibus aut securi caedere letarit, vim illam repellere cuiq;,aeliano- . Maecinisi centium hominum vitam tueri licet':sed eatenus ut si- μ' hq ne populari seditione, ac sine fraude id fiat non magi- P ν iril stratus violandi caula, sed eHIS qui inruria opprimitur,e- m, Mi si ripiendi.Nam cum Appius Claudius cupiditate ac libi-
V, bertatem vindicias abiudicaret;Virginius pater ut fami- ω, ... . ' liae decus seruaret, filiae vitam quam pudicitiam perderelimaluit ital filia publice occisa, totam ciuitatem Ommouit.
499쪽
DL pri VBLICA, LIB. III. Atrmouit. Haec fuit hominis desperatiati lacia non serenda: ne alie talibus factis Reipublicae quietem perturbare debemuS, qta aecunque is a magistiatibus inficiatur. Quynq ram priuato tum iudicium non est , visa magistrii tu inferat tir necne ξ quod si magistratuum aut principis ista cogi itio est , si ustra qu ritur an mari batilim em 'ρι- vi ferentibim,priuati Pim Pirepellcrepo seu Ced hoc tantum, ' an inagi li .itibus, qui contra pro Iocationem capitalessententiam DS Me -ti L
ex eqvi, ct supplicia damnatis irrogare conantar, Uisi iure
posiit: hcere non diibito , dum id sine faude ac tumultu evi e it Ar filii, quoties de capit agitu insin de bonis aut mulcta. aut st prehensione iudicit niti Iatur, non lic Cre flatuo quum fici θι. ih G. haec vel in torcellionibus, vel prouocationibus vel actio- 'i l l .
nibus intuitarum, vel Iupplicationibus arciri pollant'. pnhibitum δε In caeteris causis nulla lege seu diuina seu humanam agi '' stratibus vim inferentibus obsistere fas est; ut male ad O-D .iti, coctes rina peius etiam a ciuili discio lina imbuti radunt ole V si ινι-
riqi te quorum disciplinae, si tibi contentiant, ciuitatum 2Epulis si Oninium ac imperiorum status misceri ac perturbari ne ictib iacesse est. Nam si magistratibus vim afferre licet, idem ad itis ipf--υλt uertus principem licebit ac leges omnes, Quae de vi ori It cxo nata u. i disi, iii in auata ac publica latae sunt, impune perrumpere ac viola ram I.. Gre. Atqui videmus legumlatores ac uiris colas ultos nihil ut te tu , prius habuisse, quam ut vim omnem non modo a magi- ἡ usi ratibus, sed etiam a priuatis prohab rent. Itaque prae si tali M- dones qui in alienas posses iones inuaserunt, ii vi dei edti '' fuerint, restitui lex iubet eos vero qui deiecerunt, suo rei mi posses iure spoliata l. 'ca si . Ac tametsi qui iurisdi stionem praediatoriam hibent, yst t. ti . b. suo quodammodo iure manus predio fiduciario iniicere per sese pleriq; porse putet, cum fiduciarius offactum de ad Iti: Gυiserit sui verius tamen est in sua causa id non e posse qui, '' iniuriosum&iniquum est, ut quisquam in sua causa tu loso M. . iudicet i , aut ius dicat sibi ipli. Iam vero lex ea quae vetat 'I' cpriuatos id tacere , quod per magistratu meri debeat, aetiisse is hanc rationem habet ne occasio sit 3vaioris tumulius facien-
sit. Neque lex illa duo dcc ma V, IN POPVLO ABESTO,Iιιι. Ore
500쪽
81 IOANNis Io D IN Ide vi publica privatave tantum agit; sed vis etiam est,
do sint in alterius postellione, sigillum apponere licet perleges: tu ergo licebit qui praediatoriam iurisdictionem thabet, alienis praediis manum per sese iniiceret Eloo repudianda nobis est Platonis se ualentia, qui stuprum per vim puellis aut pueris illatum, propinquis, nomac iitiatibus vindicandum relinquit, in libris Delegi
Sed quaeritur, magis ratui suam iniuriam iudicio constituto vindicare liceat necne se qua quid sentire debe-bflare Toli ant Iuri periti Q, nonduin constituerunt. Eo tamen iuret qui iru, di Vtimur, Ut magii trail DUS omnibu iaceat mulcta, pigno- de iuribi: LV usinus captis, carceribus cos castigare coercere pro O-
I. a. f. do tuae iurisdicti ionis, qui se verbori te me ita levi con-
Decius in ca rumelia violarint .Sed si tata sit iniuria atrocitas, ut e d. olds id ibi, betabus aut capite pii mendas Ideatur, magistratus an-
pl. r. iuriam , accepit, iudicio debet abstinere. Quod ii decu-- ' a .. riae iudicum, collegi OV magistratuum intuita allata sit,ri. l. item. .a Vn IUCrti licebir, quod singulis non liceret ratio videri diicit tot' psi est quod publicas iniurias, non priuatas ulciscuntur; dAngeiantellex autem quae iniuriarum actionem dissimulatione a- qui ' 's V boleti ubet, ad priuatos refertur, non ad magistratus: eli. di. Iul. quo qui Violauerit, lexupla maiestat 1 Crim 1 ne obliga μμ ot i uite. Ita u iniuria, quae per se ipsa leuis est illata magistra
rum etiam locis omnibus inuiolabilis, 3 1acro suis esse
debet; nam eo verbo utitur lex Horatia desacrosanctis a hetiuitii bbr.3 rei stratibus; quis c concepta ' es ; Oui Tribuni lebis, AEdili- ι has ii ., sis, Iudicibiis nocuerit,eius caput Iouisacrum esto familia ad aedem Cereris, Liberi Liberaeqil venum ito Verbo Iudicam plerique Consules intelligi putant: quod falsiim est, quia lo A. a. ra lex est, anno ab . condita CCCIHI. quibus temporib nondum Consules disebantur ut lues, inquit Liuius , sed ores. Principio praetores ictu sunt, deinde iudices; de cum