장음표시 사용
81쪽
neris hominib', quos vian inmorturi appellam Us, si liberanar beneficio principali ab eo seruituti vinculo. quo quide extra patroni territorium uxorem ducere bonavel hibentur alienare. sic quoq; interpretari debemus edr tum Caroli V. regiSFrancorum, qUOR dem
ciuitatib. in familias LXX pagis in C. familias, ueruis in CC. capita cataphrachiis miles imperatur. Qua aetate Impertus princeps Delphinatus seruos omnes uno edicto libertate donauit idque publicis actis ac municipalib. legib. inscribim adauit. Eadem benignitate usus est in suosTheoba Blesentium comes, an
no MCCXLV. Huc et iaptinetidi legimus de Sugeri sodalium
Dionyliaco rui abbate, a cruos manu mortuos eaten' inlibertate asscruit,si solii verterent':&Senatusco sul-
tu curiae Parisiorii, qPonti laci Catalaunensi seruos de 'Ftollegii ecclesiastici cola sensu manumittere licere iudicauit ac superiori aetate Carolus V II. rex; anno MCCCCXXX. pharii nos seruilis coditionis homines : licia. legimus in achis curiae Pariliorumh: nec ita pri- 'sor lon mae Hen ictis II. rex singulari diplomate Burbonios et ' uos MDXLIX nata lib. rellituerunt. Horii excplo dux Allobrogum seruile quoq suo tum maculi tuis edictis l. a ι - δε detersitMDLXI. Que omnia in sinia malibertatis era-
genuitati restituisset, Uti incipis solita esset: niliato 1. d. i. . . . minus tamen Tertulliani l aetate ius illud quodam odo suu secerat patroni,qui manum illos,fferreis copecu A 'bus ac flagellis togam indutos candida secum accum J t re-bere, ac nomen tuum usdrpare iubebant. Ad
82쪽
Ad extremum Itistinianus sua lege libertos omnes
, he restituit ingenuitati, ne postea rescripto cui qua Opus esset; quo iure tame non utimur.na iure nostro neci leest a principe ius illud ingenuitatis adipisci, ut seruitutis antiquitabes omnino eluatur; φ4 petivi obtineri consueuit sine venia patroni aeui tam licet manus iniicere in liberti bona, quae ante restitutionem quaesita fuerimi, ubicunq; polita sint, ut non ita pridem curia Parisorum decreuit:postea vero quaesitaec sibi habere,&sine liberis,legare cuiq; suo iure potest. At cum Rupis-cand1dae in Aquitania dominus libertinos suae ditionis seruile in modum haberet, iis legibus,ut non
solum agros colere fructus legere,ac terere, omnia quae iub eret patronus exportareis importare, des etia caducas reficere, patronum captiuum suis pecuniis ab hostibus redimere; deniq; quatuor ex causis capitatione cosueta pati cogerentur: verum etia si domicilium originis sine patroni venia mutarent, capistro domum reducere sibi licere contendebat: cstera deas sentiebantur libertini; sed hoc postremum seruitutis . . . , iueum curia Tholofana' suo decreto excussit. Certeside ii,quos Poloni Kometonas appellant, no ita graues operas patronis praestare, sed acerbiora pati coguntur,
cum ab omnibus leni decem aureorum mulcta occidi possint,apatronis vero impune. Apud Indos quidem superiore seculo in seruos, si multitudine innumerabiles erant, modis omnibus saeuire, eosq; occidere licebat:SedCarolus V.C sar,lege lata liberos esse iussit. In Gallia vero,etsi exstant veteris seruitutis simulacra, seruos tamen nec facere, nec ab aliis emere fas est, siquidem serui peregrini,ut primum Galliae fines penetrauerint , eodem momento liberi fiunt: id φ vetere Senatuscosulto Pariliorum decretum est, aduersus legatum quenda Hispanum, qui seruum in Galliam deduxerat.Nec ita pridem cum mercator peregrin seruum in Hispania coemtii Tolosem deduxisset hos esre intellecta,seruo persitasit ut ad libertatem Eclama-
83쪽
DE RE PUBLICA, LIB. 1. 6stet.Rogatione ad octouiros capitales plata, mercator acciri iubetiri; adilocat 'filai ex archiuis de prona sit antiqua : ut fertur, Theodosii magni benedici .r, Tolosa- tib olim indulta, quibus seruos, in nul ac Tolosam ingressi fui flent, liberos fieri placuisset. Mercator se bona fide seruu in Hispania coemisse querebatur; deinde Tolosam ventile ut Genuam Fficisceretur,4 sic se noteneri legibus Gallorum summa fuit,Vt si acerbius secum agerent ac seruum alienum manumittere vellet,
poetium sibi restituerent iudices cognitionem conlii
esse ae nunciarunt. Interca dominu metu Clas ne S seruo obsequenti ilinao, Spretio carere cogeretur,libertatem dedit, paces operas seruiles editi dominus vixissiset. Quod attinet ad ea beneficia , quae Tuto itibus a
Theodotio concella iaci antur, refutatione non eget, cum Vienna, Valentia, Lugdunum, Arelale, Nemaustis, Romana Delphinatum lecto ita, coloniae Roma- nona & coloniarum extra Italiam antiquiis ma Nar a et a bis hiata bonensis ea beneficiano habeant Atiae ipsa quidem μ' 'LVM M. Roma imperii decus. quae Conrira uni omnium patria diccbatur,id tibi tribuendum putaret. Hic dicat aliquis, si verum est, Multam edis lege libertatem omnibus, qui suam sectam equerentur, datam,& Christianorum principum edictis seruitutem
sublatam fuiste. cur terrarum Orbis eruitiorum ac venalitiorum plentis est nam Hebraeorum legibus, nec seruum Hebrarum,nec legibus Chriltianorum ' habe , , , . . re Christianum homini Iudaeo licet. Certe fraus diui fia tum amnae legi fit ab omnibus. Nam diuina lex ullum manci UD ' C. pili fieri vetat institutis Israelitaru inter ipsbs,nisi scia1esponte quis alteris manciparit , dc aurem ad postes r . subulapso rari sibi patiatur debitore quidem in credi do..ti toribus addicit,ac propter inopiam Hebraeos vendi s imittit; sed eadem anno septimo liberos dimitti iubet. At tametsi quis nexum fecerit, ac stibulam pastus ut,Vt sempiterna seruitute teneatur; nillilominus anno lubita legis interpretes omnes libet talem adc- ptur In
84쪽
66 Io ΛNNIS BOD IN Ipturrum tradunt, nisi rursiis seruire qua liber este malit. Vernas aut mi nascebantur ex illo genere seruorti, qui sua te voltuitate inseruitutem aediderat, anno a Lim .rr Iinquagesimo liberOS abire, ac tubarti clangore li-H ς ψm bertatem seruis Omnib.lex Sponit peregrinos tamen alterius quam suae gentis ac religionis habere permittit,in seruitutem perpetuam eorumq; postero ac nepotes , ut eodem iure aduersus peregrinos terentur, quo peregrini aduersus Israelitas, quo genere seruorub '' ' riuilvin melius histe scribit Iulianus Augustus uide
At Iudaei cum peregrina Christianorum aut paganorum n ancipia sibi coemissent, domestica religione
rent, nihilominus seruire cogebant at peregrinos qui circumcisi legem diuinam acceperant, iisdem benefi- .dE si cya ciis cum ciuibus uti lege diuina cauebatur. Eadem, in- ' quit, lex eritpere uno accivi. Illud est, quod Deus apud ei fi 3 Hieremiam' querebatur, seruos CX lege non manu-
. mitti , ac propterea dominis ipsis acerbissimam seruitutem ab holcibus impendere. Hinc etiam Philippus Augustus rex Francorum,Iudaeos publicatis b0nis, regni finibus exegit, quod contra leges Christianos circumciderent ac pro seruientibus lioc enim verbo latastoria Dionysiaca utitur sibi manciparent. Consimili fraude Mahumetistas uti videmus, qui Christianos homines,quos bello ceperiit, quos Papiratis coemerunt, aut certe eoru liberos circumcidere
suaq; religione imbuere solent ac nihilomin ipsos culiberis posteris omnib. seruire cogunt: quorum X- , empla Lusitanis ecuti,venalitios ex Africa religionem Mahumetis eiurare,ac nihilominus Christiana imbutos cu liberis ac nepotib perpetua seruitutem seruire compellunt; ita ut seruorum gregeSVeneant tota Lusita a,ec quidem publice pecudum in more Ac tam
85쪽
DE RE PUBLICA, LIB. I. Cri etsi Carolus V. Imperator seruos omnes Americariam insularii liberos esse uitisset anno MDXL. nihilomin' seditione coorta plerauaritiam ac libidinem poteta tio tu, Gongala Pigarrus resonis praeses, a Carolo defecit; cuius opes cum Laga sciti egisset, ac securi publico exemplo nac si defectionis principib. cardi itistisset, seruos Omnes ex ediecto manumisit; ea conditione tamen,Vt patronis operas praestarent obtineri tamenno potuit, quin Lagasca in Hispaniam redeunte liberti rursus in seruitute relaberentur ac potissimiliti litatis specie si de venalitiis domini eadepturos putabat exemplo Lusiita norit, I seruitia multis seculis obliuione se nulla in Europa primi reuocarunt,ac breui puniuer sam Europa vitam Italia coeptu est , Spagaturi Iapridem n Africa de Asila, tum etia Orientalis Europa,ser
Uorum greges no aliter ac pecudum in omnit, ciuit solbus alere,vi ex iis copiosam mercatura de flum fa- cere cosueuertit nam aetate superiore Tartari Scytharum gela', cum maximis copii Molaouia, Lituania, ac Polonia fines ferro flammaq; ast arent, cap diuorum trecenta millia inseruitute abduxerunt: nec ita prideSin anus Bassi ex Insula Golia captiuorum Chri sciano-rti sex millia supra trecentos,ac ciues Omnes Tripoleos Africae, nauibus impositos in Graecia vendidit. Itaq; mirii videri no debet, si iectus praetorio regis
Turcaria, uterq; cacellarius trecetos quisci; seruosa principe, ineunte magistratu accipere cosueuerut Naci, attinet adplorian OS TurcaΙumilites, De Os, a tribu
ti nomine Christianis imperatur, ego illos, seruis nu- quam habui, cu in familia principis si scribatur,acsblimagistratibus, honoribus, facerdotiis imperiis, nobilitate fruantur, ci nobilitas ad nepotes Vsque pertinet: Pnepotes vero ac posteri deinceps ignobiles habentur nisi sita virtute ac ror gestari gloria dignitate a-Uor tueatur:na bli Turce ex omni b.pene populis vera nobilitate virtute no generis antiquita emeti utiat,&quopinas irpe virtutis,eod ozP absunt a nobilitateo
86쪽
Cum igitur persuasum sit tot secutor exemplis aser iiitutibus bella seruilia,clesectiones, colurationes,Rerumpublicarum conuersiones Meuersones impcdere , tot etiam crudelitates, caedes, libidines incestus in corpora mancipioru admitti, cis dubitet assii mare seruitutes ciuitatib. exitiosas S titisse ,&semper futura Acrii quis putet crudelitatem in seruos legum acerbitate coerceri posse, id cogitet nihil sanctius, aesius,&melius lege diuina fieri potuisse, qetiam a Corpote - '; seruorum sagella, Romanorum legib. 'pmisia amo-
νμm,cep tu uit; ac ipso iure liberum fieri voluit, cui me imbrii a do- .ia 'nia. 'em lino Iupitlingsset, si postea legem 'Constantinus J-bauit. Quis autem deserui caede accusatione institue- reliquis auderet ξ quis poena exigeretian is qui sua nihil interesse putaret cum tyran Oibi decretis nihil ad sub- ditorum animos frangendos eiu cacius sit crudel1tater At Hispani seruos humanitet curant, educant, instituunt,&qui de carius e eos, quos mercede coduxeritnt; ac vicissim a seruis amantur: coli intur.Illud quidem Hisbanorum fere 'prium est, eos quos ad seruitutem aut caedem designarunt humaniter initio traesare rerum autem omnium nouarumlclara sunt principia, nec dubito quem e magis olliciosum forest seruum, cui cum domino mutua caritas ac morum similitudo intercedat:ac Jpterea sapienter lege diuina prouisum est, vinemo perpetua seruitutem seruiat, nisi qui 14 annos septem addici 'fuerit,&qui ci editori, cuius inolese . . ar bene cognitos habuerit, seruire, quas liber esse malit. Sed cum tanta sit morum dissimilitudo, tantae in animis latebrae , tanti recesius, quis legislator in uniuersum haec legibus definire pollic scitum estillud, S sapientibus plene per suasmD, Domi tot hostes esse quot seruos quod quidem prouerbium satis significat,
mancipia nec amicitiam colere, nec fidam societatem. . Qui id exempla veterum innumerabilia commemo- rem mihi satis est unum superioris aetatis quod a Io- uiano Pontano proditum exstat:Seruus cum acerbius
87쪽
D4 I x A. I I. 'traistaretur, domino absenteo si laconcludit: uxorem domini contumeliose affectam vinculis costringit, ac tres citis filios cena prehendit: ubi dominum videt rc- detintem, Unum e tribus ex altistimo solario praecipitedat; deita desecudum: pater tantare atrocitate obstupefaci iis precibus S lacrymis supplex eruum ex Orare, ac mocii omnib' placare conatur,ut tertium morti eripiat. seruus paciscitur salutem filii ea lege, ut domitamus sibi ipsi nares praecidat; narit,' ex pacto amputatis, scrutas cti tanta clade Ocio tumelia dominum ultus csset; tertium quoq; deiecit , ac postremo ultionem de seipso, i dominus cogitabat, praecipiti castu cepit. mitto veneticia, cς des. incendia, e . calamitates aso ruis ubique terrarum saeptilinae illatas, ne sua i in nitus. At haec inc6moda; inquies, utilitati b. mutuis cope- sani: ac sarciuntur: nana vaga illa hominum otiosorum multitudo, tum etiam latronum ac pira rarum eminaria veluti stirpe conuellentur, nec furibus vllus, nec AEdigis locus relinquetur si creditoribus debitores validi ac robusti addicantur. mendici vero is enteS,Qciuiu alimenta velut in alveariis fuci da pascuntur,eq; inerti otio languent : unde popularium morborsita bes: si seruire atq; exerceri cosuescant, nulli exstabul. COS n. alere, aut occidere necesse est; alere quidem dise
recum possit, alimenta Abdiicit. Ie c habent veri speciem ' Quod enim ad debitores attinet, si soluendo no sint, diuina lex addici creditoribus iubet in annos septem, notamen inscmpiternam seruitute , ut cauetur lege XII. tab. qin Africa univcrsa insulis Americarii locuhabet quoad creditori satisfiat nam qui celsionis beneficii debitori, qui nullo scelere Obligatur, a Cen'crunt; ne creditorib. sed carcerib mancipari tu boni ut Turcae no modo creditorib sed etia debitorib' aledisseipsos, cripere potestatu ac vitam videntur. Latrones autem ac pirate nullis aetatil, plures fi letasit, quam aucta multitudine seruorum. Qui enim crustiatem pati
88쪽
o I ANNI, BOD IN Inon potest, erumpere tandem,ac ne deprehedatur vias obsidere&latrocinari cogetur. Argumcto sit, quod Spartacus gladiator sexaginta millia seruorum ex ipsis Italiae visceribus ad pileum euocauit; cum eodem tepore plus quam octoginta millia piratarum toto mari
Mediterraneo, cum nongentis nauibus praedaretur,S quingentas urbes maritimas tanta vi cepissent, ut Romanum imperium terra marique grassatori b. Obuallatum teneretur.At prudens legislator non enletur, cui latrocinia castigare pDtius quam arcere curae est.
Id aute sine dira illa ac metu eda ciuitatib seruitute fieri potest, si collegia publica puerorum instituantur, ubi artes&opificia condiscant; ut quidem Lutetiae ac Venetiis fieri videmus, ubi opificum seminaria maximo Reipublicae commodo propagantur. Quibus vero in locis seruitia lata recepta sunt,non debet simul ac semel manumitti, sed id paulatim fatoportet; ab iis auspicadu matura aetate arte aliqua didiceriit,unde seipses sustentare possint; aliosi fame,
otio,inertia perituri, Ut iis coligit quos eo de Omenes to in America manumitti ius ierat Irnperator Carol. V.
Quod si quis nemine imperio dignia fore putet praeter eos primum seruire didicerunt,id quidem p liberta te valeat; sed a plerisq; sine bibabili causavstirpat . Ni hil est 13. quod magni excelsi animi vim&acie magis
frangat ac demittat, quani seruitus . nec imperadi ma liestas,praestantibus naturis insita, ulla re tam debilita tur quam seruitute; nec quicquam intemperantius est eo, qui repente a seruitute ad dominatum puenit, aut cum domina fit, ancilla prius exstitit,ut Salomon a lpientiς magister tradit Λ, non modo ad secretiorem sententiam plinet, quando cupiditas intemperanter rationi dominatur; sed etiam ad eos quib. seruilis merus verisiimas imperandi artes ademit.
Quod si veru est rationi se ac legi diuinii ocu esse oportere, nec ipsa Palaestinae strii b.c6cludi, cur n5 ubiq; terrarum lex illa deseruitiis ac libertate ta utiliter,iam
89쪽
DE EP VBLIAE A LIB. I. Isapientcr aDeo lata,vim habitura sit potius quam Irritui manis ingeniis excogitata silere Qu.iquam Tartari, qui generis tirpem ab Hebraeis ducere feruntur,scpta ino quoque anno Cru O manumittunt, ea lege,V. in uet di, perii finibus excedan in qua condiri a Papiniano 'IC' ὸsertiis expor.
pudiata primum est deinde ab eodem probata sed in manumissionibus perinde habetur , ac si scripta non esset. Hactenus de imperio Herili, δέ an seruitia fere da stat in Repub.bene constituta. Et quoniam de singulis familiae partit, fatis abunde nobis distertiis c videmur,in quibus ciuitatum omnium rudimem pol 24 sunt, nunc de citae ac ciuitate dicamus.
VAE de tota familia, deq; lingulis familiae partib'
nobis disputata sui r Reium omnium publicaruorigines continent. Et queadmodum fundamenta co- sistere per seipiρ possunt, prius e parietes altius exsurgant,actine tecto:sic familia quoq; sibiipsi costat line Republica. paterfamilia summum in sitos imperiuexercere suo iure potest, nec ab alterius imperio pedere;vt famili huiusmodi'plurimae in Mauritaniae Americς regionibus esse terunturh. sed neq; Respubli j ι, 'ca sine familijs, neq; urbs me moenit, ac dificiis ita re magis possunt, quanas Olaria vel tecta sine parietib' ac fundamentis: Cum igitur paterfamilias ex aedibus, in quibus domesticum imperium habet, egreditur foras teque cum aliis familiarum principibus ad res rationeSq; contrahendas coniungit; tunc certe patriSA- milias ac domini nomen amittit, ut socium ac ciuese
ferat,& quodam odo e familia exit,ut in ciuitatem ingrediatur, ac bi domesticis negotiis publica tractet Egaκtem Ttauis nihilaliud qualiber honio, qui uimnae alterius 'μ'
potepathobligatur. Unus enim quam ulla ciuitaS autRCI- publicae forma exstaret , pater quisque familiarsum-naum ius vi rara necis habuit in liberos minores. F Poste
90쪽
72 IOANNIS BOD INI. Postea vero o vise imperandi cupiditas,tum etiam auaritia, vltionis appetitus aliis in alios arma suppeditauit, quos bellorum exitus victores fecerat, victos
potentiorum libidini seruire cogebat: SI qui ducem se serens forta ter rem gesserat,no modo familia suae, se otia hostibus arq ac sociis imperabat: his quidem ut amicis,illis autem vis ei uis. Tunc plena illa&a natura cuiq , tributa libertas vivendi ut vellet, victis omnino ademta fuit,ut ipsiis quoq; vietorib ab eo que sibi duce elegeiat, quodammodo deminuta: pptereari, summum alte ii imperium agnoscere quenq; priuatim oporteret. Inde prima seruitutis ac subdito tum, inde ciuium ac peregi inorum,principis ac tyranni o trigo. Eo
nos ipsa ratio deducit, imperia scilicet ac Respublicas vi primum coaluiste etiali ab historia deseramur: ἐ- a Thus in quam pleni sunt'libri, plena antiquitas, plenae leges', L h. ἡτι. prirnuin illud hominu genus nihil prius habuisse, qua
fest.Caesar, lib. s. obuio quosq; spoliare,diripere, occidere,aut in serui bi vo de stis tui Sadioere,ut alibi dicemusς testis est historia sacra, aia praedonis, qua docemur, Ni rodu hami nepotem pΠmum O-
tμ μ 1nnisi homines sub imperium& subiunxisse, ac domi-ώa 6. ἡ nat fundamenta in Astyria iecisse: hinc robust venae nca, de iis tot diectus ess,quo nomine criptura pdonem intelligi
nisignificat a voce a 3 id est latus: φ latrones saepi si1 me obsiderent latera viatorii nisi a latebris unde eruptiones faciunt dici putem'. id aure Philo Hebraeus ac Ioseph suo icstin onio cosirmat, scilicet Ni mero dii humanis opib' ac potentia tyrani de crudeliter inuasisse. Atq; in eo filii mihi videntur Aristoteles, inquam, Demosthenes, Cicero, Herodotum . opinor: secuti, principio reges ob summam integritatis ac iustitiae opinionem principatum adeptos fuisse arbitrantur: hinc heroica nobis ac aurea secula finxerunt, quae ali bi certisumis argumetis ac testimoniis refutasse nobis
. . . , , Videmur .Nanam imae quaeq; ciuitates ac imperia an-
Hi uar ea 7 ῖςAPraham1 aetatem seruitiorum plena futile videm Vt non