장음표시 사용
861쪽
populi Romani beneflcium, a mulctat veniam dederat, rit . ea de causa repudiauit, cum diceret ea quae diis immortalibus consecrata semel fui sient, resecari non debere. At leges diuina non aliter mulci a damnatorum lacriSadiudicari poterat isti is cui deberetur, abesset.Apud Athenienses vero decima bonorurit damnatis ablata fuerant, sacrificiis adiudicari solebat. ut videre est in eo Senatusconsili tori, factum est Archonte Philostrato aduersus Archiptolemum, Onomarchis Antiphontem perduellionis danatos; in extremo haec verba subiiciuntur; ARCHIPTOLEMUS &Antiphon undecini viris capitalib. ad extremum supplicium traditi,bona eoru=n publicata, ecima Mineruae data; donrita eorum solo aequatae. Cusero relIgio aduersiis deorum numina refrixisset, omnia fisco vindicari coeperunt fuit tamen in iudicum arbitrio ac potestate c*ti demdiam ut charuma artem operis publicis, aut sacris faciendis, aut tenuium egestati largiri eoque iure uti solentiis. Quae vero de bonis auitis ac paternis diximus,praecipue locum habere debent in praediis fiduciariis seu i Pilitiis ex casti. Id quidem nostris nioribus locum habet in seudo commisso propter perfidiam clientis, qui patronum iurauit: nam mortuo cliente,s inquiSie uda comissa rei uia untur in Germanorum vero leui biis in ilicia di tum 'excal ac praedia benefactaria Gamnato polletiore hic rium di dis inon cedunt; scd adpropinquos ipso iure redeunt. Quo in
laccusationes locus esse possit,si modo rei nihil habeant de Pin eno
tio deduxit, consequens est ut etiam deprςmiis ac poenis dishram S. Depraemiis ac pernis in Republ.decernendis AΡ. IV. O c, hic postulat, ut praemiorum ac poenarum vim breuiter complectamur. Quo degenere ii quis . omnia scriptione concludere Velit, oratio Initium qui, 'dem, sed exitum vi habirura sit. Nec minus peccaretur sil O-
862쪽
t 8 IOANNis Io D IN Is locum hunc, quo vix ullus in tota Republica disput
tione feracior aut utilior est, obliuione ac reticetia praeteriri patiamur: cum Res omnes publicae duo b. his iun-blieisum dam etis,praemio, inquam ac poena, flare ac omnino ni-fund inςR y ti videantur si videlicet pro possitis bonoru ac malCrum finibus, supplicia peccatis, pr.emia recite saetis decernantur. Nec vero grauiores ciuidatum motus,frequentiores Rerum publicarum interitus contigerunt, quam S cum impune eleratis peccare licuit, d bonorum ac fortium virorum praemia nulla fuerunt. De pCen1s igitur nos quidem parce ac tenuitei: quoniamqtiae quibus peccatis supplicia debeantur, pleni iunt iurisconsultorum libri, plenae forenses iterae; de praemiis vero qui scripserit video fu ille neminem: quod propterea contigiste puto, quia bonorum magna raritas est, improborum Vero innumerabilis multitudo; vel quia ciuitatibus utilius est improbos poenarum metu prohibeFi, quam bonoS praemiis ad virtutem inuitari; cum bonis ac sapientibus viris ipsa virtus magnum per sese praemium esse videatur: vel quod principes praemiorum largitionem sibi depoposcerunt, ut subditorum gratiam modis omnibus coli, gerent: magistratibus vero ac iudicib. dederunt id quod erat ingratissimum, poenarum scilicet irrogationem; ne suppliciorum acerbitate ab ipsis regibus illata quicquade si ibditorum erga principes amore ac beneuolentia detraheretur Altius enim iniuriae, qua merita deiceduli ut acute Seneca scribit in libro primo de beneficiis Omnia igitur praemia vel ad decus, vel ad utilitatem vel ad utramque comparantur. alioqui praemium est desinit, si verborum lubtilitatem, non popularem dicendi morem sequamur; quem tamen sequi necesse equoniam in media Republica versamur, non in schol Stoicorum vel Academicorum , qui nihil utile esse piis alant quod non sit honestum: nec honeitum, quod iden ' si non sit cum utilitate coniunctum quae per seipsa quid η praeclare ac Vere dicuntur: numquam enim debet utilissi
ita a dignitate seiungi sed quoniam popularibus horn
863쪽
DE RE PUBLICA, LIB. V. t 'num opinionibus legumlatores ac principes inseruire
coguntur, ea quae natura coniuncta erant, honestas scilicet ac utilitas, opinione communi distriixerunt.Nam
ex erroribus in inani opinione iura iudiciaque saepissi- '. In
me constituuntur. Ergo pr mia quo pitis habent utilita se πιῆ δώς ris , minus honesta dicemus; siquidem opibus ac pecu tu niis utilitatem metimur: quae autem Omnino ad verum decus spectan quo sunt ab illa utilitate remotiora, eo splendidiora iudicari debent; dignitas enim utilitate eleuatur. Honestillima praemia versantur in triumphis, in laudationibus, in statuis, in magistratibus, in unperiis, quae propterea honores appellantur: quibus , clarorum virorum priuatae opes sypius exhaurrunturi caetera plus utilitatis quam dignitatis habent, sacerdotia, dona militaria, congiaria vacationes a muneribus publicis, immunitates a vectigalibus, a tributis, a tutelis; iura ciuiu, natalium restitutiones , iura liberorum, nundinarum,nes bilitatis, Equestris ordinis satritiae dignitatis. Alia
quaeda praemia vilia putantur, utilia sunt tamen, ut scribarum, viatorum, lictorum,adhuariorum, Malia id gen' munera. Quod ii munus nec utile, nec honestum rudicatur,non praemium, sed onus happellari debet. Praemi 'C tum item 4 beneficio disteri distatque plurimum: hoc e Priem inninim immeritis, illud non nil merentibus datur: hoc vir 2 IJ.
tutem antecedit, illud sequitur;priuilegium in utramq; Tr. Dima partem accipitur: ut cum Cicero Priuilegium desuo capite se '
utum esse scribit v. Est autem vario genere ciuitatum Varia praemioruac beneficiorum distributio. In statu populari praemia plus habent honoris quam utilitatis plebs etenim quae verae laudis gustum nullum habet, semper utilitates S commoda consectatur, honores vero dc imperia hominibus ambitiosis facile tribuit. In monarchia vero prin- eps dona facilius quam honores imperia largitur, actissimum tyrannus, cui nihil grauius est quam subdi- honoribus cumulari; vel quia metuit ne hono anicebrae ciuibus affectandae tyrannidis praebeant oc
864쪽
gis Io AN Nis B ODIN lsionem vel quia tyrannorum mentes virtutis splendor ita perstringit, ut virum bonum non modo laudati non patiantur,sed ne intueri quidem possint. At etiam Calue gula honores immortali Deo debitos grauiter ferebat; tametsi t epidus ad Dei tonantis vocem antra subiret Domitiantis vero fiacu animi tyrannus Eoitissimulam .rish; - νὰ quemque ac laudatissimu ciuem, alienae virtutis ac lari
dis inuidia flagrantissimus necari iussit' interdum etiapro meritis fortissimi viri principum iussit trucidantur,si tantis opibus iopiis florent ut ab illis metuendum sit
vi Alexander Magnus Parmenionem magistaeum equituma Iustinianus Bellisarium; Eduardus IIII. Comitena Varuichium. Quam inuidiae suspicionem ut fugerent
Germani, omnia fortiter ac praeclare a se gesta,principi-bis πιώ- ius sitis tribuere non dubitabant, ut Tacitus scribiti Quamobrem nullos triumphos Imperatoribus inmonarchia decerni videmus; sed laudationes regibus tribuuntur ab ipsis victoribus ac duces exercituum victoriani adeptam regibus acceptam ferre consueuerunt. Roma ni quidem triumphos Consulibus ac Imperatori b. quorum auspiciis pugnatum erat, decernere sistebant,etiali praelio non affuissent: sic enim Senatus decreuit Luci alio Consuli triumphum eius victoriae, quam suo ductus
Valer. Legatus absente Luctatio pepererat. Et cum Liubiis Salinator una cum Claudio Nerone clatissimam de Asdrubale victoriam consecutus uterque fuisset imperio ac potestate consulari, Liuio tam e triumphus decrem est; quia eo die quo fasces ac imperium penes Lbuium erant, praelium commissum, ii storia Liuit almspiciis parta diceretur. Quid igitur mirum si in unius o.
minatu Imperatorum laudes ac viQoriae regibus tribu
untur Znam si aliter fieret reges ipsi nulla pericula gloria adipiscendae causa adire recusarenta ac Rempublican tu in extremum discrimen siepissime abducerent. Quartae uanen videlinaret Carolus V.exercitui raro praeesse selo ibat aut si praelium conserendum esset, periculo sessubducebat Pac propterea Sapiens est appellatus cun paren
865쪽
DE RE DUBLICA, LIB. V. tuerparentis captiuitatem dc imperii liuius calamitates ac-eepta clade icha utensi meminisset; clarissimas tame de
omnibus hostibus victorias consecutus est. Hoc igitur uno popularissi Muscarteris praest are vide
tur, quod in eo sisto itatu belli ducibus honores ac triti 2',ui '
phi decernuntur , ut mirum videri non debeat si inpo-eaeteris c. l laribus imperiis plures bellicis laudibus quam in re 'iquis ciuitatibus excessuerunt quia viet tus honore alitur ac sustentatur. Hi autem in populo animi dotibus excellit, minime dubrum est quin adipiscedar laudis cupiditate flagrans vitam periculis omnib. obiecturus sit. Honorum vero praemia quo maiora fuerint, eo virtus clarior,& fortium virorum multitudo maior futura est. Et quoniam nulli populi maiora laudis&gloriae prςm 1a proposuerunt quam Romani; necesse erat ut populos omnes illustrium virorum multitudine stiperarent. Nam qui legionem hostium fugasset, aut triumphum poterat aut magistium optare, alterutru adepturus. Trium Ixj mphi
phus vero tanta mi igni Πcentia, tanto apparatu cultu fiebat,ut nihil si lendidius cogitari pollet. Nam qui triumphabat, regale in speciem&apparatum longe stuperabat; quippe spolia de hostibus Ordine longo relata deducebantur deinde maior una imagines laetitiam spirates; post etiam exercitus armorum ple dore insignis anteibat; tum Impeiator triumphali curru purourea veste auro intexta da ui ea corona illustiis cum ingenti non modo admiratione, sed etiam tubarum clagore ac plausu vehebatur hunc sequebantur reges captiui acho si iii duces manibus post terga reuinctis; atque in CapitoliuImperator sacra facturus conscendebat: postremo inagistratuum amicorum maxima multitudine comitatus domum reuehebattir. Haec species 'incredibiligio a P. h:, . . tiae cupiditate iuuentutem ad st udia virtutis sua sponte currentem magis ac magis inflammabat. Mortuis etiam tum viris tum foeminis laudationes,
866쪽
' citaretur.Matronis,inquit Liuius ' honor additus,ut earunt sicut virorum solemnis laudatio esset. Scio plerique gloriae cupiditatem inanem videri; a qua quidem virum bonudistrahi putant oportere. Ego vero Theophrasti sententiam magis probo,qui nihil in Republica maius aut maegis expetendum ducitiis gloriae stimulis,quibus molles
puerorum animi acrius ad honesta studia virtutum incitantur. At etiam Thomas Aquinas principem verae laudis cupiditate alendum esse putat; ut ad ea quae honesta sunt feratur etiam inuitus tacuius rei argumentum nul lum maius est quam Romanorum, qui virtutibus ac rerum gestarum magnitudine iis gloriae illecebris populos omnes longe superarunt. Honestum erat in Olympiis aurea corona donari, qui cursi aut luctatione aduersarium superasset Honestius quod Athenienses statuam aut coronam auream mereri,publicis epulis ac impensii sustentari,in primis ordinibus assidere, ab oratoribus in theatro laudari; quae praemia non minus, certe plus v tilitatis habuere quam dignitatis. At Romani ex omia
genere coronarum quae plurimae fuerunt,nullam preticmaiorem aestimauerunt quam gramineam; quam uni e omnibus Romanis ciuibus Quinto Fabio Maximo Di istatori decreuerunt, duorum verboru commendatio ne,scilicet RATRI AEGERVATORI.In quo quidemRoma ni illi veteres quae essent verissima virtutis praemiapen soli tenuisse videntur cum ista ratione non pu olici modo aerarii inopiae, priu. 1 totum auaritiae occurrettir,Verumetiam solidae virtutis vim in animo ciuium altissim inciderent.
At cum pleriq; principes tributis ac vectigalibus subditos urgeant, publicas ac priuatas opes exhauriant,valiquot canes aulicos interdia etia, rarius tamen,de Republica bene meritos pecuniarum largitionibus . quiquam virtus ipsi nullo pretio aestimanda est: explenpossint;Romani maxima praemia in tribuendis honori bus posuerunt. Et quemadmodum Virtutis praemiae maiora ducebant,quo ab utilitate J quaestu longius abessentr
867쪽
essent ita nullum supplicium ignominia maius esse arbitrabantur.Quaestus autem victoriarum fere ad aerariuaut ad milites redibat. uin etiam miles Romanus quuad Avarici obsidionem strenuillime se gessisset,aureum torquem a Labieno Caesaris Legato sibi oblatum repu- diauit cum diceret, se virtutis,non auaritiae praemia la- turum. Sed virtutem honores antecedere, non sequi oportet; ut olim Pontificum Romanorum memorabili decreto cautum est. Cum M. Marcellus is qui victorias quadraginta nouem de hostibus reportauit, templum HONOR AC VIR TvTi dicare vellet,Pontifices intercesserunt, cum negarent ullam cellam amplius quam viii
Deo recte dedicari. quia si de coelo tacta esset, dissicilis
rocuratio foret viri Deo res diuina fieret; temptu igi-ur pariete medio sic diuiserunt,ut nemini pateret ad te-,lum Honoris aditus, nisi prius patefacta Virtutis porta. Et quidem ex omnibus populis Romani pene loli
erae laudis gustum habuisse vicientur, cum Limnia te- auitate ac egestate laboraretur. Na Menenio Agrippae, tui plebem cum patrib. conciliarat, nihil morienti,vnti funus curaretur , superfuit; patritiis tamen cum ple- e certamen erat ad eum funerandum,ac meritis laudi us euehedum .Quid Cincinnitatus in bonis; quid Fa-γricius habuit Zalter tamen ab aratro cum victui neces tria vix haberet, ad Dictaturam tractus est;alter regnu. Pyrrho sibi oblatum recusauit: qua aetate, inquit Liuius, ulla rartutumseracior exstitit umquam quiano nisi de vir-ute bene meritis praemia dabantur.Cum vero indignisi onores tribuuntur , gloria iacet ac sordescit ut cum
lautus libertinus AEdius Curulis nullo sito merito a plee creatus esset, qui honos patritiis tantum aut ad sum-aum nobilib. dari cosueuerat,viriq;& patritii: δ nobi-:s aureos annulos pro lacerut Ac deinceps cum Roma- a ciuitas aliarum opib.ac pecunis redundare coepisset,
udiribitores sitffragia plebi, di publici corruptores iu-icia eriperent, Cato Vticensis sordidorum iudicum eo,dnam spectante populo deseruit, ac tabellas sibi obla-
868쪽
eas confregit, ne ipse quoque pecunia corruptus videretur ita quondam legibus cautum erat apud nos,ne cingulum aureum gess aret quae pudicitiam prostituisset; cutamen pleris' usu veniret ut prostrata pudicitia de cingulis aureis gloriarentur, matronae probatae Virtutis aureo cingulo abstinuerunt, ut postea prouerbio statum
fuerit aureo cinguloprastare integram exi limationem. Nihil enim bono viro grauius est quam madipiscendis hon 'ribus improbis exaequari; quos tamen nisi ossicio coact' non petit si petit, alienae, non suae utilitatis causa petit; nec si adeptus sit, exsiliat nec si repulsam tulerit,angitur animo; sed placate id ac moderate serti aut si quando dolet, Reipublic. evicem dolet, nostram. Prudenter igitur Carolus VII. rex, qui cum Equestrem ordinem cal mitosissimis Reipublicae temporibus cum indignissimis communicatum prece vel pretio fuisse , nec sine graui contumelia extorqueri pos; intelligeret. erat autem Oredinis insigne aurea stella pileo innexa: cohortes Praefecti vigilum auream stellam pileis consilere iussiit. Quoedi cto repente omnes Equites aureas stellas de pileis detraxerunt. Nam aliter Athenienses qui legem de ostrocismo qua si virtute caeteris praestaret,salua dignitate ac fortunis relegari mos erat,aorogauerui, cu Hyperbolus
Trutareb in turpitudine vitae infamis ostracismi damnatus esset'. Est igitur in omni genere ciuitatum rurpisSima ac perniciolissima honorum ac praemiorum quae Virtuti debentur, mercatura, quamquam non minus illuntur
qui putant magistratus quos pretio mercati sim thono risibi futuros quam si aureis alis quas Euripides opi'nione sibi finxit, volare se posse putent cum ex ea mare' ria qua nihil grauius esse potest, id quod leuissimum esse Oportuit, conflauerint Athonoris&gloriae maiestate de Republica sublata, ciues in omne dedecus ac sagit*orum sceditatem prorumpere necesse est: quod mini me futurum est si honoros ac praemia harmonicis ratimnibus distribuantur ut parta viis orta Consuli triumphus d. rgatis Consulatus Tribunis militum Praeturae Cen
869쪽
D REDUALICA, LIB. V. S, SCenturionibus Tribunatus; Equitibus equi, torques c teris militibus spolia; iti quisque pia clare se gesserit, dona decernatur. Item in magiitiatibus ac imperiistri' buendis,patritio Consulatus,plebeio Tribunatus det sis tamen plebeii hominis tanta virtus est, Vt caeteris o mnibus facile praestet summis honoribus perfrui opor. tet, ut lege Canuleia cautum est ad seditiones patritiorii ac plebeiorum componendas. Sed qui abiecti stimum is norin hominem de indignissimum imperio consulari subor .m abite ,
nare aut magistrum dicere volet, dignitatum ordinem te uua in ac decus honorum penitus conturbarit. o.
Maiores nostri difficilius Equitem creabant, quam his temporibus imperatorem aut ducem exercitus. Ac ne regum quidem liberi ac propinqui eum honorem facile consequebantur: ut in antiquitaribus nostris Philip . III. legimus a D. Ludovicori item huius nepotem
Philippum Bessum in principum corona selemni apparatu Equites esse creatos nec ita pridem nostramemoria Franciscias maior rex Francorum parta det elue
iis ad Marini aluim victoria, Eques a Duce Baiardorreatus est. Sed iam equestris honos maioribus nostris exoleverat, ex quo Carolus I. in obstidione Biturigum 1mplius o. olomento creauit, qui sit blatis signis co- Iias conscripserunt'. Militare quoque cingulum Impe- atores Romani ad decus bene de Republ. meritis im- artiri, quibusdam contumeliose adimere consue- . ant ut Iulianus Imperator, is qui Transfuga usurpatur, oviano qui post Imperator factus est, ac caeteris ducib.
e militibus Christianis cingulum ademit.Sccuta est paritia dignitas, quae initio non nisi principibus Imp
utorum foederatis communicari solebat cuius rei ar-:umento est quod Anastasius Imperator Clodo Meum egerri Francorum Patritium creauit,vi eius dignitatisnsignia , curn Turonibus '' ageret, misisse dicitur sedra dignitas indignis quoque tributa , brdescere dc g et contemni coepit. Quo fit ut principes identidem nouos Σφὶ
honores , nouas dignitates , noua praemia excogit
870쪽
81 IOANNIs BoDINI Ordo eque re necesse habeant. Nam Eduardus III. Equestremo 2-εμψ' dinem D. Georgii primus instituit. Eius exemplo Ioa
usi neS Francorum' Rex ordinem quoque Equitum aurea
stella insignitum creauit. Secutus est Philippus II. Buγ'' ' - ' gundionum Dux b, qui ordinis Equestris, quem aureo vellere subornauit, leges accuratissime lanciuit quasM '' I. ρ Ludovicus 3 XI. quadragesimo post anno imitatus est;
cumque ordinem D. Michaeli nuncupauit. Duces item
Allobrogum suum sibi ordinem finxerunt. Sed aurei
velleris prima lex est,ut in eum ordinem Memo cooptaripost, ni enere nobilis , sine pila infamis labe vixerat secunda lex est,nealterim ordinem optet ne venia eius qui tprincepsa rei velleris septima lex vetat Equitum contentiones inquib. existimatio versatur, alibi disceptari quam incollegio Equestri iudiciis autem collegarum constituendis incessarium, Quaestorem,Sci ibam,Patrem patra tum, Fecialem, ac caeteros collegii administros creauit: collegio iurisdietionem ac imperium merum extra prouocationem dedit Ludovicus XI. rex,aliquamdiu educatus in aula Philippi Ducis Burgundionum,eius ordinisleges describi curauit, ut iisdem legibus,paucis quibusdam immutatis, sui ordinis dignitatem tueretur. ii Fraeipuae ludetiam trigesimo septimo capite legis subrogauit, Vt Moium ' quo die collegium cogetur, quaestio de singulorumqubium Vita,moribus,& existimatione bona fide habeatur: utque liberius: commodius id fiat,placuit unumque que singulatim discedere,iu,redire viCacellarii censita ac sententiam audiant quo capite principem ordinis, scilicet regem Francorum, iisdem quaestionibus,tisdem iudiciis, iisdem poenis, eadem censura qua caeterΟS cotilegas teneri placuit, si quid contra decus ac dignitatem Equestris ordinis fecisset, capite octauo quadragesimo cautum est, ut singulorum collegarum occasum M liorum cooptatio pro collegio sequatur nec princeps,
pse suffragia plura duobus ferat; sic tamen ut iurati coli ae cum ipso principe dignissimum quemque in collegium sine fraude procul ab omni odio,inuidia,