Ioan. Bodini Andegavensis Galli, De republica libri sex, latine ab auctore redditi, multo quam antea locupletiores ..

951쪽

D RE PUBLICA, LIB. V. 037 Pontificem maximii, tu etia apud imperialesGermanorum conuentus Imperatorquereretur regem Francorucum Turcarum principe amicitiam ac societatem contraxisse. Quis est enim qui nesciat reges Poloniae, ciuitateS Venetorum, Genuensium, Rhagusiorum, amicitiam Turcarum iam pridem sibi conciliauisb. Idem Carolus Imperator Mattia Luther , quem Pont. Maximus diris exsecrationib. quasi Ecclesiae Romana hostem deuouerat, fidem dedit, ut ad Vormatiae conuentu venire non dubitaret R: quocum venisset, E chius theologus in eum eo de iure iisdemq; poenis qui b. in Hulsum Hieronymum , animaduerti cupiebat, quem eadem impietate qua illos obligari diceret,ac fiducia Constantiensis decreti fidem hostib. fidei non esse se seruandam cotenderet. Sed nemo filii qui Echium noaperte exsecraretur, ac decretum illud non improbaret. Itaq; Imperator, ne securitas publica violaretur, equitu nturmas aliquot Luthero dari iussit,quo usq; saluus 4n ,, columis domum reuertistet. Quamquam nescio quo modo Patrib. Constantiensis concilii venit in mentem, haereticis omnem fidem abrogare: cu Pontifex ipse maximus quoties sacris initiatur, accipiat ab ipsis Iudaeis fidem,eosq; religionis suae institutis summa cum libertate frui patiatur. Quin etiam principes Germani ac Itali ludatis testib. pissurie in iudiciis utuntur.Exstat iurisiuradix' formula imperialibus legis actionibus comprehen via .r.e sis. sa qua Iud i religiose aflirmare debent in iudiciis se perinde aduersus Christianos homines fidem seruaturos, ut sui maiores aduersiis Gifanos. Quinetia Iosues Isiae-

litarum imperator foedere cum Gabaonitis daemonum ricultoribus contracto , tametsi s aude circumuentus es ν, ser, nec ulla iurisiurandi religione obligari potuiste cae- teri duces contenderent, nihilominus tamen sanctissi-οmus imperator fidem seruari oportere decreuit, Ne, in-quit Deipraepotentis, quemfoederis testem appellauiinw,ira- 'si 8 cundiam assurorem ciere videamur. Quod aute in diximus nullo periurio teneri,qui se in Nni ditro

952쪽

d inagis fide non seruarit, omni b. ita perspictis esse opse,nor, ut nihil ex eptis opus sit: seci ita teipretatione teperanda reseth. Nacui rupta fides erit vel uno capite foederis, i uitiiurandi rei: gione Iolutus eli, ita ut nullo foederis c

pite ceneadurri tam est noua foedera itides b. ante audat fi s 3 cliueis is legibus feriantur, periuria praeterita repetere'

hὸ. liceata alioqui nullus sidet, nullus religioni locus sit, nec

ut oriis Bar perimia Vllo exitus reperi .vit. Vt nona a pridem nostra t. ite Sinarius classis Turcaria1n Praefeci iis, obsella Tripoli in Ahicae littore, pacis conditionibus interposito iureiurando datis S acceptis quibus ciues salua libertate oppidum dedere popondit lent, deditione facta ciues Oinnes vinculis costrictos in seruitutem redegit,exceptis duce litis quos Arana Ondi Francorum Legati precibus libertati restituit. At ciues cum de violata inde grauiter querergiatur, iurauerat enim in anus per caput

principis, quo iureiurando nullum ad obligandum estica citis este putant ipse reposuit periurium equitii Rhωdiorum , qui deditione urbis facta iurati se numquam aduersus Turcas arma laturos salua libertate discesserant. Sed illud refelli poterat a Tripolitanis, nisi ius in armis positu in sui stet, se nec Rhodiorum equitum obligatione teneri; nec ii antea iurassent Tripolitani,periuili ultionem nouo iure sublatam repeti potuisse. Quod si fraude laus, ac periuria periuriiS ante nouub si ranu. ne foedus rependantur λ, nihil est quamobrem quis coque', csti a ri iuste possit. Vt cum Epirotae aduersus Roni nos perfiniis dei gessissent bello Macedonico ac Perseo regi clam fauerent, Romani parta victoria simulauerunt se praesidia ex Epiro sublaturos,&vnaedicti signifieatione ius

serui dece viros ciuitatu principes quicqdauri&argeti esset in aerario cuiusq; ciuitatis pserre: quo facto imperator Romanus urbes septuaginta militib. diripiedas p- misit. in qua pfidia punie da Romani paulo crudelius e par erat, segellisse videntur; cii ad eos tantura periuriunt admisistent, poena peruenire debuisset ea vero simulatio contra decus est antiquae Romanorum diglutatis.

953쪽

DE RE pvBLic A, LIB. V. 939Turpius tamen ii qui nutha perfidia violata iusiuran dum decipiendi non obligandi vinculum esse putant,ac iacui ita tem publicam ad pestem exitium dare solcnt: vi Carolus Dux Burgundionum Ludovico Lux embur' et o Mazistro militum ecuritatem proposuir ut cum Lur

Antonius Spinota Genuentis Praesectos Corticae insula: qui ad periurium crudelitatem adiunxit, cum principes omnes insulae consilii capiendi specie coactos L ad epulas simul inuitatos necari ullisset. recens est historia. Sed

haec vetus de ex talibus Cynaethorum , qui reuocati&caeteris ciuibus nouo foedc reconciliati, cum praeteritas

iniurias sempiterna obliuione lepelire iurati sinc illinae

promitterent, hoc tantum , inquit Polybius '. moheba 'tur, vita dei specie acceptas 1lentiones vlaiscerentur ac ciues cum ciuitate hostibus proderet: sed eam proditro item proditoribus ipsis exitio fuisse exitus declaiauit. Sepe tamen ut ut ades ac societas desera uI me Iulo rentiorii, i victoria adepti caeteros perterruerunt cuius rei permultorii ex eplorum ci nostra plena est Rcspublica, d om nia regria cunctaeq; gePteS. Vr post calamitatem Cannensem Romanos socii prope OmneS deseruerunt.

Perseo rege Macedoni capto, Rhodii pauedixerui, ne quid a quo qua ciuium in gratia Persei regis, qui cum societates amicitia coniunctoissimi fuerant, diceretur fieretve subiecta capitali poena. Quid socii nostri capto ad Papia Francisco reges Itali omnes a societate tunc defecerunx. Metus quidem ab auxilio feredo ignavos homines,a periurio tamen no ex cuiat.Sed lexcusatio eorum

elle potest qui ad foedus pertidiam cogitatam asserunt Maximilianum quidem huius Imperatoris proauum dicet e solitum ferunt nul his pactiones, nulla foederacum Francorum regibus inire nisi ut praeteritarum tu, iuriarum, quas ab illisse accepisse aiebat, ultionem re posceret. Nemo tamen est, opinor,qui nesciat Carolum ill .ac Ludovicum XII quibus regibus Maximi ianusiisperium cntiit, inzzgricate, fide,pietate, iustitia patea

954쪽

principes omnibus seculis paucissimos, superiorem hinbuisse neminem. At Ludovicus qui unus ex omnibus regibus patri,parens est appellatus, tametsi grauissimas in Italia belli OLfensiones accepisset, nihilominus pactis induciis Ferdinandum in littore Genuensi praetereuntem summa fide ac libertate inuisere, Min triremen ipsius descenderen5 dubitauit:quem animi candorem ac fiduciam admirat' Ferdinandus, ad portum appuli ac Sauonam ingressus, a rege Ludovico omnibus humanitatis ac magnificentiae ossiciis cumulatus discessit. Utriusque fiducia persi dis quidem hominibus improbatur, qui quod turpiter facturi fuissent aperte declarant bonis omnibus laudabilem videri necesse est, qui quae ipsi exsecrantur,ne de aliis quidem suspicari fas esse ducunt. Si tamen principes acie instructa pacti suerint induci

as,ut simul ad alloque dum veniat, exarmatos esse oportet; ne is qui clam pugiones cave armatus sit,hostem ea- dedi aude qua Iphicrates Atheniensis Ialbnem tyrannii, aut MithridatesArmeniorum principem sororis filium, trucidet aut si alius alio copiis: exercitu multo instructior sit potentior infimo cauere debet obsidib.aut arce data. Sic Perseus cum Quintum Marcium Philippum

legatum Romanorum couenire cuperet, S flumen vir,

usq; imperii finitimum tiansmittere vellet, Marcius δε- fides sini dari pectit, si comites plures tribus secum deduceret: Perseus amicissimos oblides dedit, Marcius nullos; quia hec exercitum nec copias ullas haberet Cauendii etia in liberandis captiuitate principib. lui obsidib. cauent,ut vires in utramq; parte pares sint, obsides'; in finibus imperii eodem mometo recipiantur. quo captiuus princeps liberatur: uti factum est cii Franciscus I rex Francorii ex Hispaniae captiuitate postliminio rediret alioqui metuendum esset, ne princeps una eum obsidibus perfidiae teneatur: ut cum Trypho procurator Syriae lonatham ex insidiis cepisset, centum ta

lenta sibi pactus est, captiuum liberaret,obsidesq; Ionath et

955쪽

DE RE pvBLICA, LIB. V. ' rnathae filios acciperet acceptis obsidibus ac pretio libertatis , patrem cum liberis trucidauit, ac pupillum siaum. Syri gregem crudelitii me necari iussit. Antioc pestiferorum hominum genere modis omnibus cauendum erit, nec ulla societas, at ne commercia quidem habenda, nisi valde necessaria: quia cum maxime fallunt ac perfidiana cognitam ad iurisiurandum adferunt, hoc agunt, ut viri boni ut amici esse videantur:qualem aetate superiori Alahonsum regem Neapolis fuisse accepimus, qui Iacobum Comite Mediolani ducis legatum interemit. qua- is ctiam Antoninus Caracalla fuiste dicitur, qui nemini;ratulari possit nisi iis quos ad caedem designarat Ute-aim caetera quae infinita sunt perfidiae exempla praeteranitiam, pace cum Parthis facta, regis filiam ad nuptias ibi deposcit rex annuit, ut anguinis propinquitate a

nicitiam confirmaret Imperator in Persidem magno omitatu ad sponsam profectus, magnifice a rege exci-utur. tabulae cofici utur; dic auos est InterimImperato- is Comites qui vestibus arma texerant,inopinante reris amicos ac principes inter mediis epulas adoriunturic trucidant caede peracta fugam capit particidarum o-nnium foedissimus qui etiam de turpitudine gloriaria on erubuit, cum diceret hostes sic accipiendos esse Atanti sceleris immanitatem Deus immortalis non diu

nullam reliquit: sed paulo post a domestico ac familiari,ccidi passus est , cum aluum exoneraret.

Huic pesti quam simili inum fuisse ferunt Borgiam uexandia VI. Pontificis Romani filium, qui a patreliquos ad conuiuium inuitaret,veneno necare didicerat. ter utrum perfidia superaret, vix dici potest : alteruma nim ferunt numquam dicere solitum quae facturus es et alterum numquam efiicere quae dixisset: ac virumue id unum pro summa religione persuasium habuisse..dem omnibus dari oportere, seruandam nemini. Cunim hostium duces ad pacis actionem deinde blandis larum illecebris ac iureiurando Alexandri F.ad se per axisset, crudelissime necari iussit cui flagitio pater arridenSa

956쪽

etidens, Osactrem bene inquit Sed nonaminori temerinitobo iri in perfidio si iiDo quam imprudentia Leipsos alienae maiestatis stibilito committendos putabant: qui nectioici b. darei de nec fine Ponti iacis maximi, penes laeerat imperii maiestas, consensu pacisci utiliter poterant. neuter tamen se feciale, aut boni quicquam didicerat. Sed Ponti sex codem veneno quoi homiliares&collegas hecare decreuerat, sublatus est: alter veneni vim quam- uuam difficituri superans, ea detraude qua hostes consueuerat, circumuentus est. Cum enim Consalutis Pr ses Neapolis ei fide dedisset δἰ quide sine fraude; neque enim tam iuris secialis qua rei militaris peritus erat Imp erator: BΘrgia fide Consalui lectitiis, Neapolim venit: quod Ferdinadus rex cum intellexisset, Borgiam dimitti vetuit Praeses mandatum regis exponit Borgia Praesidi giusiiurandum ac fidem urget; sed Praesidi fidem hosti iniustu prmcipis dare non licebat; multo minus subditu

captiuum vetam te rege dimittere, nec debuit 1 prude-ter Borgia fines hostium si ibire. Eo de errore peccatu est ab Alberto Francorum Cornite, que a Ludovico Bauaro Imperatore obsessum Otho Moguntinus Pontifex in fraudem pellexit, cum illuad Imperatorem deduxisset, data fide nisi imperatorico ciliaretur, si in arce pro Alberto reuersurum. Pontifex egressus limen arcis,suraulauit se nescio quid omisisIest in arcem rediret, ac eodem momento exiret: hic igitur ad Imperatore pscecus ab eo iure coprehensiis est: tu cufide imploraret, Pontifex illius veteratoris, cuius Poly- 'si si lius memmi ' exemptu imitatus; se in arceat reuertisse

μὰχ Renio nec officita deseruiste contendebat. Senatus Romanoru remit 3 U nilitem illi que dix1 ad Annibalem vinctum mitti de crevit,Pontifex tamen, etsi nonpoterat iniussu Imperatoris fide perduelli dare; quia tamen aliter atq; Consaluus hominem ita in iecialis imperit in dato iureiurado in fraudem impulister perfidiae turpissimo crimine nona. vacabata: non magis quam Paches ille qui Hippiam du- Leem ab arce ad colloqtrium data fide incolumem redi a D

957쪽

D in sp VfLICA, Is V. turum pelli exit: arcem. duce desertam facile cepit deinde illum incolumem ex pacto redetantem in arce necauit. Ac C. Merius ni Consulatu Lucio Saturnino Tribi no plebis , qui Memmium Consulem creatu in campo Martio occidisset, fidem dedit ut illum de arce Capitolii quam una cum caeteris perduellibus inuaserat, distu baret, Tribunus plebis consulis amici dem secutus, ut primum e Capitolio descendit, occisii, est a Caio Rabirio quem T. Labienus Tribunuspli bis trigesimo post anno perduellionis accus tuit: damnatus a Quaesto ribus parricidii ad populum prouocauit Cicero Consulci in rei causam susceptilet, coram populo omni b. dicendi viribus exarsiliet, ad extremum, St iles inquit Satur uno datu est quod abs te vi medicitur, non eam C. Rabi iritis, e c.Marius dedit, idem a violauit, si in fide non etit γε fide is, Labiene, qui potuit sine Senatu consulto dari Zadeone hos taVrbis adeone ignarus es disciplinae consilietudinisque nostrae Pthac ne cim Necti enim priuatorum pactis publico iuri derogiri potest; nec si quis cum aduersario iniuriarum oblitus trans gerit, adem violauit si eum de occidere edicto iubeat ir; quia ius publicum obstat. Non tamen probare possum id quod Bariolus, ex selem cum quo antea

transegeris, occidere licere . in . opprii tendor uni. de inos testam. f. impunera itidem licet Italorum inoribus, salua dignitate non licet: nes licet, hone itum tamen est nonoiamve quod licet inclim Paulus honestum est. Consimilis fere causa fuit Vincenti Pogii qui cu Lu..eentium ' imperatorem in ipsius urbis Praetolio coniu-a utimui: ratorum valida manu armatus necasset, fide a magis rati b. accepta urbe excessit cii conditionibus, ne imperatoris caedes sibi sociisve fraudi esset. nihilominus cum ex urbe eripuissent coniurati publico iudicio damnati fuerunt. Melius Venetorum V Decemviri, qui magiitiariis' - η'ai'. iasdem exsulib. dare vetuerunt, ne publica securitas a sistratuum fraude ac simulatione Violaret Uricum adiu et i . hyli,hra maiestatis pertineret nec multo post Senatuscon maies.s

958쪽

at princeps populusve subditis, multo minus tiam lair

Fides latroni lato u iidem dare teneatur ' si tamen dederint, Imede-

- .s -- decore violare non possunt. Cuius rei Romanis, qui optime iura fecialia ac totius iustitiae vim tenebant,petenda nobis sunt exempla Etenim Cn. Pompeius cum piratis, qui classem mille circiter naum m insti uxerant, ac toto mari mediterraneo inspune grassabantur,suarucopiarum multitudine perterritis paetus est pro Republica, ut salui incolumes in prouincias populi Ro- inani dispers viverent ac ne fraudi illis est et quodpiraticam exercuissent. Quo nihil melius fieri potuit; cum piratae sine magno Reipublicae periculo nec vinci, nec urbes in littoribus, quas fere quingentas cum aliquot insulis occupauerant, recuperari possent. Magistratibus

enim Romanis, quominus inprouincias migrarent,ac mercatoribuS mare mediterraneum penitus conclusum

videbatur. Ac nisi Senatus quae gesta cum piratis a Pompeio fuerant , probasset, Respublica periculosum eius belli exitum habitura fuisset. Non quod velim cum piratis ac latronib. vllam fidem aut amicitia vlluve comesecium esse,aut peri uio teneri, qui praedonib.pactum pro capite pretium non attulerit, ne si iuratus quidem id nofecerit: quia non sunt illi ex hostiumumero; nec iuris aut legii,quaru euersionem moliuntur,beneficio frui oportet attamen Respublica data latronib fide frangere salua dignitate vix potest, etiamsi periurio no teneatur si ah Taeis.libis iureiurando discesserit. Cum enim h Tacfarinas latronuin Africa se duce ferens, legatos ad Tiberiu Imperatore misisset,ut sibi suisq; agros allignaret, bellu alioqui sempiternu Romanis illaturus: I perator ista legatione co- tumeliam tibi nominiq; Romano irrogari putauit; cum diceret in Senatu maiores quonda Spartaci latronis,qui triplici prςlio Romanos exercitus ti egerat, legatos pace petetes admittere noluisse; sed fugatas eius copias Marcum Crassum persecutia fuisse,eosq; qui cladem effugerant, crucibus aflixisse. Quo perspicuum fit, principem popin

959쪽

populumve cum latronibus pacisci, contra decus esse a fide tamen civiae latroni data sit, etiamsi salua religione pollit, non tanaen salua dignitate discedi.

Quid Augustias aduecliis latronum in Idispania duce

inaximam pecunia. um ma publice promiserat ei qui Coraco tam latronuNa principem cepit let. Coracotas ad Augustum adire,&pactum pro suo capite pretium pe- Augusti fidestere non dubitauit Augui us non modo latroni venia,

sed etiam prςmium dari tuli et 'tametsi fidem ei non dedistet quonia salua dignitate hominem nec supplicio i astici, laec prςmium ei denegari possutile iudicabat. tantii

fuit publicae securitatis ac fidei monacontum.

Refert tamen plurimit, fides hosti a Ita sit an praedoni; peregrino, an amico subditis,an socii ': nasi subdito perduelli data fides est a principe, cui vitaec Lamam qua tueri debuilici, eripere voluerit deinde rupta si de princeps ultionem reposcat, non tanta insertur iniuria Quam

si latronibus data rupisset, ut fertur Dagobertum resciat legioni latronum q ex Bulgariae finibus in Galliam,scit penetrarat, fidem dedille Magros allignasse: quibus cum sine sumo periculo dimicarii potui sic t. deinde inopi nantes dato signo trucidari ivlliste utilitate dignitati p- tulit Aliter Romani, qui aut fidem non dedistent, aut data non fefellillent. At etiam cum T. Manlius,is q. primus Torquati nomen habuit, adhuc adolescens Pomponium tribunum plebis gladio districto iurare coegillet.

se patrem quem accusabat, mistum facturii; eoq; rerrore coactus tribunus iurasset rem ad populum detulit; docuit cur sibi a causa desistere necesse esset. Tantum,inquirCicero,iusiurandum temporibus illis valebat.

Sed quaeri potest si princeps cum subditis pacem aut inducias paci us sit,s eq; iurisiuradi religione obligauerit peregrinis principibus,subditos minime violaturum,an rupta fide peregrini principes ultionem iure reposcant Id enim saepe factum legimus etiam ab ipsis Romanis,si pace cum Philippo iuniore facta, uno capite cauerunt,msubditos qui adam ρ πώ μ erant, io t. Vna res,

960쪽

Romanis icto imponerentur, saeuiendi iis invi acedonM,qui in bello abse defecerant,adempum erat. Ego principibus, qui a lienorum ciuium securitate pactri iunt, rupta fide iniurii b/T- si i inferri statuo, ac vitionem repeti posses ac poenae foede-

, '' ni pontifex Romanus, rex Castellae, respii blieae Venertoruian ac Florentinorum ab ultione quam Ferdinadus rex Neapolis in eos instὰitabatur , tueri se vellent,rege ipsum iurisiurandi religione obligauerunt, quominus illis nocere ita data is curitate, domum reuersos omnes sapplicio rex asse Cit; tametsi pater regis ipsius filium eodem iureiurando obligatum teneret. Nam Romani a Philippo ade Tn securitate transfugis Macedonibus non cauisser r, si principi impune fidem data frangere licuisl t. nihil tamen contra pacta fieri iudicandum est , si quis riuatus acceptarum antea iniuriarum ultione reposcat nisi pactis hoc diserte exceptum sit, aut nisi clausula ge-e ἡκ- cp nerali securitatem donati adeundi paciscantur, qu eani i' 'vim habet, ut de reditu quoq; pactum videatur: cum se iii.o glim .generalis clausus raduntuersa ea adem vim habeat quanis A t ' laris ad singula ouae si tabulis securitatis expressa ς non II i. v. fuerint,nec loca, nec tempora, nec persona v nire tu ius i si dico. Quae tamen neglecta sunt a Leone X. Pontifice

: r . Romano qui etsi1 Paulo Baleoni fidem ac securitatis

riseu. 1 bulas dedisset viRomam veniret, quibus etiam domunt r. is Q vi rediret tacite pactus erat, nihilominus coprehensun 13st in carcerem egit, nec tantum perduellionis sed multorie -- -- cumulatis iud iis danatum supplicio asserit jηροt.' Eadem securitatis specie Alphonium Cardinale benen

i,ilii OG dem putaret, legatum re3is Hispanorum clam inter L QN Rr ni curauit, qui pro Card male securitatem a Pontifici ῖμ' 'f' essi actitaret Caidinalis irretitus, fidem publicam Vrsebat. lecratus ipse regis Hisyanorum querelis omnia miscebat cui repositum est ab iurisconsultis,quibus Pontifici