Disquisitio de Paulo religionis christianae apologeta

71쪽

hoc potius aulus sibi vult si Christus non vivit, si de peccato et morte non triumphavit, quid tum vobis prodesset vestra cum Christo necessitudo cum eo mmortui peccatis, minime cum eo viveretis. Et tum sane Euangelium, quod Corinthiis nunciaverat, vanum erat; lalsum de Deo testatus erat, vana eorum fides, qui sper bant se cum Christ coniunctos a morte liberatos esse, re Vera, ut antea erant in suis peccatis, quippe qui salso iudicassent se iis esse demortuos, in communione Christi mortui erant deperditi, nulla vitae spes iis supe erat 1). Huic auli do resurrectione sententiae, quam spiritualem dicere licet, aliam accedere postea videbimus. Apparet, eum hic cogitasse ἀναστασιν eorum, qui in Christo fidem habebant, quamquam non negamus, etiam huic capiti vestigia τῆς αποκαταστώσεως παντων

Sed reiicit Apostolus omnia ea, quae, si Christus in vitam non rediisset, inde sequerentur: nam omni dubio maius esse dicit eum vivere svs. 20). Quum vero ἀναστασις νεκρῶν non esset, quemadmodum Corinthii nonnulli contenderunt, nonne tum praestaret vitam exigere ad Epicureorum normam, quia post mortem nihil

aliud nobis supersit 's. 32 8 Sic aulus cavillatoribus illis probare conatur eos, quippe Christi ἀναστώσει κνεκρῶν fidem habentes, immerito negare eius sectatorum ι est de tot hoc segmento Clar Sohollend.l. I p. 14s-14β

72쪽

in vitam reditum. Haeterea refutat argumentum, quod huic doctrinae opponebant. Homo, ut aiebant, inmortalitati non potest esse destinatus quomodo enim

quis sibi corpus fingeret quo in vitam rediret 's. 35). Ad hoc argumentum, quod ei stultum videbatur, aulus

respondet imagine petita e rerum natura, unicuique obvia seritur granum cuiuscumque frumenti, ex

quo, postquam dissolutum est, prodit culmus, quem Deus ei dare solet: sic etiam corpus, quo hac in terra induti sumus, moritur, quod necessarium est ut alio immortali corpore in vitam redeamus vf. 36-38j. Et cui hoc mirum videtur, quomodo e mortali corpore immortale prodeat, attendat quantum altera caro ab altera, corpora terrestria a coelestibus et haec inter se differant 39-41), neque amplius miretur Deum hominem altero corpore induere posse multo excelsiore, quam quo in hac terra utebat . Ut homo hac in vita corruptionis, dedecoris, imbecillitatis est particeps, sic resuscitatur corruptionis expers, gloriae, potestatis particeps habet hic corpus νυχικόν, ibi utetur corpore πνευματικῶ 's. 42-45ὶ nam hac in terra imaginem tulit terrestris, in altera vita coelestis imaginem seret vf. 49). Hoc nostrum corpuSφθαρτόν, θνητόν vs. 3, 4), haec nostra ἐπίγειος oi κία του σκηνους 2 Cor. V o), tentorium hocce, quod facile tollitur, alii aedifici opponitur a Deo consecto, χειροποιήτω, αιωνέω ἐν τοῖς Ουρανοῖς quum in

ultero sumus ἐνδημουντες), procul a Deo peregrinamur

73쪽

ἐκδημουριεν r. V ὶ, sed multo melius est ex corpore peregrinari et esse prope Deum us 8). Omnibus igitur, qui ab altera vita in alteram transeunt, mutatio subeunda est 1 Cor. XV 51ὶ corruptioni obnoxium vestimentum deponere debet homo ἐκδύσασθαι 2 Cor. V 4ὶ, ut alio vestimento in mortali, corruptionis

experti induatur ἐνδύσασθαι β r. XV 53, 54 . Sed aulus, epistolas ad Corinthios scribens, Christi

παρούσια proxime instantem exspectabat glorioso illo die nondum omnes mortem obiissent sus. 51), in quorum numero etiam se ipsum ore sperabat 2 Cor. ); hi igitur non uterentur statu illo somni, quo caeteri, qui iam antea erant mortui, continebantur sus. I) iis nullum vestimentum erat deponendum, sed tantum novum veteri superinduendum ἐπενδύσασθαι 2 Cor. V in. Iudaeorum more postolus hanc resurrectionem sibi proponebat mutatio omnium, tam eorum qui adhuc in vivis erant, tempore παρουσίας Christi, quam morturum, temporis puncto, in coniectu oculi locum haberet, quum ultimus tubae clangor audiretur lior. 52ὶ mortui reviviscent, vivi mutabuntur, Omnes

variis ordinibus in vitam redibunt v8. 23 sqq. 1) Hanc eschatologiam, e Gamalielis schola petitam, discipulus Christi non ubique tradit saepius enim in scriptis Paulinis nullus est locus statui illi inter-ὶ Ch. Thess. 4:I6, 17.

74쪽

medio inter mortem et resurrectionem Rom. VI 5, 8 1). Si quis miratur, in hac sectione non disputari de

ratione qua aulus Iudaeo-Christianismum refutaverit, cui oppugnando haud semel in eius epistolis locum esse constat, cogitet velim et plura huc pertinentia, iam occurrere araeci. I Cap. II parte, qua sermo est de lege, ad hominem iustum declarandum non apta, et vero illius refutationis explicationem potius ad es micam, quam ad Apesogeticam pertinere. I Ch. hil. 1 23.

75쪽

In priore nostrae disquisitionis parte animadvertimus et Gentium et Iudaeorum conditionem talem aulo visam esse ut nemo coram Deo δ-αιο haberi possit. Iam videamus quanam unice via hominem veram iustitiam consequi putet.

De hominibus per Christum δικαιοσύνην Θεον consequentibus.

Vera iustitia qualis sit ut recte intelligamus, aulus eam opponit Iudaeorum iustitiae. Dicitur illa δικαιοσύνη Θεου Rom. 17 m I, 22, 2 Cor. V:8Iὶ, et του θεου δικαιοσύνη, quam Iudaeus ignorabat Rom. in ea hominis probitas, quae a Deo proficiscitur, I hae ἰδία Rom. in quam homo sibi

76쪽

acquirit suis viribus nitens est altera εκ ου δμου, altera πίστεως, διὰ στεω , ε πίστεως qui illam quaerit, est εργαζομενος, mercedem accipit, quae ei

debetur, hanc petenti fides imputatur probitatis loco, ου κατὰ φείλημα, sed κατα χαριν inom. IV 4,5). Quum in eum, qui e lege δικαιοσύνην quaerit, quadratillud dictum oris Lev. XVII 5ὶ δ ποιήσας αυτὰ ζήσεται ἐν αυτοῖς , contra πίστεως δίκαιος salutem non e longinquo petit, quasi ea longe absit, sed Christum salutis ducem habet Rom. -8 1 et ita fide in Deo posita iustitiam consequitur, quae alio modo laustra quaeritur us. ). raeterea est

haec δικαιοσύνη universalis, unicuique. πιωτεύοντι obtingit m 22), nullo discrimine inter Iudaeum et Graecum X 12).

Hanc autem δικαιοσύw' εκ πίστεως non novam esse, V. . prorsus ignotam, probat exemplum es

refutandos eos, qui δικαιοσυυ,1 Θεου explicant Dei proprietatem, iure urget Hengelius. Attamen Viro Cl. , neganti Rom. 5, 25, 26 Θεο esse genitivum subiectivum n.nassentimur. 1 Hae verba partim libere ex versione Alex. GL 30 12-l citata sunt, partim etiam ipsum autum auctorem habent. Plures interpretes putant Paulum illa verba allegorice esse interpretatum, quos in primis resutat Hengelius, quo iudice postolus ea ad suum usum accommodavit h. l. l. V pag. 499-520.

77쪽

eius pera, sed fidem, quam Deo habuit, quae talis erat ut etiam in rebus desperatis eam servaret, eaque πίστις ἐλογίσθη αυτ ει δικαιοσύνην. incilli, qui ἐκ πίστεως sunt, veri Abraham filii dici possunt. Et haec vera δικαιοσύνη iam erat μαρτυρουμενηυπο ου νόμου καὶ των προφητων Rom. III l);

πίστις de rophetae sententia Mab. II vitae erat principium, quod probat eius dictum: ο δέκαιος κπίστεως ζήσεται Rom. D: 17). In hac Pauli doctrina de δικαιοσύνη θεου Deus, Christus et homo locum tenent mimum quaesti est de auctore salutis, tum de conditione, qua Deus hominem iustum declarat, tandem de via et ratione, qua Deus utitur ad hanc iustitiam in homine inciendam. Itaque duce Apostolo singulatim

has tres partes opinemUS.

De eo hominibus salutis auctore. Dei χαριτι hominum salutem esse repetendam, constans est aut doctrina. Eius mori immerito omnia bona sint tribuenda, quae accipimus, nihil exigere possumus, tamquam Deus nobis aliquid debeat. Haec igitur χαρις excludit omnia εργα quibus homo mercedem accipit κατα φείλημα inom. ), est

tamquam δωρεὰ I5ὶ quae libere a Deo homini

78쪽

offertur, V. . oeconomiae opponitur Rom. 2, GH ). Quamquam ea proprie a Dei amore non differt, efficacius tamen indicat nullum hominis coram Deo esse meritum, quo glorietur I). Deus, quippe immutabilis, ab omni aeternitate hominum salutem spectavit. Est decretum eius absolutum, προθεσις Rom. Ur 28 ante mundum conditum, ab infinito tempore ), κατ' ἐκλογην προωσις, Rom. Il)propositum, ut Verus explicat, ita captum ut electiosequeretur 3). Hanc electionem non fieri ratione habita nostrorum meritorum, diserte docet contextus etenim antequam Iacobus et favus nati essent et boni aut maliquid persecissent, locum habuit υκ ἐξ εργων ἀλλ' ἐκ του καλουντος vs. 11). Est ἐκλογὴ χαριτος XI I), soli Dei savori tribuenda. Hoc propositum, quam electiosequebatur, complectitur προγνωσιν et προορμγμον

VIII s). Perperam nonnullis hanc πρόγνωσιν videri ex voluntate humana pendentem, docet alterius vocabuli notio, quae diserte praedestinationem significat M. dam vero quos praenovit Deus, hos etiam1 Notum est vocabulum χάρι apud Paulum plures habere significationes. Ch de iis Reus l. l. II pag. 6.s est Eph. 4.33 Le έeret absolu se manifeste par glectio indivi.

79쪽

ante constituit συμμορφους τῆς ικονος του υἱουαυτου et hos ἐκώλεσε sus. 30ὶ Saepius in . . κλῆσις tantum significat invitationem et κλητοι opponuntur τοι ἐκλεκτοῖς Matth. XX 16, ΙΙ 14ὶ sed nostro saltem loco haec invitandi notio non incit.

Quomodo enim postolus dixisset, eum Os VocasSe, i. e. Euangelio cum iis communicando invitasse, nescium eine obsequerentur nec ne, quos praenovit

et praedestinavit ad Christi imaginis similitudinem pHaeterea num Deus ἐδικαίωσε eos, de quorum fide non constabat Sine illo dubio, nostro loco κλητοι non tantum sunt οἱ ἀκούοντες του κηρώσσοντος, Sed

etiam πιστεύοντες ch etiam X 14). st hoc igitur discrimen inter ἐκλογην et κλῆσιν, alteram e mente Ρauli locum habere ante mundum conditum, alteram Opportunitate traditi Euangelii. οἱ ἀγαπωντες τον Θεον dicuntur κλητοὶ κατὰ προθεσιν VII 28). Ipse Deus homines vocat, καλων Rom. IX II et quidem ἐν χαριτι Gal. Ι:6), διὰ τῆς χώριτος αυτο 's. 15ὶ haec κλησις dicitur ἀμεταμέλητος Rom. 29), cuius eiu non poenitet. Quos Deus ita vocavit et ad fidem perduxit, hos etiam ἐδικαίωσε Quemadmodum igitur fides conditio neces-

80쪽

saria est, qua homo iustus habetur, quia Deus διιιαιοι tantum κλητούς, i. e. ad fidem iam perductos, sic ratio, qua Deus utitur ut haec δικαίωσις re Vera locum habere possit, est mi ἀπολύτρωσις et ἐν M. LM i 24) Sed de his postea videbimus.

Ρrima τῆς δικαιωσεως caussa emitur in Dei χαριτι, homo δικαιουται δωρεαν LU 24), δικαίωσιν -- quam donum accipit, nullum est eius meritum. Qui εξ εργων νομου δικαιουται, habet gloriandi materiem, exigit quod ei debetur, contra is, qui δωρεὰν δικαιου- ται, coram Deo nullum habet καύχημα ΙΙΙ 27,

IV ), sed eius gratiae omnia debet Deus igitur hominem δικαιοῖ Rom. ΙΙΙ 26, 30, o 5 Vm: 30, 33, sal. ΙΙΙ in eaque του δικαιουντος actio

1 Minus recte Reuss. l. l. pag. ΙΤ3, δικαιωμα Rom. M 16, ubi opponitur κατακριερατι, cum δικαιοσυυν confundit. a terum quaestionem de notione mi δικαιωτεως hic sus tractare

non possumus. h. in primis RauWenho in disquisitione de Deo Paulino, qui ea de δικαιωσει et, qui in aliam sententiam abit, Doct. Lipsias in opusculo, die PauliniaekeRαλινσι0uvaliare nae de sis Havibris idea posuis 'Animadvertendum tamen, ipsum Clar RauKenho rei cisse discrimen, quod antea vindicavit inter actum Dei eg -- tem hominum salutem et actum Dei deelaratorium, quo fideles iustos declarat, quorum alter esset caussa iustificationis,

alter iustificatio ipsa l. l. pag. l). de qua distinctione Lipsius i. t. pag. Is): Aman siehi serne das die gange Scheidun aut in dialeotische Spitafindighei hinausiaust.