Disquisitio de Paulo religionis christianae apologeta

91쪽

πιστεύειν, ut abundent ἐν τῆ ελπιδι ἐν δυνώμει πνεύ

Iana praecipuos locos attulimus, quibus Verba πίστις et συιειν occurrunt absolute posita 1); vidimus non semper unam eandemque illorum notionem esse e contextu, ni allor, satis probavimus, notionem persuasionis mentis, quam nonnulli tantum agnoscunt, pluribus locis non suffcere. Iam attendamus locos, quibus Vocabula πίστις et πιστεύειν non occurrunt absolute posita, sed πίστις cum genitivo, cum praepositione εἰς et προ , πιστεύειν cum dativo, ora , i et ἐπί cum accusativo et dativo.

Abrahami fides Christi quoque asseclis exemplo proponitur: οἱ ἐκ πίστεως demum veri Abrahami sunt Mi Mai. III 73. Qualis igitur patriarchae erat πίστις 'Eπίστευσε τῶ Θεω Rom. V o, M. Ι:6); in De omnem suam fiduciam ponebat, et quamquam rati vix serebat ut Dei promissis fidem haberet, tamen non dubitabat, quia intime ei erat persuasum lare ut, qui promissa lacerat, iis etiam staret, quia potestas ei non deesset. Qui talem habet

fidem, Dei gratia omnia exspectat; non est mer- 1 Rom. I non citavimus, quia cum ischendorfio

aliisque voc. ἡ πιστει expellenda esse ducimus. De loco celeberrimo Rom. 3' postea videbimus.

92쪽

cenarii loco, qui exigit mercedem quae ei debetur, sed πιστεύει ἐπὶ τον δικαιουντα - ἀσεβῆ Rom. IV 5).LΙμ3τ ύειν cum praep. ἐπέ cum accusativo significat: fidem alioui adhibere, adiun9ere, et vix differt a πιστεὐειν cum Praep. εἰς Formula nostra proponit hominem De obedientem et se latum ei tradentem; nulla est caussa dubitandi in Deus impium etiam probet, in quo, quippe πιστεύοντι, iam novae Vitae

principium Viget. Haec Abraham fides coram De iustitiae loco cem

Setur, λογιζεται αυτ εἰς δικαιοσὐνην. Quod non tantum de eo valet, sed de omnibus, τοῖς πιστεύουσιν ἐπὶ τον ἐγείραντα Ιησουν τον et ιον ῆικῶν ἐκ νεκρῶν

's. 24). Quod ad naturam attinet, Christianorum fides non differt ab Abraham fide, contra hi dicuntur ἐκ πέστεως 'Aβραὰμ vs. 16), attamen Deo, fidei

obiecto, tamquam novum attributum additur, Abrahamo ignotum, eum nempe Iesum e mortuis in vitam revocasse. Qui hanc fidem habet in Deo, qui hoc sacto probavit Iesum esse υἱον Θεου Rom. ), necessario totum se ei tradit, non dubitans, quin Deus cum Christo omnes, peccat demortuos, ad eram vitam ducturus sit cla 2 Cor. ΙΝ : 143. Idem significat Apostolus Rom. dicens eum salutis participem lare, qui non tantum ore Iesum promtetur dominum, sed etiam ἐν καρδέι πιστεύει τι Θεδ αυτον ηγειρεν ἐκ νεκρων. Ne hic cum nonnullis τε πιστεύειν notionem tribuamus: credendi, pro vero

93쪽

79 habendi, illud ipsum vetat, quin adiicitur ἐν si καρδίε:

praeterea vix credibile est, iudice Ρaulo, hominis salutem ex mentis persuasione pendere 1).8 Rom. X et X 11 Occurrit larinula πιστεύειν ἐπὶ cum dativo, est e Ies XXVII : 16)significatur fides, quam quis ponit in eo, qui hac fide dignus est 2). Constat igitur iis locis, quibus Deus diserte fidei

obiectum indicatur, et fides necessaria conditi est, qua homo δικαιοσύνην consequatur, πίστιν Sse sensum illum religiosum, quo nos Deo tamquam patri nostro tradimus, quia nobis persuasum est neque moditem, neque Vitam, neque aliud quid nos posse dedi here ab amore Dei, in Christo omnium maxime On

comparatione cum Rom. 4. 2 lohess. 1 occurrit formula , πόσrις πρὸς τὸvΘεου, quae eodem redit ac mem εις et ἐπι Θεου. Sic etiam Philem. menις ἡ ἔχεις προς ro Κυριο inσoυv. 3 cum Ed. Recepta voc. 'Iη σου Rom. contra Tischendoinum servamus. Habet illud quoque eod. Vat. sec. d. R. uenen et obet.

94쪽

utrum . . sit genitivus obiectivus et ita fidei obiectum, an vero subiectivus, ita ut Deus sit ἡ-iectum, quemadmodum in locis antea citatis. Ad nostrum usque tempus omnes sere interpretes sententiam tuiti sunt genitivum . . fidei biectum indicare, ideoque r. . . non differre a sormula π εἰς . . , aliis locis obvia. Hanc sententiam in

patria nostra in primis impugnarunt Hengelius, I)Schestentus, 2 et in peculiari de hoc argumento disquisitione Berlagius, 3 qui probare conati sunt antiquam

sententiam serri non posse et στιν . . esse e licandam fidem, cuius Iesus Christus auctor sit innime tamen iis contigit omnibus persuadere, quorum e ninhius 4 strenue se iis opposuit, cui rursus respondit Berlagi ra). Grammatice utramque sententiam defendi posse, ab utraque parte conceditur. auli autem menti novam interpretationem omnino convenire, ostendit

Berlagius 6 tum locis citandis, ubi sermo est de fide, De habita, in communione Christi bi πίστις ἐν ριστω, si quidem, quod ostendere conatus est V. ., haec sermula explicanda est fides in Deo posita 1 se ad Romano I pag. 313 sqq, 340. 2 Lee de AE eram pag. 7 sqq.

95쪽

in communione Christi, non vero fides in Christo posita), quae noti sane non differt a fide Deo habita, auctore Christo. tuis iis, ubi fides ita proponitur ut Christo auctori tribuenda sit v. c. m. V o, ubi ai ειρήνη

πρὼς τον Θεον est huctus τῆς δικαιοσύνης ἐκ πίστεως et

Christo auctori tribuitur, rundes igitur sequitur ipsam quoque iustificationem e fide per Christum oriri, qui fidei auctor est pariter 2 Cor. V aliisque locis. Quamquam nostrum minime est diligenter in argumenta inquirere utraque parte allata, neque ea ponderare, nos tamen riis assentiri suemur, qui formulam πίστιν Ι explicant fidem in Deo positam, cuius I. C. auela sit, in primis quum locos inspicimus ubi nostra formula occurrit, quos aleamus necesse est ut fidei naturam recte intelligamus. Ροstquam Apostolus probavit, meque Gentes neque Iudaeos 4Ωιαιοσύνην Ῥεom consequi posse. inde a Rom. III 21 visis indicat, qua tam veram illam Deoque unice acceptam et lege atque prophetis significatam iustitiam consequatur Λικαιοσύνη Θεουπεφανερωται διω πιστεως Ι. . vs. 22ὶ, nullo di crimine facto inter Gentes et Iudaeos, omnes spectat, quippe peccatores, dummodes fideis habeant. loreo fidei natura cognoscitur Abraham exemplo: erat eius fides in meo posita, cui totum me tradebat quae fides coram me, iustitiae 4nstar erat, quam meus et tamquam gratiam imputabat minime mercedem ei debitam. Est autem patriarcha pater πὰντων των

96쪽

πιστευοντων IV 11ὶ promissum, et eiusque resisactum, impleri tantum potest fide, dummodo omnes sint εκ πίστεως Ἀβραὰμ 's. 16). Sic igitur fides Christianorum natura sua, non es fert secundum avium ab Abraham fide. Itaque nostr loco sormulam διὰ πίστεως . . e plicamus fidem in Deo positam, quamquam obiectum non diserte indicatur, et quidem auctoreo. utriuius docuit Rom. V o, quem locum antea interpretati sumuS.

Sic e contextu cognovimus naturam huius fidei, quae conditio est τῆς Ωιαιοσύνης, esse illud vinculum inter Deum et hominem, quo se ei tamquam atri tradit. Idem docemur . 26, ubi Deus dicitur iustum declarare τον ἐκ πίστεως ησου, quia πίστις sola est conditio, qua Deus, salva sua ipsius iustitia hominem probare potest. 8equitur Gal. II: 16, locus celeberrimus, ad quem o DD. ab utraque parte provocant ad suam sententiam desindendam. enitus Apostolo persuasum est, hominem non iustum declarari ex peribus legis, sed tantum διὰ

πίστεως Ιησου ριστου , et ri μεῖς, ita pergit, iς Hy-ν Ιησουν ἐπιστεύσαριεν βῖνα δικαιωθῶριεν ἐκ πίστεως ριστου καὶ ου ἐξ εργων νομου. Mirum sane oret, si sermula πίστις L . explicanda esset

fides in I. . posita, avium hoc loco, ut omnem ambiguitatem tolleret, non potius scripsisse διὰ πίστεως εις ριστον, quae sermula ei non erat ignota in Mol. II ): nusquam enim tantum euphoniae

97쪽

tribuit, ut ambiguitas fatur Haeterea, ubi fides

est conditio τῆς δικαιοσύνης, constans apud eum est usus larinulae πιστις . . et quum hic nomen 'Ιησου alterum ριστω praecedit 1), contra in πίστει cum praep. εἰς et ἐν vocabula inverso ordine occurrunt,

quod minime mirum est: nam fides ei habenda habetur ei tamquam Christo, ut ad communionem cum Iesu tamquam Christo perveniamus. Vi, quae ducit ad fidem in Deo positam, est fide. I. C. habita, ut in eius minmunione iusti declaremur, fidem consecuti, quae unice coram Deo iustitiae vim habet, et cuius ille tantum

in nobis auctor esse potest.

In hac fide avius vivebat, neque ipse amplius sed Christus in eo vivebat: nam, inquit, quod adhuc vivo in came, ἐν πίστει ζω τῆ του υἱου του Θεου II 203. Legi erat demortuus, ut latam suam vitam Deo dicaret; non amplius ipse vivebat, sed Christus in eo ab hoc tempore, quo cum Christo erat crucifixus, vivebat omnino, lata sua vita Deo dicanda, in fide Deo habenda, cuius ipse Dei stius suo amore, in morte in fimis conspicuo, auctor ei exstitit. Quaenam huius fidei sit

natura, statim apparet: non est mentis quaedam pedi

suasio, qua homo Deo vivit et ei probatur, sed animus religiosus, quo eius voluntas una est acta cum Dei

voluntate. 1 Gai I et hil. occurrit πωτις ριστου, omisso nomine imi σοὐ quod caeteroquin illud praecedit.

98쪽

Legimus Gid. III 22: συνέκλεισεν et γραν τα

παντα - μαρτιαν βῖνα si ἐπαγγελία ἐκ πίστεως 'Iησου ριστου δοθῆ τοῖς πιστεύουσι. roponitur

lex paedagogus ad Christum 's. 24); hoc pata gre homines non amplius indigebant, quum V nerat illa religio, cuius indeses est fides: nam facti sunt Dei filii per fidem, in Christi communione us 26). lam ver haec fides, natura sua, eadem est atque ea, quam Abrahamus in Deo habebat, cuius filii sunt ι ἐκ πίστεως vs. 7). Homissum igitur, atriarchae factum, in iis tantum impleri potest, qui, ut ille, in Deo fidem ponunt, cuius fidei

Christus in iis auctor est, in cuius communione πάντες

13 ML is aulus dicit, se habere veram δικαιοσυurru, mi εκ Θεοὐ iustitiae Oppositam, quae est ἐκ νομου, in communione Christi, et quidem, δια πωτεώς ρισπου, et ph. mi παρρησέα και ἡ προσαγωγἡvδια της πέστειος Θου. h. ct 3 16, ubi est πιστι η δι αυτο et poc. 4 os, ubi ο πιστις iησου et αἱ ευτολαι του Θεο coniunguntur. Quemadmodum quaestionem, utrum genitivus in formula πιστις I. X. sit obiectivus, nobis tantum attingere licuit, sic varias sententias eorum, qui eum obiectivum esse negant, non nisi verbo commemoramus. Horum alii formulam nostram explicant

fidem quam . C. habuit et cuius nobis exemplum praebuit, alii fidelitatem, quam . . praestitit, alii genitivum auctoris interpretantur, sed cogitant de fidei doctrina, cuius Q. auctor est e. e. osveldius CH-

99쪽

His monitis, ad fidei naturam rite cognoscendam haud requiritur ut caeteros de fide, τῆς δικαιοσύνης conditione, locos diligenter exploremus paucis tantum eos tractare lubet. Initi epistolae ad Romanos aulus cum lectoribus desiderium communicat iis Euangelium nunciandi: ipsum enim huius Euangelii non pudebat, quia est δύναμις εο ει σωτηριαν, est inca ad salutem unicuique impertiendam, qui fidem habet, nullo discrimine facto inter Iudaeos et sentes Hoc probat . 17 etenim, inquit, in hoc Euangelio ποκαλύπτεται

δικαιοσύνη Θεου ἐκ πιστεως εἰς πίστιν, haec Vera

iustitia, quae Deo placet, patefit unicuique, qui fidem habet, et eo tendit, ut homo in fide vivat est igitur fides conditio, qua homo hanc δικαιοσύνην Θεον, caeteroquin ei obtectam, videre possit. Quod valet de omnibus πιστευχυσι ΙΠ 22): est idem Deus qui iustum declarat tam περιτομην quam ἀκροβυστίαν, et quidem διὰ τῆς πίστεως vs. 28, 30). Sine hac fide neque Abrahamus a Deo esset probatus, neque eius filii Caput o). Eius p Gentes, quamquam probitatem non persequebantur, eam Ssecutae Sunt, contra Iudaei, iam rappetentes. illuc mon pervenerunt, quia time disquisitioni has sententias ubiecit Boot Beriage l. l. pag. 35-59. Cis etiam Clar. uurling oser et geloos an onsen

100쪽

fide erant destituti, necessaria ad iustitiam assequendam conditione IV 30, 31ὶ Est lex a Christo sublata, quo auctore Ide exorta est tamquam principium ad iustitiam adipiscendam X ), quam ut consequeremtur, lex homines praeparabat Mai. III 24).

Iam varias fidei notiones recensuimus. Vidimus eius sontem esse denunciationem Euangelii, quod homo Verum esse credit, sensim autem paulatimque mentis persuasio existit in eo tam firma, ut omnem omnino dubitandi locum tollat. Sed quamdiu fides solum in ingenio sedem suam collocavit, hominis salutem emere nequit. Hanc ut ille consequatur, requiritur fiducia in Deo posita, sensus religiosus, quo homo unice Deo obedit, ei totum se tradit, tamquam filius atri et quum nostra voluntas cum atris voluntate una est sacta, fides ad summum evecta est fastigium I).1 Pulchre Oltramarius . l. pag. 397: ista sol se prέ-

sente fous te double caractere de confiano et de conviction. Confiance et convictio son deux igment indissolubles. La confiance ait de la convictio oucia convictio de laconfiance, vivant que ob et lui-mhme o te caractere dero et a te salsi te premier. Ces eu elament existent simultanement, 'est a chaque individ de dire dans quelordre iis se soni sucoέdέ e tui. Ainsi conque la sol estune vi uouvelle et gesse du coeur et de resprit, ne communion et u commerce continuel de sentimenta, de