장음표시 사용
211쪽
ut de illis idem S. Doctor in lib. 2. de Doctri Christi
cap. II. ScripserIt, qui scriρturas ex hebraica lin
terpretes ace iisti dona in bominibvi ; & postremo, utrum sex nomina quibus Isaias cap. 9. . 6. Messiam denuntiat, dicens , et voeabitur nomen ejus admirabilis . Consiliarius , Deus, Fortis , Pater futuri saeeuli , Princeps pacis comprehendan tui sub una tantum simplici,& mysteriosa denominatione , ut faciunt Interpretes nimirum
varietates, tam modo mem Tatae , quam reliquae Omnes ,
quae occulunt in LXx. possunt habere diversam originem, nam primo , quoniam Interpretes isti, ut ait S. P. Augustinus lib. 2. de consens: Evangelist. cap. 66., eo Spiritu interpretati sunt, quo et ilia , quae interpreta-hantur , dieta fuerunt , pote rant diversimode reddere multa , quae habebantur in codiee hebraeo ; unde inquit idem S. Doctor lib. I s. de Civit. Dei
Praetermittere , et aliquid addere , etiam aet hinc ostenderetur , non humanam fuisse, in ilio opere servitutem , quam veνbis debebat intorpres , sed divinam potius potestatem , quormentem replebat, et regebat i
terretis . Praetera quid prohibet , quin diversitas ista , rinon omnis, saltem magna ex
parte retundatur vel in impers clam linguae hebraicae notitiam etiam inter Iudaeos, ipsosque
illorum Rabinos , jamdiu , rediversis abhinc saeculis regnantem , vel etiam in Judaeorum malitiam i Sane enim , ut ObServatum est supra Nota 3. Hie-zonymus ipse, licet Codices hebraeos prae omnibus maximo studio ubique secutus sit, in crepat tamen Iudaeos , & de omissione vocum Omnis , & omnibus , quae tamen habentur in Uersione LXX. Deuter. eap. 27. V. 16. & de adjectione vocabuli . A Deo ad Textum Deuter.
cap. LI. V. 13. maledietus omnis qui pendet in ligno , ut adineo recte hie concludi posse videatur cum Ioanne Morino Pra sat. ad Uersionem LXX. Sixti U.,& Clementis UIII. auctoritate recognitam edit. Patis. I 618. num. I s. ubi Inquit. Quisquis igitur Iudaeos falsationis , et
impos turae postulaverit, diseriamenque ingens , quod inter textum hebraeum apparet, et S ptuaginta editionem in eorum malignas eorruptiones reiecerit Sanctorum Patrum vestigia men. temque consequelων, quia scruticet mirum valde est, & con
212쪽
gua in graecum verterunt, numerari Possunt. latim autem interpretes nullo modo : nihilominus prae-
versione ista adeo constanter usa est, si in se corrupta esSet,& minime genuina , ut ade merito quoque ibidem conquaeratur auctor celeberrimus modo laudatus dicens saepius certe
miratus sum , qui fieri potuit , ut tot υiri doeti Iudaeos erediderint eodices suos luaesos, et incorruptos conserυasse et Christianos vero editionem qiιam ab Apostolis aeceperunt , quam e nonicam eredebant , eui uniee innitebantur , statim υiolasse , et adulterasse . Bona verba , quaeso , Eeclesia Christiana ba. sis est , et columna veritatis ;
quam Adem perfidis Iudaeis illi
c haeretici asserunt , eandem saltem nos Chr istiani Ecelesiae υindicemus . Tandem quod spectat ad chronologicam disserentiam et non est Omnino inconveniens , Vel repugnans illo tum opinio , qui putant Compu. tum LXX. potius verum esse , &genuinum , eo quod Ecclesia an
liquitus annos a mundo condito juxta chronologiam istam nu-merare consuevit , Sc nunc quoque Martyrologium Romanum annuntiat seeundum illam Nativitatem D. N. J. C. ad 1s. De-vembris : neque implicat, quod Mathusalem juxta eam supponi debeat non esse mortuus, niIi anno I . post diluvium t nam licet scriptura assirmet, quod tempore diluvii octo animae tantum salvae saetae sint per
Arcam , nihil plane impedit, quin singulari Dei providentia
illo tempore salvaretur Mathusalem in remota aliqua terrae . parte , Otiam extra Arcam ,& post diluvium terrae cognitae iterum restitueretur , e serme pacto quo Elias per turbinem 4. Reg. cap. X. v. IIus
Pater repentino raptu Genesis cap. s. V. 26. in ignotam mundi plagam translati superstites
servati sunt, & servantur m L.
tali corpore, secundum plurium, eorumque insignium Theologorum sententiam, nondum exuti Isane enim in hac re nihil esse absurdum nihilque repugnans affirmat etiam S. P. Augustinus lib. t s. de Civit. Dei cap. II.& doctissimus Calmet laudat pro hac opinione in artic. M thusalem Eusebium in Chroni- eo , & Syncellum in sua 'Chro- nologia : deinde missa hac opinione , quae puram conjecturam minime excedit , latendum est , quod in computo annorum a Creatione Mundi in Uersionem LXX. potius, quam zn exemplaria hebraica error irrepserit , sicuti jam sere corum n
213쪽
cipuae illarum sunt tres, nimirum antiqua Itala, Hieronymiana , ct latina vulgata.
Prior, idest antiqua Itala sic dicta , non a lingua , Sed a regione , idest, quia in Italia primum
elaborata fuit, est omnium latinarum Versionum antiquissima , & probabiliter jam temporibus Apostolorum , vel certe non diu post ab auctore incerto elucubrata : ea autem, quantum ad vetus testamentum
deducta suit ex Versione LX x. Interpretum & unica ferme permansit in publico Ecclesiae usu usque ad saeculum IR in quo S. Hieronymus, ne Iudaei, ut ipse ait in Praefat. in Isaiam , de falsitate seripturarum Eeeloesiis Christi diutius insultarent, aliam elaboravit adhibitis, S collatis inter se codicibus emendatissimis undique conquisitis , & viris in lingua hebraica peritissimis , in qua vetus testamentum in latinum transtulit, non ex textu graeco, LXX. Inter-Pretum , ex quo , ut modo dictum est, deducta erat antiqaa Itala , sed ex textu originali hebraeo, novum autem jussu Damasi Papae ad sontes graecos correxit, & emendavit. Porro autem Versio ista S. Hieronymi quantum ad novum testamentum, suit statim summo plausu , ct magna concordia. recepta ab omnibus Ecclesiis , non ita tamen quantum ad vetus: nam relate ad istud improbarunt illam per multi, non Solum privati viri Ecclesiastici, sed etiam Episcopi, inter quos S. P. Augustinus unus suit ex praecipuis , qui illam nunquam passus est legi in sua Hipponensi Ecclesia,
muniter statuunt Theologi , qu cumque demum modo hoc sactum tuerit, ideat, veI errore , vel malitia Ammanuensium ἰneque Lamen Inde sequitur quod Immerito declarata sit authen-llea , quia scilicet ut supra di ctum est , error chronologicus substantiam fidei corrumperemiuime potest .
214쪽
Metio I. cap. IV. 39s ut colligi potest ex ejus Epist. 19. ad S. Hieronymum,
in qua hujus rei rationem reddens inquit, ne con tra seρtuaginta Auctoritatem , trinquam novum aliquid Proferentes . magno scandalo perturbemus Pt bes Chrioti, qtiarum aures , O eorda illam intemPretationem audire consueserunt, quor etiam ab Ostotis iamrobata est. Hoc tamen non Obstante magnam quoque eo ipso tempore obtinebat auctoritatem, & quia successive demum ah alijs ex integro adoptari caepit, factum est, ut utraque, ideSttam antiqua Itala , quae saepe etiam a scriptoribus Ecclesiasticis vulgata vetus nominatur, & noua ista S. Hieronymi promiscue in Ecclesijs legeretur, usque ad dimidium sere saeculi VlΙ. nam circa te pus istud comparuit illa, qua nunc utitur Ecclesia,& quam latinam vulgatam communiter nominamus :ea autem stricte loquendo vocari non potest nova sacrae Scripturae versio, nam relate ad novum testamentum continet antiquam Italam jussu Damasi P pae a S. Hieronymo emendatam, & relat ad testamentum vetus est ipsissima sere S. Hieronymi, excepto Psalterio davi dico , & libris quibusdam Deuteroeanonicis , idest Sapientia, & Ecclesiastico, item libris quoque Machabaeorum, Baruch , & Epistola Jeremiae , cum additionibus Danielis , qui ab Hier
nymo Versi non suerunt, eo quod non extarent in
Canone Judaeorum ; in quibu= omnibus latina n stra vulgata parum aut nihil differt ah antiqua Itala : ex quo etiam istud concludi potest, nempe quod
universim latina vulgata proprie loquendo non sit, neque Versio Hieronymi, neque antiqua Itala, Sed tertia quaedam ex duabus istis ab incerto auctore septimo Ecclesiae saeculo composita. De Ista versione, idest de latina vulgata, quRpost S. Gregorij Magni tempora patres omneS, S
215쪽
Doctores communiter usi sunt, in Synodis , in lio miliis, in Concionibus, alijsque scriptis, praecipue sciendum est, quod illam Concilium Tridentinum , volens prospicere fidelibus, ut certi redderentur de
Verbo Dei, & noscerent, unde desumenda essent certa, & indubia momenta, certae, & insallibiles rationes ad fidei , S morum regulas statuendas, ac confirmandas, prae omnibus alijs latinis versionibus , quae tunc innumerae propemodum existebant , Scircumserebantur , tam ah Auctoribus catholicis , quam ab haereticorum magistris evulgatae, Sess. IV. de editione, S usu sacrorum librorum, solemni decreto sudicaverit, & definiverit esse authenticam. Hoc tamen non ita intelligendum est, quasi Concilium latinam vulgatam absolute praetulerit fontibus , ut maligne magis , quam scite conquaeruntur,
S criminantur lutherani, & calvinistae ; vel quasi nulla prorsus in ipsa inveniantur menda , & errata etiam levioris momenti: nam de sontibus, sive de versi nibus in textu originali, tam veteris , quam novi testamenti, nulla plane in illo decreto iacta est mentio: imo illo ipso tempore , quo Concilium de ejus authentia decretum suum emanavit, mandavit etiam selectis Doctoribus , ut emendationi illius sedulo incumberent: quod etiam factum est sub Pio IV., sub pio V., & sub Sixto V. Praeterea etiam poSt
Sixtinam correctionem typis Vaticanis Vulgatam anno IS9D. fuit iterum emendata summa cura , & Summa diligentia sub Clemente VIII., S nemo plane est inter Doctores Catholicos, qui negat, quod non obstantibus tot emendationibus quam diligentissime factis plura adhuc in ea reperiantur, quae corrigi, S emendari possunt, si sermo sit de erratis parvi momenti. & quae ad substantiam sacrae Scripturae minime pertinent .
216쪽
Quamobrem ut omnia , quae ad hanc materiam pertinent paucis complectamur 3 circa authentiam nostrae latinae vulgatae notandum est, quod ea de
clarata, & definita fuit authentica hoc sensu , quod licet non sit conscripta ab auctore divinitus inspirato , & in fallibilis auctoritatis , quemadmodum scripta suerunt authographa hebraica, & graeca veteris , & novi testamenti, attamen quia post diligens examen inventa suit fideliter ubique ex textibus originalibus in latinum translata, & quantum ad substantiam perfecte cum sontibus originalthus consentiens ; item antiquissima , ct Sanctis Patribus probata , nihilque contra analogiam fidei, Sc inorum regulam continens , Concilium Tridentinum assistente sibi Spiritu Sancto, statuit, & firmo iudicio declaravit , ut prae omnibus alijs latinis versionibus haec sola habenda , & suscipienda esset tanquam authentica , idest tanquam publicum , & probatum Sine ullo textuum originalium praejudicio, in fide, Amoribus irrefragabile instrumentum, & regula insallibilis auctoritatis . . ..
Praeterea notandum quoque est, quod insallibilis ista vulgatae latinae auctoritas in rebus fidei, & m rum considerari debeat sub duplici respectu , nempe ab intrinseco, & relate ad se, atque ab extrinseco,& relate ad nos: generatim enim eo prorsus modo, sicut libri sacri , ut sint Canonici ab intrinseco , & in seipsis, istud non acceperunt neque a suis auctoribus , a quibus scripti fuerunt, neque ab aurictoritate Ecclesiae, sed a Spiritu Sanctis; ut supra cap. 3. in Res p. ad primam , & alteram pmbationem Opp. i. declaratum fuit: ita etiam versio nostra latina, ut sit authentica ab intrinseco , hoc habet, non
217쪽
auctor, ut nos Supra diximus, neque a Concilio Tridentino , sed ab assistente Spiritu Sancto, qui ejus interpretem occulta nobis providentia ita direxit , ut in exemplaria hebraica , & graeca minime corrupta incideret, atque sensum legitimum , S a Spiritu Sancto intentum idonec, ct fideliter in ipsa exprimeret, ita ut Versio ipsa cum textu originario in rebus fidei, & morum substantialiter omnino consorinis esset: atque ita versio ista latina vulgata non accepit a Concilio Tridentino aliam auctoritatem , nisi illam , quae extrinseca dicitur, & relate ad nos , nimirum hoc sensu , quia consormitas ejus cum textu originali, quae illi intrinsece inhaeret, mediante decreto praedicto Concilii Tridentini cem to & infallibiliter nobis innotuit, nam neqtie in interpretis neque in Concilij auctoritate positum erat, ut si versio latina alicubi a textu originali substantialiter discrepasset, per illum , vel per istud eidem
consormis fieret. Tandem, ut ad versiones vernaculas progrediamur, nomine versionum vernacularum intelligimus lucubrationes omnes sacrae Scripturae, quae in quacunque alia lingua exceptis tribus principalioribus in cruce Domini nostri Jesu Christi consecratis, nimirum hebraica , quantum ad vetus testamentum, S graeca quantum ad novum , atque latina . quantum ad utrumque testamentum simul, evulgatae fuerunt; & quae innumerabiles propemodum sunt, apud singulaS nationes , ad quas lux Evangelii pertransivit, in lucem emissae tam a catholicis, quam ab haereticis, quarum historiam magna ex parte contexuit P. Cherubinus a S. Joseph in sua Bibliotheca Craticae sacrae Tom. IV., S P. Iacobus Lelong in Bibliotheca Sacra : ex quibus tamen nulla plane est authentica , quia nulla ex
illis, ut talis ab Ecclesia declarata fuit: & genera-
218쪽
seello I. cap. IV. Τ9'tim auctoritas illarum , quae a catholicis scriptoribus vulgatae suerunt , tanta est, quanta eSse reperitur uniuscujusque cum vulgata latina conso mi taS .
De Versionibus autem istis vernaculis duo sapientissime , & provide simul constituit Ecclesiar primum , ne in publicis Ecclesiae usibus , & praesertim in Missa legantur Scripturae in lingua vulgari, Seu
vernacula ; sic enim Concilium Tridentinum Sess. 22. cap. 8. statuit: Etsi missa contineat magnam Populi fidelis eruditionem, non tamen e edire visum est Patribus, ut vulgari Passim lingua eelebrar tur . Alterum autem, ne hujusmodi vulgares sacrae Scripturae versiones omnibus indiscriminatim legi per mittantur , cum iuxta IV. lndicis regulam a Sixto V.,& Clemente ulli. approbatam e E erimento mani festum sit, Plus inde detrimenti, quam utilitatis oriri ob hominum temeritatem: dixi tamen omniis hus indiscriminatim : nam quantum ad substantiam
hujus rei pertinet, jubet eadem regula, ut in hac parte, iudieio Episcopi, vel Inquisitoris stetur, ut eum Consilio Parrochi, vel Confessarii bibliorum
a Catholicis auetoribus versorum ieetionem in Oulgari lingua eis concedere Possint, quos intelleaeerunt ex hujusmodi lectione non damnum, sed s- dei atque pietatis augmentum evere Porre, quam saeuitatem in scriptis habeant.
Quandoquidem vero in rebus Theologicis saepe fit mentio de Polyglottis , de Parohrasibus, de Con-eordantiis , de Commentariis , de Closσis Sc.
Praesertim cum Sermo est in materia de sacra Scriptura ; non abs re erit , si hoc loco breviter etiam indicaverim , quid horum nomine intelligi
219쪽
etoo De Ioeis Theologieis diversarum linguarum e & sicut olim Origenes in suis Tetraptis, Hexaptis , & Octaplis, graecas V
riorum lectiones compleXus est, ita etiam Polyglotta exhibent nunc sacrae Scripturae textum varijs linguis descriptum: numerabantur autem jam sub initium saeculi decimi octavi septemdecim, ut constat ex dissert. historica Bibliothecae sacrae Paris. ann. I77ῖ.celchriora autem Sunt.
Prima Polyglotta Card. Ximenes ex ord. Minor. S. Francisci Archiepiscopi Toletani , quae alio nomine etiam Complutensis , & Tesseraglatia , id est quatuor linguarum appellatur & vulgata sui tanno Isis. impenSis pro ea sexaginta aureorum nullibus.
Secunda Arias Montani , edita jussu Philippi II.
IIispaniarum Regis anilo I 6s7., & Vocatur: l. Pen-toglotta ; quia quinque linguas complectitur. 2. Regia ; quia regiis sumptibus excusa fuit, & 3. Plantiniana , & Antuemiensis e quia typis PlantinianisAutverpiae in lucem prodiit. Tertia Michaelis te Jay Consiliarij regii, quae vocatur HepinglOttα a septem linguis, quas continet, dc mrisiensis , quia Parisijs formis Antonii Vitr/cxcusa fuit. Juarta autem , & omnium locupletissima est Briani matron Angli edita Londini anno i 657. una cum Protegomenis eruditissimis in universam Scripturam: & vocatur: l. Anglica , & Londinensis . quia ut dictum est, Londini in Anglia e , aborata , & eX-cusa fuit , & 2. Enneaglotta a novem linguis, quae in illa continentur. Paraphrasis idem est ac Interpretatio : atque definiri breviter potest, quod sit prolixior quaedam, S uberior sententiarum saerae Scripturae declaratio:& est duplex scilicet intertexta, in qua retentis
220쪽
Seelio I. cap. IV. st Isacrae Scripturae verbis , immiscetur inter illa continuo prolixior ista illorum expositio 3 9 non inter
exta , in qua retinetur tantum sensus verborum, &mutantur penitus verba. . Concordantia , est omnium vocum in sacra Scruptura reperibilium index alphabetico ordine dispositus cum indicatione totius textus, Seu singularis cujuslibet sententiae , in qua vox aliqua immixta ha
Commentarius est diffusior quaedam, & studiosa sacrae Scripturae illustratio : & est vel literatis , quando scilicet per eum investigatur, & declaratur praecipue sensus literae: vel moralis , & mysticuS , quando primario attenditur ad morum praecepta , & ad allegorias, quae in Scriptura Sacra Occurrunt. Clossa est brevis quaedam verborum sacrae Scripturae expositio ; & differt a Commentario, quia in hoc non solum Verba, sed etiam res explicantur & dividitur in interlineorem , & in marginalem. Inte linearis est, quae inter ipsum textum Sacrae Scripturae breves illas expositiones vocabulorum insertas habet: marginalis vero, quae etiam glossa Ordinaria vocatur, & cujus auctor censetur communiter sere mali ridus Strabo Monachus Fuldensis , est illa, quae easdem breves expositiones ad marginem Scripturae appositas , & notatas habet. Huc accedunt Catena , Postilla , & Homilia .
Catena est commentarius quidam in sacram Scripturam conneXis, ac veluti concatenatis plurium auctorum sententijs compositus ; ut iterum dicetur Sect. VI. cap. I.
Postilla est nota brevis, & literatis pro intelligentia textus alicujus ad marginem apposita, S ejus derivatio inde sumpsit originem , quia ante notaS