장음표시 사용
231쪽
do rerum , factorumque figuris aperiuntur nobis mysteria , quae vel jam Impleta sunt in nova lege, vel in suturum implenda expectantur; idest quando rebus , vel factis significatur aliquid ad Christum , &ejus Ecclesiam pertinens: sie Jonas de quo in ejus
i rophetia cap. 2. v. I - Erat in ventre Piscis tribus
diebus , ct tribus noctibus; in statu isto per allegoriam fuit typus seu figura Christi per triduum insepulcro relate ad corpus , & apud inferos relate ad
sidi momento creaverit, diveris sis momentis ostendi potest:
ex quibus magis obvia sunt primo , quae legimus Gen.
eap. 1. v. q. nimirum istae sunt senerationes cali et terrae in die quo ereaυit Dominus eaeliam et terram , et omne virgultum arri antequam oriretur in ter-rAE , quae verba expendens S. P. Augustini: in lib. s. de G
nes. ad ni. num. 3. inquit proeul durio eogit eo modo se ..tellisi eaelum et terram com memorasse , quomodo faeta sunt , eum faetus est dies I deinde eum dietum esset ferit Deus caelum et terram , additum est, et omne viride agri , quae certe mani
festum est tertia die faeta ;ωnde liquidiur apparet eundem illum esse unam diem , quem feeit Deus, quo repetito factus
est , et secundus , et tertius, et eateri usque ad septimum diem. Deinde EccleSiasti. cap. 18. V. g. legit cic qui viυit in ἀ- eernum creavit omnia simul ἔat vero a Imul creata diei non possunt, quae diversis temporibus producta sunt i ut S. D. dilucide ostendit tum in lib. impers. de Genes. ad litter. tum In libris i x. de eodem argumento, & alibi saepe . Praeterea primis tribus diebus non erat sol, neque luna . ergo dies illi non erant dies naturales ,
tu solis ab oriente in oecidentem , & ab occidente in orientem e neque intelligi potest , quomodo sol & luna a Deo ipso positi sunt ist disiderent
diem ac noetem , et essent insigna et tempora , et in dies , et in annos , ut lagitur Genes. cap. . v. I . si antequam scilcrearetur & luna , jam extit runt tempora , & tres integri jam emuxerunt dies r quod a gumentum pertractans S. P. lib. 1. de gen. ad lit. cap. I 4. inquit quis non υideat quam obscure positum sit quarto die coepisse tempora , quasi βυο
232쪽
animam manentis Math. cap. I 2. v. 42. Sic etiam serpens aeneus , quem Moy SeS Num. cap. 2I. V. 9. P
suit Pro Signo , cujus aspectu Sanarentur, qui percussi a serpentibus ignitis fuerant; de quo fit sermo ibidem , vers. 6. erat figura Christi pro salute mundi in cruce exaltati Joan. cap. 3. V. I ., S matrimonium inter Adam , & Evam Gen. cap. 3. v. 24. erat allegorice Sacramentum magnum in Christo, &Ecclesia, ex Epist. ad EpheS. cap. S. v. 32.
ν ius tridunm sine tempore Pro terire potuerit οῦ quis ergo animo penetrae , quomodo illi tres dies transierint , antequam tu ciperent te ora , quιe quarto
die dicuntuν ineipere t Tandem unum quodque opus , quod a Moyse describitur sactum in uno aliquo die , Deus utique non seciet per intervalla mora rum tempocis physici , sive per
diversa & continuata unius diei. horarum vigintiquatuor spatia, sicut sacere solent opera sua humanarum artium opifices , sed in unico momento tempo
ris, sicut Indicat Moyses ipse dum V. g. vers. q. ait dixit Deus fiat lux, et faeta est lux τ& vers. s. appareat arida , et
faetum est ita: quibus mani se ste docet, quod singula creata ad unicum divinae vocis imperium producta suerint , igitur sicut distinctum & singulare quodlibet vespere & mane ge
quibus dies temporarij consti-
tuuntur non significant materiales temporum moras , quas Deus in rerum singolarium Pr
ductione insumpsit, sed unicum illud instans , quo res ipsae ad
Dei nutum existege caeperunt sita etiam sex dies non sunt distincti inter se materialiter , sed celative tantum I ac proinde sic uc sin aula creata , ita etiam omnia simul in unico temporis physici momento cre ta suerunt.
Attamen, quod hiς praecipue notari debet, consistit ineo ., Scilicet, dum in scholis nostris existimamus , quod 'mnia simul creata sunt , putari dum non est, quod sicut Angelica & spiritualis , ita etiam
mundana. quaelibet natura in primo illo istanti creationis rerum omnium in propria sua spectabili forma visibilis exti terit I nam universim duplex distinguimus , & accurate distingui debet mundanarum L Ium genus , unum nempe illa-
233쪽
Sensus tropologicus, qui etiam moralis vocatur est, quando sub rerum, & factorum involucris signi- ficatur aliquid ad morum instructionem pertinens e sic ex eo , quod Adam prior formatus est, ct ex illo deinceps Eva , ct quod haec a serpente prior seducta est, docet Apostolus mulierem debere esse subjectam viro in I. ad Timoth. Cap. 2. V. I 2., Srum, quae proxime & Immediate productae fuerunt ex nihilo, sicuti sunt lux, H-mentum , ιοι, ιμ- , et stellae , quarum productio annuntiatur
simpliciter per Verbum sat,& ista statim ac producta sunt,
apparuerunt in propria sua &visibili forma t alterum vero iularum , quae proxime, & immediate non fuerunr producta ex nihilo, sed vel de terra; sicuti sunt herba virens & s eiens semen juxta genus Suum, lignumque faciens fructum, et
habens unum quodque sementemseeundum speciem suam . Gen. cap. I. v. I . item anima vivens in genere suo , iumenta et reptilia , et bestiae terrae , ibid. et1. 1 . atque etiam homo ipse, quem quantum ad corpus formavit Deus da limo terrae.
Genes. cap. 2. v. 7. Vel etiam ex aqua , sicuti sunt omnis antisma Vivens atqne motabilis , et omne volatile secundum genus uum, Genes. cap. I. v. 21. qua- m productio annuntiatur te
minis complexis nimirum gerinminet trem , pro/ncant aquae, Producat ferra , et formaυἱι
Deus . Et ista omnia extiterunt creata primo in materia , ex
qua producta suerunt, nimirum vel in terra, vel in aqua tan quam In semine, & postea apparuerunt In propria sua, &aspeetabili forma et jam vero postrema ista non spectant ad creationem simultaneam, nisi tantum considerata in causis seminalibus , re quatentis etiam ipsa in illo primo instanti crea.
tionis rerum omnium jam continebantur originaliter , & causaliter simul producta cum sole , luna, terra in praeexiste te materia , idest vel in terra
postea tanquam ex semine educenda erant et de caetero autem
considerata in visibili, & aspeetabili propria illorum forma, pertinent ad dies naturales , in quibus Deus quolibet die operatur Ioan. cap. s. v. II. & de quibus S. P. Augustinus In lib. s. de Gen. ad lit. cap. 6. affirmat, haec enim iam per moras tem porum fiunt , quae eune non erant, cum fecit omnia simul γ
234쪽
Seetio I. δερ. V. 2Is Christus ipse Math. cap. 24. V. 37. proponit nobis diluvium tanquam imaginem Judicii futuri dicens stetit autem in diebus Noe ita erit O adventus stii h
minis , idest ex improviso , ut nos ad vigilantiam exhortaret e S universim lepra literaliter signi lacans malam corporis habitudinem scilicet pustulas in cute 9 earne diversi coloris, O pilos in album muta-
His notatis, ut breviter etiam ostendamus qua ratione Occurrendum sit argumentis, quibus adversae partis Theologi opinionem istam de simultanea re rum omnium creatione impetere consueverunt et satemur imprimis , quod Sententia, quae tenet sex dies naturales distingui opportere in creatione Operum Dei , communior sit tam apud Patres , quam apud Interpretes et interim tamen certum est, quod Sancta Mater Ecclesia , & Magistra veritatis usque
modo neque istam expresse veram esse definivit , neque nostram tanquam salsam proscripsit ἰ ut proinde liberum sit
unam vel alteram sequi. Deinde etiam momenta rationum , quibus illi nituntur, sane non sunt ejusmodi, ut nosa nostra sententia deterrere de
beante nam primo dum ajunt, quod in simplici historia. cuiniusmodi esse narrationem Moy sis de rerum creatione , qua tum ad substantiam pertinet in .fietati non potest, recedendum non est a sensu literati proprio , hoc verum est, quando ex sensu literati proprie accepto nurulum sequitur absurdum vel inconveniens ἔ nunc autem multa sunt in mosaica narratione , praesertim si spectetur relate
ad modum creationis , quae plane repugnant, si in sensuliterati proprio accipiantuL: nam primo quomodo proprie intelligi potest scriptura , cum facta luce , & divisa a tenebris , α Inditis diei noctisque vocabulis dicit et factum est vespere ea mane dies unus i an forta ut verbis S.P.Augustini utamur lib.I.
de Gen. ad lita cap. 1 . num. 19. Cito quidem lux facta est , sed mora diurni temporis in eo con sumῆ potuit cum discerneretura tenebris . atque utrumque diseretum suis vocabulis signaretur φ mirum si et hoc υri tanta mora fieri potnie a Deo . quanta ricitur n nobis . Detuis de ut Ibidem num. o. quaerit S. Pater . Quod autem vaeavis' Disa lueem diem , ee tenebras
235쪽
sos colorem e Levit. cap. I S. v. a. , & 3. Tropologice significat pravam animi affectionem , Sive peccatum, atque sub animantibus immundis , quae in veteri testamento arcebantur a sacrificiis , reprehenduntur quoque oblationes prosectae ab immunda conscientia . Anagogicus deinde sensus est, quando rebus &factis repraesentantur ea, quae circa Christum & beatule, etiamsi hoe VIIabatim personum vocis egisset nisi quanta et a nobis dieitur , lux υoce tur dies , et tenebrae υoeentur nox . An dicendum est, ut ibi num. 2I. prosequitur S. Pater .syuod eum cito peractum esset hoc opus Dei , tamdiu stetit Inae non suceedente nocte , d nee diurnum spatium peragere tur , et tamdiu permansit nox Iuri sueeedans , donec spatium noeeurni temporis praeteriret , et mane feret diei sequentis , no Primoque transaeto sed si hoc dixero, vereor ne deriis dear , ee ab lix , qui rertissume eognoverune, et ab iis , qui possunt facillime adυertere , quod eo tempore quo nox apud nos est, eas partes mundi praesentia lucis illustret , per θη- sol ab oecasu in ortum redit , ae per hoe omniιus viginti quatuor horis non deesse per circuitum 4 gyri totius alibi diem . alibi nectem r Hue accedit quod supra leviter tantum attigimus , nimirum nulla ratione saltem
obvia conelliari possunt dies m a. teriales cum obvio pariter , dc sensu literati proprio verborum , quae habentur Ecclesiastici cap.
I 8. v. I. qui υlint in aeternumere-it omnia simuι, & tamen ut constet sua scriptum sacrae
autoritas etiam ista conciliati debent quia ut ait S. P. Augustinus lib. . de Gen. ad lit. cap.
3 .num. 3. , et haec seriptura , quae per memoratos dies narrat opera Dei , et illa quae simul eum dixte fecisse omnia
verax est, et utraque una est ,
quia uno Spiritu raritatis inspirante eonscripta est , igitur . quia ιine ulla dubitatione er
dendum est omnia contigisse , sicut a Moyse narrantur ut as-
firmat S. Pater in lib. I i. de
Civit. Dei cap. I. videtur Omnino cum eodem recedendum esse a Sensu obvio . & literati
proprio , S confugiendum adsensum Spiritualem in computatione dierum , quia scilicet hoc modo planum sit, & verissimum esse ostenditur quod per
ν ex dies , quae commemorata sunt. facta sunt . et simul omnia facta sunt , ut inquit S. P.
immediate post verba modo Diqilirco by Corale
236쪽
Seelio I. Cap. V. 2I7tos cum illo ia coelo jam regnantes fiunt: sic primum illud Sabatum, in quo Deus re leuit ab tini
uerso opere quod Patrarat Genes. cap. 2. V. 2. transfert Apostolus ad designandum Sabatum aeternum in coelesti patria ad hebr. cap. 4. v. 9. dicens itaque relinquitur Sabatismus ρπulo Det sic etiam introitus liliorum Israel in terram promissionis repraesentat anagogice introitum electorum in regnum coelorum e& universim visiones Prophetarum , & ApocalypsisS. Joannis , plenae sunt Sensu anagogico.
laudata ex lib. . de Genes. ad liter. cap. 34 Dictum est confugiendum esse ad sensum Spiritualem ;quod tamen nis ita aecip, debet , quasi dies isti spirituales& Angelici , sint allogorici, ut qnidam salso arbitrantur: sunt enim veri & proprii dies , - &possunt etiam aliquo pacto naturales vocari , non quidem relate ad nos , sed relate ad Angelos ipsos , sicuti explicat S. P. in lib. 4. de Genes. cap. 28. dicens nec quisquam aνMeretur illud , 'quod dixi de lare spiritali , et da condito die spiritali, et Angeliea ereatura , relde eontemplatione quam habet in Ueνbo Dei , et de cogniti ne , qua tu seipsa creatura eo gnoscitur , ejusque reiatione ad laudem ineo mutabilis veritatis , ubi prius ratio υidebatuν -- eiendae , quae cognita est f
Ma . non jam proprie , sed quasi figurate , atque allegorice comvenire ad intelligend- diem ,
et vespeva , et mane t Sed aιiter qaidem, quam in hac eom suetudine quotidianae luela --jus eorporalis I non eamen tan
quam hie proprie , ibi figuνate r
rius mane t nam si in istis diebus habet quandam deeιinatio
nem suam lux in occasum , quam vesperae nomine nunc ἀ- pamus , et ad ortum terum re
ditum , quod mane t dicimus. ἔeων et ilite vesperam non dicamus , eum a contemplatione creatoris erentuνa dispicitur let man eum a .' eognitione ereaturae in laudem ereatoris exurgitur .
Praeterea saeile quoque dis-1olvuntur ea , quae adversarii depromunt ex praecepto Moysis Exodi cap. 1 o. v. s. scilicet sex diebus operaberis , et facies omnia Yera tua , septima autem
237쪽
a18 De meis Theoloeteis Ex his patet, quod sensus Allegoricus, & Tropologicus Ecclesiam militantem respiciant, Anagogicus vero triumphantem, de quibus infra suo loco plura
dicentur ; omnium autem quatuor Sensuum Sacrae
scripturae munus , & ossicium ostendit, & explicat vulgare hoc. distichon :Litera gesta docet, quid credas allegoria , Moralis quid agas, quo tendas anagogia.
die Sabatum Domini Dei tui est, non facies omne opus in
ferit Dominita coelum et terram , et mare et omnia , quae in eis
sunt , et requieυie in die septimo . Principio enim respondere possumus , quod sicut requies illa, qua Deus . requievit die septimo , & in cujus honorem atque memociam Moyses prae-eepit filiis Israel ' ut cessarent ab omni opere loco citato, eLiterum cap. 32. v. II . longe
dis it ab illa requie , qua Judaei cessare iubentur ab omni opere , ita etiam sex illi dies , in quibus fecit Dominus eaelum .
is terram , et mare , et omnia,
quae in eis sunt diversi klane. esse debeant a diebus illis, de
quibus praecipitur sex diebus. sarietis opus e deinde rectissi me , et apposite prorsus prohatur honorandum esse diem. eptimum , etiam propter hanc xationem quam adducit χoyses, quia in eo Deus cessavit, ab
omni opere , quod patraferac a.
tametsi supponatur , quod Deus creavit omnia simul , & in uno temporis physici instanti; nam revelatis Angelicis mentibus sex rerum generibus , quibus tota rerum creatio persecta suit, illisque cognitis in Verbo cognitione seu Visione vespertina ,& matutina, atque ita constitutis jam sex primis diebus , Angelica mens considerans Deum in seipso , tanquam nihil amplius ad extra operantem , non
habuit amplius , quod extra Deum in Dei ipsius laudem referret , ac proinde quievit jam in Deo, & ita constitutus est dies septimus , mii non habet vesperam , & in quo Deus requievit ab omni opere , non utique viribus delassatus, sed quia nulla amplius cognoscebatur, & Intuebatur in Ue2ho producenda creatura , ut e dem per cognitionem matuti
nam referretur ad laudem Deitatque ita, sicut inquit S. Pater lib. . de Genes. ad lit. cap. 3 s. ad finem Mi creatura ejus A
238쪽
Metio I, cap. U. 219 Sensus spiritualis, & mysticus est frequentior in
veteri quam in novo testamento : cuius rei rationem assignat Apostolus in I. ad Corinth. cap. IO. U. II. dicens hare autem omnia in figura eontingebant illis , serjta 3unt autem ad correptionem n atram,
in quo fines sareulorum depenerunt, & generatim fuit a Spiritu Sancto intentus, ut Sub rebus ipsis fidei, & morum regulae hominum cordibus prosui dius imprimerentur.
gelica, quae est noscendis ora nibus operibus ejus in ipso , rein illis , tanquam dies eum ve- Pera pr esentata me, nibu post omnia valde bona opera ejus melius cognosterae, quam iιlum ab omnibus in seipso requiescere nullst eoνum egentem , quo sie beatior .
eur Moyses tam in Genesi, quam in Exodo de diebus ere tionis constanter locutus est tanquam de diebus materialibus , neque ullum Indicium prae bait, quo ostenderet dies illos alia , quam obvia significationeaeeipi posse i cui respondendum est, quia loquebatur cum p pulo rudi, qui altiora mysteria penitus ignorabat et eo serme pacto quo etiam Paulus loquens ad Corinthios adhue carnales assirmat se illis lae potius de disse , quam eseam , ae rati nem reddens in sua r. ad illos Epistola cap. 3. v. a. subiungit diceos ninuum mim Pateraris, sed nee potestis a se enim
dies creationis debent esse tam lea , quales fiunt res creatae at vero res creatae sunt propriae & materiales: nam ut de solo homine sermo fiat Deus ereavit bonianem ad imaginem
suam .... masculum et D minam meaine eos Gen. cap. 1 ω
V. 17. ιenedixitque illis , et ait crescite , est multiplieamini et profecto enim homo laetus ad imaginem Dei, distinctus lamasculum , & sceminam , & qni
plicari , est 'oprius , & in temrtalis homo; ergo propIius quo que , & materialis dies , & esse debet dies ille rextus; ac prolum
de etiam omnis alius creationis dies a Moyse in capite primo commemoratus I Verum etiam Ista in scholis nostris facile ex sussiantur: nam ut supra dictum est, de diverso rerum munda
239쪽
Dictum est autem sensum istum esse frequentlo rem in veteri quam: in novo testamento ,3 nam Saepe
occurrit etiam in isto praesertim in parabolis , in quibus mysticus sensus non solum dicendus est proprius , sed etiam magis proprius, quam literatis , praecipue protunc, quando constat intentionem sacri scriptoris non fuisse illam , ut in sola litera moraretur: sic nuptiae factae filio regis Math. cap. 22. historia Eupulonis Lucae cap. I 6. historia Samaritaniplex spectari debet productio rni mirum una in causis semina Iibus , & secundum istam creatus suit cum omnibus aliis mundanis naturis altera vero in
propria , S aspectabili forma ,& secundum liane productus suit creatione illa, qua Deus
usque modo operatur JOan. cap. s. F. II. idest in .diebus proinpriis , & materialibus; ut d ced S. P. Augustinus lib. 6. de Genes. ad iit. cap. I. dicens non est dubium hoc quod homo de limo terrae si uetus est, eique
formata uxor ex utere, Iam non
ad eonditionem., qua simul omnia facta sunt pertinere, qui bus per sterer requievit Deus , sed ad eam operationem , quae βι jam per volumina saecul
rum , qua usque nunci veratur gae proinde quaecumque in ca
pite primo Geneseos leguntur de homine , idem dieatur de plantis, de.arboribus, de piscibus , de reptilibus , & an,
existente in propria aspectabili forma , scilicet quatenus est factus ad imaginem Dei, distinctus in masculum , & foeminam , & potens multiplicare. Seipsum , ea omnia sic aecipi debent, non quatenus jam tunc esset . formatus in sua specie homo proprius , & materialis, sed quatenus talis in tempore proxime esse debebat .: neque hoe mirum videri debet e nam Angeli statim ut facti sunt iux, viderunt , & vident In verbo , in quo sunt incommutabiles
solum laeta , sed etiam facienda , & longe aliter , quam nos videmus , ac propterea viderunt , & cogno verunt omnem mundanam creaturam . non s
lum prout unaquaevis latebat in causis seminalibus , sed etiam prout ex Allis proxime ,& in tempore educenda eratia propria specie , cum omni
240쪽
Metio I. ωρ. V. 22I qui iter faciens, & ante eum Sacerdote , R Levita
transeuntibus, veniens secus vulneratum in via, &videns eum , ejusdem misertus est, Lucae cap. Io. U. 33.
& plura alia hujus generis mystice maxime intelligi
debent. . . tere debebant; sed praestat hie
iterum audire Augustinum Itb.3. de Gen. ad lit. cap. q. num. Ioaubi inquit proeuι dubio longe
aliter nota est Angelis eνeatu
ra Dei , aiiter nobis , excepto quod eam in Verbo Dei noυerunt , per quod saeta sunt omnia , etiam in se ipsa dico longe
aliter notum eis esse quam nobis et illis enim primordialiter, ut ita dieam , veι oνVinaliter, fleue eam Deus primitus eondidit, et post eam eonditionem a suis ope rypus requievit ἔ non eondendo aliquid amplius: nobis autem se
rum administrationem , jam per ordines femporum , seeundum quam Deus jam illis rebus per senariam perfectionem eousnmatis,Nsque modo operatur : ex quibus generatim etiam hic concludi debet , quod homo quisexta die lactus legitur , & dustinctus in masculum , & foeml-nam , tunc tactus sit latenter , sicut laetum jam erat virgultum agri autequam oνiretuν in terra in die quo ereaυit Do-m nus emtum , et terram Gen. cap. i. v. q. ut eo modo etiam
Ipse, cum jam esset in secreto naturae t idest origInal ter, est primordialiter faetus eo modo successu temporis in aspectabili sorma , idest isto modo fieret, quo visibiliter vitam gerit sive bene, sive male et unde in lib. 6.
de Genes. ad lit. num. Io. i quit S. P. redeat ergo ad scripturam , inveniet sexto die hominem faetum ad imaginem De , faetos autem maseulam, et D minam, item quaerat quando faeta rit omninat. Inυeniet extra illos rex dies e tune enim faeta est , quando Deus de terra sim xit adhue bestias agri, et volatilia eneli , non quando volatilia produxerunt aquae , et animam vivam, in qua et bestia
sunt, produxit terra . Tune autem factus est homo , et masculus , et foemina'. ergo et tune, et postea. Neque enim tune , et nou postea . Aut vero ρο- tea . et non tune : nee alii
Postea , sed iidem Usi , aliter eune , aliter postea . Quaererex me quomado Respondebo , postea visibiliter . sicut speetes
bis est , non tamen parentibus generantibus , sed ille de limo , illa de eos ta ejus . Quaeret tune