장음표시 사용
61쪽
4. a De locis Theologieis quos cura atque sollicitudo propagandae fidei Christianae ex parte Summorum Pontificum non cessat unquam in
destinandis ad eos apostolicis viris qui illis Evangelium
Christi, & cum Evangelio revelationem istam annuntiant , & manifestant: adierum est haereticorum, qui a heuntes post desideria suarum passionum, hoc ipso, quia semel susceptam a Patribus eorum revelationem, non totam & integram retinent, totam & integram amiserunt , ut suo loco dicetur ; & tandem tertium illorum , qui viventes in terris usque modo incognitis ita exleges , & sere sylvestres esse inveniuntur, ut nullam praereserant, sicuti verae Religionis , ita etiam vitae civilis educationem: Nunc si de primo , & secundo genere hominum loquamur, evidens est, quod sua propria culpa divina revelatione careant, si autem loquamur de hominibus , S populis, qui terras nobis incognitas inabitant, licet Verissimum sit, quod isti corruptam
naturam Sectantes pravis eorum moribus revelationem
Adamo primitus factam , & per Noemum postea Or li traditione ad posteros propagatam sua culpa ami-Serint , atque ita seipsos indignos effecerint, ut vherioris , & omnimodae revelationis lumine perfunderentur i Q attamen dubitari non potest, quod non
to Quaeret autem lite sorte aliquis . quid Interim sentiendum sit de aeterna istorum salute t num sorte omnes p ribunt i nempe per nos non est abbreviata manus Domini , ut alvare nequeat. Isaiae cap. yy. . I. sed est decisiva & aperta Christi sententIa Joan. Cap. 3.
is renatus 'erit ex aqua et Spiritu Sancto non potest introire in regnum Dei . Sed reis geret iterum , quo motivo , qua de causa tot homines aeternum perituri sunt i respondemus rnon utique preptet infidelitatem negativam, seu propter Igno rantIam revelationis, in qua in-
vineibiliter detinentur. & quae propterea illis ad culpam im-Diuili od by Cooste
62쪽
Metio I. cap. I. 43 perpetuo in ista caecitate detinendi sunt, & quod
ante consumationem saeculi ad divinae hujus revelationis cognitionem certissime perventuri sint, ideo quia propheticus Sermo psalm. IS. V. . In omnem ferram exiou sonus eorum, S in fines orbis ter rae verba eorum , quem ab initio evangelicae praedi. cationis impletum fuisse immediato ministerio discipulorum, Christi non omnino improbabile esse hic infra ostendemus, ante mundi finem sine dubio adimpleri debet ex Christi promissione Ioan. cap. Ita P. I s. ubi inquiti Et alias oves hobeo quae non oeunt ex hoe ouili: 9 illas oportet me adducere, 9 socem meam audient, o fiet unum ovile , ct unus Pastor. Ad alterum argumentum dist. mandata servanda continentur etiam in religione naturali per revelationem illustrata eone. omni revelatione destituta sub disting. quantum ad substantiam esto quantum admodum , S practicam applicationem nego licet mandata legis, quorum observantia ad recte vivendum necrasaria est, naturalem humanae mentis aciem non excedant. ut speculative cognoscantur , atque ideo in sic dicta naturali religione, quam deistae depraedicant, etiam contineantur ; attamen mens nostra in Statu, in quo nunc nascimur, corruptionis scilicet, atque peccati, non est ita comparata, ut sibi relicta , & omni revelationis lumine spoliata, eadem sine admixtione plurium errorum eXplicare, atque ad Praxim reducere valeat; nam , ut perpetua omnium temporum experientia testatum facit, gentes Omnes, non ἀοlum rudiores, sed etiam cultae, imo ipsi quinptitari non potest et sed quia adstricti peceato originis , N
hrutorum magis,quam hominum more viventes etiam in peccata actualla sua sponte prola
dicio multi sunt vocati panes vero electi Math. cap. 1 . v. ina
63쪽
que Philosophi insigniorese molatione destituti In
pessimos Semper prolapsi sunt errores, non Solum circa Deum, ejusque primaria attributa, sed etiam circa ipsa iuris naturae praecepta ; sic Cato, cujus S veritatem in censura morum Politici omnes deprae dicant, voluit permittendam esse fornicationem ad- vitanda adulteria , ut testatur Cicero in Orat. pro Coelio , S Plato , quem divinum Philosophum complures denominant, probavit ebrietatem in hachanali-hus; item communionem foeminarum, & expositisnem liberorum: ut constat ex ejus lib. 4. de legi-hus : & generatim Philosophi veteres magis inclyti
probaverunt Venerem masculam : ut notat Seldenus
lib. s. de jure nat: S gent. cap. II. igitur cum homines , 'ut in probatione dictum est . sint semper l, mines , idest sibi aequales ; & ad errorem magiS quam ad veritatem proni, maxime quando sermo est de veritate practica, quae praeter mentis aciem , qua Uerum percipitur, eXigit etiam inclinationem voluntatis , qua id, quod vere honum est, amatur , nunquam fieri potest ut practice serventur omnia mandata legis sic dictae naturalis religionis . nisi haec superno Iumiue revelationis illustrata, S adjuta fuerit. Dictum est sic dictae religionis naturalis: nam quamvis verissimum sit, quod Deus in cordibus hominum intime veluti insculpserit dictamen illud , Seu lumen rationis , quod ea omnia , quae per so , Sc natura sua hona sunt, justa, & honesta, Praecipit, & prohibet contraria; non videtur tamen, quomodo merito ex praeceptis, quod mediante hoc lumine naturaliter innotescunt, constitui possit , absoluta quaedam , S proprie dicta religio , hoc sen-Su , quod duae sint Verae religiones, quibus Deus rite colitur ; etenim undecunque placeat repetere ori
ginem , ct intimam hujus vocabuli Religio significo
64쪽
ilonem: idest, sive a Verbo Relego quatenus ea quae Dei sunt, iterum legimus , S meditamur, ut quidam putant: sive a Verbo Beeligo , quatenus illa , quae Dei sunt, iterum eligimus, S amplectimur, quod potius esse S. P. Augustinus censuit lib. io. de Civit. dei cap. 6. vel denique a verbo Rello, quatenus nos Deo iterum obstringimus , ' & obligamus r ut alijs videtur ; prosecto istud certum est , quod vera &proprie dicta Religio debeat esse necessario Complexio omnium illorum, quae ad legitimum Dei cultum pertinent: porro autem legitimus Dei cultus
complexe sumptus non potest esse multiplex , sed unus tantum, Sicuti unus tantum est Deus: igitur etiam una tantum potest esse vera, & proprie dicta Religior & quia in praesenti hominis statu rationaturalis, atque ideo etiam religio naturalis, quae ex illa derivatur, per se neque docuit unquam , neque practice docere potest Omnem modum , quo Deus rite colendus est, consequitur necessario , quod una
illa vera , & proprie dicta Religio alia non sit, necesse possit , quam Religio revelata , & quae neque in
solis naturae praeceptis, neque in revelatione sola continetur , sed in utrisque simul , idest quae tam praecepta naturae , quam Scita revelata complectitur et nec caret maxima probabilitate , imo vero eXploratum & certum esse videtur , quod religio naturalis , quae sine dubio primum procusa fuit in officina Pelagianorum docentium gratiam Dei secundum merita nostra dari, a Philosophis in orbem Christianum introducta fuerit, & tanto studio, tantoque cOnatu promulgata, atque adserta , ut Religionem re-Velatam facilius suffodere possent , atque radicitus
r ιγ Videatur ex liis jure quoque redargui posse Theo-
65쪽
p. a. Homo prosecto non est deterioris conditionis , quam sunt animantia bruta: atqui bruta non egent alio medio , quam naturali instinctu ut finem auum assequantur, ergo a pari etiam homo opus non habet ad recte vivendum, nisi naturali ratione; praesertim quia Deus, sicuti brutis instinctum, ita homini indidit rationem, ut secundum illam viveretrigitur revelatio non est homini necessaria. Respond. dist. Bruta animantia non egent alio medio, quam naturali instinctu , ut finem suum assequantur , eo quia iste etiam intra naturae limitem totus concluditur eonc. secus nego. Nihil plane concludit argumentum , quod ex brutis animantibus desumitur,
nam si ista consequuntur suum finem sola duce na- .
tura , & per instinctum ipsis a natura inditum , hoc inde evenit, quia finis , ad quem tendunt, continetur totus & integer inter ipsos naturae limites: econtra vero finis hominis est Supra naturam positus ;quod inde patet, quia impellente propria natura ten-logi illi , qui pro triplici m
do divinae revelationis ; sive pro triplici diverso illius statu, de quo supra Iocuti sumus , statuunt tres veras & diversas Religiones , seu Ecclesias , scilia licet illam status naturae , quae
effugerit ab Adam ad Moysem ι & alteram Iudaicam , quae incaeperit a Moyse, & terminaverit in Christo, ac taudem Christianam , quam no mine suo Christus Dei illius
instItuerit: nam revera & qua tum ad substantiam pertinet, Mes istae Religiones non con-atituunt , nisi unavi in triplici
statu consideratam , christianam scilicet, quae quantum ad substantiam pertinet, est mundo ipsi eoaeva ; sicuti expresse docet S. .Ρ Angustinus in lib. I. Retraei. cap. I dicens Resilea , quae nunc Aristiana re ligio nuncupatur , erat apud antiquos , nee defuit ab initio reneris hamani , quousque Uie Christus venisset in ea ne , unde vera religio , quor
jam erat , coepit appellari Christiana et sed haec magis clara fient, dum sermo erit de Ecclesia Christi. Diuili od by COOste
66쪽
Metio I. Cop. I. 47dit in selicitatem summam , quae in naturae bonis minime reperitur et praeterea est etiam maxima disparitas inter bruta, & homines: nam homo dotatus usu raiationis , quo bonum eligere. R ad malum protendere potest ex proprio suo arbitrio, est etiam capax laudis , S vituperij, praemii & poenae ; atque tendit semper in finem suum per liberam electionem mediorum rcontra vero bruta seruntur in illum necessario, Seseco impetu; ac proinde mirum non est, si homunes ad distinctionem brutorum praeter naturae vires, egeant lumine & adjutorio superiori, ut ad finem
suum essicaciter perducantur .
Ad probationem dist. Deus indidit homini rationem , ut secundum illam viveret, si accipiatur complexe cone. si accipiatur incomplexe , idest, quatenus intelligitur lumen illud naturale, mediante quo Praecise innotescunt ea tantum, quae naturae limitem non egrediuntur, quasi satis sit ad recte vivendum Sequi dictamina rationis naturalis , sicut contendunt de istae nego. Imprimis ratio naturalis plurima igno rat , quae hominem ipsum proxime tangunt , eique Scitu maXime necessaria sunt ; ut patet ex probatione propositionis r deinde ratio considerata in homine , qui nunc nascitur , neque docet, neque docere potest practice omnia illa, quae aliunde aciem mentis, quantum ad substantiam pertinet, absolute non Superant ; ex responsione superiori ad alterum argumentum a quamobrem licet verissimita sit, quod
Deus homini rationem indiderit, ut secundum illam viveret, hoc tamen ita intelligendum est, non quod Satis sit ad recte vivendum, ea tantum prosequi ossicia , quae naturaliter innotescunt lumine illo , quod rationem nominamus ; sed ita ut perficiantur rati. nis ossicia omnia, nimirum tam illa, quae cum lumine illo concordant, quam etiam illa, quae eidςm
67쪽
contraria non sunt, vel opposita ; idest intelligi de hei de ratione complexe sumpta , & quatenus per rationem, secundum quam ex Dei instituto vivendum est, intelligitur complexio omnium principiorum rationis 3 ac proinde quatenus in ea comprehenditur etiam principium istud praecipuum , nimirum Deo
obtemperandum est, sive nos doceat per solum lumen rationis, sive etiam per lumen revelationis rationi naturali superadditum . P. 3. Necessitas revelationis inde adseritur, ut homo ediscat ossicia sua erga Deum , & homines , atqui ossicia ista omnia facile , edisci possunt sine omni revelatione, & solo usu rationis ; nam primo de illis praeclare saepe scripserunt plerique veterum Philosophorum antequam revelatio Christianorum Ο bi innotesceret, & secundo de ijsdem praeclare quo que meriti sunt permulti ex Deistis , qui studiose omnem revelationem abjiciunt: ergo revelatio non est homini necessaria. ReSPond. nego min. & ad primam probationem dist. Plerique veteres praeclare saepe scripserunt de OLficiis hominis antequam revelatio Christianorum Or-hi innotesceret, cum admixtione plurium errorum ne. sine tali admixtione S ex solo usu rationis nego. Principio duo hic certissima sunt 3 nempe primum, quod Philosophi veteres, qui vixerunt an tequam lux evangelii, seu Christianorum revelatio Orbi innotesceret, inter ea, quae recte de hominum ossicijs subinde vel cognoverunt, vel Scripserunt, Plures etiam miscuerint errores , ut patet eX Responsione superiori ad alterum argumentum ue alterum Vero , quod hic certissimum esse dicimus, est, quod non singuli omnia vel homiMis ossicia , vel juris turae praecepta , ut par erat , simul attigerint, na- Sparsim tantum S singillatim , ita ut unus unum sed ali-
68쪽
quod, alter vero aliud recte tradiderit: ex quo fit, quod revera nullus eorum in praxi vel omnia hominis ossicia , vel totam legem naturae ex solo rationis
lumine cognitam, S perspectam habuerit: deinde nihil magis probabile est, quam quod Philosophi isti illa omnia, quae de praeceptis juris naturae atque de ossicijs vel erga Deum, vel erga proXimum , vel erga seipsum subinde recte cognoverunt , & scripserunt , maxima ex parte excerpSerint, non ex solo emrum naturali ingenio , & usu propriae rationis , sed ex reVelatione , partim illa, quae per oralem traditionem a posteris Noe propagata fuit, & quae certissime etiam inter gentes aliquamdiu obtinuit , ut patet exemplo Ninivitarum , qui ad praedicationein Jonae Prophetae poenitentiam egerunt, & exemplo Jobi, qui, tametsi esset Idumaeus genere , Deum tamen verum rite coluit, & adoravit; & partim etiam ex illa, quae haebraeis illuxit, ad quos magis inclitos saepius divertisse, ut eorum sapientia instituerentur , testantur historici sere communiter: sic, ut unum saltem proseramus exemplum, Joannes Franci
cus Bud deus in Exercitat. histor. philolog. de allegorijs Origenis q. ia. loquens de Platone; inquit;
aed 9 a Judoris eum multa accepisse, vel inde elucet, quod Iosemus lib. 2. contra ρion. Just nus in Paranesi ad graecos . Clemens lib. 3. Pindagogi S alii Moysis eum involasse libros uno ore Grguant , ct conquaerantiar: & S. P. Augustinus lib. 8.de Civit. Dei cap. II. de eodem, inquit: nonnulli Putaverunt eum, quando Perrexit in Aegiptum Ieremiarn audiuisse Proρhetiam, vel ScripturiaJ Pro phetieas in eadem peregrinatione Iegisse. Ad alteram probationem dist. Praeclare subinde de ossiciis hominis meriti sunt etiam deistae per divinam revelationem edocti cone. secus nego . Nempe
69쪽
postquam per revelationem in sacra Scriptura contentam circa hominis ossicia & juris naturae praecepta persecte edocti fuimus. facillimum est demonstrare , quod eadem rationi per omnia consentanea Sint, quin tamen inde sequatur, quod omnia simul ex puro rationis lumine unquam ab aliquo recte deducta fuerint: & universim loquendo Religio naturalis ut optime assirmat merenselsius apud Turretinum propositione 32. de Necessit. Revelat. Qualis in mundis re Peritur, alia non est, quam religio gentilium : religio autem deistariam, qui scilicet in informandis morum Princestiis ad solum usum rationis Proυocant, est religio eorum , qui Postquia meae sacris literis omnia destromPSerunt, quae Placent dicunt se eadem ratiocinando invenisse. Proρositio III. Volumen illud, quod sacram Scripturam nominamus , continet vere Verbum Dei, seu revelationem extraordinarie divinitus ad homines fa
riobatur Illud volumen continet verbum Dei, quod divinitus inspiratum fuisse manifeste ostendi potest; atqui ita plane res se habet de volumine , quod S cram Scripturam nominamus: nam Primo continet veritates adeo sublimes , quas humana ratio detegere nunquam plene potuisset, & mysteria altissima supra omnem hominis captum posita: ergo fuit divinitus inspiratum : antecedens patet: nam ut Omittamus, quod non nisi ex volumine illo edocti fuimus sicut de rerum omnium , ita etiam de hominis vera origine, & creatione , de illius lapsu, & vera causa malorum , quae patitur, atque de innumeris fere alijs arcanis veritatibus , quae homines, Angelos ,& caeteras res creatas respiciunt: sane ex libris evangeliorum, quos praecipue impetunt increduli, didicimus tandem perspicue Trinitatis S infamationis my-
70쪽
Seetio I. Cap. I. sisterium, & praeterea etiam quid sit Deus, & quid proprie sentiendum sit de illius immensitate , de justitia , de sanctitate, de honitate , & misericordia, atque de alijs ejus attributis & persectionibus omnibus e secundo volumen illud continet quoque documenta Sanctissima, quae rectae rationis regulis in Omnibus consormia esse deprehenduntur: nam praeterquam quod expresse doceat Deo soli supremum cultum exhibendum esse, eumque solum super Omnia ,& in omnibus amandum, de quo praecepto , quam vis in substantia naturale sit, & cordibus hominum inditum, neque Plato , neque Aristotiles, neque Solon , neque Seleucus, neque Seneca , neque Cicero , neque alius quisquam ex veteribus Philosophis, RSummis legislatoribus mentionem expressam ulli hi secit : ut Artic. . de demonstr. Revelat. q. 3. affrmat Nonnotte in suo dictiouarto : praeterea docet etiam universim Omnes virtutes , & omnia persectionis ope ra , ita ut nullus unquam vel absonum aliquid, Vel minus conveniens, S non plane exactum in ordine ad morum regulas, & persectam vitae converSatio nem in eo detegere potuerit: cum autem humanum non sit, Sed divinum adeo sublimia sapere, & in nullo prorsus errare; fit conseguens necessarium vo
lumen istud fuisse revera divinitus inspiratum. Te tio doctrinam in illo volumine contentam, non esse hu manam , Sed divinam. ostendit ulterius mirabilis illius per totum Orbem propagatio : nam ista suscepta suit per homines duodecim ineruditos liberalibus disciplinis , 9 omnino sunt verba S. P. Augustini lib. 22. de Ci-Vit. Dei cap. s. quantum ad istoriam doctrinas at tinet , imPolitos , non peritos grammatica, non a matos dialectica non Rhethorica insatos, Piscatores scilicet, omni humano praesidio destitutos, qui tamen inter maximas angustias & persecutiones , munus S