장음표시 사용
751쪽
Cultui itaque privato nullum celtum tempus ratio assignat. Uult Deus ut ipsi obediamus . II 63. pari. l. Iur. nat.), ideoque etiam satisfaciamus ossicio , quod status noster exigit. in quo ipso providente constituti sumus f. go. . Quamobrem privatus cultus , quatenus eidem soli impendendum est aliis quod tempus, ad certum tempus restrictus non est.
Quoniam cultu privato unusquisque solus per se Deum colit q. so9. , natura autem unicuique homini competit jus in usum suum ceremonias cultus divini instituendi s. i aso.
pari. I. Jur. nat.); in cultu privato quilibet ceremonias pro lub ε in-yituere potest, provii ad eum promovendum commoda sbi videntur 3. 447. pari. a. Phil. prast. uniυ. . Obligati sumus ad ceramonias aptas in cultu divino priWato instituendas g. I 249. para. r. Iur. nM. ; sed jus ex obliga tione nascitur eas, prout commodum visum suerit, instituendi. g. III.
c.Itis, Dei Si plures in eodem loco cohabitantes conjunctim Deia publieusta um colunt, Cultus divinus publicus dicitur. Differt ab eodem domesticus. Amesticus, etsi in multis cum eo conveniat, si paterfamilias cum suis Deum conjunctim colit. Cultus tam publicus, quam
mesticus legi natura cunueuit g. I ad . Ιaψ .part. I. Jur. vat. . Ad eultum publieum requiritur locus publicus, in quo cultu, divini celebrandi causa convenitur , destinatum tempus conventibus hisce impendendum, ordo, quo omnia peragenda sunr. De his disponere in statu civili ejus est, cui juseirea sacra comperit I. 438. πρqq. pari. δ.jur. nat. ; si familiae supponantur segreges. quae sine imperio civili vivunt, standum est eo, de quo fuerit conventum. In cultu dom sti eo eorundem dederminatio pendet a voluntate patrisfami. α - lias. Dissili d by Gorale
752쪽
a talias. Non vero hic progredimur ultra ea, quae ad religionem naturalem pertinent, sepostis iis , quae ex religione revelata deducuntur. Hic enim saltem quaeritur, quid fieri debeat. ut exercitium religionis naturalis vigeat. Neque vero existimandum est, quasi tractatio hae inutilis sit, ubi religio revelata usu recepta. Cum enim per eandem non tollatur naturalis, fieri quoque non potest, quin multa, quae de exercitio religionis naturalis ex principiis rationis demonstrantur, ad exercitium quoque religionis revesatae applicari possint, quamvis etiam fieri possit, ut in gratiam hujus quaedam non modo sint ad denis da, quaedam etiam immutanda. Sed horum discussionem tanis quam a foro nostro alienorum Theologis relinquimus. Hais bent vero ea, quae de cultu divino publico respectu religionis naturalis demonstrantur, hunc usum , ut ad defendendum cultum Dei publicum, qualem exigit religio revelata, adversus
irreligionarios nostri seculi adhiberi possint. Ad callum Dei privatum requiritur praestatio omnium ossici rum erga Deum, sive ad cultum internum , sve externum spectent;
ad publicum vero S domesticum semo, quo praesentes de Deo , offciis igi praestandis , atque osciis erga se , alios propter Deum o
servandis instruautur, orationes ta cautationes, reverentia adversus Deum ceremuniarum ordinatarum observantia. Religio enim naturalis consistit in praestatione ossiciorum erga Deum ti determinatione voluntatis ad ossicia erga nos& alios per motiva ab attributis divinis desumta cum animo obediendi Deo ἔ.sos . . Quamobrena cum non minus cultus internus, quam eXternus lege naturae praecipiatur f. I a 3 . pari. 1. Jur. vat. J, qui Deum rite colere vult, non modo satisfacere debet ossiciis, quae pertinent ad cultum Dei externum, verum etiam ad internum. Quoniam itaque cultus Dei privatus cst, quo quis ii Ethicae Pars III. A a a a a so- casnam ad cultum privatum, quae nam ad pu
753쪽
solus Deum colit β. sobo, determinatio autem Hilur ab unoquoque pendet; ideo ad cultum Dei privrquiritur praestatio omnium ossiciorum erga Deum , cultum internum, sive externum spectent. Quod mEnirn vero quoniam determinatio voluntatis non est in pntcstate tua, quod per se patet; si plcolendi causa conveniant, nemo prassientium essicer ut alius simul prasens quoque satisfaciat ossiciis ac internum spectantibus, sed hoc unicuique relinqs Quamobrem cum in cultu publico & domestico plujuncti in Deum colere debeant f. 3II. , satisfacientem est ossiciis, quae ad cultum Dei extemum quamvis interni causa celebretur externus, di quilturaliter obligetur, ne internum ab externo sedaret pari. r. Jur. nat.). Quamobrem cum ad culium Dinum pertineat docere alios ,, quinam sit Deus, quiplius de actionibus nostris determinandis voluntas, do sit colendus, es eos adhortari, ut Deum colanque his gemina sunt j. 1243. pari. I. Dr. ηα. , ad quoque reverentia erga Deum, celebratio nominis oratio j. Ia 37. pari. r. Jur. Jur. vat. , itidemque hycantus s. l. 3 48. pari. i. gari nati & ceremoniarum otia pertineat s. sa 49. pari. r. Jur. nat. ς ad cultur cum&domesticum requiritur sermo, quo praesente
di ossiciis ipsi praestandis, & ossiciis erga se atque alpter Deum observandis instruuntur, requirunti ratione. & cantationes, reverentia adversus Deistimoniarum ordinatarum observantia. Non eonfundendae sunt duae quaestiones, ouae inserunt, ne in perversam sententiam trahatur proposem. Alia nimirum quaestio est; num qui Deum e
754쪽
aequiescere debeat in cultu externo, an vero eum interno conis jungendus etiam sit necessatio internus: alia vero, num cultus publicus qua talis absolvatur istiu, modi actibus , qui tantumis modo spectant ad cultum externum. Quinto prior utique neganda; posterior vero assirmanda. Perversa omnino opionici est, quae plerorumque animos occupavit, quasi Deum seistis colant, si cultui publico intersint & ea faciant, quae ad cultum externum spectant, de interno parum solliciti, nee in privato, nisi eundem prorsus negligant , ultra externum Progrediantur. Cultus externus sine interno pro cultu divino Mon habendus, scuti eorpus sine anima homo non est. Quamobrem etiam Deum minime colit, qui cultui publico interest. ast in solo externo acquiescit. Enimvero quae in cultu publico fiunt, cum nonnis in actibus externis consistere possint. neque enim suis cogitationibus unus prodesse potest alteri, ad cultum nonnisi externum spectant & cultus publicus, itidemque domesticus in externo per se terminatur.
Quonian in cultu publico praesentes instruuntur de Deo utilitate& ossiciis ipsi praviandis, atque ossiciis erga se& alios psin etilius pabi Her Deum observandis . s i aci; qui cultui divino intersunt, ci.
addiscunt ea, qtu ad Deum.rite colendum S recte vivendum scitu necesaria sunt, aut quae jam norunt in memoriam ipsis reuticantur aliaque inexstantur , consequenter cum eorum seruper memores
esse debeamus, si Deum rite colere & ad voluntatem ipsius
omnes nostras actiones componere velimus, mittis divinus intermus recte vivendi studium promovetur. Immo cum ad cultum publicum cetiam requirantur orationes & cantationes una cum reverentia adversus Deum, & unus alicri exemplo
esse possit, quomodo devote & ardenter ad Deum precari atque eundem revereri debeamus, & cantus inpriinis hy-
755쪽
mnorum attentionem excitant & conservant, affectus concitant & ea, de quibus agunt , facilius atque tenacius memoriae infigunt, & hoc etiam in aliis cantum audientibus praestant f. Ia 4 s. pari. r. Jur. nat. ἰ qui cultui divino inte smit, eorum animur, nis ipsi meiphi desint, ad devotionem N ardorem precaudi g. 48s.), immo V ardorem recte agendi Deumque in omnibur actionibus colendi disponitur . a I 8. a 43. pari. a.'Phil. prat . univ. , sicive prop01itum Deum in omnibus actionibus culendita retis avena tenax , consan; e itur I. az q. pari. a. Phil.
pract. unis. . Non dubito fore multos, qui existimaturi sunt, nos de cultu divino publico praedicare utilitatem , quam inde sperari . , non posse quotidiana experientia loquatur. Sed hi erunt, qui de cultu divino publico statuunt ex eo, quod sit, non quod neri debet. In philosophia morali supponimus eum e qualis esse debet, ita ut a rectitudine sua non deficiat, sed tam d centes & sacra administrantes, quam audientes & orantes atque cantantes ossicio suo satisfaciant. Utriusque igitur partis vitio.aecidit, ut cultus publicus ea utilitate des uatur, quam habere poterat ac debebat. Habent sermones sacri suam rectitudinem, habent etiam orationes δc hymni, habent actus qui .cunque alii ad cultum divinum publicum requisti, & unus- quisque praesentium , dum agit quod suum est , ut recte aetat. curae habere debet. Ab hac rectitudine pendet utilitas cultus
δi publici, ac idem quoque intelligitur de domestico. Quid
. igitur mirum videtur , si deficiente rectitudine deficiat quo e. utilitas' Ceterum ipsa haec utilitas cultum divinum publicum commendat R ut in eo Omnia recte peragantur nos incitare debet.
late ipsius instruuntur praesentes, Concio dicitur. Oncionem
756쪽
igitur ad populum babiturus , quae de Deo situ necessaria ducere V populam h
o cia inde resultantia inculcare debet. Ut Omnia recte intelli- benda requia gantur, notiunes eorum distinctas inenti praesentium i inuare . 39. rantur. IVI. Logaut veritatis eos convincere , aut ea, quae dicuntur, saltim ad veritatem persuadere Uterrores, qui assensum morari poterant, resutare tenetur g. 983. 3OII. Log. utendumque est hebetiorum causa reductione veritatum universaliam ad sensum communem qaa. pari. r. Lib. . Cumque ad ossicia colenda
sint incitandi & praeparandi, ut iisdem satisfacere studeant, non vero saltem nosse lassiciat, quid siit faciendum , quid
non faciendum, proponenda quoque Junt motiva assionis committendarum , omittendarum , media item atque Jigna retiitudinis actionum , exponenda Iunt impedimenta V modus , quo tolluntur, demonstrandus β. t o. pari. i. Eth. . Denique cum ad persuadendum & animum commovendum atque attentionem conis
servandam faciat ars oratoria, quae hunc sibi finem propositum habet, & cujus vim experimur; qui concionem ad populum
habet, oratorio more scite verha facere debet. Ρaueis hie indicavimus , quales esse debeant conciones in cultu Dei publico. Quamvis vero in religione naturali gradum sistamus, consequenter etiam cultum divinum R, quae in eo habentur, conciones non utra eam extendamus ; facile tamen videmus , eadem quoque ad conciones Christianorum
applicari posse , immo deberi. Etenim in his quoque agitur
de credendis & agendis . retinentur ea, quae ad religionem naturalem pertinent, & superadduntur, que revelata sibi proopria habet. Usus, quos Apostolus praedicat de scriptura divinitus inspirata, seu verbo Deo revelato a. Tim. III. I 6. va. lent etiam de verbo Dei, quod continetur in Libro naturae not. g. 437. R quod noSis a Deo per rationem revelatur via demonstrationis not. f. 29o. Part. I. Theia. nat. . Dive sus modus, quo verbum Dei nobis manifestatur, non variat A a a a a 3 utili.
757쪽
utilitatem eius , cum semper maneat unius eiusdemque Dea verbum de se ae voluntate sua nos instruentis. Et si quis ea perpendit, quae de concionibus ad propagandam religionem naturalem requisitis diximus, facile animadvertet, in iisdem usus istos attendi, utut o Pus non sit, ut semper Ommnium simul in eadem concione ratio habeatur. Sed de his & alii, particularibus in Praesenti disertius dicere nostrum non est eum non tradamus methodum concionandi, sed saltem in ge
nere observemus, quaenam ad concionem rectam requirantur.
unde methodus concionandi deduci poterat. Quodsi quidam
fuerint, qui oratorium dicendi genus in concurionibus damnant, assectatum dicendi genus . aut abusum artis Oratoriae in conincionibus cum recto ejus in iisdem usu damnant, a quo omnis procul abest assectatio ostentatio.
g. I s.caenam in In h)mnis componendis ea item observanda sunt, qu e de comh3mnis com-po tione formularum precum ostendimus. Etenim hymni quoad ponendis Ob- materiam cum Oratione, seu precibus conveniunt g. ix 46. servanda. pari. r. Dr. nat. , ideoque etiam cum precibus eundem habere debent usum. Quamobrem cum formulta precum ita sint concinnandae, ut ulus iste obtineri possit: quae de compositione formularum precum ostendimus g. 494. egea quoque in hymnis componendis observanda.
Consultum utique est, ut in usum cultus divini publici comis ponantur hymni a peritis, nec Pro lubitu a quovis immutentur. neque ipsorum numerus in infinitum augeatur, si quidem ut, litate , quam habere debent ac poterant. destitui non debenti Quamobrem probare non possumus morem illorum , qui praepostero pietatis, an vanitatis studio hymnos in cultu diis vino publico utiliter receptos temere negligunt 8c alios satis incaute iisdem substituunt, a quibus eandem utilitatem frustra
expectes, quasi vero qui sngularitatem quandam in religione asse. D uitigod by Go le
758쪽
assectat, novis quoque hymnis sacra magis turbare, quam an . liqua conservare debeat; sed ne videar a scopo recedere, gra
dum sisto, nec plura addo. I I 16. Cantationes opprime conveniunt cultui divino publico. In eantati-
publico enim cultu multi conjunctim Deum colere debent onum conve- β. si Quamobrem cum omnes simul, quotquot prae- nientia cum sentcs fuerint, cantare possint, ita ut nemo turbet alterum, cultu divino sed omncs uno qua sit ore Deum celebrent & invocent, ei publico. demque gratias agant f . Ia 44. pari. 1. Jur. nat. ; cantati Ones cultui divino publico apprime conveniunt.
Cantationis hymnorum mira vis est ad commovendum animum , praesertim si multi simul cantent & hymni vi numeri, cui alligantur verba , & rythmorum multo facilius & tenacius memoriae insigantur , quam preces sermone soluto conceptae. Atque ita animus ad Deum pie colendum disponitur: id quod in cultu divino publico maxime intenditur. Pluria
mum quoque ad commoUendum animum confert melodia textui consentiens e consentit autem textui, si cum verbis ad concitandum eundem assectum concurrit. Quando itaque
posthae verba memoriam subeunt, confusa quoque quaedam status illius, qui erat cantantis , perceptio oritur, qualis relinquitur in sedato animo , postquam affectus, quo commove batur, deflagravit. Atque sic status praeteritus in praesentem utiliter influit. Haec quoque ratio est, cur hymnos in cultu publico receptos non temere immutandos esse voluimus diu. s. sis. Quoniam hymni a precibus non materialiter . sed saltem formaliter disserunt I. 1244. I 246. Par. 1. Jur. Nat. ἐtot dantur hymnorum specie , quot preeum g. 493. , &diversae species in eodem hymno pro re nata conjungi possunt& in dato casu conjungi debent, quemadmodum diversae pre cum species in eadem formula. Condi equidem possunt et-
759쪽
An cultvs A. NinuI, quem requirit re ligio naturaintis, fit ratio, ni conssorinis
iam hymni mere historici, qui sola factorum recensone aba
solvuntur; sed praeterquam quod saltem tacite contineant laudem divinam , quam non satis attententi minime advertunt. ad euitum tamen divinum scitu neeessaria memoriae firmiter infigunt, ut ideo perperam a nonullis pro invii libus habeantur, aut cultui divino parum convenire existimentur. Ηymnos ad Deum celebrandum compositos eultui divino convenire nemo in dubium vocare potest, cum ad celebrandum nomen divinum obligemur Iaos. Parr. r. Jur. nat. , ideoque ce lebratio nominis divini tam mentalis, quam oratis ad cultum divinum pertineat f. I a 34. Ia 3 . pyt. t. Jur. nat. .
tioni conformis est. Quod in cultu divino publico, quem prae . . scribit religio naturalis, haberi debeant conciones, ad Deum sundendae sint preces, cantandi hymni & ceremoniae im. stitutae observandae, ex principiis rationis directe demonstravimus g. s I a. b. S g. 349. Log. . Enimvero quod dia recte demonstratur, id rationi consorme est g. 486. Ocb. empir. . Cultus itaque divinus, in quo habentur conciones , preces ad Deum funduntur, hymni cantantur & ceremoniae institutae observantur , qualem praescribit religio naturalis , rationi consormis est.
Non dissert eultus divinus, qualem exigit religio naturalis. a cultu publico Christianorum. Quamvis enim accedat sacramentorum administratio , fides quaedam superaddit, quae ratio ignorat. Ceremoniae signa sunt g. 44 a. pari. a. Phic
pracr. univ. , sunt vero etiam fgna sacramenta. Atque hactenus continentur sub ceremoniis institutis. Enim vero signa
haec fiunt sacramenta ; quatenus sanctificant hominem, seu . ' Deus - Disi rod by Gooste
760쪽
Deus per ea nobis confert gratiam, ut ideo dicantur signa e hibitiva, quae nimirum id exhibent, quod fgnificant. Quamobrem fides sacramenta elevat supra cerem Onias, ut non snt meri titus significativi. Cultus itaque divinus, quem praescribit religio naturalis, cum eo , quem exigit revelata , convenit, in quantum illa in hac subssiit, ast ampliatur, quatenus sicles superaddit rationi imper via. Quod de ceremoniis dixi- . mus, idem valet de concionibus, precibus & hymnis, s m a. teriam spectes , cum sciendis accedant credenda A per haec quoque agenda amplientur & augmententur. Atque hinc patent limites inter philosophiam re Theologiam , & quomodo religio naturalis in concordiam reducatur cum revelata. Ceterum ex iis, quae de sacramentis dicta sunt, liquet posseritum profanum converit in sacrum & tunc mutari speciem. Novimus enim baptismum fuisse ritum non divinitus, sed voluntate humana institutum, quo Iudaei proselytos sacris suis initiabantur. Christus vero eundem convertit in sacramentum novi foederis. Hoc Probe notandum est, non modo contraitreligionarios, qui sacramenta rident, propterea quod quoad formam externam iidem sint cum ritibus Eumanis jam antea usitatis, quam religio christiana introducta, sed & contra eos, qui ritus in cultu publico christianorum non tolerandos statuunt, quod smiles observaverint Gentiles, itemque contra eos, qui religioni revelatae derogari putanr, si cultus ceremo.nialis convenire ostendatur cum ceremoniis Gentilium, veluti cum cultus cerem Onialis Judaeorum ab AEgyptiis derivatur a S neero de Legibus Hebraeorum. Nimirum ceremonia talis non est , nisi in.quantum est significativa, seu ponitur in genere sgni f. 44 a. parr. a. Phil. pruct. uuiv. . Quod si ergos gnificatio mutetur, non erit amplius eadem ceremonia, sed prorsus diversa, & si Deus superaddat vim sanctificandi , seu gratiam conserendi, non erit amplius ceremonia, sed sacra. mentum. Ast satis prolixe de ceremoniis jam alias egimus 4 a. G-part. a. Phil. pracI. univ. . Uideantur inprimis a nobis annotata t. I. 47o parν. a. Phil. pracr. uniri .