장음표시 사용
161쪽
a 3 DE INcERT. VRIN. IV D. cauterio praeter meritum, calumniam in posteritatem
inultam sustinent, ut hac ratione graui simultate&odio diuellantur conturbenturque numeros, familiae, & celebres viciniae antea continuo pacatissimae: Distordiae huius exitialis & calumniarum execrandarum auctores, non alio habendos este loco, quam seditioses, reipublicae turbatores & falsarios, quidam recte sentiunt. Evt. Talem ego uromantem noui, medicinam factitantem, qui ex lolio iudicabat aegros . ex veneficio insectos csse, aut ex fascinatione decumbere audacter pronuntiabat, ut iis praestigiis duplam mercedem reciperet, cum eos securare posse promi teret. PHi L. O nefandissimum pecuniae aucupium lAuri sacra Dines quid non mortalia cogis Pectora' Hi facrosanctam medicinam, praeclarum summi Dei donum sui Iohannes Langius etiam conquerituo temerariis ex urina de morbis vaticiniis, ac nefariis superstitionum nugis & incantationibus, arte magica & idololatriae superstitionibus , prophanare &conspurcare non erubescunt:quos non obsecro mom
a curare, quas denique praestigias se posse esscere non promittunt' quibus & incantamenta, & fascina
ac Lucinationes tollere, imo daemones cogere posse perfricta fronte nugantur, quae omnia ante in urinis spectarunt. EvL. Certe isti effrontes homines omnem pudorem abiecerunt & pietatem, ita ut nulla non scelera perpetrare audeant. Si enim occulta indagatione dum urinas inspiciunt,aut per tertiam perionam cognoscere possint, aliquem longo tempores crotasse aut lecto decubuisse, hic fascinum causam esse iudicant,atque in corpore nescio quae non absit
dissima latitare prodigiose nonnulli mentiuntur, & si apud aegrotum veniant, specioso fuco utuntur, adhibita
162쪽
LIBER SEC. VN D V s. 13 si bita colocinthide aut alio pharmaco vehementiore, i quod aluum egregie laxet, per subsellia clam ea ipsa
in seces dimittunt,quae in corpore latitare prius praedixerant. quae ubi aegroti spectauerint, quanquagidelusi sint eos non aliter quatia vates suspiciunt. PHIL. Caeterii ut eo, unde digressi sumus reuertamur,vnusia quisque aucupia sua exornat,ut in cassem non solum
rusticos & plebeios homines, verum & civos & eos qui paulo peritiores videri volunt, trahant: Sac alij . urinas prope speculum nitidum inspiciunt, yt Imaior auctoritas accediit: ita audiuimus de qWodam Enipi rico,qui speculum artificiosum composuerat,Vt intus sis aquam puram contineret, in qua ranae viventes hinc inde fluctuabant, ita ut daemones Viderentur esse,qui titilitari Erroni, urinas. inspicienti , suggerebant de morbo aegrotantium, dc de rebus , quae a fure ablatae essent. Non desunt,qui ex solis punctis Geomanticis, dum urinas inspiciunt, de morbo, vita ac nece iudicant, qpam tamen impiam diuinationem ad sortilegium reserimus. BRvT. Sunt tamen medici astrologi qui- dam vestri ordinis,qui per quaestionem,ut vocant,ex si manti.is sola figura erecta coeli, idem qu . faciant. Prii L. Id quidem & nos sicimus, & quemadmodum illi Geomantes sortilegi & non medici de urinis augurantur:
ita & hoc tempore nos alios nouimus,qui Geometras sinistrὸ tamen himantur,& circino urinas metiuntur,& demum de urinis nescio quid vaticinantur, qui &medici haud infimae sortis videri volunt. EvL. Quil eiusmodi tamen coiectura sortilega utuntur, Vel ge metrica, praeter quam quod si pe in pudendos errores incidunt,hanc partem medi inae Semioticen,inconstantem & coniectiiralem reddunt. PAit. At alij praeclariore ostentatione id luculentius agunt, qui I chartas.
163쪽
se' chartas vel libros prae manibus & oculis habent, in
lisia in Diut. quibus reperiuntur Omnes urinarii colores ad viuum
depicti, iis matulam admouent ut nuper Iudaeus quidam, quem noui in illis impotaris egregid exercitatum) dum urinas speculantur, cum maiore admiratione , tamquam doctiores essent, quamuis sint m gistri ex libris. Nonnulli seorsim clibiculum habent, mira quadam astutia urinas iudicantes : hac ratione medicastra valde celebris ob urinarum iudicia ha- . bebatur, quae seorsim in cubiculo prope ostium sto, sedebat, dum filia morbos, loloresque a deferentibus lotia astiore voce expiscabatur; quod mater fatidica, suo. ' in propinquo tutibulo sedens, audiebat: quae postea per remotius ostium euocabatur, ut urinas inspiceres: illa vero tamquam Delphica Python celebris , quae . antea per filiam audierat,ex urina diuinabat & recensebat, cum magno stupore multorum, ut similem in diuinandis lotiis non haberet. Evt. Quidam & haec de Iudae,s,medicis circumforaneis narrat, quanquam O nouerim quendam medicum alioqui titulo doctor rus gloriantem, in principio sive praxeos,ut pro egreSi v romante haberetur, simili impostura usiam filisse , qui tamen cum Empiricis circumforaneis comparari minime vellet, licet iisdem imposturis, auaritia & sordicie illectus ob unum atque alterum
nummum, ut caeteri sycophantae, implicaretur. Priit.
Praeter hos plurimi alij sunt,qui dum lotia inspiciunt. 'du rimis Iudaeos imitantur admodu superstitiosos: hinc mul-λ ta ceremonias in diiudicandis vrinis habent, modoto u mutar m in hanc, modo in aliam cubiculi partem cursitantes,.υ,-i'. ' modo candelas ardentes in media luce, modb soras ad aerem serenum, aut ad Qtem desectentes, denuo vero ad cubiculum reuertentes, lotium mira
164쪽
astutia contemplantur: iam quoque matulam agitantes, mox urinam Odorantes, iamque guttatim eia fundentes, nonnulli & urinas ponderantes, aliasque nugas praeseserentes, ut ita melius hominum mentes
perturbent,& eo confidentias mentiri possent;& ut eorum iudicia apud plebem maioris fiant, quae faciti eiusmodi strophis capitur. Perinde elusimodi praestigiatoribus est, quouis modo sibi auctoritatem conciliant, & ideo in noc omnes fere laborant, ut si ipses extollant, medicos verb doctos deprimant, α
sic ubi olfecerint, & certo cognouerint medicum, quantumuis peritum aut doctore aliquem ad aegrotum vocatum antea fitille, vel eundem adhuc circa aegrum versari & curationem instituerer hac occasi ne arrepta, hic ex oblata urina audacter pronuntia- bunt, aegrotum ab eiusmodi medicis quantumuis exercitatissimis non posse curari, sed aegrum ipsem per se facise simitatem pristinam recuperaturum, aut A-lum eorum industria ac opera, modo aeger iis committatur, conualiturum. Et ut ignavae plebeculae in
dicos optimos ignominiosos reddant, eos omnibus modis tum eorum praesidia detestantur: mox se ipsos tum alios sibi similes adeo extollunt, ut nullus sit medicus quantumuis celebris, imo ne Hippocrates quidem si adesset, tales curare posset, quos se curaturos bis carnifices pollicentur: & si non curent, collum ipsam in sponsionem rusticis ac plebeis hominibustum aliis sycophantae promittunt. Si eni in toties caput,quoties in sponsione dederint, amitterent; vide- Θ si nores hos Thrasenes medicos prope infinitos sine caia seri
Pite incedere ac obambulare: ita ut vix amplius vω- mantas circumforaneos inueniremus nisi detruncato
capite hinc inde oberrare. Evt. Non alia quoque de
165쪽
causa,vi maioris aestimationis apud plebem fiant Esemnes,Iudaei, Mahumetani, atq. Turchiatri appellari lgaudent,iam qua illi alios medicos praecellant. Iactant deinde ut Euritius Cordus resert) se parentes Doctores habuisse, quamuis eos prius contempserint, licet plerique tamen, pellionum fili j, aut eoru qui vile ali-
quod artificium exercuerint. Hi inqua omnes egregij impostores, clim per pagos, tum urbes passim diua-gentur, ad se vetulas quasdam mulieres alliciunt, &subornant, nummis aliquot ab iis acceptis, quos exvrinarum imposturis antea corrasere: quae huc atque illuc cursitent, ubi aegros decumbere norunt, quibus nuntiant nouum aliquem doctorem , aut gentilem
medicum vel Iudaeum aut Mahumetanum iam recens ex Turcia aduentasse, ac secum pretiosa media circi miseranti camenta asportasse, Balsamum, Rhabarbarum, am-OM ιι υ ia bram, margaritas, lapides exqui litos,aliaque aromati quae in os scinis Pharmacopoeorum non ita inti
raniis. mantur, sut Uregie mentiri norunt quique invromantia reliquos medicos superent. atque sic aegroti a
sagis illis garrulis inducti, iis quoque urinam suam ad
medicum deferendam exhibent: mox redeuntes, Ut sunt vastae ac astutae, referunt medicum illum mor-bu m ad unguem ex urina praedixisse. Vnde maxima ' hominum turba ad eundem confluit, quamuis hoc ad mensem unum atque alterum perduret, donec haec fides, quam tantisper habuere, auferatur : tunc alid commigrant, eadem impost ara, qua prius, semper utentes. Quod in uno loco non diu haereant, in causia est, cum pharmacis admodum violentis & po- tius venenis , magna ex parte aegri, qui illos consultarunt, succumbunt, ita yt vix unus atque alter, nisi
casu quopiam ex manibus illorum sycophantarum
166쪽
euadat. Non desunt tamen, qui hos excusent, maxime vetulae illae de quibus diximus,quae eorum prae pes agebant, & in coelum usque extollebant,si e rum aegri moriantur, id fato euenisse praetexunt, cum & in nos com iis,qui a doctis medicis tractatur, etiam moriantur. Interim si doctias aliquis medicus etiam si mortem aegris suis praedixerit, aliqui ex iis moriantur,eaedem vetulae non hic medicum excusabunt,sed potius incusabunt, ab eo interfectos esse:&non alia de causa illos,qui artem probe cognitam habent,apud plebeculam ignominiosos reddunt,ut hoc modo circulatores maioris fiant licet non alia arte instructi sint quam impostura. BRvT. Admiror, cur adeo infesti sitis meis Empiricis, quanquam multos ab iis curatos nouimus. Eu L. Credo equidem hoc casu potius euenisse quam vera arte, cum nulla mothodo curandi instructi sint; sed tota medicina istis tuis triobolaribus medicis ex solo urinae stultiloquio dependeat. BRur. Non desunt tamen aliqui ex vestris medicis qui his & similibus strophis utuntur in diiudicandis lotiis, ex quibus etiam ditentur. PHIL. Scio me tales etiam medicos quosdam, inter nostros cum ex Italia in Galliam veneram,in qua aliquamdiu praxim exercuissem, ac deinde in patriam redissem, comperisse: qui ex perdita illa loti j inspectione quoque,ut Empirici,abuterentur. Verum quomodo illi sint redigendi in ordinem,uix aliqua spes est,quam- qua & de iis postea dictim sumus. Nunc ad Empiricos tuos Brute reuertam tir, quos recth dixit Eulogus nullam aliam artem diuinatoriam ex loliis habere, quam imposturam, qua simpliciores homines in retia sua trahunt, quemaa modum istis diebus de circulatore quodam nobis relatum est, qui cum aliquando Dordraci
167쪽
Dustruma Dordraci quae urbs celebris Hollandiae est) ageret, atque illi alius adesset collega in impostiaris priore
non minus clarus. Consumptis, quas habuerant,pe cuniis, certatim nouum quoddam inuentum exco
gitare studuerunt,quo denub pecunias corradere posisent. Tandem ille,qui callidum consilium inuenerat, ita si tu alloquebatur. Ego doctorem dc medicum agam, atque urinale svi vocant) homines alliciendi causa, foris propendam tu interim oenopolium combibonibus frequens accedito, & cum iis genio op ram des, & liberaliter vivas, & vino indulgeas: ubi autem vino incaluerint, iactabis medicum ita excellentem aduenisse, qui abdita quaeque ex urina cableat praedicere : imo licet ipsi omnes in uno eodem. que poculo mingant, hoc ipsum quoque medicum agniturum assirmabis,atq. contendes, nisi hoc ipsum
praestiterit, quicquid illo die impensi factum fuerit,
pro omnibus te solaturum : si autem scopum attigerit, ἀσυαβολον futuru. Sed diligenter obseruato, quot numero sint,qui in poculum stanneum mingant: tot enim fissi iras leues sub poculo clam trahito, ut mihi numerus eoru sit perspicuus. Combibones pactum ineunt, sed dolum ignorantes, hospitae poculum, in quo minxerant, ad medicum deferendum tradiderunt. Hospita huius fallaciae ignara, nec fraudem sabesse sciens, nouum medicum adiit. Impostor omnia iam dicta praecognoscens, vultu composito urinam in matulam transfusam inspicit, mox indignabundus hospitam increpat, inquiens: Quid nam
hoc rei est,ut metentares,& meam scientiam hoc sinistro modo experireris atquid huc impudes mulier aduenisti 3 quis nebulo te subornauit, ut me deciperesὶ Mox lolium cu grauitate inspiciens, Sex, inquit,
168쪽
numero sent, quod clam ex siliitis iam dictis animaduerterat,) qui urinam hanc minxere, pro quibus omnibus ut Bluas oportet. Hoc audiente hospita,obstupefacta est, tolum ipsa ignorans,eunde placide alloquitur,Nescio, inquit,quid his verbis velis. Amice, si res ita se, ut diuinas, habeat, condona quaeso : nam mihi ignoranti poculum, in quo tot minxere, Obtru- iere, ut urinam ad te transferrem: & tandem ei post multa verba pro lotij inspectione via let sex nummos dedit: iuomumque reuersa hospitibus & combubonibus rem gestam narrauit. Demirabantur omnes tam insignis vromantis iudicium, eumque m
gnifaciebant, atque hospitae, ea quae ipsi insumpse-irant simul & pro altero quoque, cum quo certauerant, seluere : atque nummos, quos hospita in inspectione Diij expenderat, rursus dabant. Ob huius rei famam tanta cofluxit ciuium copia ad sycophantam. qui urinas ad eum serebant, ut multos eodem die ex diuersorum urinarum inspectione nummos corrad ret. Verum timebant sibi, ne quis tandem dolum olfaceret, ideo uno atque altero die peracto, clam sese subduxerunt. Ita enim speciosis fraudibus imperita plebecula decipitur,& iis fidem habet,ut commodius nummis sitis emungatur. Eu L. Hinc tot v scopos in unaquaque urbe videmus, qui lotia certatim inspiciunt; quos autem vulgares consulunt,& medicos optimos in arte sitia peritillimos, qui licet ad ma num sint, plane negligunt. Nec mirum,cum isti blaterones admodum loquaces & iactabundi, ex lolio non solum impia atque illicita, sed immodica atque
stulta blaterant: quae optimus medicus non tantum abhorret, verum etiam contemnit. BRVT. Ego tamen aliam causam esse puto, vestros medicos de uri-
169쪽
na non tam bene posse iudicare, atque vromantes meos, eo quod in cautelis urinarum probe instructi sint. EvL. Melius dixisses, & imposturis. putas ne illam esse egregiam diuinationem, qua iucunda garrulitate, quamuis occulta, prius omnia expiseantur, antequam eadem divinent, ut iam dictum est 3 BR. Sciunt tamen hoc dicere. perinde enim est quouis modo hoc faciant, modb recte divinent. PHIL. Fr
stra A thiopem lauando Euloge dealbaveris, ita nec Brutum facise humanum facies, aut eum a sua Opinione diuelles. Mundus decipi gaudet; & ideo dolendum qubdetiam quidam ex nostris medicis,dum urinas inspiciunt,usque ad imposturas quoque procedant. Sic cum ex Italia Galliam accessissem & in urbe Pithueriensi praxim exercerem, narrauit mihi pharmacoporus , medicum quendam nuper e vivis excessi fle, magni nominis ob urinae iudicium, quanquam ille omnes catarrho laborare ex lolio praedic bat, quem modo ad guttur, modo ad pulmonem, modo ad hepar aut stomachum vel lienem,uterum, renes, vesicam , vel totum corpus fluere pronunti
bat. Ex ridiculo hoc iudicio a plaerisque idlatis murum in modum extollebatur. PHi L. At haec inter minimos errores censenda sunt. Sed cum a longEintellexerint aliquem mania, delirio vel melancholia affectum, ex loliis iudicam eos daemoniacos esse, ita ut homines a fide aberrantes exorcistas consulant: &omnes morbos curatu dii ficiles & quos ipsi curare non possunt, ad incantamenta & saepius ad illusiones daemonum reserant. BRVT. Quid ni & hoc possunt scire aliquem daemone obsessum esse, cum & sacra Script ira testetur daemones esse,& homines daemonibus obsessosὶ Si igitur illam artem habent diuinandi ex loliis,
170쪽
ex loliis, cur idem dicere non possim tὶ Pisit. Non inficias imus, spiritus immundos esse, & simul da moniacos ab iisdem obsessos,cum & Christus scruatator noster daemonia ut sacra Scriptura habet in porcos expulerit. Verum utrum tales ex lolio dignoscere possent, plurimum dubitamus , nisi id prius ab aliis intellexerint. Cum morbos iam praedictos no itum, sed & Diui Iohannis, Diui Cornelij. Huberti, quos medici ad Epilepsia reserunt, sic apoplexiam,ephialtem , conuulsionem, oris torturam, caron Arabibus subeth, morbum uterinum, catalepsim, lethargum,& Herculeos morbos olim a veteribu d ictos, tum lunaticos, ac eius generis infinitos, ad illusiones daemonii referunt, vel potius incantam cla&fascinu,uticlinicos qui diu lecto decubuere, vel phthis aut tabe coficiuntur, vel hydrope annua vexantur, aut dysenteria, ex loth inspectione iudicabunt. Evt. At hi videntur nostris tonsoribus imperitissimiles qui om nia ulcera maligna, aut fistulas, mala sancti Quirini esse dicunt, ut hoc modo suam ignorantiam subter- sugiant,cum sciant haec a vulgaribus insanabilia iudi cari ne videantur imperiti esse tales ad alios ablegant. PHi L. Dolendum est quod sub praetextu religionis quasi urinae iudicio abutantur : id quod nunc vivo
quodam exemplo ostendemus. Uxor fratris uxoris Histreio S meae Aemstetrodami habitans, quae & hoc tempore vivit, laborabat quondam,quantum esto potui perci- f. pere, melancholia hypochondriaca. Haec cum non dam, fiscino ita diu viro nupsisset, utrum grauida foret dubitabat, i re , -
ita ut ob saluuiima huius morbi lymptomata, nequa- re iudicavit.
quam se grauidam esse arbitraretur. Ideo diuertis in locis ut mos apud nostrates, praesertim in morbis longis,inoleuit,at plane detestandus) medicis urinam spectan-