장음표시 사용
51쪽
tuorum Empiricorum & imperitorii praestigiatorum physiologia atque anatomia. AH.haec ipsa tum mul in plura tanquam urinae innatantia praeuident, stultisque hominibus, tibique similibus, nescio quae non persuadent, & sic miserE plebi imponunt, ut in pro gressu demonstrabitur. PHiL. Recte quidem. Verum ut haec ordine fiant, cum Brutus iam audierit de sanguinis humorumque apparatu, & quomodo lotium
generetur, iam necessarium erit prius de superfluitatibus agere, quae in unaquaque concoctione sequeastrantur, ut ita rectius ea diluamus,quae eerta esse circa iudicia urinarum nititur probare. Eu L. Hoc ipsum& mihi placet, cum & haec praecedere debeant.
De superfluitatibus, qua in unaquaque concoctione sequo strantur, de se urina secundum omnia mediocri, ct qua eius sit causa. BRv. Cum de se peril uitatibus,quae in unaquaque
concoctione separentur, loqui institueris o Philiatre, eas aggredere. Non possum tame assequi quid disceptatio cie his ad nostram quaestionem faciet,queterat de iudicio certo aut incerto urinarum. PHIL. Ob illam tamen, has ipsas ad unguem tenere oportet, Equibus quoque sui ostendemus iudicia morborum.. a. sumuntur. Quatuor igitur sunt ut Actuarius quoque riseia testatur lib. I.De differ. urinar. cap. s.) concoctiones generales,quae in diuersis locis corporis fiunt. Prima, quae in ventre agitur. Secunda in ramali vena, seu Vena porta, mesaraicis ue , atque in caua hepatis parte. Tertia in curua eiusdem, ac venis quae dei ceps ab hepate proficiscutur. Vltima autem in extremis coris
52쪽
LIBER PRIMUS. 23mis corporis terminis, in quibus etia appositio quaedam & compago, atque similatio fit. Harum conco- α- ν chionum primae superfluitates sunt, quae per os emitatuntur, tum ea quae per ventrem descendunt. Secun- dae vero sent humores alterius seeciei , quae in sen-guificatione persciuntur, ut est sanguis, cholera, pituita, bilis atra. de quibus non opus est sermonem producere,cum de his paulo ante egerimus,ac medicorii libri reserti sint: tamen breuiter spraeter ea quae 'dicta sunt haec de humoribus accipito. Sanguis humor calidus est, humidusque, dulcis atque aeri respondens, plus reliquis humoribus benignus, colore sine δε-
rubro, atque temperata concoctione generatus exi- stit. Pituita vero frigida ac humida esse perfertur, N- tim dulcisq. & qualitatis expers,ut aqua, colore quidem ' albicans, genita vero per coctionem dcbilem, apta per coetionem ulteriorem conuerti in sanguinem. Bilis autem flaua, aut cholera, calida ac sicca, igni P a -- comparatur, colore rubeo claro aut pallido, amari ta poris aut acumen habentis,generata vero per coctionem stiperfluam. Melancholia frigida tu sicca, acer- Natura πα-ba atque grauis, terrae assimilatur, veluti faex pessiim μ' -- sidens, superfluens ex temperata coctione sanguinis. Distinguuntur autem hi humores ab Avicenna diuersis modis, in naturales quidem & non naturales: quorum distinctiones non opus est huc adserre. Vide eum lib. i. sen. I. doct. q. cap. I. De humorum Mineo .
diuisionibus. Attamen praedicti humores non semper eandem teste Galeno lib. 1. De facultatibus naturalibus) formam seu speciem obtinent. Aliter enim se habent, dum homo secundum naturam disponitur,
aliter Vero cum praeter naturam assicitur. Hinc etiam
si efferantur, non simpliciter dicuntur humores, sed n ue cum
53쪽
cum additione, ut sanguis biliosius, pituitosus, im EO Jancholicus, bilis vitellina, aeruginosa, pituita vitrea, salsa, atra bilis, acida & abradens. Proinde ubi qua- 'litates naturales seruant humores, salubres dicuntur:
Bilis. ωορο ubi vero easdem mutauerunt, insalubres. Exuperat
TV. .. pinerea alius sauctore Hippocrate) in alio magis
ot humores. corporis loco. ut sanguis in corde : pituita in capite:
si,ua bilis in iocinore: atra in liene. Sic etiam unus altero magis iuxta anni tempora praepollet sui in libello Hippoc.De clementis constat)quemadmodum
sanguis in vere, cholera in aestate , melancholia in autumno, pituita in hyeme vigent. Vsus autem -- is humo . rum spraeter ea quae diximus cap praecedente) talis praecipuus est; sanguinis, ut nutriat: pituitae, ut articulorum motionem adiuuet: ssauae bilis, ut vetris excretiones incitet: atrae veroot appetitum concitet. De
his plura vide apud Gal. De atra bile; ubi & salsum
sanguinem & pituitas insalubres esse ait. ac pituitae species recenset a. de loc. assi cap. 6.& de diff. feb.&lib. 3. det .aff. cap. s. ubi & melancholiae species tradit. Plura idem scribit de humoribus lib. 1. De facul. naturai.& lib. De atra bile & de plenitudine,&Hippocr. de Elementis: quae loca omnia o Brute perlegere poteris si placeat: fatis equidem nobis est
. quod eo te relegamus.BRv. Has superfluitates primae& secundae concoctionis utcumque nunc intelligo, quare eas quae tertiae sunt conco Silonis, aggredere. Tora Pnit. Tertice vero concochtionis superssultates, sunt ratὸι. Vrina, & quae urinae subsistentia continentur, de quibus deinceps, quantum nostro videbuntur accommoda , sermonem instituemus. In ultima vero & l . quarta superfluunt tam ea, quae latenter δc per spirationem abeunt, quam qine veluti efflorescant , cum ad cu-
54쪽
ad cutem promoueantur. BRur. Istae concoctiones tε eti
uas adeo diligenter prosequuti estis, quid ad urinas
aciuntὶ EvL. Imo plurimum, quae omnia vestri Empirici Vromantes & medicastrae squanquam urinas iudicant) plane ignorant; quibus tamen tantum fidei hactenus adhibuisti. Nam omnes hae concoctiones seu digestiones praedictae si proprio fungatur munere, tunc urinae congruus adest color, atque substantia naturalis, tum contenta proprium locum obtinent, stantque& lenia & aequabilia. PHi L. Optime quidem ait Eulogus, cum & hoc ipsum ab Hippoc. r. praedi- Π istionum, praedictione 16. habetur sic dicente. Urina illa optima est, in qua residet album, lene, aequale. Si autem talis per totum morbi decursum apparuerit, securitatem, breuemque morbum significat. Quod
si aliquid horum deest , ut mo id liquida sit, modbalbum leneque in ipsi resideat, haec ut longiore morbum denuntiat, ita securitatem minorem pollicetur. Alij autem sic ste Actuario) ita urinam optimam definiunt. Vrina optima est,quae sit hominis secundum omnia temperati , ac magnitudine respondente ei quod bibitum est, colore subaureo vel subcroceo: hypostasi vero alba, leni dr aequabili. Namque per quasilis concoctiones contingeret finguinem aberrare ab eo quod deceo; urina etiam manifeste transmutatur, atque per quas caussis transmutata sit, indicat inuenire. Si quidem humoris, qui in urinis est, per totum corpus concedentis superflua, quae sequestrantur, apparent in matellis. Eu L. Verum ut Brutus ista planius intelligat, possemus id euideter & certo ostς dere,quomodo peccatum est in concoctionibus,m ximh vero in ulceribus,in quibus clarὸ haec res appa
ret. mamque si album & lene,& parum vel nihil
55쪽
olens fluxerit pus, neque quicquam diuersi generis
continuerit, demonstrat, bonam viceris fieri concoctionem. Si vero quicquam horum desecerit,indicat concoctionem peccasse, ita ut hinc liceat coniectare, si quid malignitatis subluerit ulcus, aut si re
tardetur, aut nigrescat, aut aliud quicquam aut in ius aut minus patiatur aeque respodens peccato concoctionis. PMi L. Hinc Galenus lib. I. Defeb. cap.
8. inquit. Vbi igitur natura ipsa omnino superet, pus optimum gignitur, visu candidum ac crassiim & sibi simile undique: lene autem tangenti, ac minimξ foetidum. Quod si velut semiputridum suerit, tertium
genus quod haulo inquit Galenus supradiximus
consistit. Porro diximus tale genus multiplex esse. Nam quod magis ac minus recipiat concoctionem, innumerabilis differentia est. Saepe enim candidum effectum aut foetidum est, aut tenue consistentia, quandoque vero non candidum, sed liuidum apparet, atque in omnibus his magis & minus infinitum. E v L. Ita quoque in urinis s ut idem paulo post resert Galenus , cui & Actuarius consentit) videre est, iuxta humorum concoctionem, substantiam , colorem & contenta transmutari; quare & Galenus hoc modo suum prosequitur sermone. Caeterum quot in
abscessibus putredinis differetiae sunt, tot in febribus
ex putredine accensis urinarum formae existiti. Optima enim urina , quae ex putrestente humore adepto, ex continenti vase per concoctione esscitur,candidit, leue,alias lene aequale,ac minime foetidum sedimentum habet. Pessima vero maxime cotraria huic est. Ea vero quae media est,quo magis alteri earu propinquet,lato melior, aut deterior est. PH. Ideo & Actuarius dicebat:Namqquantitates urinaru, si minus seruarint
56쪽
uarint proportione, etiam substatiae diffugere mod ratione. Colores vero si susceperint tincturae intestone, & contenta neq. coniunctione, neq.colorem neq. locu neq. lenitate & aequabilitate scruauerint, lece ter 'significauerint effugisse naturae statutum,& moderationem ipsam, atque nocumentum aliquod factum esse in corpore. Si quidem magnas intemperaturas
similarium, & ossicialium partiu, & oppilationes, &intensios humores, concinionesque de cruditates, atque reliquas qua que non contemnendas passiones urinae demonstrant illi, qui disiciplina iam inuenta sciuerit uti: Sed vestri Empirici , quantumuis elati Vromantes, qui hac disciplina carent, coniecturis in vhii ur
utilib. tantum aguntur,tamqua arundine,quae vento
huc atque illuc impellitur,mobiliores,modo in hane, ομμ' modo in altera partem inclinat, iis minus datum est, causas mutationum humorum ac urinarum cognoLcere. BR v. Quid, iis opus est, causas illas sepius inanes more rhetorum aut sophistarum inspicere, cum ipsi nobis plurima & certa ex urinis divinent' EvL. Si hoc arte facerent,aliquid certi nobis pronunciasse viderentur : verum cum nemo recte unquam urinas
iudicare poterit, nisi prius omnes nouerit urinarum causias, & quibus rationibus saepius mutentur: Hinc medici praeclari veri iudicatores, & coniectores, om- nium primo incipiunt ab optima urina, eiusque causam inuestigant, & demum ad alias descendunt, quae ab hac ipsa discesserint. Pni. Optime quide Euloge, cum a certa regula incipere oporteat, eaque recta & γ' - 'Mfirma, ut alia, quae ab ea deflexerit, facilius cognosca- ,-- --mus. Cum a quadam veluti amussi, vel regula mediocri & temperata, & secundum naturam utinae li- 'i 'ceat capere omnium passionum iudici , decens esse videtur
57쪽
videtur, ut prius de urina secundum naturam & quae mediocris est, disputetur. Deinde de iis, quae aliquo racto diuimiles sunt mediocri, veruntanae quod non
omnibus hominibus, eaedem simi corporis tempera--- tibi; a xura: & aetates, neque exercitia eadem, neque cibi iidem, neque eaedem regiones,& anni tempora aut horae, neque cretera alia eadem sunt, quae suapte natura corpus humanu alterare possint, ut postea etiam latius declarabimus. Ideo videtur rationi contanum, ut Bruto adhuc clarius urinam optimam explicemus, ut nostris rationibus tum medicorum illustrium magis fidem habeat, cum eidem & postea demonstra bimus, quod haec quae alterant, Empirici sui minime
animaduertant. BRV. Agito ut libet: nondum enim victoriam consequuti estis. PHi L. Consequemur autem postea. Verum nunc illud potius oportunum est. vi hominem omni ex parte mediocrem ut &Aciuarius facito & temperatum primo statuamus: deinde ad eum reseramus urinam secundum naturam se habentem. Cognosccnti enim , ut urina secundum naturam se habeat erga hominem, vel in homine ipse omni ex parte temperato, veluti hic initium fecerit, licebit quoque cognoscere omnes casus, & declinationes a temperamento : Quamobrem &iudicia in his, praesertim doctis & peritis medicis
non autem speculatoribus urinae circumforaneis in hac palaestra nequaquam exercitatis) perquam facile patebunt, veluti tractando aperte demopstrabuntur. Sinit A. Vt autem regula & amussis cum adhibentur, ostendunt ut ligna curua, & obliqua atque distorta sint; ita urina quae omni ex parte mediocris cli, demonstrat eam, quae vel magis, vel minus a mediocritate
declinauerit. Esto igitur homo exacte sanus, & viges
58쪽
LIBER PRIMUS. 3Iaetate, & temperatura corporis mediocris, qui vescatur cibis boni nutrimenti, & temperatis, exerceat se neque diminute, neque superflue, sitque in regione M anni hora tem peratis, salubri: Et ut summatim loquar) in omnibus eius rebus sit mediocritas,medio& diuisione carens. Huius viri urina esse solet, colore u ' - -
subaurea, vel subcrocea, substantia mediocris, acta .:
proportione respondens potui facto, in quo. nulla ρ 'μπιε'i'
innatet bulla, neque tuberculum aliquod subsideit, '' μ' non inhaereat matulae, hypostasis alba , lenis, aequabilis, omniaque sint sibi sitiailia: neq. quicquam cum hisce complicetur ex eis, quae solent inferri similia capillis, & ramentis, & eiusmodi generis. Haec urina optima est, & secundum omnia mediocris, atque sana. Quae vero aliquo modo ab hac declinauerit, hoc ipsi ab optima & pura sanitate cecidisse intelligatur.
Nec ignoramus simitatis ipsius magnam esse latitu- Sam . --dinem , atque aliqua decenter eorum, quae reiectAS 60 sunt a regula urinarum, in Urinis eorum qui simpliciter fani sunt, apparere posse. Veruntanae scire oportet orationem praesentem non esse de simitate, quae
latitudinem habere putatur: sed de simitate ea, quae pura&inculpatilis est. Hac enim veluti depicta ratione certissime noueris, quantum quis ab optima sanitate secesserit. Sic etiam Galenus lib. 1. de Crisi cap. ia. Ex his igitur illa optima est,quae urinae fata . rum simillima. Quaecumque vero non est talis, simpliciter incocta est, vel praeter hoc & pernitiosa. Vr na itaque moderata substantia & colore oportuno, qualis est subaurea, habensque hypostasim albam, planam & aequalem, omnium optima percensebitur. Si autem aliqua praeter haec iam dicta, superflua; aut minus habeat, quae diximus; hanc secundum natu
59쪽
ram non dicimus,& in quibus desecerit iudicandum erit, quemadmodum superius docuimus. Haec autem Sycophantae tui urinarum quantumuis diuinatores maximi,5 Brute,ignorant, dum in speculando lotium, matulam commouent, cum potius urina subsidere debeat, ut contenta in ea recte animadue tamus, videntur inspiciendis lotiis vel ipse Hippocrate aut Galeno sapientiores, dum matulam ipsam aut urinale svi vocant) in gyrum circumagant, non . . aliter quam sphaera, aut decimum caelii, seu primum mobile reliquos omnes orbes secum rapiens , super polos mundi cirCumrotatur, ac viginti quatuor horis ab oriente per meridiem in occidentem, denudi ab occidente per septentrionem rursus ad orientem indesinenter suam perficiens reuolutionem:ita quoq. videntur isti tui Vromantes, stellas ipsas ac sidera non per viginti quatuor horas mota, sed momento quodain urina speculari, dum toties matulam circumagant: ex qua uromantia forsitan iudicia sua, no aliter quam x --., astrologi a stellis sua petant: nihil pensi habent homines omnium rerum imperitissimi, quod ex eiusta m. di circumuolutione urinae & hypostases, & contenta, & quaecumque urinae innatant, perturbentur α e suo loco transponantur. EvL. Iisque tamen lotiis ita perturbatis ac commotis 5 Philiatre, aeque bene ac miranda diuinant, tamquam ex cote omnia contemplarentur. BRv. Non opus est meos empiricos ita ridere: noui & ego quendam ex vestris medicis, qui ita in inspiciendo lotio, matulam sursum deorsum exagitabat, ut tota urina ex motione vehementi & continua in spumam conuerteretur, ex qua spuma non
sollim apud plebem sed diuites quosque mira se diuinareposse pollicebatur. Pisit. Quamuis illud quidem ad
60쪽
dem ad vulgi ostentationem cundem fecisse arbitror, ut eius iudicium,licet ineptum de urinis, a plebe maioris feret ; ea tame motione doctis imperitiam sitam plus ostendebat, ita ut hunc ipsim neque Actuarium
neque doctos de urinis inspiciendis legisse existimo,
α tales vel proximd ad tuos empiricos accedere videntur. BR. Garrias ut velis, nostri Vroscopi empiarici, etiam multo maiora ex urina nobis diuinant, quam tui similes. Evt. Crederem equidem, nisi nostri medici illustres ac dogmatici qui veritati semper
adhaesere,eamq. auro ,margaritis,caeteris rebus excellentioribus , quae in hoc mundo habetur, pluris aesturnarunt in nos aliter docuissent: videlicet urinas non ex selo colore, quantitate, substantia esse diiudicandas, verumetiam ex subsidentiis & contentis, & aliis quae urinae innatare soleant. Quod quidem minime considerare licet, nisi matula ipsia mitius attractetur sine ulla motione: alioqui ea ipsa ut dictum es θ facile commouentur ex quibus hypostaseos & aliorum fit iudicium, eoque magis redditur incertum, si ea facile hac motione perturbentur. PHiL. Sed de his alias clarius dicturi sumus, cum causas in mediu in adfe-mus,quibus urinarum iudicia & perturbentur & impediantur. Sed ut ad quaestionem propositam propius accedamus, tempestiuum ducimus iam declarare virum urinarum iudicia incerta ac fida sint, necne, postquam docuimus, quid sit urina, & quomodo ea ipsa generetur, & quibus modis fiat sanguinis &humorum apparatus, & quae silperfluitates ex quatuor concoctionibus sequestrentur: quae & postea intestimonium cedent, urinarum iudicia non semperfida esse, quibus adeo Brutus confidit, ut vix alia d et a medicum egere putet, quam utinarum solis