장음표시 사용
141쪽
DE IN VE NT. LIB. L tanquam attingentia rem; ut in aere nebulosum dicimus ouentosum: in qua limosium, piscosium: sic in serra herbidum, arboribus refertum. Et que
generis itemsiant , altum,humile, mons, uallas,tu
mulus, lacus: quorum nihil perse intelligi potest, sed omnia ex alio spectantur. Sic ancorpore ho
Minis, armatum, uesitum, pracinctu , calcearitum dicimus, O sanguine conspersum, Iuto ob litum, O puluere oppletum. Alia sunt conne quae uelut e regione, O de longinquo rem aspiciα. Bnt, uisiunt pleraque eortim, quae non tam sensiu.
possent inredeprehendi, quam intellectu. vi sunt quae uel in possessone intelliguntur , ut diuitia
spes, regnum, imperium, potestis, dominium , fervitus, obsequium et quaeque reliqua bula si unt. conditionis , ut magistratus omnes , ct omne id quo aes in homines , uel in res imperium ius hehabere intestigii r , O qua aliam quandam conmiunctionem significant rerum. ut amicus , bo sis, ciuis, peregrinus, domesticus, tarus, familia-:ris. Sicconiugium , ides maritus ,o uxor sic ci uitas, id es consentientes ciues, sic reliqua , qu ramcunque cum simi in aliquo nomea , id ab alio tamen quod extra ipsium es oritur. Aequalitas , autem uel inaequalitas , ut sunt a philosophis demnita, disserentium rerum eadem uetatuersa quantitas; at tripedala tripedali comparat , aequiariti in; ct tripedale bipedali, O maiora Miso matabus sunt i qualia; milia etiam, ut dicuntur. I diuersa
142쪽
Q RODOLPHI AGRI C. 'diuersa eandem habentia qualitatem, ut album adibo: ct disiimilia,quae diuersas qualitates habent,ut sunt album ct nigrum; haec omnia huius loci poteαrant uideri si acciperentur veris,ct bis ipsis quibus
comparantur nominibus: ct talibus etiam,quae proprie essent connexa, ct non imaginem potius conmnexorum haberent )hoc en,quae eiusmodi essent quorum cum esset unum, etiam alterum esset. Nunc pro eo quod dicenda erat:minus potens polin,ergo
magis potens potes: O, doctior huius rei nesiit, ergo indoctior nescit squasane uera connexorum sunt nomina, pro eo nos dicimus: miles potest, ergo res
potest: ct praeceptor nescit, ergo disicipulus nescit. eum horum quodvis alterum positi me altero esse, O rex potentior milite, ct contra miles potentior vegebo discipulus praeceptore, O eruditior discipulo praeceptor esse positi. Sic etiamsi dicaturi Annibal non potuit capere Romam:qui potentior fuit ,
ergo Gothi imbecilliores non poterunt capere,nomina sunt connexorum ista ,scd res nequaquam: non fuerunt enim eadem tempora Annibalis o Gothoiarum: quare cum simul non sint, si illa sitini co eae xis,connexa non sunt.Si quis tamen ad legem quam praedixi argumentetur, ductum erit hoc e loco argu, Mentum. At cum rarisiima baec sit obseruatio ni que haec reliquis eis qua comparata dicimus,usu tradlatuque milia, in eundem cum illis locum coni
limus aequalia oe similia, diuersaque sortim di milia oe inaequalia. Nam ea qua nos postea dice
143쪽
DA IN VE NT. LΙ B: I. ' 6smus similia ,separatum habent ab aliis accidentiabus locum: non enim in hanc significationem Dolia
cuntur; quod cum dicetur de ipsis, non erit dis, rite perspectu.
Ηλvo difficile est uidere.) Duplex affert discrimo
inter connexa & adiacentia. Alterum, quod in adiacen-xibus non modo ipsa denominantia, sed & illa quae praebent rei denominationem, in re ipsa sunt; at in connexis id, quod causa denominationis est plane extrarem cst, alterum, quod in adiacentibus ea, quibus limbet res ut denominetur, sine illa re esse non possunt, mconnexis possunt. Aequalitas autem. Quod dicit, hoc est. Aequalitas est rerum diuersarum eadem quantitas . Ine qualitas est rerum diuersarum quantitas item diuersa. Similitudo rerum diuersarum eadem qualitas est. Dissimilitudo rerum diuersarum diuersa est quali tas. Haec igitur omnia quoties hisce nominibus significantur,ex albo sunt connexorum. Sed fieri solet, ut quoties horum aliqua ibi er dicendum occurrui, tu non his, sed alijs qui biit dana nominibus utamur , quo fit, ut ad eum potius referenda sint locum , qui dicitur comparatorum, De quo post capite xxv. Et discipulus praece prore. Iuxta uulgatum illud,meλλοὶ Ψητα ρίατον-. δαμαλων,hoe est,multi discipuli praestatiores praeceptoribus. Ad legem quam praedixi ut scilicet potentior &imbecillior,sint. Vide Aristoteles lib. 2. cap. Enthymemat una locis. Annibal non potuit capere Romam) Annibal quomodo relicta Capua exercitum ipsi Romanae urbi admouerit,ct ablacta rursum spe capiundae urbis inde discesserit,explicat Titus Liuius secundi belli Punici lib. 6. Ergo Gothi) Ab his duce Halarico uibem Roma
Obsessam,captamque esse tradunt multi. Modum, ac se xiem captae urbis explicant Baptista Egnatius. itoties aut,& a quibus intra paucos annos capta Roma fueriti. Ia praeter
144쪽
praeter alios docet Antonius Sabellicus Enneade nona, Quin & hoc adijciamus Gothos esse quos PtolomaeuS & tacitus νοὐουαι uocant, Iuxta Cimbricam Che sonesum,quam & nostra tempestate incolunt. Vide Ptole.lib.a.de insulis Germaniae magnae.
quentibus, Adiunctis,quid Cicero, quid Boethius dixerit. Cap. XX.
Nolim quisquam credat me ignorare, propter hanc insi0litam accidentis appellationem,quid vulgo hoc nominis philosiophisignificentrat sic acci dens id nonnunquam omne, quod non sitsubstantia: nonnunquam uero,quod abesse rei oe adest e,ut noli corrumpatur res,potest: ut calor accidens est aquae, potes enim adesse aquae ct abesse, ut tamen permaneat aqua. Ego accidentia voco in praesentia, quoruntrumuis esse, o interire ,sine alterius pernicie possit: quemadmota dicimus in rebres accidere ea, quae temere, nullo delectu aut prouidentia uidentur fieri. Ex qua significatione Seneca,inquit: Ponaccidunt cui putas omnia, sed eueniunt. Et suintilianus in Aegro redempto:Potera cinquio nihil
accidentium meorum nouitate mirari. Sic nos ea quae temerὰ O nulla sunt existendi necesitate con iuncta,uocamus accidentia. Ea in quinq; diduximus Pecie contingentiatronuntiata,nomen rei,comparata,et similia.Esse aute haec omnia ex accidentitim
senere binc facilὸ perstici potes,quod omnes hi lo-
145쪽
DE INVENT. LIB. I. ε ei non μlum in iis sunt, quae sunt coniuncta cum re, cluae simul esse oportet,sedo in eis, quae antecera
uni rem,o quae consequuntur. Sic ea quae contingentia voco,ist iurgatum esse,antecedit quandoque
caedem, ct expalluisse,aut latebras quaesisse,aliquando conseqttitur caedem,utraq; vero caedissunt accideria, quia ct illa sine caedes, O caedes sine illis potuit
aeuemreta omina etiam rerum ct pronunciata itide
de rebus, id e tu non Llum sunt reru, ed rerufuturarum, Orci quae fucris. Similiter coparationes similitudinesq; non modo ex ijs ducimus, quaribus coniuncta huntsed persaepὰ ex js,qua praecesinsierunt,nonnunquam ct ab ijs, quae temporum ordinestqliuntur. Quoniam ante adiunctorum,antecedentium, O consequentium, Iocus iste nos admonet,aptis imum uidetur hic recensere,quid sis nominibus Cicero uoluerit accipi.Sane ille non locum, non tempus, non connexa,non contingentia posuit inter locos, ed haec omnia nomine adiunctorum complexus es. Ego de Dco,tempore, ct connexis,cum de illis dicerem, rationem reddidi. Contingetia uero rem ilium locum, quem adiunctoris vocari Boethius putauit, intra se claudere videntur,quonia elusemodi sunt, ut esse cure proposita Osine ea possint, malui tamen contingentia ea quam adiuncta vocare, quoniam, ut mod4o Henri,adiunctorum antecedentium , O const-quentium nomen, uelut tres sunt gradus, per quos Omnes accidentium loci ducerentur. Sed qua ante-
146쪽
cedentia ct consequentia uocauerunt Cicero, cuiutilianus, Boethius,addita ; eis etiam repugnantia,loci non sunt,sed argumentandi forma quadam, quas licet per omnes locos colligere . Qua in re, quo litem hanc Ciceroni Quintiliano remittam,quos diuersa ab istis magnorum studiorum ratio facies tuetur, ut haec ab aliis accepta, aliena quoq; tractarent fide. Boethi, certe non immerito desiderauerim diligentiam,quia nullam studiorum partem uideri poteri impensiore tractabe cura. am ct Arinois telis Topica ex Graecis Latina fecit, ct in Ciceronis Topica aedidit commentarios , quatuor Topic 'rum libros ipsie conscripsit. In eorum librorum te tio de antecedentibus sic ait: Antecedentia sunt , quibus positis,necesse esse ut aliquidsequatur, uelut cum dicimus, si homo est,animal est. Quod si uerues etiam animal antecedens erit ad hominem. Liacet enim dicere, si omne animal est, homo est,erutq; hunc inde,animal homini, ct homo animali antec
deus. Ad hoc, quo pacto distinguetur hic lacus ab alijs,cum sit exiomnibus fer/ locis tale aliquid sumere,quo posito, sit necesὰ aliquid sequis ut posita d, finitione, tequitur definitum , posita specie, equiturgetius, posito toto , sequuntur partes oe ad causas
euenta ad euenta cause, O ad omnes fere locos aliquid cecessirio equitur. Quid ergo fuit opus no men antecedentium siecernere, si sunt ea reliquis locis,non uni alter lae,sed prope omnibus communia'
Traterea libet q/inere, an si dicam, homo eis, ergo
147쪽
DE INVENT. LIB. I. animal est, sit ductum argumentum ab anteceden tibus. Quod si alat, haud uideo quod dicetur a specie ductum. Sed negat Boethius,dicitqi folii ab an
recedentibus sumi argumentum, cum per conditio- .nem effertur, ut,Si homo est,animal est.Primum erigo magna infelicitatis damnat antecedentia, cum possit ex reliquis omnibus depromi argumentatio, ex antecedentibus non positi. Cum enim antecedentia aliter pronunciari nequeant, quam quo pacto ipse praesicribit, non poterit utique ex ipsis confici argumentatio.QVec enim est argumentatio, si homo est, animal est, sed pars solara argumentationis, quae quidem,si addideris sed homo eri, ergo animalm,tum demum erit expleta. Deinde, cum locorum dininctio , pro diuersa habitudine rerum fumatur, qvim accipiunt aliae alijs comparatae,ut animal b mini comparatum, genus est, virtuti uero sentiendi, subiectis est,corpori animae,es totum. Cum ergo inter ista: si homo est,animal es, , bomo est, ergo animal es , nullum sit rerum distrimen , qui potes fieri, ut dicantur ἡ locis diuersis sumptae amgumentationes' Quae fuit igitur caus tradendi Boethio issa hoc pacto. Dica equidem. vir ingeniosus, qui uidebat, si antecedentia faceret omnia, ad qκα simpliciter illata, aliud equeretur, non habiturum se quo consequentia inueniret, undecunq; enim dum ceret argumentum , si necessariὰ sequeretur aliud, oportebat id ab anicerentibus dici, non habebat σ-go,quo ai concequeatibus uocaret. Instituit ergo uς ῖ Ι Α antece
148쪽
RODO IPHI AGRI antecedentia per conditionem cui dicimus pron riarentur , ct consequentia essent eadem illa, mn rato tantum ordine,σ per contradictionem, asserferante prolata.Vt sit ab antecedenti,si homo eis, imaIest einde a constequenti, sed nullum animaIe Ii,ergo homo non est, fietq; ex duobus locis argumentatio una. Mihi persiuasum est,multo alitersen-ysse Ciceronemo uoluisseexantecedentibus argumentationem duci, quoties proposita conditionali ab eo quod per conditionem antecedens fecimus , quo ordine propositum erat, duceretur argumen tum , ut si homo est , animaIesi , deinde ab homine
quod antecedens fecit ducit argumentatione, quam ab antecedente uocatsed homo est, ergo animal est. Si cum conuersio ordine, ab eo quod ex concitione consequens erat, duceret argumentationem, ὰ co
sequentibus uocabat, ut si homo es animaIes antis
Mathices confiequens, ducitur ergo a consequen ti,sed nullum animal est, ergo nullus homo est. I rum ista, quomodocunq; libeat accipere, non loc sunt, sed formae argumentandi, cum non rerum iuueniendarum natione, sed certa colligendae a sementationis lege conflent. Repugnantia quoque Boethius uoluit esse contraria consequentium. Sed
quonram haec etiam per tot locos spargi possunt,
per qVot consequentia sparguntur, O ad certum argumentandi modum sicut consequentia trabuntur,
Des suum poterunt proprium habere locum, ct ad . lassicandum potius, quam inveniendu pertinebulit.
149쪽
N 's ergo antecedentia, consequentia, adiuncta, ita putamus accipienda, ut temporum ea distinguamus ordine: hocs semel in omnes accidentium lota cos admonitum uolumus, posse ex quolibet eorum per tres istosgradus duci argumenta, ct quemque locum in querendo hoc ordine excutiendum esse, Tria autem nomina ista, quoties per sie ponentur, poterunt quidem Oad Pronunciata referrised a
commodatissimὰ natum proprietatis Continge
tium accedentis sobolia in caput. 2 o.
V et sit accidens id non unqua omne. Accidens duo potissimu significat apud philosophos: Principio omne illud quod non est in genere substantiar, quo intellectu
accipiendum quod dicunt,nouem esse genera accide tium,quantitate,relatione, qualitatem,actione,passionem, ubi, quando, si tu esse,& habere. Deinde, id quod cotingit eidem inesse&non inesse. Id hunc in modii finie
Porphyrius. Συμβέβηκος-ε ιν σν νε- καὶ ωαργίνετς χοριντης που υποκμμένου φθοροῦς. Accidens est quod adest & abest citra subiecti corruptionem. Horum ergo signiscatu uneutro in praesentia utitur Rodolphus, uerum acci- dentia uocat res eas, quae ita coniunguntur, ut seiunii rursum possint,& utraq; esse sine altera. Ex qua signicatione Seneca ait.) Seneca in libro unico de Diuinapto uidentia: Fata,inquit,nos ducunt, & quantum cuiq; temporis restet,prima nascentiu ho ra disposuit. Causa pendet ex causa, priuata ac publica longus rerum ordo trahit. Ideo sortiter omne faciendum est, quia non uuputamus incidunt cuncta,sed eueniunt. Olim constitu--
tum est,quid gaudeas, quid fleas, & quamuis magna uideatur uarietate singuloru uita distingui, summa in una
150쪽
lienit. Sic quidem hodie in exemplaribus legitur Ro Molphus pro illo putamus, legit putas, & pro incidunt s
accidunt. Quarum lectionunt istra sit emendatior, eius
rei iudicium sit penes alios. Mihi illud accidunt magiae arridet,quam incidunt, sed incidunt legit Erasmus. EcQuintilianus in corporis proiecti. Id est,in declam tione ea cui titulus est, Corporis proiecti. γ Porro cum ex aliis quibusdam,tuna ex hoc etiam loco fac; te perspectu cst, Rodolphum hominem sit iste plurimast lectionis,& cum haec scriberet, tum aut Iibros ei ad ma num non fuisse,aut alio qui fiducia quadam insignis mentoriae illos non eonsuluisse. Quae res e sse solet in causa, ut homines alioqui longedoctissimi,uel ὶn nomini bus propriis, uel in librorum titulis, uel aliis quibus. dam hisce non dii similibus loleam nonnumquam err re, ita Cicero ab Aiace ea apud Homerum dici ait, quas non ab illo, sed ab Hectore dicta esse animaduertit. Au. Gellius. Cui simile quiddam in eodem Cicerone deprethendit & Politianus Miscellaneorum cap t. quinqua gesimo tertio. Quibus non ita dissimile est id quod . hoc loco fecit Rodolphus . Siquidem uerba Quintiliani quae citat , non in Corporis proiecti , sed: in ea declamatione posita lant, quae hanc proxime praecedit , cui titulus est, Aeger redemptus , ubi hunc
in modum orditur pater ; Quamuis iudices in tan- ..ta malorum continuatione iam poteram nihil ex acci- ., .dentium meorum nouitate mirari, nullumque mihi re- iliquerunt impatientiae genus aduersa, &c. Huius generis & illud, quod cap. 2s. Sp. Melii nomen ponit, Pro Tiberii Gracchi, id quod iacile animaduertet, is, quis legerit orationem eam Ciceronis in L. Cptilinam, ex qua id exemplum depromptum est. Neque ita longe hinci . dissidet, quod a. lib. capi. 19. a Megara ea dici ait, quae , apud Senecam non ab illa, sed ab Amphitrione dictituro ui od genus & alia quaedam lectori occurretur , quem admodum se is indicabimus lo*s. Sanei si quis censor 1accedet tam iniqqus, qui eiusmodi erratula uehemen-