장음표시 사용
191쪽
D T IN V E N T. II B L ' 8 Aceretur , P. Scipio rectὰ sieditiosum clinem stafer- Iecit, ergo i s redu interficiemus, propemodum byc pacto fiebant. Diduxit ergo,=singula . isuo apparatu instruxit: P. Ergo Scipio cum Spuis rit Mettum m diocriter labefactante statum Reiis 'pub priuatus interfecerit, quid nos Catilinaminon satum Reipub.sed orbem terrarum , non Liboam
ctantem , sed uastare cupientem, non mediocriter, sed caede ct incendiis, eum nos, non priuati,ut Sci
pio, d C in. non interficiemus, sed perferemus' Si
tamen baec acrius ivtueamur , alius fuerit dicere , duplicatis ιὶ locis constare has argumentationes. ut sint hinc ductae 2 minoribus. Pallas potuit, errago Iuno poterit. Scipioni priuato licuit, ergo C .ucebit. Hinc ueta ducantur a maioribus: Potuit ob noxam unius euertere classem Argimum, ergo in dignum erit me tot annos una cum gente stu tricontendere: Et potuit occidere Spurium Melium minus obnoxium, ergo poterimus Catilinam celerat imum .
VOCANT Grammatici.)Vide Iuli lim Rufinum de fguris sententiarum: item Diomedem lib. 2. Quam nos similitudinem dicimus. Lege Quintilianum, cuius iudi .elo hic subseribit libro. 3.cap. I. Ac veluti magno in populo. Ex primo libro Aeneidos. Qua similitudine alue Seruius & Quintilianus perfecti oratoris imaginem depinxit . Et ex sane exemplum.) Lege Rodulphum i
192쪽
Quamuis enim illud apud Ciceronem. In CatilinZinuectiva prima. Sp. Melium. Haud dubie legedum est.
non P. Melium, sed Tiberium Gracchum .Huc enim occidit. P. Scipio, quemadmodum resert PIutarchus in uita C.& Tiberij Gracchorum. Sp.autem Melium, non Scipione,sed a in Seruilio Hala interemptum fuisse,a'tor est T.Liuis lib. . ab urbe codita. Rodolpho ut omne pro nomine poneret,illud nimirum suit in causa , quo a Cicero eodem in loco utriusq; cardis mentionem facitis. Neq; enim opinor tam dementem fore quemquam, qux
eiusmodi errata uelit assignare librarijs, quando eiusmodi esse non solent errores hominii indoctorum. Cui etiaaccedit ill ud,quod quemadmodum hoc loco, ita etiam post semel atq; iterii nomen.Sp. Melispro Tiberij Gracchi positum est, in erratis autem librariorum summa inesse solet inconstantia. Ego te consulem putem, cu in me non putes consularem )Verba sunt magni illius oratoris L. Crassi,cui cu Philippus consul manu inhci iuberet,ille reiecto lictore,non es,inquit,mihi Philippe corvsul, quia nec ego tibi Senatorium . Autor Valerius Mariximus lib. 6. delibere dictis aut factis,& Cicero tertio Iibro de Oratore. D. Hieronymus ad Nepotianum de uita Clericorum , eandem propemodum sententiam tribuit oratori Domitio: Scitum est, inquiens , illud Oratoris Domitii, Cur ego te habeam ut principem,
cum te me non habeas ut Senatorem p Et Fabius libro octauo:Ego te consulem putem , cum tu me non putes
esse Senatorem Alludit eodem Cicero in secunda PhiIippicat. Non tractabo,inquiens,ut consulem,ne ille me
. Et apud Quintilianum in Milite Mariano. Quo te
pore C. Marius bellum gerebat aduersus Cimbros , eo tempore tribunus quidam militum, propinquus uel Iin peratoris, pudicitia militi cuidam uolens eripe re, inter
sectus ab illo est.Atq; hunc milite ut Ciceronis uerbis ricam ille uir summus, scelere solutu, periculo liber . uit. Hinc Ortum argvinentum declamatori β, pro re .
193쪽
illo dicendi quod fecit & Quintilianus. Vnde& declamatio ipse Miles Marianus inscribitur. Nam illud multo apertius apud Virgilium.) Secundo Aeneidos. Capi unius fraude & artibus eos. Vnius, nempe Sinonis. Eos, Troianos. Exemplum est species quaedam comparationis.) De hoc rursum libro secundo, capite decimo quarto. Sed etiam a specie ducitur. Hic meminisse oportet illud,quod dictum est prius capite sexto, nempe quod attinet ad rationem: inueniendi , indiuidua quoque species dici posse , quando eadem plane ratio est indiuidui ad speciem,quae speciei ad genus: Alioqui non facile intelligi potuerit, quo modo haec a
gumentatio dicatur ducta a specie, Romulus Remum fratrem Imperii consortem ferre non potuit, ergo ne mo in summo imperio constitutus, patiens consortis
erit.Verba Lucani primo Pharsaliae libro haec sunt Nu lia fides regni socijs,omnisq; potestas
Impatiens consortis erit,nec gentibus ullis Credite,nec longe factorum exempla petantur. Fraterno primi maduerunt sanguine muri. Et a coitigatis etia priediminu s duci. Supra capite x. ut si dicas, luead modii vascula oris angusti.)Ex Quintiliano libr. Oratoriarum institutionu I. c. I. ut quidem hodie libri eius in capita distincti sunt. Ducitur autem Omnis comparatio. Aristotelis lib. Rhetoricorum. 2. cap. II.de Enthvmematum locis. Item Cicero lib. t. de
Oratore. Ut si Didonem decet habitare Aphricam. Aeneas Didoni apud Virgilium 4. Aeneidos inter caetera respondet in hunc modum. Si te Carthaginis arces 'Phoenissam,Tyriaeq; aspectus detinet urbis, Quis tandem Ausonia Teucros considere terra1nitidia est 3 sic etiam Inno. primo Aeneidos. Cui simili mus Iscus est tib r. Aeneid. Mars perdere gentem Immanem Lapithum ualuit,Concel sit in iras, &c. P. ergo Scipio
Sp. Melisi. Haς de re Paulo aute in hoc ipso casu te.
194쪽
DE SIMILIBUS. cap. XXm tum locorum ρ quibus ducuntur argumen tu,nulli ferὰ minus est uirilιm contra reniten-lim auditorem,quam similitudini ad eum serδ γε nte sequitur,docendumqua se pygbet,accommoridatior nullus est. Aperit enim rem csi rectὰa hibeatur o quandam eius imaginem subjcit aniam'ut cum sentiendi necesitatem non assera adferat tacitum dissentiendi pudorem. β'apropteri ad probandum non ita crebro,ad explanandum, il--
Lmandum ues d ab oratoribus, a poetis Dius adhibetur. Habet tamen per j e probantis oecie
similitudo ,eo ipso qu)d rem qualis sit indicat. itaqcum legis at intiliani illud, sicula oris angusti με iusam humoris copiam respuunt ,sensim autem influentibus;uel insillantibus etiam replentur; nomconficitur utique,debere propter hoc tenera puer rum ingenia pro modo uirium suarum doceri; sed tamen conspiciendo quisque rem apud animum siuii Db hac imagine,persuadet mcaliter fieri non poψρ.Apud Lucanum egregia uidetur similitudo prat.
Caesiaris an curseus,uestrae sentire putatis Damnum posse fugae'ueluti si cuncta minentur Flumina quos miscentopelago subducere fontes s imagis ablatis unquam decreuerit aequor, Euam nunc erescit aquis .
. Planum est uidere qui sic argum terur, tu o
195쪽
uina siubtacta mari non minuunt ipsium, ergo nee uos deserentes Caesarem retinebitis cursum rerum ;suarum, frigidum esse O plane enerve argumentum . Quando uero sumitur, non ad peruincendam remsed docendam, rapitque mentes adsiesimiliturido,non iam quisquis haec audit, cogitat de Caesare
uel militibus id quὀdfuntsed inspecie maris, C trem,in fluminum,milites capit;quodque in propri' aris militumque persionis incredibile fuisset,a
repto iam transformatoque in alienam imaginem unimo , uelut perspectum in similitudine accipit ,
prorsusque sic esse biipsi persuadet. Quid sit simili
tudo, quemadmodum diffinguatur a compararitione, superius diximus. Quia vero tota extra rem est,difficilior uidetur inuentu. Quod namque fertur,extra rem esse certum eri;ut mare extra Casarem, id etiam in quo fit collatio, extra es, cum utpraediximus non in uno aliquo conferantur , namque incrementa O decrementa maris in Cae sarem cadere non possunt, tametsi enim de uir
que fortasse in proposita similitudine crescere dici
posset oe decrescere,non tamen una in utrisque essvatio istorum,sed eadem nomina erunt, res liquet prorsus esse diuersas.Demus ergo si possumus Aiam aliquam quo paratius ista inueniri queant.Primum uideamus in reposita ui similitudinem quaerimus, quid sit id,quod exprimere similitudine volumus is idque quale sit, quid efficiat, diligenter intuea mur: Deinde rem quampiam EF eramus, επέ h .
196쪽
ILO Dra L m I A G R mi beat in se aliquid,cui sit similis in ipsa, qualis essin proposito nostro eius,quod cupimu mitari.N que si primo non occurrat, denamus Ged subinde alias res excutiamus ct alias. 7 'n erit quisquam tam infelicis conatus, ut quamuis semel iter uiuet non succedat,tertio tamen aut quarto uon eruat aliquid. Aperiamus igitur primum hac uia militudinem, quam nobis in exemplum ex Lucano desumm mus. Caesar repressurus militum sieritionem, quid eos similitudine docere uoluit inempe amplitudi nem rerum suarum ex illis non pendere. In re qui dem sunt Caesar, milites Caesari deseruientes. Docendum autem eIt, non esse milites ,quibus magni; tudo Cae aris sit innixa. iante omnia ergo quaeren, dum habuit Caesar aliquid, cui numerus quidam raram destruiret quemadmodu laborabant milites quod non crescat earum rerum ministerio . Id fuit mare, cui quidem fle, fluminibus uero milites mi tulit. Circumspiciamus aliud. Forte tam omni ex
parte accommodatum no inueniemus. Tenuis enim
esset ingenij laus, si passim posset ex obuio sumi. Dis
ueniemus tamen aliquid; Fingamus ut dicant ho mines admittere se nolle sole, sed lacis omnibus receptaculis occlusis exclusuros ipsum.Sic.Π.quaqua ueneratio stolis, quae ex hominum usu tribuitur , sibi peritura si lumini tamen re uera miestatiquefugnibit decrescet.Sic ne Caesari quide quicqua desua peribit amplitudine, licent deserant ipsum milites
sui.Sed protinus a priorissmilitudinis ut descisci
197쪽
m INVENT UT. et trinus,quod quemadmodum ibi flumina aliquid ma vi inferu cita hic nihil es, quod homines asserant foli,nisi uelimus dignationem in eius locum recipe--, admirationem hominum. Quaeramus aliud in
hoc ipso proposito. Quid agunt milites seditione e
ut concutiendo satum rerum C aris, etiam ipsium alterant C arem. Scrutemur aliquid, quod sine damno concutitur.Scopuli quibus fluctus perpetuis iitriduntur. Sed segnius istu hoc uiuidius,enem cometiti uentis,oenon decrescere,fed ali videmus. Rursum milites quidp stant cisari e Ornant quidem
augentque decus rerum Caesaris, ex illo tamen opes sint ipsi , ct dignitas , O singulorum magnitu , . Quaeramur quod ornetur alio, ipsumfuit ineat 9 tueatur. Terra uiret herbis, gratiamst ab ipsis habe ex ipsa uero berba recipiunt uigore. Itaque in similitudinem transferemus, quemadmoduistas no me periculo suo reuelli trafferriq; posset; terram uero siua foecuditate facile alias sebiipsi herbas reddituram sic Cesaris militum defestionem ipsis periculo fore, sari ex opibus suis alios milites facilὸ redituros. Sic etiam qui foecundum agrum ignauia deserant, sibi quidem imminere ege Ilate, agrum celeriter allecturum suam bubertate qui colat. Facile est uidere,has omnes similitudines eo ducere,quod initio sumpsimus,nihil militum defectio me C ari periturum de sua magnitudine, qus eo lac tius diximus,ut uel ipsa eo ostenderemus quomodocunque aliquam similitudinis inueniende uia .muru
198쪽
Ro Π PM AGRI C. tum 'autela profuerit in hae re intueri qu de eo eui similitudinem querimus per impumcqua translationem vocamuso esseruntur . Dabit namque si Militudinem nobis sine cunctatione id, in quo trans lata illa pronia sunt uel natista.Ut si amorem quod realis sit, similitudine quaeras e gere: uide qua
de amore transatione I, oleant dici . Vulgo itaqua iam usurpatur, ardere quem amore. Paratam x bis continuo similitudinem videmus ab igne, in quo Nerus est ardor.Et quoniam ardere in bonam etiam
Uici partem potest licebit reum ignis similitudi et
ipsum laudare. ut uel hirtuperando dicamus oquens admodum omnia consumit ignis, ac des te cunque complectitur . sic amorem mentium nostrorum robur viresque omnes confiumere, O uelut in
cinerem redactas disiipare. Vt laudando ut quemudmodum ignis rebus in istus, calorem ipsis uitae que pMisiuigorem, sic amorem nobis industriam strenueq; agendi nimulos seubjcere, nec quenquam em ullam recte sine operis amore conari. Sic etiaquia dicuntur bomines premi amore ,similitudo ab oneribus duci poteri. Iam obfictos etiam amore dicimus , similitudo a uinculis ct compedibus sumeo tur . Ita si insanire dicamur furentibus i consumi, in ignem impositis: anguere gratantibusam dabimus . C tia uero si laudare instituimus misi, rudinem ab eis,quae in laudem dicuntur trabemus cui tenacem esse amorem , solidum, nfractum ulcem disimus. Poterit ergo ex eis, quibus borum
199쪽
siquodque re uera inest militudo depromi. Dedilectus adhibe Men, ut pro rei qualitate ipsa ad ptemus. Visi docere volumus, aperta sit si litudo, s laudare,olendida: si uituperare,pudendas rem attollere , magnifica . Liquidius namque oportili rem quanque talem videri, qualem imagine sua uu. lumus aliam esse monstrare. Dissimilium no ita creber est usus . uuid sint autem , facile en deprehen-- dere exsimilibus. Ton enim aliud in di militud , quam contraria eius , quod ostendere uolum)s militudo. Itaque oe idem en eorum eam similitudinet. Iocus. Coniunxit utrunque uuintilianus .. n. Him uox cinquio illa praeceptoris,ut coena,mi pluribus sufficit , sed ut focuniuersi id lucis, comtorisquis largitur .i Tractatur uarie hic locus, oeb ferius , uel astrictius pro iudicio dicentis assertur, Foetarum itaque nonnunquam fabulabo illae qua/uocant Aesopicas, latius nonnunquam narrantur,' nonnunquam,contra breuiter colliguntur similitu
i dines; ut in Q intiliani illis exemplis. Sic , eschines , qui cum Demosthenem diceret omnem in oratione fiduciam habere, tibj asimilauit eum quibus si collum dematur, reliquum corpus inutile est. Et ille contra: Aeschinem trutina similem , quae a quacunque parte infunditur , eo inclinat. Surmuntur autem utraque,ctcomparata O similia e .. antecedentibus; consequentibus O adiunctis.Ex antecedentibus. an uir charisiimus P. Scipio, quaesequuntur. Et, Pallas ne exurere classem. Mu
200쪽
Gequentibus, ut Iuvenalis; Tantum igitur mu vos intra toga contulit illi nominis ac tituli. 2 totus est locus. Comparat enim Ciceronis rebus Augum bella. Exadiundiis. Si te Carthaginis arces Phoenissam Lybicaeque lectus detinet urbis. Antece dentia uerὸ similia sunt, ut apud Ciceronem pro lege Manilia,Medeae, quae membra miris de1cripsit, uὸ eolligendis illis persequentem moraretur pari trem , assimilatur Luculli exercitus, opibus Mithridatis 2 persequendo ipso mithridate distentus. Adiuncta sunt , ut pro Rucio , ansieres canes qui in
capitolio alabantur, ut fures detegerent; quibus aecusatoressimiles dixit orator , ut nocentes in ' P. ad poenas scelerum dandas in ius vocarent. Ex consequentibus Lucanus sumpsit, cum perturbationem ciuitatis explicaret, confusione ea, qua sit in sine mundi rerumque omnium futura . Copiosi sunt hi
duo loci, ouulgi opinioni siensibusque apisimi.
Nam ut comparatis facisime peruincuntur rudio
dies animi nec enim facilis quisquam credit, quam Duὸd iam in alio uidetur probasso sic ilitudo ad
explanandum en iisdem maximὰ accommodata . Hebetes enim mentes; o qua in ipsas res penetrare nequeunt, ut quale sit qμicque pinitit perspic re, non alia re aptius, quam imagine O figura notiorum aliarum rerum, in id quod ostendere volumus ducuntur. Acriora ingenia uelut qui uident, oculis sequuntur; contra hebetes tanquam caci,ta Eu explorent iter v Vrtς ' s hol ia